Organik Tarım ile Ġlgili Uluslararası KuruluĢlar

5.6.1 Uluslararası Organik Tarım Hareketleri Federasyonu (IFOAM)

Uluslararası Organik Tarım Hareketleri Federasyonu (IFOAM), organik tarım ile ilgili çalıĢmalarını 1972 yılından beri yürütmektedir. Paris‘e yakın mesafede bulunan Versailles‘da kurulmuĢtur ve 108 ülke içerisinde yaklaĢık 700 kuruluĢun üyesidir.

Üyeleri arasında organik üretim yapan iĢletmeler, organik ürün ticaretini ve iĢletmesini yapan firmalar, araĢtırma ve eğitim kurumları gibi her kesimden kuruluĢlar yer almaktadır. IFOAM organik üretim faaliyetinin temsilcisi olarak tüm dünya için iĢbirliğine yönelik bir platform oluĢturarak, organik tarım sistemlerinin tarımın geliĢimini sağlama ve üyelerinin yardımı ile bu hedefleri günlük hayata aktarma faaliyetini yürütmektedir. Kamuoyunun ve üyelerinin organik üretim faaliyeti konusundaki geliĢmelerden haberdar edilmesi, organik üretim hareketlerinin parlamenter ve karar mekanizmaları nezdinde temsil edilmesi, temel standartların günün koĢullarına uygun olarak sürekli irdelenmesi ve akreditasyon programı ile kalitenin korunmasını sağlaması yürüttüğü baĢlıca faaliyetlerdir. IFOAM, tüm dünyada organik üretime iliĢkin kuralları tanımlayarak yazılı hale getiren ilk kuruluĢtur (Esiyok vd. 2003).

Bugün, IFOAM dünyanın 100 ülkesindeki 650 kadar dernek, enstitü, okul, kooperatif ve diğer yasal kurumların oluĢturduğu bir federasyon haline gelmiĢtir. Dünya çapında ekolojik tarım hareketini temsil eden IFOAM, bu konuda küresel değiĢ-tokuĢ ve iĢbirliği için platform sağlamaktadır. Sürdürülebilir çevrenin korunması ve insanlığın ihtiyaçlarına saygı

48

göstermek dahil olmak üzere, ekolojik tarım sistemlerinin geliĢtirilmesinde bütünsel bir yaklaĢımı benimseyen IFOAM'ın ana iĢlevi; dünya çapındaki ekolojik hareket ağını kontrol etmektir. Tabandan yönetilen demokratik bir federasyon olan IFOAM'ın ana etkinlikleri ise dünya kurulu, çeĢitli komiteler ve iĢbirlikleri aracılığıyla yürütülmektedir. Bilgi alıĢveriĢi için üyelerine pek çok platform sunan IFOAM, üyeleri arasında bilgi ve uzmanlık alıĢveriĢini sağlamak ve kamuoyunu ekolojik tarım hakkında bilgilendirmenin yanı sıra ekolojik tarımı uluslararası alanda parlamenter, idari ve politika üretici forumlarda temsil etmeyi de amaçlamaktadır. Ekolojik Tarım ve Gıda ĠĢleme temel standartlarını oluĢturup bunları düzenli olarak güncelleyen federasyon, ekolojik niteliğe uluslararası garanti sağlama çalıĢmalarını da sürdürmektedir (IFOAM 2000).

5.6.2 BirleĢmiĢ Milletler Gıda-Tarım Örgütü (FAO)

BirleĢmiĢ Milletler Gıda-Tarım Örgütü (FAO) ile Dünya Sağlık Örgütü (WHO)‘nun birlikte oluĢturdukları Codex Alimentarius bünyesinde yer alan Gıda Etiketleme Komitesi, organik olarak üretilen ve etiketlenen gıda maddelerine ait standartları hazırlamaktadır. 1945 yılında Roma‘da kurulan FAO‘nun organik tarımla ilgilenmesinin temel sebebi organik tarımdan elde edilecek faydaların FAO‘nun amaçlarına uygunluk teĢkil etmesidir. Organik tarım sistemi, çevreye duyarlı bir biçimde fayda elde edilmesini amaçlayan FAO‘nun hedefleri ile uyumludur. FAO uluslararası gıda kalitesi ve güvenliğine iliĢkin standartların belirlenmesinde önemli rol oynamakta, böylelikle tüketici sağlığını koruyarak uluslararası ticareti kolaylaĢtırmaktadır. Gıda kalitesi ve güvenliğine katkıda bulunmayı amaç edinen organik tarım politikaları, FAO‘nun bu hedefi ile uyuĢmaktadır. FAO, geliĢmekte olan ülkelerin uluslararası pazarlara katılımını desteklemek amacıyla üretim koĢullarına iliĢkin teknik bilgi sağlayarak, piyasa fırsatlarına iliĢkin ticaret bilgisi ve kapasite yatırımı konularında teknik destek vermektedir. Ayrıca uygun ulusal ve yasal düzenlemelerin geliĢtirilmesi, araĢtırma ve geliĢtirme kolaylıkları sağlanması ve ülkelerin organik tarım konusundaki deneyimlerinin birbirine aktarmaları konusunda destek vermektir. Organik tarıma iliĢkin tüm üretim, depolama, isleme faaliyetleri ile pazarlama zincirini kapsayacak Ģekilde hizmet vermeye çalıĢan FAO, geliĢmekte olan ülkeler tarafından talep edilmesi durumunda yerel sertifikasyon kuruluĢlarının kurulmasına da destek vermektedir. FAO uluslararası pazar talepleri için olduğu kadar yerel üretim faaliyetleri kapsamında dikkate alınacak bölgesel organik standartların belirlenmesine de destek sağlamaktadır (Gök 2008).

49

5.6.3 Uluslararası Ticaret Merkezi (ITC)

BirleĢmiĢ Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) ve Dünya Ticaret Örgütü (WTO) adına ticari kalkınma alanında iĢletmelere idari iĢler ve iĢletme yönetimi konularında teknik destek sağlayan ve kuruluĢ olan Uluslararası Ticaret Merkezi (ITC) 1964‘te kurulmuĢtur. GeliĢmekte olan ve geçiĢ dönemindeki ekonomilere, özellikle de iĢletmelere, yüksek ihracat potansiyelini gerçekleĢtirme ve ithalat faaliyetlerini arttırma çabalarında destek olmaktadır. ITC‘nin amaçları; geliĢmekte ve geçiĢ döneminde olan ekonomilerdeki kuruluĢların çok taraflı ticaret sistemine uyumunu kolaylaĢtırmak, ticari kalkınma stratejilerini tasarlamak ve uygulama yönündeki ulusal çabaları desteklemek, hem kamusal hem de özel temel ticari destek hizmetlerini güçlendirmek, kritik öneme ve imkâna sahip sektörlerde ihracat performansını yükseltmek ve özellikle küçük ve orta ölçekli iĢletmeler (SME) olmak üzere iĢ piyasasında uluslararası rekabeti teĢvik etmektir. Merkezin teknik programları; stratejik ve operasyonel pazar araĢtırmalarını, danıĢmanlık hizmetlerini, ticari bilgi yönetimini, ihracat hacmi artırılması eğitimini, sektörel odaklı ürün ve pazar kalkınmasını, hizmetler sektörünü ve uluslararası satın alma zinciri yönetimini içermektedir. ITC programları WTO ve BirleĢmiĢ Milletlerce eĢit oranda finanse edilir. Merkez, ayrıca yararlanıcı ülkelerin talep etmesi halinde, yabancı hükümetler ve sivil toplum kuruluĢlarının gönüllü katkılarıyla projeler yürütmektedir. Yıllık bütçesi yaklaĢık 33 milyon dolardır. DıĢ hizmette bulunan yüzlerce danıĢmanın dıĢında merkezde yaklaĢık 200 personel çalıĢmaktadır (Anonim 2016d).

Uluslararası Ticaret Merkezi (ITC), geliĢmekte olan ülkelerde organik gıda ve içecek pazarına iliĢkin pazar araĢtırması ve kalkınma projesi uygulama faaliyetlerini yürütmektedir. Proje ile amaçlanan, az geliĢmiĢ ülkeler ve diğer düĢük gelirli ülkeler baĢta olmak üzere tarımsal ürünlerin ihracat performansının geliĢtirilmesine destek olmaktır. Bu projenin ilk aĢaması olarak ―Ekolojik Gıda ve Ġçecekler Dünya Arzı ve BaĢlıca Avrupa Pazarları‖ konulu bir pazar araĢtırması yapılmıĢ ve kitap olarak basılmıĢtır. Pazar araĢtırmasının ana amacı; pazar gereksinimlerinin, organik ürünler için piyasa potansiyelinin, mevcut arz fırsatları ve kısıtlarının daha iyi anlaĢılmasını sağlamak; böylece üreticileri/ihracatçıları teĢvik etmek, ihracatı geliĢtirici faaliyetleri artırmak ve ithalatçılara yeni tedarik noktaları bulmada yardımcı olmaktır. Projenin ikinci aĢaması, geliĢmekte olan ülkelerde ihracat seminerleri düzenlemektir. Bu seminerlerle piyasa araĢtırmasının bulguları aktarılmakta ve geliĢmekte olan ülkelerin mevcut ve potansiyel ihracat fırsatlarına dikkat çekilmektedir (ÇağdaĢ 2003).

50

5.6.4 Organik Ticaret Derneği (OTA)

Kuzey Amerika Organik Gıda Üretimi Derneği‘ne (OFPANA) olarak 1984 yılında organik üretici ve iĢleyicileri tarafından kurulan dernek, organik ürünler sektörü için gerek yönetmelikleri gerekse piyasa ortamını düzenlemeleri açısından etkili olmuĢtur. 1986 yılından 1991 yılına kadar, diğer endüstri grupları ile birlikte organik sanayi geliĢmelerini desteklemek için anlaĢmalar sağlanmıĢtır. Dernek, 1990 yılında ABD Organik Gıdalar Üretim Yasası ve Ulusal Organik Standartları Kurulu kurulmasını desteklemiĢtir. Piyasa payının büyümesini desteklemek ve tüketicileri eğitmek için kurulan OTA, 1992 yılında Organik Hasat programını geliĢtirmiĢtir. Dernek, sürmekte olan Organik Pazar Destek Programı aracılığıyla organik ürünlerini tanıtmaya devam etmektedir. 1994 yılında, OFPANA adını gıda dıĢı ürünler ve hizmetler de dâhil olmak üzere, tüm organik sanayinin geliĢtirilmesi için örgütün geniĢletilmiĢ misyonunu yansıtan Organik Ticaret Derneği (OTA) ile değiĢtirdi. Organik Ticaret Derneği (OTA) Kanada, Amerika BirleĢik Devletleri ve Meksika'da organik sektörünü temsil eden bir üyelik tabanlı iĢ birliğidir. Üyeleri; yetiĢtiriciler, dağıtımcılar, iĢlemciler, belgelendiriciler, çiftçi dernekleri, aracılar, üreticiler, danıĢmanlar, distribütörler ve perakendecilerden oluĢmaktadır (Ġnan 2003). OTA tarafından korunan ürünler içerisinde organik yiyecek ve içeceklerin, organik lifler, kiĢisel bakım ürünleri, evcil hayvan yiyecekleri, besin takviyeleri, temizlik malzemeleri vardır.

Organik ürünlerin özellikle çevresel ve sağlık açısından faydalı olduğu konusunda tüketicilerle bilgi paylaĢımı yapmak derneğin amaçlarından biridir. Organik ürünlere karĢı bilinçlilik düzeyinin oluĢması ve artırılmasının yanı sıra organik standartların korunması, sürdürülebilirliğinin sağlanması, politik düzenlemelerde birleĢtirici olması gibi amaçları da bulunmaktadır.

51

6. ORGANĠK ÜRETĠM