Kurumsallaşma; tüketiciye güvenli mal ve hizmet sunabilen, profesyonel bir yönetim sistemi ile değişken çevre koşullarında ayakta kalabilen işletmelerin sahip olduğu özelliktir (Akat ve Atılgan, 1992:19). İşletmeler açısından kurumsallaşma çeşitli yeterlilikleri de beraberinde getirmektedir. Bu süreç işletmelerin değişen iç ve dış çevre koşullarına uyum sağlaması, belirli standartlara sahip olması, kendine özgü bir örgütsel yapının oluşturulması gibi işletmeleri diğerlerinden ayırt ettiren yapıdadır (Karpuzoğlu, 2004:45). Kurumsallaşmış bir örgütte standartlaşma etkinlik kazandıracaktır. Böylece işletme kaynakları da etkin kullanılmış olacaktır (Tavşancı, 2009:14).
Otel işletmeleri; yer aldıkları bölgede otel ve eğlence gibi imkânlar sunan, çeşitli etkinliklerin düzenlenmesine olanak tanıyan, ülke ekonomisine ve istihdama katkıda bulunan önemli hizmet işletmeleridir. Otel işletmelerinin mevcut karmaşık yapıları,
yönetim ve organizasyon süreçlerinde de belirli prosedürleri ve düzeni gerekli kılar. Bu nedenle otel işletmelerinde kurumsal yapının inşa edilmesi oldukça önemlidir.
Otel işletmeleri diğer işletmelerden farklı olarak emek yoğun işletmeler yapısındadır. Tüm işletmelerde olduğu gibi kurumsallaşma, otel işlemeleri açısından örgütü başarıya götüren bir araçtır (Karacaoğlu ve Sözbilen, 2013:42). Otel işletmelerinin ülke ekonomisine ve turizm sektörüne katkıları oldukça büyüktür. Bu nedenle otel işletmelerinde kurumsallaşma kaynaklı gerçekleşecek olumlu gelişmeler ekonomik ölçüde de büyük katkılar sağlayacaktır (Kiracı ve Alkara, 2009:169).
Otel işletmeleri dış çevre dinamikleri ile sürekli bir bilgi akışına ihtiyaç duyar. Bu işletmelerin kurumsallaşma aşamasında yöneticilerin ve örgüt çalışanlarının katkısı gerekmektedir. Kurum içerisinde doğru bilgi akışı, etkin iletişim ve kurumsal yapının oluşturulması, kurumsallaşma sürecine olanak sağlar. Otel işletmeleri diğer hizmet işletmelerinden mevsimsellik nedeni ile yapısal olarak ayrışır. Talebin düşük olduğu aylarda işletmelerin belirli sürelerde faaliyetlerini durdurması, kurumsallaşma sürecinde olumsuz etki yaratacaktır. Bu nedenle otel işletmelerinde kurumsal yapının sürdürülebilir olması oldukça zor bir süreçtir.
Minareci 2007 yılında otel işletmelerinde kurumsallaşma ve sosyal sorumluluk üzerine bir çalışma gerçekleştirmiştir. İzmir ilinde gerçekleştirilen bu çalışmanın sonucunda çoğunlukla dört ve beş yıldızlı otel çalışanlarının kurumsallaşma ve sosyal sorumluluk ile ilgili sorulara olumlu yanıt verdikleri görülmüştür.
Kiracı ve Alkara (2009) yapmış oldukları çalışmalarında aile otel işletmelerinde kurumsallaşmaya verilen önemi incelemiştir. Araştırma kapsamında Eskişehir ve Alanya’da faaliyet gösteren otelleri ele almışlardır. Araştırmanın amacına uygun olarak anket çalışması gerçekleştirilmiş ve çalışmanın sonucunda hem Alanya’da hem de Eskişehir’de çalışan katılımcıların kurumsallaşmaya önem verme eğiliminde oldukları tespit edilmiştir.
Sevim ve Gül (2012) yapmış oldukları çalışmasında konaklama işletmelerinde kurumsallaşmanın işletme performansına etkisini ölçmüştür. Çalışma kapsamında konaklama işletmelerinde görev yapan yöneticilere anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın sonucunda kurumsallaşma boyutlarından otonomi, profesyonelleşme ve
saydamlığın performansı olumlu etkilediği, formelleşme boyutunun ise olumsuz etkilediği tespit edilmiştir.
Karacoğlu ve Sözbilen (2013) gerçekleştirdiği çalışmalarında konaklama işletmelerinde kurumsallaşmanın kurumsal girişimciliğe etkisini ölçmüştür. Çalışmanın sonucuna göre; kurumsallaşma boyutlarından formelleşme, profesyonelleşme ve tutarlılık boyutunun kurumsal girişimcilik boyutlarından proaktifliği etkilediği görülmüştür. Aynı zamanda kurumsallaşma boyutlarından formelleşme ve şeffaflığın ise risk alma boyutunu pozitif yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.
Akın (2014) çalışmasında otel çalışanlarının kurumsallaşma algılarının öznel iyi oluş ve öz uyumları üzerine etkisini incelemiştir. Çalışmanın örneklemini İstanbul’da yer alan 4 ve 5 yıldızlı otel personelleri oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında araştırmanın amacına uygun olarak anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak kurumsallaşma algısı yüksek olan otel çalışanlarının öznel iyi oluş ve öz uyum düzeylerinin de yüksek olduğu tespit edilmiştir.
Akyol (2014) İstanbul’da faaliyet gösteren turizm işletmelerinin kurumsallaşma sorununu belirlemeye yönelik bir araştırma yapmıştır. Çalışma kapsamında 50 adet işletme belgeli konaklama işletmesine ulaşılarak hissedar, yönetici ve işletme sahipleriyle anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın sonucuna göre katılımcıların kurumsallaşmaya önem verme eğiliminde oldukları ve kurumsallaşma ölçütleri konusunda aynı fikirde oldukları tespit edilmiştir.
Türkoğlu ve Çizel (2016) çalışmalarında 4 ve 5 yıldızlı otel işletmelerinde kurumsallaşma ve rekabet gücü ilişkisini ölçmüştür. Çalışmada anket tekniği kullanılarak yapısal eşitlik modellemesi yöntemi ile veriler analiz edilmiştir. Araştırmanın bulgularında kurumsallaşma ve rekabet gücü arasında bir ilişkinin olduğu ortaya konmuştur.
Karakaş vd. (2016), turizm sektöründe faaliyet gösteren küçük işletmelerin kurumsallaşma düzeylerini inceledikleri çalışmalarında 39 işletmeyi ele almıştır. Çalışmanın sonucunda; işletmelerin kurumsallaşma düzeylerinin işletmenin aile işletmesi olup olmamasına ve bulunduğu sektöre göre farklılık göstermediği görülmüştür.
Kurt ve Yeşiltaş 2016 yılında gerçekleştirdiği çalışmalarında otel işletmelerinde stratejik yönetim araçları kullanımı ile kurumsallaşma düzeyi arasındaki ilişkiyi ölçmüştür. Çalışma kapsamında Ankara’da faaliyet gösteren 109 üst düzey yöneticiye ulaşarak anket çalışması gerçekleştirmiştir. Çalışmanın sonucunda otellerin 2,3,4 ve 5 yıldızlı özellik taşıması durumuna göre kurumsallaşma düzeylerinin değiştiği görülmüş ve kurumsallaşma düzeyi ile stratejik yönetim araçları kullanımı arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur.
Vidinli ve Terzi (2017), gerçekleştirdikleri çalışmalarında otel aile işletmeleri açısından kurumsallaşmanın önemini ortaya koymak istemiştir. Çalışma kapsamında Safranbolu’da faaliyet gösteren otel işletmeleri çalışanlarına anket çalışması uygulanmıştır. Çalışma sonucunda otel işletmelerinin genel olarak kurumsallaşma düzeylerinin düşük olduğu tespit edilmiştir.
Aylan ve Koç (2018), otel çalışanlarının kurumsallaşma algılarının belirlenmesi üzerine bir çalışma gerçekleştirmiştir. Çalışmanın amacına uygun olarak anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak işletme sahiplerinin yönetici oldukları otel işletmelerine kıyasla profesyonel yöneticiler tarafından idare edilen otellerin kurumsallaşma düzeylerinin daha yüksek olduğu bulgulanmıştır.