Okul müdürünün gündelik hayattaki işlere ayırdığı zaman

Okul müdürleri günlük yaşamlarının büyük bir bölümünü okulda geçirdiği düşünüldüğünde günlük işlerinde neyi ve ne oranda yaptığı daha da bir önemli hale

gelmektedir. Buna yönelik olarak birçok araştırma ortaya konmuştur. Ariratana’nın (2000) yaptığı araştırmaya göre, okul müdürleri zamanlarının önemli bir kısmını, kısa, çeşitli ve parçalı işlere ayırmaktadırlar. Araştırmacı 16 günlük gözleminde okul

müdürünün 155 saat mesai yaptığını bunun ortalama 9.6 saate denk geldiğini ve bu süre içinde birçok işi hızlı bir biçimde gerçekleştirdiklerini gözlemlemiştir. Araştırmacı müdürün okulu adeta yürüyerek yönettiğini vurgulamakta; bu yönetim anlayışının 29.6 saatinde bina ve bahçeyle işleriyle, 21.3 saatinde personel işleriyle, 20.7 saatinde büroyla ilgili işleriyle, 20.7 saatini öğrenci işleriyle, 15.6 saatini diğer işlerle, 15 saatini ailelerle, 13.5 saatini program ve öğretim işleriyle, 9.4 saatini personel gelişimine ilişkin işlerle, 7.2 saatini ekonomik durumlarla ilgili işlerle, 3.5 saatini okul kültürüne yönelik işlerle geçirmektedir. Bunun yanında toplantı, konferans vb. işlerde ise; planlanmış olanlar için 16.7 saat, planlanmamış olanlar için 18.4 saat ayırmaktadır -toplam sürenin % 25’i-.

Lortie’nin (2009) okul müdürleriyle ilgili yaptığı araştırmaya göre, okul müdürlerinin temelde memnun eden işler olarak (% 54) öğrencinin öğrenmesini ve yönetimsel anlamda işlerinin düzenli bir şekilde yürümesi; gurur kaynağı olabilecek işler olarak (% 53) proje ve yeniliklerle ilgilenme ile yönetimsel eylemler; favori işler olarak (% 84) öğretimsel işler ve ilişkilere odaklanma (öğrenci, öğretmen, veli vb.); iyi bir günü belirleyen işler olarak günün düzenli ve sakin geçmesi, işlerin rayında gitmesi, olumlu dönütler alınması, insanlarla iyi ilişkiler kurulması (% 87) fazladan mesai (10 saat ve üzeri) içinde yapılacaklar ise okumaya, öğrenmeye vakit ayrılması,

öğretmenlerin kendisini geliştirmesi için çalışma (% 60) ağırlıklı olarak ön plana çıkmaktadır. Bu araştırmada dikkat çeken husus okul müdürlerinin klasik yönetim işlerine (evrak işlerine) daha az vakit ayrılmalı (% 7) şeklinde görüş belirtmeleridir. Archambault ve Garon’a (2012) göre yine yapılan işlerde % 69’luk kısmı yönetimsel işler olmakta, harcanan zamanın % 56’sında idari işler başı çekmektedir ki bundan dolayı eğitimsel görevler bir kenara bırakılmaktadır. İdari görevler eğitimsel görevlere oranla daha fazla yapılmaktır. Grissom, Loeb ve Master’a (2013) göre okul müdürleri zamanlarının ortalama % 12.7’sini eğitimle ilgili aktivitelere ayırmaktadır. Bu zaman dilimi içinde en çok yer tutan ise % 5.4 ile kısa sınıf ziyaretleri ve öğrenciler arasında dolaşma gelmektedir. Bunun dışında resmi olarak öğretmeni değerlendirme % 1.8, eğitim çalışmalarında etkililiklerini ve verimliliklerini artırmak için öğretmenlerle olan informal iletişim % 0.5, okuldaki programları değerlendirme ve eğitim programını

geliştirme % 2.1, profesyonel gelişimle alakalı planlar ya da uygulamalar % 0.6 ve diğer eğitimsel faaliyetler % 2.4 oranında okul müdürünün zamanını almaktadır. Öğrenciler arasında ve sınıfta gezinme okul müdürünün öğretmenlerin öğretimsel uygulamaları hakkında bilgi edinmesinin temel kaynağı olduğu söylenebilir. Bunu okul müdürü kişisel gelişim ya da diğer insan kaynakları için kullanmalıdır.

Şahin’in (2007) yaptığı araştırmaya göre okul müdürleri genelde zamanlarının özelde ise günlük çalışma hayatlarındaki zamanlarının büyük bir bölümünü eğitim öğretim faaliyetlerinin dışındaki işler için harcamaktadırlar. Onların zamanlarını en çok alan durumlar ise, paydaşlarla bilhassa yüz yüze görüşme, denetim ve kontrol işleri, resmi yazışmalar, okulun fiziki yapısıyla ilgili işlerdir. Araştırmada belirtilen 555 faaliyetin 87’si resmi yazışma, 65’i denetim işleri, 46’sı ise okulun fizik yapısıyla ilgili işlerdir. Ama okul müdürlerinin vizyon-misyon geliştirme, ders programlarıyla

ilgilenme, takım çalışması yapma, öğrencileri sınava hazırlama gibi etkinliklere yeteri kadar zaman harcayamamaktadırlar. Öğrencilerle görüşme % 2 gibi bir zaman dilimini kapsamakta buna karşın özlük işleri % 70 gibi bir orana tekabül etmektedir. Hoefer’in (2008) yaptığı 8 günlük müdürleri gözlemleri yoluyla elde ettiği bulgulara göre, okul müdürleri zamanlarının büyük bir çoğunluğunu makamlarında ve yönetim görevlerini yapmakla geçirmektedirler. 4 müdürden 3’ünde bu durum zamanın % 50’sini

aşmaktadır. Okul müdürlerinin önemli bir oranda zaman ayırdığı bir başka alan da başkalarıyla iletişimdir. 4 müdürden 3’ünde bu % 53’lük bir zamanı aşar nitelikte, 1 müdürde ise % 87’yi bulmaktadır. Bu etkileşim özellikle öğretmen ve öğrencilerle olmaktadır. Yine aynı araştırmaya göre, okul müdürleri zamanlarının çoğunu planlanmamış işlerle uğraşmakla da geçirmektedir. Bu onların istedikleri şekilde işleriyle ilgilenmelerine engel olmaktadır.

Okul müdürleri günlük çalışma yaşamlarında belirttikleri işler arasında “görünmeyen sorumluluklarını da belirtmişlerdir. Bu sorumluluklar içinde kızgın

aileler, korumalar (5,68 saat). Belirtilen sorumluluklar okul müdürünün haftada yaklaşık 25 saatini almaktadır; yani zamanlarının büyük bir bölümünü. Okul müdürleri çalışma yaşamlarından çıkarılmasını istedikleri işlere ilişkin olarak % 59 oranında disiplin işlerini, % 57 oranında üstlerle olan toplantıları ve % 54 oranında öğrenci aktivitelerine katılımı belirtmişlerdir. Okul müdürleri haftada 82 saatlerini görevlerini yerine

getirmeye ayırmaktadırlar. Bunun 29 saatini üstlerle toplantıya, bölgedeki

yaklaşık 141 saate ihtiyaçları olduğunu belirtmektedirler. Ortalama 33.08 saat üstlere, 49.06 saat bölgedeki sorumluluklara harcamaktadırlar. Bunun yanında belirtilen diğer sorumluluklara ilişkin ayrılan zamanlar şöyledir:

 Beklenmeyen olaylar: 5.72 saat  Aileler ve korumalar: 5.68 saat  Öğretimsel program: 5.43 saat  Öğrenci disiplin işleri: 5.11 saat  Öğrenci aktiviteleri: 4.95 saat

 Okul güvenliği: 4.28 saat (Markley, 2008).

Araştırmaya katılan okul müdürünün günlük olarak genelde 8 saat çalıştığı ve bu çalışmaları şu şekilde özetler; çeşitlilik, parçalılık, kısalık. Okul müdürü zamanının en büyük bölümü içinde ilk sırayı % 30 ile program ve öğretim faaliyetleri almakta, insan kaynakları yönetimi % 18, diğer çalışmalar % 13 ve ailenin katılımı % 12. İkinci sırayı ise öğrenci aktiviteleri % 10, okul kültürü % 7, iş yönetimi % 5. Üçüncü sırayı ise, öğrenci disiplini % 3, mevcut durumun korunması % 1, güvenlik % 0.005. Temel yönetim işlerine ilaveten okul müdürü zamanının % 49’unu resmi işlerle, % 12’sini okulu yönetirken görülebilen işlerle meşgul olmaya (sınıf, koridorları, okul bahçesini vb. dolaşma ve denetlemeye), % 28 toplantı ve konferanslarla geçirmektedir. Gözlem yapılan zaman içinde okul müdürü 653 yüz yüze görüşme yapmış, 337 kez resmi işleri yaparken araya başka işler girmiştir (Stanton, 2012).

Konuyla ilgili değerlendirmelerden gündelik yaşamdan bireysel ya da mesleki anlamda rutinleşmiş ve düzene, istikrara dayalı bir yaşam olduğu anlaşılmaktadır. Bu yaşam içinde okul müdürleri mesleki yaşamlarına daha çok vakit ayırdıkları, bireysel zamana daha az vakit ayırdıkları anlaşılmaktadır. Gündelik yaşamdaki bu dengesizliğin okul müdürüne olumsuz yansımaları mevcuttur. Okul müdürlerinin gündelik yaşamda birçok işle meşgul olduğu anlaşılmaktadır. Bunları planlı ve plansız, yönetimsel ve eğitim-öğretim odaklı şeklinde kategorilendirilebilir. Ancak okul müdürlerinin planlı ve eğitim-öğretime odaklı işleri tercih ettikleri ve daha çok zaman ayırmak istedikleri; ancak pratikte bunun pek mümkün olmadığı anlaşılmaktadır. İstenen yönde olması için gayretlerin olduğu alanyazına yansımaktadır

Bölüm III