Mobbing Sendromunu Olumsuz Etkileyen On Temel Etmen

Saldırılar; Kişinin imajını, benliğini, mesleki ahlakını ve yeterliğini küçültücü, rencide edici, alçaltıcı davranışlar vardır. Mesleki yeterlilik sorgulanır “Bu işi başarabilecek misin?, Bu görevi yerine getirebilir misin?” gibi sorular ile o kişiye güvenilemeyeceği anlamın da izlenim verilir. Kişi ne yaparsa yapsın ne kadar başarılıda olsa yaptıkları iş değersizdir. Çünkü kişinin benlik duygusu kaybolmuştur. Kimi zaman “Sen bu işin uzmanı değil misin bana niye soruyorsun? Derken kısa bir süre sonra ise “Kardeşim bana bir şey sormadan hareket etmeyeceksin, benim her şeyden haberim olacak” çelişkisi ile büyük baskılar uygulanır.

Küçük Düşürücü, Olumsuz, Taciz Edici, Yıldırıcı, Kötü Niyetli ve Kontrol Edici İletişim; Burada mobbing uygulayıcısının gayesi kurbana gizli veya açık olarak saldırmak akabinde herkesi korku salarak kontrol altına almaktır. Böylece kontrolü ele geçirdikten sonra ise yaklaşımını değiştirir ve aniden iyiliksever maskesine bürünerek mobbing de yer alanlardan bazılarını imkanlar dâhilinde ödüllendirir veya yakınlık gösterir. “Bak arkadaşın durmuş bey başardı ve gömlek hediye aldı.” Böylece kurbana karşı toplu hareket başlatılmıştır.

- Yüzünüze gülünmesi “Bunu başarabilirsin değil mi?”

- Hakkınızda uygunsuz şakalar yapılması. Lakap takılması. “Satıcı olduğun söyleniyor ancak bura da bizi satmazsın her halde”.

- Söylentiler çıkarılması “Sanırım sorunları var” “Ailevi sorunları olabilir.”

- Kişiliğinize karşı kurmaca bir olay geliştirilmesi. “Gördünüz mü bakın konferansta sorduğu soru bizi satacağı anlamına gelir.”

- Mesleki yeteneklerinizin sorgulanması ve eleştirilmesi. - İş için gereken bilgilerin saklanması.

- Fiziksel veya sosyal olarak izole edilmeniz. “Elleri titriyor eminim uygunsuz bir şeyler kullanıyor.”

- İşinizle ilgili sizden habersiz toplantılar yapılması. Kural ve düzenlemelerin sık sık değiştirilmesi. – Bekçi “Müdür bey bundan sonra bu

şekilde olmasını istedi. Kusura bakmayın.”. tarafınıza verilen talimatın yönetici tarafından değil de yetkisi bulunmayan kişilerden öğrenmeniz.

- Tarafınıza gelen ve giden mektuplarınızın veya e-postalarınızın kontrol edilmesi.

- Zor işler için tarafınıza sınırlı zaman verilmesi.

- Tarafınızın yetki ve sorumluluklarınızın daraltılması. Sizden alınan işlerin sizden daha düşük nitelikli kişilere verilmesi.

- Bağırma, kapıları çarpma ve masa yumruklama gibi saldırgan tavırlar sergilenmesi.

- Geceleri ilgisiz konularda telefonlar almanız.

Dolaylı Veya Doğrudan, Açıkça veya Gizli Yapılması; Dolaylı Veya Doğrudan, Açıkça Veya Gizli yapılan bir takım davranış şekilleri şöyledir.

- Tarafınıza hiç kimseden yardım eli uzatılmaması. - Tarafınıza verilen vaatlerin yerine getirilmemesi.

- Göz teması kurulmaması, göz göze gelmemek için belirgin çaba sarf edilmesi.

- İlişkilerin en aza indirilmesi veya toptan kaldırılması. - Görmezden gelinmeniz veya yok sayılmanız.

- Küçük düşürücü jestler yapılması. - Arkanızdan konuşulması.

- Telefonsuz bir odaya geçirilmeniz.

- Size tanınan imkânların belirgin olarak kısıtlanması veya engellenmesi.

- İşinizin bunu yapacak yetenekte olmayan kişi/kişilere kontrol ettirilmesi.

- Anlamsız ve karışık mesajlar almanız. - Tutarsızlıkla suçlanmanız.

- Destekçilerinizin gözünden de düşürülmeniz.

- Yetki ve sorumluluklarınızın azaltılması veya tamamen kaldırılması.

- Tarafınıza anlamlı işler yerine anlamsız veya küçük düşürücü işler verilmesi.

- Üstlenmeye yeteri kadar hazır olmadığınız bir zaman da tarafınıza büyük görevler verilmesi.

- Özel yaşantınıza saldırılar yapılması. “Senin çocukluğuna inilmesi gererkir”.

Mobbing Olayının Bir veya Birkaç Saldırgan Tarafından Yapılması

“Akbabalık”; Süreç bir kişi tarafından başlatılmış olmakla beraber bir süre sonra birkaç kişi olarak devam edebilir. Ana mobbingci; CEO, Yönetici veya hiyerarşik yapıda eşitiniz veya astınız olabilir. Dolayısı ile mobbing olayı şirket yapısına bağlı dikey veya yatay olabilmektedir.

Mobbing Olayının Devamlı Yapılması ve Sistemli Olarak Zaman İçinde Gerçekleştirilmesi; Mobbingin sıklığı, tekrarı ve süresi kurbanları en fazla etkileyen faktörlerdendir. Mobbing arttıkça ve süresi uzadıkça, etkisi kuvvetlenir. Fakat herkesin mobbinge dayanma sınırı değişiktir. Birisi için hala katlanabilir olan bu durum, bir diğeri için çekilmez bir hal, dayanılmaz bir durum alır ve büyük zararlar verebilir.

Hatanın Kurbandaymış Gibi Gösterilmesi; Kurbanın performansı oldukça yüksek iken, birden bire yetersizmiş gibi, gösterilebilirler veya daha önce şikayet konusu olmayan bazı konular da sorun olarak görülmeye başlar. Kurbanın sağlığı etkilenir, bir takım semptomlar görülmeye başlar. Performans düşüren konsantrasyon bozukluğu sık sık izin almalara neden olur bu da şirket için sorun olamaya başlar. Ayrıca izin almadığı günlerde bile kişi çalışmaktan zevk almadığından vakit doldurmak amaçlı çalışmakta işleri aksamaktadır. Tüm bunların kişinin iş yerindeki işinin son bulması için hazır bir zemin olarak görülmektedir.

Kurbanın Kafasını Karıştırmaya, İtibarını Düşürmeye, Yanıltmaya

Yıldırmaya, Yönelik Olması ve Onu Teslim Almaya Zorlaması; mobbing mağdurunun çalışma arkadaşları ve yönetim, mobbing mağduruna karşı insanı utandırma eylemlerinde bulunabilirler. Bu durum net olabileceği gibi, üstü kapalı veya açık ve net sözle veya hal, davranışlar ile olabilecektir. Böyle bir durumla karşılaşan mağdur; iş yerinde huzursuz ve çalışma azmi kalmadığından

işten ayrılmayı da gündemine alacağından bu durum işten çıkarılması aşamasını tetikleyecektir.

Kişiyi Dışlama Niyetiyle Yapılması; Kişiye verilmiş işlerin dışında, kişiyi meşgul edecek basit işlerin acil olarak yapılmasının istenmesi, yine asıl işlerini yapamaması için şirket dışında yapılması için kişinin görevlendirilmesi. Daha sonra ise asıl işlerinin neden yapılmadığının hesabı sorulması veya mağdura karşı hal ve hareketler ile onu görmezden gelme veya yokmuş gibi davranma. İş Yerinden Ayrılmayı Kurbanın Tercihiymiş Gibi Göstermesi; Bu güne kadar kişiye uygulanmış olan mobbingin kişideki etkisi birikmiş, tehlikeli boyutlara çıkmış olmak ile beraber uygulanan mobbingler uzun sürede yaşandığından bu etkinin mobbing olduğu görülmemektedir. Ancak kişinin ruhsal sağlığının bozulması ise görülmektedir. Görülen neden ise algı ve baskı yönetiminden dolayı kişinin hatasıdır. Yani kişi kendi hatalarından dolayı ve yeteneksizliğin den dolayı bu görevde başarısızdır. Kendisinin olmadığı ortamlarda kendisinin başarısız ve hatalı olduğu konuşulmakta ve kendi savunmasını yapamamaktadır. Herkes bir süre sonra bu kişiye o gözle baktığından artık kişi de neredeyse inanmaktadır başarısızlığına. Artık bu işten ayrılma düşüncesi de oluşmaya başlamaktadır.

Mobbing Olayının Şirket Yönetimi Tarafından Yanlış Yorumlanması, Anlaşılmaması, Hoş Görülmesi, Görmezden Gelinmesi, Teşvik Edilmesi ve Hatta Kışkırtılması; Üst yönetimin mobbingin farkında olmaması veya görmez den gelmesi, hatta teşvik etmesi, sendromun büyümesine neden olan en önemli etkendir. Mağdurun olmadığı ortamlarda, yöneticinin mağdur hakkında olumsuz konuşması, üst yönetimin mağdur hakkındaki düşüncelerini etkileyecektir. Mağdurunda bu ortamda bulunmadığından kendini savunamaması bu durumu güçlendirecektir. İlerleyen zamanlarda mobbing mağduru ile karşılaşan üst yönetim, mağduru süzerken veya dinlerken, daha önce mobbing uygulayıcısı tarafından anlatılan söylemlerin “Doğru mu?” “Gerçeklik payı var mı?” gibi düşünceler ile mağduru değerlendirmeleri, üst yönetimin mağdur hakkında etkilendiklerini göstermektedir. Eğer mağdur herhangi bir şekilde hata yapar ve bu hatalı davranış hata denilmeyecek derecede küçük veya basit bir hata bile olsa yani normal zamanda görmezden

gelinebilecek bir hata böyle bir durumda üst yönetimin mağdur hakkındaki düşüncelerini etkileyecek ve “Hımmm X yöneticisinin Mağdur kişi hakkında ki söylemleri doğru imiş.” Şeklinde değerlendirilecektir.