Paddington yenileşme projes

Paddington Londra’nın Westminster Belediyesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Bölgenin yenileşme alanı seçilmesinin en önemli sebepleri Heathrow Exspresinin faaliyete geçmesi ve bölgenin merkeze yakın oluşudur.

Proje 1998 yılında mülkiyet sahipleri, sağlık ve ulaşım firmaları, yatırımcılar ve yerel yönetim birimlerinin oluşturduğu ‘’Paddington Yenileşme Ortaklığı’’ adı altında devam etmiştir.

Rant amacı gütmeyen proje Londra için yeni bir ticaret alanı yaratmanın yanında sürdürülebilir çevre meydana getirmek, modern kentsel alanlar yaratarak kamu yatırımlarını bölgeye çekmek ve toplumun tüm kesimlerine yönelik bir proje olarak ortaya çıkacak değeri toplumun tamamına dağıtmasıdır.

Projenin ilk kısmı bitirilerek merkez, vadi, rıhtım ve istasyon kısımları tamamlanmış Heathrow Express çalışmaya başlamıştır. Konutlar, oteller, ticaret alanları köprüler ve yollar yapılmış, kıyı yeniden kullanılmaya başlanmıştır.

Proje sonucunda iş güçlendirme alanları (BID), yerel bütünleşme, yaşanabilir mekânlar ve eğitim yatırımları yapılarak sürdürülebilir yenileşme sağlanmıştır. Paddington konut ve ticaret alanının şekil 3. 4. ve sekil 3. 5.’de gösterilen örnek resimler bağlamında, geçirdiği evrim görülmektedir

Şekil 3.4. Paddington Konutlar Bölgesi Proje Öncesi. (http://www.kentselyenileme.org/)

Şekil 3.5. Paddington Ticaret Alanı. ( http://www.kentselyenileme.org/) 3.1.3. Kentsel yeniden canlanma/canlandırma (revitalization)

Güçlendirmek, hayat vermek anlamlarına gelen canlanma/canlandırma kentlerde canlılığını kaybetmiş alanların hayata döndürülme yöntemidir.

Kentsel yeniden canlanma/canlandırma, ekonomik, sosyal ya da fiziksel açılardan bir çöküntü dönemi yaşayan ya da bu çöküntü dönemi sonucunda terk edilmiş, başıboş bırakılmış kent parçalarının, özellikle de kent merkezlerinin, çöküntü kaynağı olan faktörlerin ortadan kaldırılması ya da değiştirilmesiyle tekrar hayata döndürülmesi anlamına gelmektedir, Özden (2008). Çöküntü alanlar aşırı nüfus yığılmaları iş olanaklarının yetersiz kaldığı ve ekonomik anlamda yetersiz kalan alanlardır.

Kentsel yeniden canlandırma projeleri işlev ve değerlerini yitiren bölgelerde, çöküntü alanlarında ve çöküntü sürecine girmiş alanlarda, tarih kent merkezlerinde, başıboş bırakılmış alanlarda yapılmaktadır.

Yeniden canlandırma, yerleşim alanları ve kentsel altyapının fiziksel açıdan iyileştirilmesi anlamlarını içermesinin ötesinde, yaşayan bir kentteki ekonomik rekabeti ve o kentin sosyo-ekonomik koşullarını iyileştirecek kapsamlı politikalardan biridir. Yeniden canlandırma uygulamaları Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’nde sık kullanılan yöntemlerden biridir (Özden, 2008).

Kentsel yeniden canlandırma projeleri kamu yararından çok mülkiyet sahiplerine ve yatırımcılara fayda getirmektedir. Canlanma sonrasında çağın şartlarına göre yeniden işlev kazanan alanlar bölgelerin çekim merkezleri olmalarının yanında yaşam ve ekonomik düzeyleri yükselmekte, fiziksel ve altyapı güçlendirilmektedir. 3.1.3.1. Dockland Kentsel yeniden Canlanma/Canlandırma Projesi (İngiltere) Londra’nın doğu kısmında yer alan Dockland bölgesi 18.yy.dan beri ticaret, fabrika, işyeri ve depolama alanları olarak kullanılmaktayken II. Dünya savaşı esnasında ağır bombalanmaya maruz kalarak altyapısı ve eski yapıları tamamen kaybolmuş ve 1980’lere kadar da boş kalmıştır.

Dockland projesi merkezi ve yerel yönetimin yanında özel sektör’ün katılımıyla başlanarak bölgenin yeniden uluslararası ticaret ve depo alanı olması, binlerce insana iş olanakları sağlanması ve yerleşme alanı hedeflenmiştir.

Dockland projesi alanı çoğunluğu kamu arazisi oluşu ve kalan arazi sahipleri ile ortak çalışılması, yetki planlanması ve devletin vergileri indirmesi sayesinde 1980’lerde başlanarak 1994 yılında bitirilmiştir.

Proje kapsamında bölgeye ticaret alanları, havaalanı, gösteri merkezleri, hafif raylı sistem, istihdam alanları ve yerleşim bölgeleri yapılarak proje bitiminde limanlar bölgesinin getirdiği avantajlarla ülke genelindeki üretim, endüstri ve işletme tesisleri, fabrikalar, işyerleri, depolar Dockland bölgesine taşınarak bölge yeniden canlandırılmış ve Londra ulaşım ağı Batı Londra’ya doğru genişlemiştir. Dockland proje alanının geçirdiği değişim şekil 3.6., şekil 3.7. ve şekil 3.8.’de yer alan resimler ile ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Şekil 3. 6. Dacklond Projesi alanı önceki hali (http://www.kentselyenileme.org/)

Şekil 3. 7. Dacklond Projesi alanı (http://www.kentselyenileme.org/)

Şekil 3. 8. Dacklond Projesi alanı 1994. (http://www.google.com.tr/imgres?) 3.1.3.2. İzmir Kemeraltı geleneksel kent merkezinin yeniden canlandırılması İzmir Kemeraltı bölgesi binlerce yıllık tarihsel, kültürel, ticari bölge olması, geleneksel yapısı sebebiyle İzmir’in merkezi konumundadır. Ülke genelinde ve birçok sanayileşmiş ülkede görüldüğü gibi hızlı büyüme ve yoğun göç gibi nedenlerden ötürü birçok fonksiyonun (imalat, depolama, konaklama, kamu binaları gibi) merkez dışına kaymasından Kemeraltı bölgesi’de etkilenerek ticaret merkezi olmaktan çıkmış perakende ticaret alanına dönüşmüştür. Zamanla mekânların küçülmesi, ihtisaslaşmanın kaybolması, arsaların çok değerli oluşu, tarihi yapıların yıkılmaları gibi sebeplerden ötürü ticaret hacmi küçülmeye başlanmıştır.

Tarihi ve kültürel alanı olmasının yanında çok farklı fonksiyonlara sahip oluşu ve kaybettiği ticaret merkeziliğini yeniden kazanması adına bölgede koruma amaçlı imar planı yapılarak bölgenin yeniden canlandırması amaçlanmıştır.

Kemeraltı bölgesi canlandırma sürecinde plan hazırlama süreci dâhil projenin tamamında halkın (esnaf, ikametgâh sahipleri ve diğerleri) görüş ve önerileri dikkate alınarak halkın kararlara katılımı sağlanmış ve bilinç oluşturulmuştur. Bölgenin korunması ve yeniden canlandırılması için yasal mevzuatın el verdiği ölçüde planlama dışı araçlardan(dernek, S.T.K.) destek alınmıştır. Tarihi yapılar vergi ve harçtan muaf tutulmuş, bölgenin kat sınırlamaları ve tescil kararları mülk sahipleri mağdur edilmeden alt projeler hazırlanarak, koruma amaçlı planların mülk sahiplerini olumlu etkileyeceği ortaya koyulmuştur.

Merkezin yeniden canlandırılmasının temel vizyonu mekânsal korumayı sağlayarak ekonomik anlamda yeniden canlandırılmasıdır. Aynı zamanda bölgenin, tarihin ilk zamanlarından günümüze uzanan tarihi ve kültürel birikiminin geleceğe aktarılması ve bölgenin turistik anlamda güçlenmesinin sağlaması, planlama faaliyetlerinde süreklilik sağlanarak koruma faaliyetlerinin kendiliğinden sağlanması gibi diğer vizyonsal hedefleri’de içermektedir. Kemeraltı koruma amaçlı imar planı çalışmaları bittiğinde bölgenin kurumsallaşmış bir yapıya kavuşacağı ve bölgenin sadece mülk sahiplerinin değil tüm kentlilerin kimliğinin bir parçasının olduğu proje, temel hedefine ulaşmış olacaktır. Çalışmaların devam ettiği Kemeraltı tarihi kent merkezi alanına ait örnek resimler şekil 3. 9. ve şekil 3.10.’da gösterilmiştir.

Şekil 3.9. İzmir - Kemeraltı Tarihi Kent Merkezi. (Ruinous historical building samples in Kemeralti).

Şekil 3.10. İzmir - Kemeraltı Alipaşa Şadırvanı ve Meydanındayapılan kentsel tasarım projesinin uygulaması. (Application of Alipasha Fountain and Square urban design Project).