Misyon ve Vizyon

Kurumların misyon ve vizyon oluşturması, stratejik yönetimin olmazsa olmaz unsurların başında gelmektedir. Zihinlerde bir stratejik bilinç ve stratejik düşünce oluşmasıyla birlikte vizyon ve misyon, strateji tespit edilmesi ile bunu uygulamaya koymak için hangi usul ve metotlardan yararlanılacağı bakımından yöneticiler ve kurumlar için öncü bir uyarıcı sensör gibidir.

Ülgen ve Mirze’nin de ifadeleri buna benzerdir; “vizyon” işletmelerin ileride olmayı hayal ettikleri noktayı gösteren önemli bir başlangıç unsuru iken; “misyon” şu anda işletmenin yaptığı işle ilgilidir. Diğer bir anlatımla vizyon, varış noktasını gösteren bir resim olarak değerlendirilmektedir (Ülgen ve Mirze, 2013: 177). İyi oluşturulmuş bir vizyon organizasyonun özlemlerini kesin biçimde dile getirir (Ketchen ve Jeremy, 2017: 29). Vizyon, yegâne bir idealdir ve kurumların vazgeçilmez öğelerini yani temel ilkelerini göstermekte olup ayrıca faaliyetlerin yürütülmesinde bir yön belirleyici görevini üstlenmektedir. Buna ek olarak vizyonun olmadığı durumlarda yön bulma noktasında kurumsal zorluklarla karşılaşılacağı, gelecekle ilgili kurum perspektifinin berraklığının kaybolacağını işaret etmektedir (Kılıç, 2010: 88). Eren’in yaklaşımında göre ise vizyon, yöneticinin daha önce düşünmediği ya da başarmadığı, ileride başarmak istediği amaçlar için, yapılması gereken eylem adımlarını anlatmakta, bu biçimdeki niteliğiyle kurumun veya yöneticinin özgün düşüncelerinden ibaret bir kavramdır (Eren, 2013: 19). Bu şekliyle vizyon, uzun vadede varılmak istenen hedef ve amaçlara ait açıklama özeliğini yansıtmakta olup bu maksatla kendine has kurallarla gerekli süreci adım adım işlemektedir (Dinler,

2009: 3). Denilebilir ki başarı için ilk önce vizyonun tespit edilmesi gereklidir aksi takdirde ileride nerde olunacağının ortaya konulmaması kurumların hedefsiz gemi misali gelişigüzel rotalarda savrulmasına neden olacaktır. Vizyon sahibi olma örgütlere aynı zamanda akılcı, yaratıcı, beraber iş yapma pratiklerini sunacak buna karşın vizyonsuzluk beraberinde kaos, yenilgi, ehliyetsizlik getirecektir. Tüm bu sayılanlardan dolayı kurumların bu uzun süreli maraton koşusunda ayakta alabilmeleri ayrıca stratejik yönetimden maksimum yararı almaları için başta vizyon akabinde de bir o kadar mühim olan misyon terimlerini oluşturmaları lüzumludur (Ülgen ve Mirze, 2013: 178). Böylece vizyon kavramından misyon terimine geçtiğimizde çeşitli değerlendirmelerde bulunabilir.

İyi yazılmış bir misyon ifadesi kurumun kimliğini etkili şekilde elde tutar ve kurumun temel sorularından olan “biz kimiz” sorusuna cevap verir ayrıca kurumun geçmişteki ve şimdiki anahtar elementini elinde tutar (Ketchen ve Jeremy, 2017: 41). Bir kıyaslama yapıldığında misyon “özel görev” biçiminde açıklanabilmekte olup, vizyonun soyut tarzına karşın somut içeriklerden oluşmaktadır ve kelime yönünden bireysel veya grub olarak yüklenilen özel nitelikteki görev manasındadır (Dinçer, 2013: 10). Organizasyonun istikametini belirlemede yardımcı olan misyon, uzun soluklu vazifeler ile değerlerin göstergesi olarak ortaya çıkmaktadır. Misyon, bir işletmenin hangi mal veya hizmet sektöründe olduğunu ya da tercih ettiği iş kolunu, asıl ürün ve hizmetlerin nelerden ibaret olacağını, müşteri, pazar ve teknoloji ihtiyaçlarını veya bunların ortak ifadesini gösterir (Eren, 2013: 21). Bu belirlemeler ile kurum misyonu aslında üretilecek ürün ya da hizmetlerden bunların pazarlanmasına hatta teknoloji ihtiyacına kadar pek çok unsurun açıklığa kavuşturulmasını gerektirmektedir. Söz edilen bu gereklilikler ışığında, misyon; bir kurum veya işletmenin ortaya çıkış nedenini, niçin sürdürülebilir olması gerektiğinin karşılığını vermelidir ve misyon ifadesinde bunun yol haritalarını çizmelidir. Ülgen ve Mirze, misyonun temel kalıcı yönüne dikkat çekmekte, bir kurumun iş sahası, faaliyetleri, etkileşimde olduğu paydaşlarına karşı sorumlulukları, olmazsa olmaz değerleri hakkında bilgi veren bir beyan şeklinde izah etmektedir (Ülgen ve Mirze,

2013: 174). “Misyon” Türkiye’de daha çok bir serbest piyasa terimi olarak yazında kendine yer bulmuştur ve kamu kesiminde genellikle “görev” olarak kavramlaştırılmaktadır.

“Vizyon” ve “misyon” ve bunların ayırıcı nitelikleri aşağıda Tablo 1.3.’te gösterilmeye çalışılmıştır:

Tablo 1.3. Misyon ile vizyonun ayırıcı nitelikleri

VİZYON MİSYON

Vizyon cümlesi idealistlik karakteri göstermeli ve bu doğrultuda işletmeye yönelik içtenlikle ortaya konulan belirlemelere yer vermelidir

İşletme faaliyetlerinin ifade edilmesine yönelik olarak kısa, açık ve çarpıcı ifadelere değinmelidir.

Özgün olmalı ve bu doğrultuda işletmeye özgü unsurlardan oluşmalıdır

İşletme faaliyetlerinin ifade edilmesine yönelik olarak faaliyet sürecinin değil, amacının ortaya konulmasını içermelidir.

İşletmenin diğerleriyle fark yaratan taraflarını yansıtmalıdır Çalışma sahasını işletmenin faaliyetleriyle ilişkilendirerek net bir şekilde göstermelidir. Hem iç paydaşlara hem de dış paydaşlara karşı ilgi çekecek tespitler

içermelidir.

Hizmet ve mallarına ilişkin tanımlamalarını faaliyetlerini de dikkate alarak yapmalıdır

İşletme faaliyetlerinin ifade edilmesine yönelik kısa ve zihinlerden çıkmayacak belirlemeler bulundurmalıdır.

Faaliyet sahasının belirlenmesi ile birlikte iç paydaşların motive edilmelerini de sağlamalıdır.

İşletmenin uğraş alanına dikkat çeken iddialı belirlemelerde bulunmalıdır.

İşletmenin eylem alanını belirterek iç paydaş grubundakilerin esas alacakları temel değerlerini içermelidir.

Yürütülen işlerle ilgili ideal olanı ortaya koymaya yönelik olmalıdır İç paydaşlara övünç kaynağı olabilecek öğelere öncelik tanımalı ve işletmenin faaliyetlerini bu yönde ortaya koymalıdır (Kaynak: Akgemci, 2008: 26)

Söz konusu belirlemeler ışığında Dinçer’in bir organizasyondaki başarı için misyon ile vizyonun işlevleri şu şekilde sıralanmıştır: (Dinçer, 2013: 27):

 Vizyonun İşlevleri:

o İleriye dönük yani gelecekle ilgili resmetme niteliği vardır o Stratejilerin tespit edilmesinde anahtar rol oynar

o Örgütün sayısal özellikli hedeflerinin ve genel amaçlarının ortaya konulmasını sağlar

o Moral ve motivasyon kaynağı olarak yöneticilerin dinamik unsurudur  Misyonun İşlevleri:

o Gerek vizyonun gerekse işletmenin hedeflerinin ve amaçlarının somut halidir o Aidiyet duygusu ve kurumsal kimliğin oluşumunda iç paydaşlara yönelik işlev

görür

o Motivasyon noktasında iç paydaşların da bundan yararlanmasını mümkün kılar o Etkin bir işletmenin ortaya çıkmasına imkân tanır.

Nihai bir değerlendirmede vizyon ile kastedilen, bir işletme gelecekte nerede olmak istiyor ve bunun için düşünsel planları nedir soruları ile alakalıdır. Öbür taraftan misyon, bir işletmenin hali hazırda ne durumda olduğunu işaret etmektedir.