Tiberius MÖ. 20 yılında Augustus tarafından Agrippa ile birlikte Doğu‘ya gönderilmiĢtir.876
Bu görevin amaçları arasında Parthlarla yürütülen uzun savaĢlar sırasında MÖ. 53 yılında Carrhae SavaĢı‘nda M. Licinius Crassus‘un; MÖ. 40 yılında Decidius Saxa‘nın ve MÖ. 36 yılında M. Antonius‘un Parthlara kaptırdıkları standardların877 geri alınması bulunmaktadır. MÖ. 12 Mayıs 20‘de geri almıĢtır.878
Tiberius daha sonra burada Roma yandaĢı bir vassal krallık kurarak Roma ile Parthia sınırında tampon bir bölge oluĢturmak amacıyla Armenia‘ya gitmiĢtir.879
Bu görevle Syria‘ya gitmek üzere yeni kurulan koloninin yakınlarında bulunmuĢ olabileceği sırada Tiberius ile Antiokheia arasında özel bir iliĢki kurulmuĢ gözükmektedir.880
Zira koloninin onursal duumvir‘lik takdim ettiği beĢ önemli Ģahsiyet Tiberius‘la ya akraba ya da yakın dosttur. Bunlar Tiberius‘un kardeĢi Drusus, evlatlığı ve yeğeni Germanicus‘un damadı (gener Germanici Caesaris) L. Cornelius Sulla
Felix, Tiberius‘un yine Germanicus‘un kızı Agrippina Minor ile evlendirdiği Cn. Domitius Ahenobarbus ile Tiberius‘un yakın dostları ve peĢi sıra Galatia Eyaleti valisi P. Sulpicius Quirinius ile legatus‘u? M. Servilius‘tur. Koloninin senatus sınıfına alınan alınan ilk yuttaĢları L. Sergius Paullus ve Q. Sergius Paullus kardeĢlerin bu kadar erken bir dönemde, üstelik imparatorluğun Doğu kısmından bu sınıfa Augustus Dönemi‘nde alınan Mytilene kökenli Q. Pompeius Macer‘den sonraki ilk kiĢiler olarak senatus sınıfına yükselmeleri de büyük olasılıkla bu özel iliĢkinin sonucudur.
Drusus: Kentin onursal duumvirat takdim ettiği Drusus‘un, Tiberius‘un oğlu olan Ti.
Claudius Drusus değil, kardeĢi Ti. Claudius Drusus Germanicus881 olma olasılığı yine Antiokheia‘da bulunan yazıt sayesinde güçlenmektedir (Calder 1912, 100 no. 32). Zira kardeĢ
875 Attinaus için bk. Christol – Drew-Bear 1998a, 150–151. 876 Levick 1999, 12–14.
877 Suet. Aug. 21,3; Suet. Tib. 9,1.
878 R. gest. Div. Aug. 29, 2: Parthos trium exercitum Romanorum spolia et signa reddere mihi supplicesque amicitiam populi Romani petere coegi.; Vell. 2,91,1; Suet. Aug. 21,3; Cass. Dio 54,8,1. Tarihleme için bk. Levick 1999, 14 ve 190 dn. 38.
879
Ios. ant. Iud. 15,105; R. gest. Div. Aug. 27; Tac. ann. 2,3,4; Cass. Dio 54, 9,4–5; Vell. 2,94,4; 2,122,1. 880
KrĢ. Levick 1967b, 81 dn. 6; Levick 1999, 216 dn. 5. 881 PIR2 C 857.
Drusus MÖ. 9 yılının son aylarında Germania‘da öldükten sonra kendisine Germanicus
cognomen‘i verilmiĢtir.882 Augustus‘un ikinci evliliğini yaptığı Livia ile Ti. Claudius Nero‘dan oğlu olan Drusus‘un Augustus‘un kardeĢi Octavia ile Marcus Antonius‘un kızları Antonia ile evliliğinden Ġmparator Claudius doğacaktır. Drusus‘un onursal duumvir‘liği sırasında praefectus olarak temsilciliğini Statius Pescennius yapmıĢtır. Sadece Antiokheia yazıtları aracılığıyla belgelenen Ala Augusta Germanica,883
ismini Drusus Germanicus‘tan almıĢ olabilir.884
CIL III 6843 = ILS 7201
St(atius) Pescennius 2 L. f. Ser(gia) praef(ectus)
Drusi IIvir(i) ann(o) 4 secund(o),
pont(ifex),
6 IIvir q(uin)[q(uennalis)].
Calder 1912, 100 no. 32
[N]eroni Clau- 2 dio Druso Germ[a]-
[n]ico.
Domitius Ahenobarbus: Ġmparator Nero‘nun babası olan Cn. Domitius Ahenobar-
bus885 ile Tiberius arasındaki yakınlık imparatorun ona yeğeni ve evlatlığı Germanicus‘un kızı Agrippina Minor‘u eĢ olarak vermesinden886
kaynaklanmaktadır. MS. 38 ile 39 yılları arasında bir zamanda verilmiĢ olması gereken onursal duumvir‘lik esnasında praefectus olarak temsilciliğini P. Anicius Maximus yapmıĢtır (CIL III 6809 = ILS 2696: yazıt için bk. aĢ. s. 159).
L. Cornelius Sulla Felix:887 Kent içinde ele geçen bir onurlandırma yazıtında kendisini duumvir honoris causa olarak görmekteyiz. Bu görevi sırasında Ġmparator Caligula‘nın babası, Ġmparator Claudius‘un kardeĢi Germanicus Caesar‘ın kızı Iulia Agrippina (Minor) ile evlidir (gener Germanici Caesaris). Kendisi MS. 33 yılında, kardeĢi
882 Suet. Claud. 1,1 – 3; ayrıca bk. Kienast 1990, 68–69.
883 Sterrett 1888b, 144 no. 118; CIL III 6821 = ILS 2708; Calder 1912, 99 no. 31. 884 KrĢ. Calder 1912, 101. 885 PIR2 D 127. 886 Tac. ann. 4,75. 887 PIR2 C 1465.
Faustus Sulla Felix888 ise MS. 31 yılında consul olmuĢtur. Publius Anicius Maximus‘un çağdaĢıdır889
. Onursal duumvir‘liği sırasında praefectus olarak temsilciliğini, Augustus tarafından MS. 5 yılında Syria‘da oluĢturulan Legio X Fretensis‘te tribunus militum ve
praefectus fabrum mertebelerine ulaĢan, koloninin ise prafectus‘luk yanında augur‘luğunu
yürüten Auspicatus yapmıĢtır.
Robinson 1926a, 225 no. 51
01 [— — — Aus]-
picato IIvi[r(o) quin(quennali)],
2 aug(uri), trib(uno) mil(itum) [leg(ionis) X] Fretensis, pr[aef(ecto) fa]-
4 brum II, praep [osito]
praef(ecto) L. Corn(elii) [Sullae] 6 Felicis gener[i Germa]-
[n]ici Caesar[is, — —] 8 [co] rtis [— — —]. 888 PIR2 C 1464. 889 Christol – Drew-Bear 2002, 285.
P. Sulpicius Quirinius (MÖ. 6–2)890
: Tacitus‘taun değindiği üzere P. Sulpicius Quirinius‘un köklü Sulpicii ailesi ile bağı yoktur; kendisi Latium‘daki Lanuvium‘un mütavazi ailerinden birine mensuptur. Homo novus olarak uzun ve parlak kariyerini ise askeri ve siyasi yeteneklerine borçludur.891
Askeri sahadaki ilk baĢarısı büyük olasılıkla MÖ. 12 yılındaki
consul‘luğundan892 önce Marmarides ve Garamantes kabilelerin (Africa) boyunduruk altına alınmasıdır.893
Consul‘luğundan yaklaĢık 5 yıl sonra, MÖ. 6 yılında Galatia Eyaleti valisi olarak kral Amyntas‘tan beri kontrol altına alınamayan Homonadeis kavminin pasifize edilmesi zorlu görevini üstlenmiĢtir. Ġki üç yıl süren meĢakkatli seferin sonunda Quirinius mutlak bir zafer kazanmıĢ ve bu baĢarı zafer niĢanıyla taçlandırılmıĢtır.894
Galatia Eyleti‘nin MÖ. 25–22 yılları arasında görevde olan ilk valisi M. Lollius‘un895
gözden düĢmesi ve ölmesi üzerine MS. 2 yılında bu sırada imperium proconsulare yetkisiyle üç yıldır doğuda görevli olan C. Caesar‘a896 onun yerine rector (danıĢman) olarak atanmıĢtır.897 Quirinius‘la Tiberius arasındaki yakınlık bu sırada gözden düĢmüĢ bir Ģekilde Rodos‘ta bir tür sürgün hayatı yaĢayan geleceğin imparatoruna karĢı takındığı özenli tutumun bir sonucu olarak bu görev esnasında kurulmuĢ gözükmektedir.898
C. Caesar‘ın MS. 4 yılında ölmesi ve Tiberius‘un yeniden itibar kazanması üzerine Quirinius‘un baĢarılı bir diplomat olarak vaktiyle Tiberius‘a karĢı takındığı saygılı tutum bundan birkaç yıl olarak Syria Eyaleti valisi olarak atanmasıyla ödüllendirilmiĢtir.899
Quirinius ile Tiberius arasındaki yakın iliĢki Quirinius‘un MS. 21 yılındaki ölümüne kadar sürmüĢtür. Nitekim Quirinius ilk eĢi,900
MÖ. 38 yılı consul‘u Appius Claudius Pulcher‘in901 kızı Appia Claudia‘dan902 sonra kendisine daha fazla nüfuz sağlayacak
890 PIR2 S 732; Sherk 1951, 21–24; Levick 1967b, 206–214; Sherk 1980, 967–969; Rémy 1989, 132–134 no. 96; CoĢkun 2009, 162; CoĢkun 2012, 124.
891 Tac. ann. 3,48. nihil ad veterem et patriciam Sulpiciorum familiam Quirinius pertinuit, ortus apud municipium Lanuvium: sed impiger militiae et acribus ministeriis consulatum sub divo Augusto.
892
Ġlkin M. Valerius Messala Appianus (Cass. Dio 54,28,2), onun görev baĢında ölmesi üzer.ne G. Valgius Rufus (CIL VIII 68 = ILS 6095; CIL X 3804 = ILS 3004) ile birlikte.
893
Flor. Epit. 2,31: Marmaridas atque Garamantas Quirinio subigendos dedit.
894 Tac. ann. 3,48: mox expugnatis per Ciliciam Homonadensium castellis insignia triumphi adeptus. 895 PIR2 L 311; Rémy 1989, 127–129 no. 93.
896 Kienast 1990, 73–74.
897 Tac. ann. 3,48: ... Quod tunc patefecit in senatu, laudatis in se officiis et incusato M. Lollio, quem auctorem Gaio Caesari pravitatis et discordiarum arguebat.
898
Tac. ann. 3,48: Tiberium quoque Rhodi agentem coluerat. 899
Ios. ant. Iud. 18,1–2; 18,26. 900
CIL VI 15626; 37865. 901 PIR2 C 982.
ikinci evliliğini Sulla ve Pompeius‘un soyundan gelen Aemilia Lepida903
ile yapar.904 Aslında ilkin L. Caesar905 ile sözlendirilen906 Aemilia Lepida ile evliliği L. Caesar‘ın MÖ. 2 yılında ölümünün ardından gerçekleĢmiĢtir. Kısa sürmüĢ olması gereken bu evliliğin ardından Lepida asılsız bir Ģekilde Quirinius‘tan gebe kaldığını iddia ettiği, dahası eski eĢini zehirlemeye teĢebbüsün bulunduğu ettiği ithamıyla açılan davada Lepida‘yla akrabalığına rağmen dostunun yanında yer almıĢ ve Lepida suçlu bulunarak sürgün edilmiĢtir.907 Tiberius‘un dostuna son görevini onun ölümünün ardından resmi bir cenaze töreni yaptırıp senatus‘a onun kendisi için yapmıĢ olduğu hizmetleri övüp C. Caesar‘ı yanlıĢ davranıĢlara teĢvik eden M Lollianus‘u yeren konuĢmasıyla yerine getirmiĢtir.908
P. Sulpicius Quirinius‘un duumvir‘liği sırasında prafectus olarak temsilciliğini atlı sınıfından C. Caristanius Fronto Caesianus Iulius yapmıĢtır.
ILS 9502
C. Carista[nio]
2 C. f. Ser(gia) Front[oni] Caesiano Iuli[o]
4 praef(ecto) fab(rum), pon[tif(ici)], sacerdoti, prae[f(ecto)]
6 P. Sulpici Quirini IIv[iri], praefecto M. Servili. 8 huic primo omnium
publice d(ecreto) d(ecurionum) statua 10 posita est. 902 PIR2 C 1059. 903 PIR2 A 420. 904
Tac. ann. 3,22: At Romae Lepida, cui super Aemiliorum decus L. Sulla et Gn. Pompeius proavi erant … Quirinius post dictum repudium adhuc infensus quamvis infami ac nocenti miserationem addiderat; krĢ. Suet.
Tib. 49,1: generosissimam feminam Lepidam in gratiam Quirini consularis praediuitis et orbi, qui dimissam
eam e matrimonio post uicensimum annum.
905 Tac. ann. 3,23: Lepida … destinata quondam uxor L. Caesari ac divo Augusto nurus dederetur. 906 Rémy 1989, 75.
907
Tac. ann. 3,23: tum demum aperuit Tiberius compertum sibi etiam ex P. Quirinii servis veneno eum a Lepida petitum.
908
Tac. ann. 3,48: quod tunc patefecit in senatu, laudatis in se officiis et incusato M. Lollio, quem auctorem Gaio Caesari pravitatis et discordiarum arguebat.
ILS 9503
C. Caristani[o C. f. Ser(gia)] 2 Frontoni Caesiano
Iulio praef(ecto) fabr(um), trib(uno) mil(itum)
4 leg(ionis) XII Fulm(inatae), praef(ecto) coh(ortis) Bos[p(oranorum)], pontif(ici), praef(ecto) P. Sulpici Quirini
6 IIvir(i), praef(ecto) M. Servili, praef(ecto)
M. Servilius:909 P. Sulpicius Quirinius gibi M. Servilius‘a da kentin onursal
duumvir‘liği takdim edilmiĢ ve bu sırada praefectus olarak temsilciliğini yine C. Caristanius
Fronto Caesianus Iulius yapmıĢtır (yazıtlar için bk. yk. ILS 9502–9503). Aynı makamla onurlandırılmaları nedeniyle ikisinin de aynı mertebede olmaları gerektiği sonucundan hareketle M. Servilius‘un da bu konuda herhangi bir kesin veri bulunmamakla birlikte, Galatia Eyaleti valisi olduğu sonucuna varılmaktadır. Dahası onursal duumvir‘likleri esnasında her ikisini de praefectus olarak aynı kiĢinin temsil etmesi M. Servilius‘un valiliğinin Quirinius‘inkinden hemen sonraya tarihlendirilebileceği Ģeklinde değerlendiril- mektedir. Bununla birlikte B. Levick‘in910
vaktiyle karĢı çıktığı bu görüĢ A. CoĢkun tarafından Galatia Eyaleti valileriyle birlikte imparator kültü rahiplerinin listesini içeren yazıtın911
yeniden değerlendirilmesiyle neredeyse kesin bir Ģekilde çürütülmektedir. Çünkü söz konusu listede valiler Ģu sırayla listenlenmiĢtir: NN [P. Sulpicius Quirinius olmalı = MÖ. 6–2]; Metilius (MÖ. 2–MS. 4); Fronto (MS. 4–7/8); M. Plautius Silvanus (MS. 7/8–12) ve T. Helvius Basila (MS. 12 – ca. 15/17).912 Buna göre Galatia Eyaleti‘nin az çok kesin olan Augutus Dönemi valileri listesinde M. Servilius için boĢluk bulunmadığı ve P. Sulpicius Quirinius‘tan sonra bu göreve Metilius‘un getirildiği kesindir. Bu veri ıĢığında Servilius‘un onursal duumvir‘likle taltif edilme sebebi baĢka bir gerekçede ve yukarıda listelenen diğer 4 onursal duumviri için söz konusu olduğu gibi büyük ihtimalle Ġmparator Tiberius ve Eyalet valisi P. Sulpicius Quirinius ile yakınlığında aranmalıdır. Tiberius‘un atlı sınıfı mensubu zengin bir Ģahsiyet olan Pantuleius‘un kendisine miras bıraktığı servetini ―asaletini desteklemek için‖ (nobilitatem pecunia iuvandam) M. Servilius‘a bağıĢladığı bilinmektedir.913
909 PIR1 III 419; Rémy 1989, 134–135 no. 97. 910 Levick 1967b, 81–82 dn. 6.
911
IGR III 157 = OGIS 533. 912
CoĢkun 2009, 159–164; CoĢkun 2012, 124–127. 913
Tac. ann. 2,48: et Pantulei divitis equitis Romani hereditatem, quamquam ipse heres in parte legeretur, tradidit M. Servilio, quem prioribus neque suspectis tabulis scriptum compererat, nobilitatem utriusque pecunia
Bu olayın M. Servilius‘un MS. 6 yılının Ocak–Haziran aylarında L. Aelius Lamia ile birlikte yürüttüğü consul ordinarius‘luğundan914
önce mi sonra mı gerçekleĢtiği bilinmemekle birlikte, MS. 20 yılında P. Sulpicius Quirinius‘un eski eĢi Aemilia Lepida‘ya karĢı kendini zehirleme teĢebbüsünde bulunduğu ithamıyla açtığı davada ex consul olarak üstlendiği rol, onun hem Tiberius‘un güvendiği bir senator hem de Quirinius‘un yakın bir dostu olduğunu göstermektedir.915
Zira imparator Tiberius davanın P. Sulpicius Quirinius‘un lehine sonuçlanmasını sağlayacak Ģekilde soruĢturmayı yürütmek üzere M. Servilius‘u görevlendirir.916
M. Servilius ve kariyeri hakkında bunların dıĢında daha fazla bilgi bulunmamaktadır. MÖ. 79 yılı consul‘u, MÖ 78–74 yılları aarasında Cilicia Eyaleti
proconsul‘u olan, Lycia ve Pamphylia sahillerini korsanlardan temizleyerek Isauria‘daki
korsanları bozguna uğratan P. Servilius Vatia Isauricus‘un917
, ayrıca MÖ. 48 ve 41 yılları
consul‘u; MÖ. 46–44 yılları arasında Asia Eyaleti proconsul‘u P. Servilius Isauricus‘un918 ve MÖ. 43 ile 42 yıllarında Cassius‘la birlikte Rodoslulara ve Brutus‘la birlikte Lycialılara karĢı savaĢan M. Servilius‘un919
akrabası olma ihtimali yüksektir.920 Bu tahmin doğru ise M. Servilius‘un Anadolu ile Ģu ya da bu Ģekilde bağları olduğu kabul edilebilir. Dolayısıyla bütün kariyerini imparatorluğun Yunan Dünya‘sında geçirmiĢ, baĢarılı bir komutan ve siyasetçi olarak Homonadeis sorununu nihai çözüme kavuĢturmakla görevlendirilen P. Sulpicius Quirinius‘un yine Anadolu‘yu yakından tanımıĢ olması beklenen M. Servilius‘u hem güvenilir bir dost hem de tecrübeli bir yardımcı olarak concilium‘una (mahiyet) dâhil etmesi ĢaĢırtıcı olmaz.
iuvandam praefatus. neque hereditatem cuiusquam adiit nisi cum amicitia meruisset: ignotos et aliis infensos eoque principem nuncupantis procul arcebat.
914
CIL X 892 str. 8–9: M(arco) Servilio, L(ucio) Aelio Lama consulibus. 915
Levick 1967b, 81–82 dn. 6; 111; Syme 1958, 176 dn. 1.
916 Tac. ann. 3,22: haud facile quis dispexerit illa in cognitione mentem principis: adeo vertit ac miscuit irae et clementiae signa. deprecatus primo senatum ne maiestatis crimina tractarentur, mox M. Servilium e consularibus aliosque testis inlexit ad proferenda quae velut reicere voluerat. idemque servos Lepidae, cum militari custodia haberentur, transtulit ad consules neque per tormenta interrogari passus est de iis quae ad domum suam pertinerent.
917 Broughton 1951 (II), 90–91. 918 Broughton 1951 (II), 272. 919 Broughton 1951 (II), 366. 920 KrĢ. Rémy 1989, 135.