Okul iklimi alt boyutlarının Öğretmenlerin yaratıcı düşünme eğilimlerini yordayıp yordamadığına ilişkin yapılan basit regresyon analizi sonucunda, okul iklimi destekleyici müdür davranışının, okul iklimi samimi öğretmen davranışının ve okul iklimi işbirlikçi öğretmen davranışının öğretmenlerin yaratıcı düşünme eğilimlerini anlamlı düzeyde yordadığı görülmektedir. Başka bir ifadeyle okul iklimi destekleyici müdür davranışı öğretmenlerin yaratıcı düşünme eğilimi düzeylerindeki toplam varyansın yaklaşık %3’ünü, okul iklimi samimi öğretmen davranışı öğretmenlerin yaratıcı düşünme eğilimi düzeylerindeki toplam varyansın yaklaşık %3’ünü, okul iklimi işbirlikçi öğretmen davranışı öğretmenlerin yaratıcı düşünme eğilimi düzeylerindeki toplam varyansın %6’sını açıklamaktadır. Okul ikliminin alt boyutlarından emredici müdür, kısıtlayıcı müdür ve umursamaz öğretmen davranışları öğretmenlerin yaratıcı düşünme eğilimlerinin anlamlı bir yordayıcısı değildir. Çekmecelioğlu’na (2005) göre yaratıcılığın gelişebilmesi için örgütsel yapılar, işin özelliği, çalışanların görev tanımları, yönetimin çalışanlara karşı olan tutumları, insan kaynakları uygulamaları örgüt kültürü ve örgüt iklimi gibi birçok etmen çalışma çevresinin doğasını oluşturur ve yaratıcılığı da doğrudan etkiler. Öğretmenlerin yaratıcı düşünme eğilimleri ile okul iklimi arasındaki ilişkinin incelendiği bu çalışma sonucunda da yaratıcı düşünme eğilimlerinin keşfedilmesi ve bu eğilimlerin yaratıcı davranışa dönüşebilmesi için okul ikliminin çok önemli olduğu ortaya çıkmıştır. Yaratıcılık sürecini gerçekleştiren en önemli faktörün insanın kendisi olduğu söylenebilir. Bu bağlamda yaratıcılık yolundaki sorunların ortadan kaldırılmasında, öncelikle okul yöneticilerinin önemli sorumluluklarının olduğu düşünülmektedir. Yöneticilerin yaratıcılık konusundaki farkındalığı yüksek olmalıdır. Bunun yanında yöneticinin yaratıcılığa olanak sağlayan bir okul iklimi geliştirmesi beklenmektedir. Ast üst ilişkilerinin katı olduğu ve keskin çizgilerle ayrılmış görevlerin olduğu okullarda yaratıcılık gelişememektedir (Samen, 2008: 377). Diğer taraftan, daha informal bir hiyerarşinin olduğu, görevlerin daha esnek ve samimi olduğu, iş birliğine dayalı çalışmaların tercih edildiği, öğretmenlerin olumlu bir iklim algısına sahip olduğu okullarda yaratıcı eylemler artmaktadır (Eren ve Gündüz, 2002). Bununla birlikte, her öğretmenin tek tek yaratıcılığının geliştirilmesi hem bütün öğretmenlerin
90
kendileri için hem de okulun organizasyonu için son derece önemlidir. Olumlu bir iklime sahip olan okullardaki öğretmenlerin yaratıcılıklarını gösterme eğilimlerinin daha fazla olduğu söylenebilir. Her ne kadar öğretmenler yaratıcı düşünme eğilimlerine sahip olsalar da içinde bulundukları okul yaratıcı düşünmeye olanak sağlamıyorsa, okulda yaratıcılığı fırsat veren bir iklim yoksa; öğretmenlerin yaratıcılıklarını eyleme dönüştürmeleri ve eğitim öğretim sürecine yansıtmaları zor görünmektedir. Yaratıcılığın teşvik edildiği bir okul iklimi, örgüt çalışanları arasında yaratıcı takım çalışmasını ve davranışını geliştirmektedir (Vejian, Kamarudin ve Abdul Kadir, 2016). Eğitim örgütlerinde başarıya giden yoldaki en önemli araç yaratıcı düşünmektir. Bir okul çevresinde yaratıcı düşünmeyi yaygınlaştırmanın en etkili yolu, yaratıcılığa olanak sağlayan okul iklimini teşkil etmek, bireylerin yaratıcı düşünme eğilimlerini keşfetmek ve yaratıcılığa özendirmektir. Öğretmenlerin yaratıcı düşünme eğilimlerinin yaratıcı davranışa, yaratıcı ürüne dönüşebilmesi için de okulda olumlu bir iklimin oluşturulması, yaratıcı eylemlerin okul yönetimi tarafından takdir edilmesi gerekmektedir. Bu sayede bireylerin sahip olduğu yaratıcı düşünme eğilimleri okulun geneline yayılarak, yaratıcılık kurumsal bir anlayış haline gelecek ve okulun iklimine nüfuz edecektir. Okul yönetimi, yaratıcı düşünceye önem vermenin yanı sıra yaratıcılığın daha da güçlendirilmesi için okul içerisindeki iletişim ve geri bildirim mekanizmasını geliştirmelidir (Pıçakçı, 2013: 87,88). Özellikle yeni fikir ve projelerin desteklendiği, öğretmenlerin samimi davranışlar gösterdiği, daha da önemlisi öğretmenlerin kendi aralarında ve üstleriyle aralarında oluşturduğu iş birliğinin hâkim olduğu bir okul ikliminin, öğretmenlerde yaratıcı düşünme eğilimlerinin ortaya çıkmasını desteklediği bu çalışmanın sonucunda ortaya çıkmıştır. Özellikle meslektaşlar arası işbirliği davranışının yaratıcı düşünme eğilimlerini samimi öğretmen davranışından daha çok etkilemesi bu araştırmanın en önemli sonuçlarından biridir. Bu çalışmanın bulgularını destekler nitelikteki benzer bir çalışma Isaksen ve arkadaşları (1995) tarafından yapılmıştır (Akt., Ekwall, 1999: 408). Farklı tipteki örgütlerde çalışan 1844 kişi ile yapılan araştırmanın sonuçlarına göre çalışanlar kişisel yaratıcılıklarını ortaya çıkaran örgüt iklimini; özgürlüğe, desteğe, güvene, özgür tartışma ortamına ve işbirliğine daha fazla olanak sağlayan ortamlar olarak tanımlamışlardır.
Literatür incelendiğinde, okul iklimi ile ilgili çalışmalar sonucunda yaratıcı okul ikliminin öğretmenlerin daha iyi performans göstermesine ve öğrencilerin daha
91
başarılı olmasına yardım eden, motive edici öğrenme ortamını oluşturduğu bulgularına ulaşılmıştır (Vejian, Kamarudin ve Abdul Kadir, 2016). Akın (2010) tarafından yapılan çalışma sonucunda, personelin yaratıcı kişilik özelliklerinin zayıf olması durumunda bunun güçlendirme ile telafi edilemeyeceği, ancak yaratıcı örgüt iklimi ile telafi edilebileceği belirlenmiştir. Bu durumda yaratıcı örgüt ikliminin hem öğrenci başarısının artırılmasında hem de öğretmen performansının artırılmasında çok büyük önem taşıdığı düşünülmektedir. Eren ve Gündüz’ün (2002) çalışmaları sonucunda elde edilen bulgular da “yaratıcılık” ile “örgüt iklimi” arasında önemli düzeyde bir ilişki olduğunu göstermiştir. Eğitim kurumları hem öğrenci hem de öğretmen bağlamında başarı kazanmak ve başarılarını geleceğe taşımak için yaratıcılığa gereken önemi göstermelidir. Okullar yaratıcılığı destekleyen ve özendiren bir yapıya sahip olmalı, takım çalışması ve iş birliğine önem vermeli, öğretmenlere hata yapmaktan korkmama ve yeni yöntemler deneme özgürlüğünü hissettirmelidir.