Muhasebe ve Finansman Öğretmenliği Alan Yeterliklerinin Beş Faktör

Dışadönüklük gibi, kişilerarası ilişkilerin doğasını tanımlar. Bu boyut, kişilerarası davranış kuramından etkilenmiş olup bir insanın başkalarına karşı tutumunu yansıtır (West, 1998:6). Dışadönüklük, bireyin dış-yönelimli kişilerarası davranışını karakterize eder ve genellikle sosyal, aktif ve enerjik olanları tanımlar (Edward L. Butler, 2003:4-5). Dışadönüklük; Bu boyutun bir ucunca aşırı dışa dönükler diğer tarafında ise içe dönükler vardır. Dışa dönüklerin sosyal olduklarını, enerjik olduklarını tespit eden araştırmacılar içedönüklerin ise bu özelliği göstermeseler de aslında soğuk olmadıklarını, çekingen olduklarını tespit etmişlerdir. Ayrıca dışadönüklerin içedönüklere göre daha arkadaş canlısı olduklarını öne sürmüşlerdir (Burger, 2006:254). Kişiliğin sorumluluk boyutu ölçümlerde yüksek çıkan kişiler azimli, kararlı, başarıya güdülenmiş, sabırlı, tertipli, düzenli ve planlı olarak nitelendirilmiştir. Kişiliğin bu boyutu düşük çıkanlar ise dağınık, düzensiz, tembel ve plansızdırlar. Araştırmalar bu özelliği yüksek özellik gösteren bireylerin bağımsız çalışma ve grup içerisinde görev dağılımını başarıyla yerine getirdikleri gözlenmiştir. Düşük özellik gösterenlerin ise başarısız, ihmalkar, yetersiz ve güvenilmez olduğunu belirtilmiştir (Yıldızoğlu, 2013:92).

Ekte yer verilen alan yeterliklerinden alan eğitimi becerisi kısmında bulunan yeterliklerden; öğrencilerin iletişim becerisini geliştirebilme, girişimcilik becerilerini geliştirebilme, kişisel ve mesleki gelişimini sürdürebilme ve paydaşlarla işbirliğine değer verme maddeleri BFKT’nin dışadönüklük maddeleriyle ilişkilendirilebilir (MEB Özel Alan Çalıştayı, Yayınlanmamış Bildiri, 2016).

2.3.2. Muhasebe ve Finansman Öğretmenliği Alan Yeterliklerinin Beş Faktör Kişiliğin Duygusal Denge Boyutuyla İlişkisi

Duygusal Denge (nevrotizm), kronik düzeyde duygusal denge ve depresyon, kaygı, depresyon ve savunmasızlığı tanımlar (Edward L. Butler, 2003:4-5). Duygusal denge, strese karşı koyma şeklinde açıklanır. Duygusal dengesi yüksek olan bireyler

rahat, sakin, kendine güvenen sabırlı oldukları gözlenmiştir. Nevrotikler yani duygusal dengesizler ya da duygusal dengesi düşük olan bireyler; karamsar, endişeli, gergin, kendini güvende hissetmeyen, öfkeli ve alıngan özellikler göstermektedir (Doğan, 2013:58). Nevrotikliğin altında yatan nedenler karamsarlık, kaygı, öfke, kızgınlık ve depresyondur (Beğenirbaş ve Yalçın, 2012:5).

Ekte bulunan yeterliklerden; öğrenme-öğretme sürecini planlayabilme, öğrenme-öğretme ortamlarını düzenleyebilme, öğrencilerin iletişim becerisini geliştirebilme ve kişisel ve mesleki gelişimini sürdürebilme maddeleri BFKT’nin duygusal denge boyutuyla ilişkilendirilebilir (MEB Özel Alan Çalıştayı, Yayınlanmamış Bildiri, 2016).

2.3.3. Muhasebe ve Finansman Öğretmenliği Alan Yeterliklerinin Beş Faktör Kişiliğin Deneyime Açıklık Boyutuyla İlişkisi

Deneyime açıklık hem bilişsel hem de duygusal değişime uyum sağlamayı ifade eder (Edward L. Butler, 2003:4-5). Deneyime açıklık, bireyin hem kendi içinde hem de kendi dışında hayal gücü yüksek bireyleri ifade eder. Bu faktör, yeniliklere, değişime, yaratıcı fikirlere ve duygulara açık olmayı kapsar. Deneyime açıklık boyutu yüksek çıkan bireyler yeni ve yaratıcı fikirlere değer verir, sorunlar karşısında esnektirler (West, 1998:6).

Deneyime açık bireyler ise yeni fikirleri hayata geçirmede istekli özgür düşünebilen bireyler olarak tanımlanmaktadır. Genellikle deneyime açıklık özelliği yüksek bireyler iş hayatında da bu sayılan durumlardan dolayı başarılı olmaktadır (Sayın, 2016:22).

Bir toplumun gelişme göstermesi, ilerlemesi ve refah seviyesinin yükselmesi iyi bir eğitim alan bireylerin omuzlarında olacağından eğitim sisteminin önemi bilinmelidir. Bireylerin iyi bir eğitim alması niteliği yüksek öğretmenler sayesinde olacaktır. Bu özelliklere sahip öğretmenleri yetiştiren öğretmenlere duyulan ihtiyacı yerine getiren eğitim kurumlarının belirli standartlarda olması gerekmektedir. Bu standartları ise her alan yada branş öğretmenleri için belirli alan yeterlikleri belirlenerek bu standartlarda öğretmenler yetiştirilerek sağlanabilir. Bunun içinde her alan için alana

uzmanlar tarafından özel alan yeterliklerinin belirlenmesi gereği ortaya çıkmıştır. MEB bu kapsamda çalışmalar yapmıştır (Seferoğlu, 2004:40-45).

Ekte sunulan Alan yeterliklerinden; muhasebe ve finansman alanının hukukla olan ilişkisini analiz edebilme, finansal hizmetleri analiz edebilme ve muhasebe uygulamalarını değerlendirebilme, öğrenme-öğretme sürecini planlayabilme, öğrenme- öğretme ortamlarını düzenleyebilme, öğrencilerin muhasebeyle ilgili uygulama becerisi kazandırabilme, Öğrencilere finans ve borsa hizmetleriyle uygulama becerisi kazandırabilme, öğrencilerin iletişim becerisini geliştirebilme ve kişisel ve mesleki gelişimini sürdürebilme, mesleki etik ve sorumluluk bilincine sahip olabilme ve paydaşlarla işbirliğine değer verebilme maddeleri BFKT’nin deneyime açıklık boyutuyla ilişkilendirilebilir (MEB Özel Alan Çalıştayı, Yayınlanmamış Bildiri, 2016).

2.3.4. Muhasebe ve Finansman Öğretmenliği Alan Yeterliklerinin Beş Faktör Kişiliğin Yumuşak Başlılık Boyutuyla İlişkisi

Yumuşak başlılık özelliği yüksek olan bireyler yardımsever, güvenilir, şefkatli, esnek ve alçak gönüllüdür. Bu boyutun diğer tarafında ise kuşkulu, düşmanca, bencil, kaba, şiddet eğilimi ve şüphecilik gibi özellikler bulunur. Yumuşak başlılık boyutunda yapılan araştırmalarda yüksek düzeyde sonuçlar gösteren kişilerin işbirliğine uygun özellik gösterdiğini, yumuşak başlılık özelliği düşük olan bireylerden ise rekabet ortamına daha yatkın özellik gösterdikleri gözlemlenmiştir. Yani yumuşak başlı kişiler işbirliğini rekabete tercih ederler. Ayrıca yumuşak başlı bireyler özelliği yüksek olan bireylerde, sert karakterli kişilere göre sosyal ilişkilerinde daha başarılı olduklarını ve daha az gerilim yaşadıklarını belirtmişlerdir (Burger, 2006:254-255).

Ekte sunulan Alan yeterliklerinden; öğrenme-öğretme sürecini planlayabilme, öğrenme-öğretme ortamlarını düzenleyebilme, iletişim becerisini geliştirebilme ve kişisel ve mesleki gelişimini sürdürebilme, mesleki etik ve sorumluluk bilincine sahip olabilme ve paydaşlarla işbirliğine değer verebilme maddeleri BFKT’nin yumuşak başlılık boyutuyla ilişkilendirilebilir (MEB Özel Alan Çalıştayı, Yayınlanmamış Bildiri, 2016).

2.3.5. Muhasebe ve Finansman Öğretmenliği Alan Yeterliklerinin Beş Faktör Kişiliğin Sorumluluk Boyutuyla İlişkisi

Sorumluluk, tanımlanacak olursa davranışlarımızda dikkatli ve temkinli hareket etmeyi içine alan öz kontrol diyebiliriz. Sorumluluk boyutunun unsurları ise; yetenek, tertip, görevini hakkıyla yapmak, başarmak ve görüş alma. Bu boyutta puanı yüksek olanlar daha dikkatli, geniş perspektife sahip ve öz güven sahibi ve çok sabır gösteriyorlar. Digman ve Takemoto-Chock (1981) yapmış oldukları çalışmalarla bu faktörle "başarmaya" göstermişler ve akademik başarı ile ilişkili olduğunu öne sürmüşlerdir. Ayrıca, zekanın farklı taraflarını iyi anlayabilmek için sorumluluk boyutuna ihtiyaç olduğuna dikkat çekmiştir (West, 1998:6).

Ekte sunulan Alan yeterliklerinden; muhasebe ve finansman alanının temel çerçevesini kavrayabilme, muhasebe ve finansman alanının hukukla olan ilişkisini analiz edebilme, finansal hizmetleri analiz edebilme ve muhasebe uygulamalarını değerlendirebilme, İşletme sürecini analiz edebilme, kamu maliyesi sürecini analiz edebilme, muhasebe uygulamalarını değerlendirebilme, öğrenme-öğretme sürecini planlayabilme, öğrenme-öğretme ortamlarını düzenleyebilme, öğrencilerin muhasebeyle ilgili uygulama becerisi kazandırabilme, Öğrencilere finans ve borsa hizmetleriyle uygulama becerisi kazandırabilme, öğrencilerin iletişim becerisini geliştirebilme, girişimcilik becerilerini geliştirebilme, öğretim sürecini izleyebilme ve değerlendirebilme, kişisel ve mesleki gelişimini sürdürebilme, mesleki etik ve sorumluluk bilincine sahip olabilme ve paydaşlarla işbirliğine değer verebilme maddeleri BFKT’nin sorumluluk boyutuyla ilişkilendirilebilir (MEB Özel Alan Çalıştayı, Yayınlanmamış Bildiri, 2016).

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

BEŞ FAKTÖR KİŞİLİK KURAMINA GÖRE MUHASEBE VE FİNANSMAN ÖĞRETMENLERİNİN ALAN YETERLİKLERİN KİŞİLİK

3.1. ARAŞTIRMAYA AİT GENEL BİLGİLER

Bu çalışma MEB’in MFÖ’ye yönelik yapmış olduğu alan yeterliklerini BFKT’ye göre inceleyerek farklı kişilik özelliklerine sahip alan öğretmenlerin hangi alan yeterliklerinde daha yetkin olduklarını tespit etmektir. Kısaca kişilik özellikleri alan bilgisini etkileyip etkilemediğini araştırmaktır.