Envanter no: 14280 / 12222. Levhanın Ölçüleri: 44,5 x 35,4 cm. Tarih: H. 1203 / M. 1788
Müzeye Geliş Şekli: A.R. İzzet Koyunoğlu bağışı. Dil: Arapça.
Yazı Çeşidi: Sülüs-nesih rabbiyessir meşki. Hattat: Mustafa Râkım Efendi.
Levhanın Bugünkü Durumu: Eserin zemin kağıdında mürekkebin dağıldığı ve lekelerin olduğu kısımlar görülmektedir.
Tekniği: Yazı kahve renk âharlı kağıt üzerine is mürekkebi ile yazılmıştır. Metin:
نﻮﻌﻟا ﮫﺑو ﺮﯿﺨﻟﺎﺑ ﻢﻤﺗ ِ ّبر ﺮِّﺴﻌُﺗ ﻻو ﺮِّﺴﯾ ِ ّبر
ﻖﯿﻓﻮﺘﻟا ﺎﺑو ﺮﯿﺨﻟﺎﺑ ﻢﻤﺗ ِ ّبر ﺮِّﺴﻌُﺗ ﻻو ﺮِّﺴﯾ ِ ّبر
Okunuşu: Rabbi yessir velâ tuassir Rabbi temmim bi’l-hayr, ve bihi’l – avn. Rabbi yessir velâ tuassir Rabbi temmim bi’l-hayr, ve billahi et-tevik.
Anlamı: Ey rabbim! İşimi kolaylaştır, zorlaştırma ve hayırlı bir sonuca erdir. Ketebe: Ketebehû Râkım.
Eserin Tanımı: Eser dikdörtgen çerçeveyle sınırlandırılmıştır. Levha “Rabbiyessir” dua meşkidir. Levha bir satır sülüs ve altta bir satır da nesih olarak kıt’a formunda istif edilmiştir. Lakin koltuk taksimatı yapılmamıştır.
113
Ketebe kaydı olan hattatın imzası nesih satırın sonunda yazmaktadır. Meşkin etrafına mavi bir kağıt yapıştırılmıştır. Cetvel ve süslemesi yoktur.
Değerlendirme: Sülüs ile yazılan eser tek satır halinde istif edilmiştir. Yazıya bir bütün olarak bakıldığında harfler satır üzerinde çok dengeli bir biçimde yerleştirilmiş olup harfler birbiri ile ahenklidir. Satır olarak istif edilen eserde satır çizgisine dikkat edilmiştir. Harfler sülüs-nesih yazı karakterine uygundur. İstif özelliği olarak eser akıcı bir istife sahiptir. Metinde kullanılan hareke kalemi metin kaleminin üçte biri kadardır. Eserde hareke ve tezyînî işaretleri yazı boşluklarını tamamlayacak şekilde yerleştirilmiş olup dengeli bir dağılım göstermektedir. Harf noktaları istif içerisinde yerli yerinde kullanılmıştır. İstif gayet dengelidir. Esere bir bütün olarak bakıldığında terkip ve tenasüp kâidelerine göre yazılmıştır. Eserde süsleme unsuru yoktur. Eserde sade bir şekilde tamamlanmıştır.
Fotoğraf 44: Anonim Sülüs-Nesih Kıt’a Formunda Levha. Katalog no: 40.
Envanter no: 14240 / 1245. Levhanın Ölçüleri: 29 x 25 cm.
Tarih: 19. yüzyıl sonu 20. yüzyıl başlarına tarihlendirilebilir. Müzeye Geliş Şekli: A. R. İzzet Koyunoğlu bağışı.
Dil: Arapça.
Yazı Çeşidi: Sülüs-nesih kıt’a.
Hattat: Metinde ve kaynaklarda hattatı hakkında herhangi bir bilgi mevcut değildir.
Levhanın Bugünkü Durumu: Eserin zemin kağıdı renginde solmalar, yıpranmalar ve lekeler görülmektedir.
Tekniği: Yazı kahve renk âharlı kağıt zemin üzerine is mürekkebi ile yazılmıştır. Metin:
ِﻞَﺒ َﺟ ْﻊ ِﻣ َﻦْﯿ ِﺿ ْرَ ﻷْ ا َو ِتْ ا َﻮ َﻤﱠﺴْﻟا َﺊْﻠ ِﻣ ا ْورﺬَﺑ ْوَا
لاﻮﻋ ٍرﺎﺒﺧأ ﺺﻧ ﮫﯿﻔﻓ * ٍقﺪﺻو ٍ جاﺮﻌﻣ ﺮﻣأ ﻖﺣو
*
ِلاﺰﻌﻧاو اًﺪﻤﻋ ِنﺎﯿﺼﻌﻟا ﻦﻋ * ٍنﺎﻣأ ﻲﻔﻟ ءﺎﯿﺒﻧﻷا نإو
*
115
اوﺮﺼﺣ ﺎﻣو ﱡﻲﺳﺮﻜﻟاو ُش ْﺮُﻔﻟاو ُشﺮﻌﻟاو
ﺎﻣ
Okunuşu: Ev bêzrü mil’es-semâvâti ve’l arazîne mea’ cebelin Ve hakka emri miracin ve sıdkin * fe fihi nassu ahbarin avali* Ve inne’l-enbiya lefi emânin* ani’l isyani amden ve in’izâli * Ve’l arşu ve’l ferşi ve’l kursiyyu ve mâ hasarû mâ
Anlamı: Bir dağla birlikte göklerle yerler dolusu saçtılar arşı da döşeği de kürsiyi de kuşatamadılar.
Ketebe: Metinde ketebe kaydı bulunmamaktadır.
Eserin Tanımı: Klasik kıt’a formunda istif edilen levhada alt ve üst satırlar sülüs orta kısım ise nesih hatla yazılmıştır. Cetveller altınla yapılmıştır. Dış pervazına kumlu ebru yapıştırılmıştır.
Değerlendirme: Esere ait metinde ve kaynaklarda tarihi hakkında bir bilgi mevcut olmayıp esere bir bütün olarak bakıldığında üslup özelliğinden dolayı 19. yüzyıl sonu 20. yüzyıl başlarına tarihlendirilebilir. Klasik kıt’a formundaki esere bir bütün olarak bakıldığında dik harfler satır üzerinde dengeli bir biçimde yerleştirilmiş olup birbiri ile ahenklidir. Nesih satırında yazılı olan ibare daha ince bir kalem ile yazılmıştır. Eserin nesih kısmı gayet okunaklıdır. Sülüs satırlarında tırnak işareti kullanılmamıştır. Tirfil işareti ise sülüs satırlarında yer yer kullanılmıştır. Metinde kullanılan hareke kalemi metin kaleminin üçte biri kadar olup harekeler satır düzenine dikkat edilerek yerleştirilmiştir. Harf noktaları istif içerisinde yerli yerinde kullanılmıştır. İstif ağırlık olarak sülüs satırında görülmektedir. Sülüs satırındaki dikey harflerde paralellik ve uyum vardır. Sülüs satırlarında harflerin satıra dizimi gayet dengelidir. Üst sülüs satırının sonunda yarım halde görülen bir durak noktası dikkat çekmektedir. Bunun neden yarım bırakıldığı bilinmemektedir Esere bir bütün olarak bakıldığında terkip ve tenasüp kâidelerine göre yazılmıştır. Eserin nesih kısmında satır aralarına altın ile işlenen durak yerlerindeki noktalar hafif silinmiştir.
Fotoğraf 45: Anonim Sülüs Levha. Katalog no: 41.
Envanter no: 14253 / 1250.
Levhanın Ölçüleri: 28,3 x 33,2 cm.
Tarih: 19. yüzyıl sonu 20. yüzyıl başlarına tarihlendirilebilir. Müzeye Geliş Şekli: A. R. İzzet Koyunoğlu bağışı.
Dil: Arapça.
Yazı Çeşidi: Sülüs.
Hattat: Metinde ve kaynaklarda hattatı hakkında herhangi bir bilgi mevcut değildir. Fakat, levhanın Medine’de mücavir hattat A. Ziya Kurucu’nun hattı olduğu Hüseyin Öksüz tarafından tespit edilmiştir.
Levhanın Bugünkü Durumu: Eserde herhangi bir tahribat söz konusu değildir.
Tekniği: Yazı beyaz renkli âharlı kağıt üzerine is mürekkebi ile klasik usülde yazılmıştır.
Metin:
ﺎَﻄَﻔَﻗ ٍﺮ ْﺤَﺑ ُ ﺔَﺤْﻠ ِﻣ ، ٌ ﺔﱠﯿَﻧ ْﺮَﻗ ٌ ﺔﱠﺠَﺷ ، ِ ﱠ ِﻢْﺴِ ﺑ
Okunuşu: Bismillâhi seccetun karniyetün milhatun bahrü kaftâ.
Anlamı: Bu ifade de ateşli bir hasta’lik için Hz. Peygamber (as) 'in okuyarak rukye (tedavi) yaptığı, okurken de "bu dua bize Süleyman'dan kaldı." dediği bir dua.
117
Ketebe: Metinde ketebe kaydı bulunmamaktadır.
Eserin Tanımı: Sülüs ile yazılan levhanın hattatı belli değildir. Levhada ateşli hasta’liklar için edilen dua metni yazılıdır. Levhada imza ve tarih kaydı bulunmamaktadır. Levhada cetvel ve süsleme yoktur.
Değerlendirme: Esere ait metinde ve kaynaklarda tarihi hakkında bir bilgi mevcut olmayıp esere bir bütün olarak bakıldığında üslup özelliğinden dolayı 19. yüzyıl sonu 20. yüzyıl başlarına tarihlendirilebilir. İki satır halinde yazılan sülüs satırları elden çıktığı gibi kalmıştır. Tahrir ve tashihi yapılmamıştır. Sülüs levhanın ilk satırı yukarıya doğru kaymıştır. Eserde tezyînî bir unsur görülmemektedir. Celî sülüs ile yazılan eser iki satır halinde istif edilmiştir. Yazıya bir bütün olarak bakıldığında dikey harfler satır üzerinde çok dengeli bir biçimde yerleştirilmiş olup birbiri ile ahenklidir. Eser satır istif olarak istif edildiğinde satır çizgisine satır çizgisine dikkat edilmiştir. Harfler yazı karakterine uygundur. İstif özelliği olarak eser akıcı bir istife sahiptir. Metinde kullanılan hareke kalemi metin kaleminin üçte biri kadardır. Eserde tırnak ve tirfil kullanılmamıştır. Metin içerisinde kullanılan hareke işaretleri yazı boşluklarını tamamlayacak şekilde yerleştirilmiş olup dengeli bir dağılım göstermektedir. Bu özellik metindeki sadeliği ön plana çıkarmıştır. Harf noktaları istif içerisinde yerli yerinde kullanılmıştır. İstif leke dengesi olarak gayet dengelidir. Esere bir bütün olarak bakıldığında terkip ve tenasüp kâidelerine göre yazılmıştır. Eserde süsleme unsuru yoktur.
Fotoğraf 46: Yamakzâde S. Efendi’nin sülüs - nesih meşk murakkası.