Mâliye müĢîri Efendi tarafından Sa´âdetlü mükerrmetlü meveddetlü medâr-i a´zim Sultânım Hazretleri
Bendirekli civârnda zuhûr itmiĢ olan vapur kömüri ma´deninin bu def´a Bursa tarafından celb olunan iki nefer mühendisler ma´rifetleriyle ihrâcı husûsında nezâret-i senâverî ile idâre ev rü'yeti karârgîr olamk mülâsebesiyle maden-i mezbûrun ümerâ ve idâresine bâ´is terkîm Yûsûf Efendi tarfanıdna me'mûr ve celb olunan mühendisiyle yanına terkîm olunarak ol tarafa i´zâm ve tesyîr kılınmıĢ olmağla müdîr-i mûmâ ileyhin sadaret idâresine mu´âvenet lâzım-i kâmilen icrâ ve ma´den-i mezkûrde istihdâm olunacak amelenin poliçelerine ve mesârif-i sâireye sarf olunmak üzre müdîr-i mûmâ ileyh ne mikdâr akçe iktizâ ider ise yedinden makbûzi senedi ahzıyla ma´rifet-i Ģerîfleriyle istihsâl kılındıkda olan emvâl-i mîrîyeden i´tâ iden mesârifi mevcûd olan gümrük müdîr-i mûmâ ileyh tarafına devr ve teslîmine ve ma´den-i mezkûrun ibtidâ-yi
109
zuhûrine Ģimdiye kadar vâkı´ olan bi'l- cümle varîdât ve mesârifâtının müdîr-i mûmâ ileyh ma´rifetiyle muhâsebesinin rü'yetine taraf-ı sa´âdetlerinden dahi nezâret olunmamısına mübâeret idilmesi husûsiyle nemîka-i mahsûse tahrîr ve terkin ibtidâr kılınmıĢdır inĢâ‟llâh Te´âlâ lede'l- vusul ber vech-i muharrer himmetleri me‟mûl-i hâlisânemizdur.
Fî ramazan sene 58
MüĢîr PaĢâ Hazretleri'nden Sa´âdetlu meveddetlü zâfer-kârım Efendi Hazretleri Girid cezîresinden Der-sa´âdet‟ e müstesnâ iskelelerde Günyüz? emvâlının rüsûmât gümrüği vâsıl olduğı mahallerde inmesi husûsına dâir sâdır olan emr-i âlî mucebicne icâb-i icrâ olunmakda isede bu keyfiyet hasâr-i mîrîyi mu‟eddâ göründüğinden rüsûmâti- mezkûrenin cezire-i mezkûrede dahl ve istihsâl olunması husûsı Girid müĢîri devletlü PaĢâ Hazretleri tarafından akdemce derbâr mu´âdelet-karâra inhâ olunmuĢ ve cezîre-i mezbûre iskelelerinden Der-sa´âdet vesâir müstesnâ bulunan Selânik ve iizmir vesâireye nakl olunacak emti´a ve eĢyânın ber mûceb-i ta´rif-i rüsûmât gümrüği mahallinde bilâ hazer Ġstanbul gümrüğünde tatbîklerin mahfız mühürleriyle memhûr verilecek edâ tezkireleri akçelerine kabûl olunması ve fakat tezkireden ziyâde tüccâri yedinde mâl zuhûr ider ise anın resm-i gümrüği ashâbından tahsîl kılınması ve ta´rîfde muharrer olmayan eĢyânın resm-i gümrüği takdîr olunacak kıymetten alınması mukır olduğından o mekûle eĢyaya giren ne mikdâr fîyât ile kıymet-i takdîr olunan ve takdkıymet-ir resm-kıymet-i gümrük alınur kıymet-ise vkıymet-irkıymet-ilecek tezkkıymet-ire îzâh ve beyân olunması ve sa´âdete giden eĢyânın akçelerine kabûl olunacak tezkireleri Der-aliyye‟ye baĢkaca sebt ve kayd ile tezkire-i mezbûre beher üç mâhda bir edfa bi't- takdim câmi´ olunduğı meblağ-ı canibi- gümrüğe îrâd-i kayd ile mâliye hazînesinden i´tâ ve muhtevî ihâle oluna sâir müstesnâ´gümrüklerin tevârüd iden emti´a ve eĢyânın dahi akçe yerine alınacak tezâkirin mültezemleri zaraflarından kezâlik bi't- takdîm hâsıl olan mebâliğin ibrad ve masrafı vecihle mültezemlerine hazîne-i merkûmeden îfâ olunması husûsına bi'l- istizan irâde-i seniyye müte´allik buyurulması ve keyfiyet-i sâire iktizâ idenlere iĢ´âr buyurulmuĢ olduğın vecih üzre taraf-ı hulûsilerine dahi cânib-i nezâret-i celîle-i mâliyeden bâ tahrîrât iĢ´âr buyurulmiĢ bulunduğından husûs-i mezbûr berâber irâde-i hâlisânemizde kâin icâb iden evliye ve kazâlarda inhâ ve iĢ´âr kılınmıĢ olmağla mevâd-i mezbûr fakat tereke olunan Girid cezîresi hakkında olarak ber mûceb-i
110
irâde-i seniyye icâbının icrâsına himmetleri siyâkında nemîka-i mü‟eddâya muharrer ve tesyîr savb-i sa´âdetleri kılındı.
Fî 17 z.a sene 57
Serasker PaĢâ hazretlerinini emr-i sâmîleridir
VirânĢehir sancağından müretteb asâkir ve redîf alâyının mukaddemâ Der-sa´âdet‟ e hîn-i celbinde bazı neferâtı geru kalmıĢ ve bazıları daih esnâ-yi râhda firâr itmiĢ olduğından vâkı´ olan iĢ´âre mebnî o misillüler Der-sa´âdet‟ den olmağkda ise ed el-hâlet-i hazihi mevsim-i Ģitânın hulûli cihetiyle ekser mahallerin kıĢ basmıĢ olduğından böyel eyyâmda o misillu neferât irsâl olunması düçâr-i sefâlet olacaklarından bi mennihi Te´âlâ evvel bahâr hulûlinde celb olunmak üzre Ģimdilik te‟hîr kılınmaları tensîb olunmuĢ ve keyfiyet lâzım glen mahallerde yazılmıĢ olmağla cenâb-ı Ģerîfiniz dahi alây-i mezkûrun neferâtından o mekûleler evvel bahâr hulûlinde diğer eĢ´âr vukû´ında gönderilmek ve Ģimdilik kendü maslahatlarıyla meĢgûl olmak üzre irsâlinden sarf-ı nazar ve a´lâ halehum terk ve te'hîri husûsında himmet ve bunların içinde erbâb-i fesâddan ve tahrîk ve iğfâl misillü harekât-i nâ hemvâre ashâbından olanların olduğı ve Ģöylece baĢi boĢ kalmalarında bir gûnâ mahzûr bulunudğ hâlde icâb-i hâlicâb-in icâb-icrâsına mübâderet eylemenicâb-iz sicâb-iyâkında nemîka-icâb-i mu‟eddaya tahrîr ve tesyîr kılındı.
Fî 5 c.a sene 58
Emirnâme-i Hazret-i müĢîr-i nezâret-i mâliye müĢîr PaĢâ Efendi Hazretleri‟ne Evkâf-ı hümâyûn mülhâkatından VirânĢehir sancağı dâhilinde Medine-i Tarakluborlu‟da vâkı´ müteveffâ Gâzî Süleymân PaĢâ evkâfı hâsılâtındın nısfı mine'l- kadîm vakf-ı müĢârun ileyhin Medine-i mezbûrede inĢâ eylediği medreseye merbût iken evkâf-ı mezbûreyi mu'ahharan iltizâm iden mültemezemînn-i medrese-i mezbûre müderrislerine nısf-ı hâsılâtı temâmen virilmeyub bir mikdâr nesne i´tâ idegelmiĢ ve tanzîmât-i Hayriye iktizâsınca hâsılât-i evkâf-ı mezbûre cânib-i muhassıllıkden bâ taksîr evkâf-ı mezbûre (...) Ģerîfesinden müderrisi vesairesiyle sene-i sâbıkada mültezem tâifesi tarafından ne mikdâr Ģey i´tâ olunmuĢ idüği bi't- tahkîk vusûlinde cihet-i tedris olmak üzre nakden yüz doksan guruĢ ve za´ferâni kile ile yigirmi beĢ kile yani keyn-i Anadolı yüz yigirim kil ecnâs-i zahîre i´tâ kılınmıĢ ve iki yüz elil altı senesine mahsûben dahi sâbıkı misillü i´tâ olunmuĢ ise de cihet-i mezbûre mutasarrıfları râzı´
111
olmayarak ber mûceb-i kuyûd defter-i hâkânî nısf hâsılâtı- vakf temâmen taleb itmekde bulunmuĢ oldukları beyânıyla icabının icrâsı husûsi VirânĢehir meclisi tarafından mukaddemâ bâ mazbata lede'l- inhâ vakf-ı mezbûrun vazîfe-i mu´ayyene ve senede bir mud hinta ve iki mud Ģa´îr ile tevliyeti bâ mukâbele-i nân ve bâ hatt-i hümâyûn mutasarrıfı halifenin ve yine vakf-ı müĢârun ileyhen olmak üzre vazîfe-i mu´ayyene ile mürsellik cihetinin nıfs hisse-i Ahmed Halîfe bin Ahmed' in ve sülüs hissesi Seyyid Mehmed bin Velîyüddîn‟nin ve sadis hissesi Seyyid mehed Emîn‟nin baĢka baĢka berât ile el-yevm uhdelerinde bulunmuĢ ve Tarakluborlı nâhiyesine tâbi´ karye-i Kapuli özi ve tahtında muharre zimmetlerin mahsûlât ve rüsûmatının nısfı müteveffânın medresesi ve nısf-ı âharı Eski Cuma mescidinin vafı tarafınadn kadîmi üze zabt olunması icâb itmek ve tekâyâ ve zevâyâ fukarâ ve rüesânına et´âm-ı ta´âm ile cihet-i aliyyeye meĢrût vakfı- arâzî hâsılâtının aynen i´tâsı müktezâ-yi irâde-i seniyyeden bulunmak cihetiyle deriye-imezkureye meĢrût zikr olunan karyenin nisf hâsılâtının aynen medreselerin tarafına i´tâsı hâzırlerine irâde-i aliyye müte´allik buyurularak bu bâbda zât-i sâmîlerine hitâben uhde-i ferîde isdâr olunan emr-i Ģerîfe savb-i sâmî-i müĢîrânelerine irâe olunmuĢ ism-i mâl ıtlâk olunur ede karye-i mezkûrede maktû´en âhara iltizâm kılınĢı ve defter dahi Der-sa´âdet‟e gönderilmiĢ olduğı beyânıyla bu bâbda ne vecihle irâde-i aliyye müte´allik buyurulur ise ana göre hareket olunacağı cevâben ifâde buyurmuĢ olduğından karye-i mezbûrenin iĢbu elli sekiz senesine mahsûben nizâmı vecihle taraflarından zabt ve tasarrufleri ve elli altı ve yedi seneleri hâsılâtı dahi ne mikdâra bâliğ olmuĢ ise andan ale'l- hesâb olarak akdemce makbûzleri bulunan akçe bi'l- hesâb küsûrunun bedelen tarafına i´tâsi bâbında bir kıt´a emr-i Ģerîf isdârı husûsı vakf-ı mezbûr müderrisi mûmâ ileyh Mehmed Saîd Efendi tarafından bâ arz-ı hâl istid´â e istirhâm olunmaĢ ve Zaferanborlı nâm-ı diğer Taraklı borlı kazâsı varîdâtının elli sekiz senesi i´tâsını mübeyyin bi'l- vürûd bâ irâe-i seniyye tesviye olunĢu olan defterde zikr olunan Kuyuli özür karyesi a´Ģârının evlâsına dâir sarâhaten bir gûnâ