Organ nakli ve organ bağışı etkinlik süreci ses kaydı metinlerinden elde edilen bulgular:

Organ nakli, organ bağışı, organ nakli ve organ bağışının olumlu olumsuz yönleri ve bu konuların gelecekteki durumları gibi konuların görüşüldüğü etkinlik sürecinde öğrencilerin fikirlerinin analizi ile elde edilen ses kayıt metinlerinden etkinlik sonrası uygulanan anket formlarından elde edilen sonuçlara benzer veriler elde edilmiştir. Öğrenciler etkinlik süresince ortaya koydukları verileri etkinlik sonrası uygulanan anket formlarında da kullanmışlar eleştirel düşünme niteliği olarak benzer nitelikte cevaplar üretmişlerdir. Etkinlik sürecinde ortaya fikir atan öğrencilerin bu fikirlerini genellikle verilerle destekledikleri gözlenmiştir. Etkinlik sürecinde öğrencilerin ortaya koyduğu eleştirel düşünme nitelikleri ses kayıt metinlerinin analizi sonucu ortaya çıkarılmış ve bu nitelikler Tablo 23’de verilmiştir. Ses kayıt metinlerinden elde edilen veriler verilirken, aynı öğrencinin süreç içersinde etkinlik ilerledikçe verdiği farklı cevaplar ve nitelikleri karşılaştırılması yapılmış ve öğrencinin eleştirel düşünme niteliğindeki gelişim ortaya konmak istenmiştir.

76

Tablo 23. Organ nakli ve organ bağışı ses kaydı metinlerinde ilerleyen süreçte öğrencilerin eleştirel düşünme niteliklerinin karşılaştırılması.

Öğrencinin süreç içerisindeki ilk cevabı C ev ab ın n iteliğ i

Öğrencinin etkinlik süreci ilerledikçe diğer cevabı

C ev ab ın n iteliğ i

Organlarımın başkasının vücudunda yaşaması neden olmasın. Sonuçta ben ölünce organlarım neden toprakta çürüsün. Ben öldükten sonra bütün organlarımı bağışlamayı düşünüyorum amacımda şu sonuçta ben öleceğim ve organlarım toprakta çürüyecek bir insana faydası olsun bari bir insan yaşasın (öğrenci: A.G)

İ.D Ayça ben arkadaşımın doktorlar bilgisiz olabilir görüşüne katılmıyorum. Çünkü altı sene boyunca okul okumuş birinde bilgi yetersizliği olmaz. Doktor yetişirken önce doktorların yanında stajyer olarak bulunuyorlar bilgisizlik bana saça geldi. (öğrenci: A.G.)

İ.D.K

Ben araştırma yapmadan önce Türkiye’de en çok böbrek nakli olduğunu düşünüyordum. Bu konuda araştırmayı yapınca ülkemizde 4800 böbrek nakli olmuş, 320 karaciğer nakli olmuş 75 tane kalp 1 tane pankreas, 6000 kornea ve 600 tane kemik iliği nakli olmuş olduğunu gördüm. (öğrenci: F.G)

İ.D Organ bağışı tabi ki önemlidir. Diyelim ki Allah göstermesin ben öldüm. 10 tane organımı bağışlamış olsam 10 insanın hayatını kurtarmış olurum. Bundan daha önemli daha ne olabilir ki. (öğrenci: F.G)

İ.D

Organ bağışlama sayıları düşük çünkü organ bağışı biraz cesaret istiyor. Bağışlayabiliriz veya bağışlayamayız ama insan korkuyor. (öğrenci: M.K)

İ.D Organ bağışı çok önemli çünkü sadece bir böbrek insanın hayatını kurtarıyorsa öldükten sonra bütün organlarımızı bağışlarsak bir sürü sevap kazırız cennete girmek için. (öğrenci: M.K)

İ.D

Organ bağışı yararları sarar, toplumsal dayanışmayı sağlar kişiye sevap kazandırır. Bir insanı yaşatmak bütün insanları yaşatmak gibi olduğundan organ bağışı önemlidir. (öğrenci: E.N)

İ.D Ben arkadaşımın olumsuz yön olarak belirttiği uyuşmazlık olabilir fikrine katılmıyorum. Kaçakçılıkta belki olur ama normal hastanelerde uyuşmazlık hemen tespit edilir. (öğrenci: E.N)

77 Tablo 23’ün devamı

Öğrencinin süreç içerisindeki ilk cevabı C ev ab ın n iteliğ i

Öğrencinin etkinlik süreci ilerledikçe diğer cevabı

C ev ab ın n iteliğ i

Organ bağışı çok önemli, bir insan kalp kapakçığı yetmediği için yaşayamaz kirli kan içeri kaçar. Gerekli nakil ve bağış olmazsa o insan yaşayamaz, yaşam için çok organ nakli yapılması önemli. (öğrenci: O.Y)

İ.D Organ bağışının olumsuz yönü de vardır. Organ gerek olduğu zaman küçük çocukları kaçırıp onlardan alıyorlar. Çocukları öldürüyorlar organlarını alıp atıyorlar (öğrenci: O.Y)

İ.D

Ben organ bağışında böbrek naklini öneriyorum. Çünkü hem biri hem de öbürü yaşayacak. Ben bütün organlarımı bağışlamayı düşünüyorum. (öğrenci: Y.B)

İ.D Ben bu konuda arkadaşlarımın ikisine de katılıyorum yani yanlışlık olabilir ve her ameliyatta ölüm olabilir. (öğrenci: Y.B)

İ.

İ: İddia. İ.D: İddia ve İddiayı destekleme. İ.D.K: İddia, iddiayı destekleme ve karşıt iddia geliştirme

Tablo 23’de öğrencilerin ortaya koydukları eleştirel düşünme nitelikleri incelendiğinde süreç içersinde genellikle öğrencilerin verdikleri cevabın niteliğinde değişme olmadığı görülmektedir. Tabloda daha öncesinde iddia ve iddiayı destekleme niteliğinde cevap veren A.G adlı öğrencinin ilerleyen etkinlik süreci içerinde iddia, iddiayı destekleme ve karşıt iddia geliştirme niteliğinde cevap üretmesi dikkat çekicidir. Fakat iddia ve iddiayı destekleme niteliğinde cevap veren Y.B. adlı öğrencinin ilerleyen etkinlik süreci içerinde sadece iddia niteliğinde cevap verdiği de görülmektedir. Tabloda öğrencilerin ortaya koyduğu eleştirel düşünme nitelikleri etkinlik sonrası uygulanan anket formlarına benzerlik taşımaktadır. Öğrenciler etkinlik süresince ürettikleri iddia ve iddiayı destekleme niteliğindeki cevaplarını etkinlik sonrası anket formalarında da kullanmışlardır.

Özet olarak ses kayıt metinlerinde eleştirel düşünme niteliklerinde gelişim gözlenmemiş olsa da anket formalarından elde edilen tüm bulgulara göre organ nakli

78

ve bağışı konusunda yapılan etkinliğin öğrencilerin eleştirel düşünme niteliklerine etkisi olduğu söylenebilir. Çalışmanın araştırma soruları arasında yer alan; “Öğrencilerin ne tür eleştirel düşünme nitelikleri ortaya koyacağı?” ve “Sosyobilimsel konuda yapılan etkinliklerin eleştirel düşünme niteliklerinde değişim meydana getirip getirmeyeceği?” sorularına elde edilen bulgulara göre cevap aranmıştır. Öğrencilerin hangi sosyobilimsel konuda hangi eleştirel düşünme niteliği ortaya koyduğu ve ortaya koyduğu eleştirel düşünme niteliğinde değişim olup olmadığı yukarıda her etkinlik için detaylı olarak verilmiştir. Ortaya konan nitelikler hakkında bir genelleme yaparsak bütün etkinliklerde sadece iddia ile iddia ve iddiayı destekleme niteliğindeki cevapların çok sayıda olduğu, nadiren iddia, iddiayı destekleme ve karşıt iddia geliştirme niteliğinde cevap üretildiği söylenebilir. Bütün öğrencilerin etkinlik öncesi, etkinlik süreci ve etkinlik sonrası eleştirel düşünme niteliklerinde değişim olmadığı fakat öğrencilerde olumlu yönde değişim olduğu ortaya konabilir. Olumlu yönde değişim gösteren öğrencilerin eleştirel düşünme nitelikleri, etkinlik sonrası sadece bir seviye yukarı yönde gelişme göstermiştir.

4.3.2 Organ Nakli ve Organ Bağışı Eleştirel Düşünme Örüntülerine İlişkin