Bu parçaya göre, bakırcılığın diğer el sanatları gibi yok olma tehlikesiyle karşılaşmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Teknolojik gelişmelerin farklı malzemelerle eşya üretimine olanak sağlaması B) Çırak yetiştirecek bakırcı ustalarının azalması

C) Bakırdan üretilen eşyaların büyük bir kısmının ihraç edilmesi

D) Bakırdan üretilen eşya türünün ve kalitesinin değişmesi (ALES Kasım 2007) E) Ham madde sağlamanın zor ve pahâlı olması

ÇÖZÜM

Metinde ilgili yerlerin altını çizdikten sonra, metnin zamanını belirtelim, görülen geçmiş zamandır. Bu soruyu seçeneklerden şöyle çözebiliriz. B şıkkında “çırak” kelimesi geçmektedir. Ancak metinde bu kelime geçmediği için bu şıkkı eleriz. C şıkkında ise ihraç kelimesi “büyük bir kısmının” ifadesiyle nitelenmiştir. Oysa metinde “önemli bir” ifadesi kullanılmıştır. Bu sebeple elenir. D şıkkında “kalite” kelimesi kullanılmıştır. Metinde ürünün kalitesiyle ilgili hiçbir şey belirtilmemiştir. Bu sebeple bu şık da elenir. Yine E şıkkında da “zor ve pahâlı” sıfatı kullanılmıştır. Metinde böyle bir niteleme geçmemektedir. Bu sebeple E şıkkı da elenir. Cevap A’dır.

1) Giriş cümlesini belirleyin.

Giriş cümlesi en genel yargıyı içerir. “bundan dolayı, yahut, çünkü, bu sebeple, …vb.” gibi bağlaçlarla başlamaz.

2) Cümleler arasında zamansal bir bağ varsa bunun kronolojik olması gereklidir. Örneğin 2000 yılından önce 2009 yılının gelmesi mümkün değildir. Yine “önce, sonra, ilk defa, eskilerde, milattan önce… vb.” gibi zamansal ifadeleri de kronolojik bir düzeneğe oturtmak gerekir.

3) Anlam geçişini sağlayan ifadelere dikkat edilmesi gerekir. Bu ifadeler mutlaka kendilerini destekleyen cümlelerden sonra kullanılmalıdır.

I. Birincisi metabolizma artıkları şeklinde ortaya çıkan maddelerden oluşan pigment renkleridir.

II. Kelebeklerde renk iki yolla oluşur.

III. İkincisi ışığın kırılma ve yansımasıyla ortaya çıkan yapısal renklerdir.

IV. Pigmentlerden kaynaklanan renkler ise kelebek etere yatırılarak kolayca belirlenebilir.

V. Yapısal renkler az ya da çok belirgin bir parıltı eşliğinde ortaya çıkar.

Yukarıdaki cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandığında, hangisi son cümle olur?

A) I B) II C) III D) IV E) V ( ALES Kasım 2007)

ÇÖZÜM

Bu cümlelerin sıralanmasındaki bağıntı şöyle açıklanabilir. Öncelikle ana fikir olabilecek en genel yargı bulunmalıdır. Bu yargı ikinci cümlede mevcuttur. Bunu birinci ve üçüncü cümlelerdeki “birincisi” “ikincisi” kavramlarından anlıyoruz. Zira bu tarz cümlelerin kullanılması için öncelikle bunlarla ilgili tanımlayıcı bir cümle verilmelidir. Genel cümleyi belirledikten sonra “iki yolla” ifadesinden hareketle sıralamayı devam ettirmeliyiz. Geriye kalan iki cümlede bu iki yolun özellikleri açıklanmış. Hangisinin önce hangisinin sonra geleceğine ise bağlantı ögesi karar verecektir. Nitekim dördüncü cümledeki “ise” bağlantı ögesiyle bir kıyasa gidildiğini görüyoruz. Bu tür durumlarda öncelikli başka bir durum olmalı ki diğer cümlede

“ise” kelimesini kullanabilelim Bu noktada sıralama: II-I-III-V-IV şeklinde olmalıdır. Cevap D’dir.

I. Sergilenen fotoğraflar, su altı yaşamının 24 saatini gösterecek biçimde 2260 fotoğraf arasından seçildi.

II. Su altı ortamının daha iyi algılanabilmesi için gündüz ve gece fotoğraflarının sergilendiği bölümlerde özel ışıklandırmalar yapıldı.

III. Dünya Su Altı Fotoğraf Şampiyonası’nda altın madalya kazanan su altı fotoğraf millî takımı, su altı yaşamına dikkat çekmek amacıyla “Denizde 24 Saat” projesini gerçekleştirdi.

IV. Seçilen bu fotoğraflar sayesinde, su altındaki yaşamın gündüz ve gece nasıl değiştiği belgelenmiş oldu.

V. Proje kapsamında Bodrum Küçük Resifi’nde yaşanan bir güne ait fotoğraflar sergilendi.

Yukarıdaki cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandığında, hangisi baştan üçüncü cümle olur?

A) I B) II C) III D) IV E) V I. (ALES Kasım 2007)

ÇÖZÜM

Cümlelerde gerekli olan yerlerin altını çizdikten sonra, en genel ifadenin 3. Cümlede olduğunu görmekteyiz. Bu cümlede bulunan proje kelimesini destekleyen cümle 5.cümlededir. Yine 5.cümledeki sergilendi ifadesi 1.cümledeki sergilenen fotoğraflar ifadesiyle desteklenmektedir. Bu cümledeki sergilenen fotoğraflar ve seçildi ifadeleri de 4. Cümledeki seçilen kelimesi ve bu fotoğraflar ifadeleriyle desteklenmiştir. Bu fotoğraflar kelimesi seçilen fotoğraflar ifadesine bir gönderimdir. Geriye 2. Cümle kalmaktadır. O da zaten son cümle özelliği taşımaktadır. Yani sıralama III-V-I-IV-II olmalıdır. Cevap A' dır.

I. Bu çakıllar ilk bakışta size fazla bir şey ifade etmeyebilir.

III. Oysa biraz jeoloji bilgisine sahipseniz, onlar size başından neler geçtiğini çok rahat anlatabilir.

IV. Bir dere kenarında yürürken gözünüzü bir an olsun çiçeklerden, ağaçlardan ayırıp deredeki çakıllara bakın.

V. Örneğin, çakıl köşeliyse bu onun koptuğu kaya ile bulunduğunuz yer arasında fazla mesafe olmadığı anlamına gelir.

Yukarıdaki cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandığında, hangisi baştan dördüncü cümle olur?

A) I B) II C) III D) IV E) V (ALES Kasım 2007)

ÇÖZÜM

Cümlelerde gerekli görülen yerlerin altı çizildikten sonra sıralama şöyle yapılabilir. İlk önce en genel ifadeyi içinde bulunduran cümleyi bulmak gerekir. Bu cümle görüldüğü gibi 4. cümledir. Bu cümledeki “çakıllar” kelimesine 1. cümlede “bu çakıllar” ifadesiyle gönderimde bulunulmuştur. Yine bu gönderim 3. cümledeki “onlar” kelimesiyle devam etmiştir. Ayrıca 1. ve 3. cümlelerdeki “size” tekrarları ve “oysa” cümle başı bağlacı da bizi 1.cümleden sonra 3. cümleye doğru yöneltmektedir. 5.cümledeki “örneğin” ifadesi 3. cümlenin açıklayıcısı konumundadır. Yine 5. cümledeki “köşeliyse” kelimesini 2. cümledeki “köşeli yapısı” ifadesi desteklemekte ve “hâlâ” bağıntısıyla da pekiştirmektedir. Bu açıdan sıralama: IV-I-III-V-II şeklinde olmalıdır.

I. Bu rehberlerin her birini, rehberlik yaptıkları yabancı dile ve bu dilin kültürüne hâkim, sunum yeteneği yüksek kişilerden seçerdim.

II. Biri bana gelip, “Ülke turizmi konusunda en yetkili kişi olsaydınız ilk olarak ne yapardınız?” diye sorsa on dokuz yıllık profesyonel bir turist rehberi olarak nasıl cevap verirdim, diye düşündüm.

III. Ayrıca seçtiğim rehberlerle günler hatta haftalar boyunca beyin fırtınası yapar, bundan çıkacak sonuçlara da kesinlikle önem verirdim.

IV. Bu politika uyarınca, tanıtım için “yüz yüze iletişim” yöntemine uygun olarak yetişmiş, işini iyi yapan turist rehberlerini görevlendirirdim.

V. Sanıyorum, her şeyden önce kültür turizmi ağırlıklı bir politikayı benimseyeceğimi söylerdim.

Yukarıdaki numaralanmış cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandığında, hangisi baştan ikinci olur?

A) I B) II C) III D) IV E) V ( ALES Mayıs 2009)

ÇÖZÜM

Cümlelerde gerekli yerler çizildikten sonra şöyle bir sıralama yapmak uygundur. Verilen en genel ifadeli cümle 2. cümledir Bu cümlede ilk dikkatimizi çeken şey “ilk olarak” ifadesi olmalıdır. Yine “cevap verirdim, diye düşündüm” ifadesi de önemlidir. Çünkü bu ifadeden sonra mutlaka cevap niteliği taşıyan bir açıklama gelecektir. Nitekim 5. cümledeki “sanıyorum” kelimesi bu ifadeyi destekler niteliktedir. Yine bu cümlede geçen “her şeyden önce” ifadesi “ilk olarak” kelimesine bir gönderimdir. 5. cümledeki “bir politika” ifadesine 4. cümledeki “bu politika” ifadesi bir gönderimdir. 4. cümlede yine “yetişmiş, işini iyi yapan turist rehberler” ifadesine 1. cümledeki “bu rehberler” ifadesi bir gönderimdir. Ayrıca 1. cümledeki “seçerdim” ve “bu rehberler” ifadelerine 3. cümledeki “seçtiğim rehberler” ifadesi bir gönderimdir. Bu sebeple sıralama: II-V-IV-I-III şeklinde olmalıdır. Cevap E'dir.

I. Çünkü, Anadolulu Helenler, Lidyalılardan daha önce, bir yüzyıl boyunca Karadeniz kıyısında kurdukları kentler ve Akdeniz kıyılarında sahip oldukları merkezlerle ticarete egemen durumdaydılar.

II. Ticarete egemen olmalarından dolayı, paranın icadının Anadolulu Helenlerle Lidyalıların ortak başarısı olması akla yakın gelmektedir.

III. Lidyalıların dünya tarihi bakımından çok önemli bir role sahip oldukları kabul edilir.

IV. Yine bu yazarlar, bir devlet tarafından basılan paranın alışveriş aracı olarak kullanılmasının daha çok Anadolulu Helenlerin becerisi olduğu düşüncesindedirler. V. Nitekim Helen yazarlarına göre madenî sikkeleri icat edenler Lidyalılardır.

Yukarıdaki numaralanmış cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandığında, hangisi baştan üçüncü olur?

A) I B) II C) III D) IV E) V ( ALES Mayıs 2009)

ÇÖZÜM

Verilen cümlelerde önemli görülen yerlerin altı çizilmiştir. Buna göre en genel ifadeli cümle 3. cümledir. Bu cümleyi “nitekim” bağıntısıyla destekleyen cümle 5. cümledir. Yine bu cümlede “Lidyalılar” kelimelerinin tekrarı dikkat çekicidir. 4. cümledeki “yine bu yazarlar” ifadesi “Helen yazarları” na bir gönderimdir. Bu cümle 1. cümledeki “çünkü” ifadesiyle açıklanmış, desteklenmiştir. Yine bu cümlede “ticarete egemen durumdaydılar” ifadesi 2.cümlede “ticarete egemen olmalarından dolayı” şeklindeki dolaylı tekrarla desteklenmiştir. Bu açıdan sıralama: III-V-IV-I-II şeklindedir. Cevap D' dir.

7.2.3. Okuma Soruları Dışında Kalan Soru Türleri