Misyon

Misyon bildirimi örgütünüzün amaçlar›n› ve isteklerini tarif eden, hat›rlanmas› kolay bir tan›m belgesidir. Bu bildirim örgütünüzle iliflkili olabilecek tüm taraflara sizin kim oldu¤unuzu anlat›r. Misyon, belirledi¤iniz viz-yon do¤rultusunda yapaca¤›n›z çal›flmalara iliflkin temel politikalar›n›z› ortaya koyan bir bildirgedir. Misviz-yon;

örgütünüz içindeki ve d›fl›ndaki herkese kim oldu¤unuzu, ne yapt›¤›n›z›, kim için ve kiminle yapt›¤›n›z›, nas›l ve neden yapt›¤›n›z› eyleme dönük bir biçimde aç›klayan, bugün oldu¤u durumla birlikte gelecekte olmas›

isteneni yans›tan ve varolufl amac›n› belirleyen bir görev bildirgesidir.

Misyonun bir özelli¤i de örgütlerin s›n›rlar›n› belirlemesidir. Misyon hangi stratejilerin izlenip hangilerin iz-lenmeyece¤ini, nelerin planlanmas› gerekti¤ini, organizasyon flemas›n›n nas›l biçimlenmesi gerekti¤ini be-lirleyen çerçeve metnidir. Misyon, gücünü ve kayna¤›n› de¤erlerden almaktad›r. Bu nedenle öncelikle de¤er-lerin belirlenmesi gerekmektedir. Misyonun de¤iflmesi, kurumun varolufl amac›n›n de¤iflmesi anlam›na gel-mektedir. Zaman içinde, iç ve d›fl koflullar sonucundaki de¤iflimler beklenmelidir. Ancak dönemsel incele-melerle yeniden de¤erlendirme alt›na al›nmas›, ifade ve anlam düzeltmelerinin yap›lmas› gerekir.

Misyonu haz›rlarken kapsam› dikkatli belirlemek gerekir. Dar tutulan misyon sorunlar ve de¤iflimler karfl›-s›nda etkisiz, genifl tutulan ise vizyon ile uyumsuz olabilir. Ayr›ca genifl bir misyon tan›m› örgütün görevi-nin ne zaman sona erece¤i sorusunun cevab›n› da anlafl›lmas› güç hale getirecektir. Bir anlamda misyon uzun vadeli hedefiniz olan vizyona do¤ru, de¤erlerinizin k›lavuzlu¤unda giderken, orta vadede ne yapaca¤›-n›z› tan›mlayan siyasi bir bildirimdir. Böylece k›sa vadede yapaca¤›n›z ifllerin kapsam›n› belirlemifl olur.

T›pk› de¤erler gibi misyon tan›m› da, kendi örgütünüzle di¤erleri aras›ndaki farkl›l›¤› ortaya koyar. De¤erler kiflilik farkl›l›klar›na iflaret ederken, misyon yaklafl›m farkl›l›klar›n› tan›mlar. Örne¤in demokratik bir ülke ide-ali için çal›flan farkl› örgütler, bu vizyona ulafl›rken görev tan›m› olarak afla¤›daki gibi farkl› kulvarlar› ken-dileri için belirlemifl olabilirler:

• E¤itim yoluyla demokratikleflmenin yerleflmesi

• Cinsiyet ayr›mc›l›¤›na karfl› mücadele

• ‹flkence ve kötü muamelenin ortadan kald›r›lmas›

• Kültürel haklar›n yerlefltirilmesi

• Adalet ve hukukun üstünlü¤ü

• Denetlenebilir kamu yönetimi

• Örgütlenme özgürlü¤ünün yerlefltirilmesi Görev tan›m› nas›l olmal›?

Do¤ru bir görev tan›m›,

• ‹lke ve de¤erlerinizden esinlenir.

• Gelece¤e yöneliktir.

• Bugünün portresini çizer.

• Ortak amaçlar üzerine odaklan›r.

• Örgütünüze özeldir.

SÖZÜN ÖZÜ VI

• Az›nl›k haklar›n›n tan›nmas›

• Kamusal alanda diyalog kanallar›n›n gelifltirilmesi

• Kamusal politikalarda kararlar›n kat›l›mc›l›k ilkesiyle al›nmas›

• ....

Görev tan›m›z dört ögeden meydana gelmeli ve k›sa bir paragraftan oluflmal›d›r. Bu dört öge flu biçimde s›-ralanabilir:

• Örgütümüzün eylemsel kimli¤i

• Örgütümüzün amac›

• Bu amaca uygun eylemlerin kimleri hedefledi¤i ve kimlerle yap›laca¤›

• Bu eylemlerin hangi yöntemler kullan›larak yap›laca¤›

‹fllevini do¤ru bir biçimde yerine getirecek, ideal bir misyon bildirimi için afla¤›daki metni örnek göste-rebiliriz:

“‹lkö¤retim alan›ndaki devlet okullar›nda hizmet veren sosyal bilimler ö¤retmenleri olarak bizler ö¤ren-cilerimizin e¤itim koflullar›n› gelifltirmeyi amaçl›yoruz. Bu amac› gerçeklefltirmek için devlet okullar›

aras›ndaki niteliksel ve niceliksel farkl›l›klar›n giderilmesi, e¤itim program›n›n ö¤rencileri özgür ve ya-rat›c› bireyler haline getirecek bir biçimde planlanmas› ve gelir düzeyi düflük ailelerden gelen ö¤renci-ler için f›rsat eflitli¤ini sa¤layacak önlemö¤renci-lerin uygulanmas› yönünde e¤itim politikalar› gelifltiriyor ve bu politikalara yönelik fark›ndal›k yaratmaya çal›fl›yoruz”

Dikkat ederseniz örnekteki misyon bildirimi, ö¤retmenlerin çal›flt›¤› kurumlar›n niteli¤ine iliflkin bilgi vermekte. Benzer bir biçimde, gerekli noktalarda yapt›¤›n›z iflin anlafl›lmas› aç›s›ndan anlaml› olacak bilgilere, örne¤in çal›flt›¤›n›z co¤rafi alana iliflkin ögelere misyon bildiriminizde yer verebilirsiniz. Dik-kat ederseniz yukar›daki misyon bildirimi, bir misyon bildirgesinde olmas› gereken tüm cevaplar› içer-mekte:

Örgütümüzün eylemsel kimli¤i - ‹lkö¤retim alan›ndaki devlet okullar›nda hizmet veren sosyal bilimler ö¤retmenleri

Örgütümüzün amac› - Ö¤rencilerimizin e¤itim koflullar›n› gelifltirmek

Bu amaca uygun eylemlerin kimleri hedefledi¤i ve kimlerle yap›laca¤› (örtük olarak da olsa) -Ö¤ret-menler, e¤itimciler, e¤itim politikalar›n› belirleyen kurumlar

Bu eylemlerin hangi yöntemler kullan›larak yap›laca¤› - E¤itim politikalar› gelifltirerek ve bu politikala-ra yönelik fark›ndal›k yapolitikala-ratapolitikala-rak

Misyon tan›m›n›z› do¤ru bir biçimde ifade etmek büyük önem tafl›r; aksi halde k›sa vadede örgüt üye-lerini etkin ve etkili olmayan faaliyetlere yönlendirmek gibi birçok olumsuz sonuç ortaya ç›kabilir. E¤er misyon bildirimi yeterince aç›k, kapsaml› ve yönlendirici de¤ilse örgüt hem gelece¤e iliflkin farkl› ola-s›l›klar› fark etmekte, hem de yap›lan faaliyetlerin niteli¤inde de¤iflikli¤i gerektiren iç ve d›fl koflullarda-ki de¤iflimi analiz etmekte baflar›s›z olacakt›r.

ÖRNEK II

UYGULAMA III

Misyon bildirimi gelifltirme (Mehrer vd., 2004):

Ad›m 1: Görev tan›m› bildirimini yazacak ekibi oluflturun. Misyon tan›m›n›z›n örgütünüzü gere¤ince yans›tmas› ve örgütünüzün de¤erleriyle biçimlenmesi aç›s›ndan, bu tan›m›n bildirimini yazacak ekip için do¤ru üyeleri seçmek gerekir. Bu seçimde kullanabilece¤iniz ölçütler aras›nda:

• görüflleri çeflitlilik içeren

• örgütün çal›flmalar›na iliflkin kapsay›c› bilgiye sahip (çal›flma sürecinin parças› olan)

• örgüte ba¤l›l›¤› yüksek bireylerin grupta yer almas› ve görüfl aç›lar›, uzmanl›k vb. etkenler aç›s›n-dan çeflitlili¤in sa¤lanmas› önemlidir.

Örgütün iliflkili bulundu¤u toplumsal kesim[ler], örgütle ilgili/ba¤lant›l› kifli ve kurumlar hakk›nda fikre ve/ve-ya temsiliyete sahip kiflileri bu grup içine alarak, farkl› birikimlere ve görüfllere sahip taraflar›n da fikirleri-ne yer verme f›rsat›n› yarat›rs›n›z. Bu sayede iletiflim ve etkileflim içerisinde olmak istedi¤iniz kesimlere ör-gütünüzün farkl›l›¤a ve çeflitlili¤e aç›k oldu¤unu gösterebilirsiniz. ‹nsanlar, örör-gütünüzün misafirperverli¤ini daha aç›k olarak görebilir, faaliyet ve hizmetlerinize daha rahat eriflebilirler. Örgütünüzün üyeleri de görev tan›m› oluflturmada önemlidir. Örgütün var olma amac›na duygusal adanm›fll›k/ba¤l›l›k duyanlar›n bu ekibe kat›lmas› önemlidir. (Kurucular› bu ba¤lamda de¤erlendirebilirsiniz. Kimi zaman örgütün faaliyetlerine bir süredir kat›lmam›fl olsalar bile, örgütün yola ç›kmas›n› sa¤layanlar onlard›r.) Örgüte tutkuyla ba¤l› olanlar beyin f›rt›nas›nda yarat›c›l›¤› harekete geçirip görev tan›m›n›n yaz›m› ifline odaklanacaklard›r.

Elbette ki bu ifli üstlenecek ekibin büyüklü¤ü de önemlidir. Bu ekibin örgütle ilgili kesimlerin ve tarafla-r›n temel duygulatarafla-r›n›n ve fikirlerinin sürece kat›lmas›na olanak verecek kadar genifl, öte yandan da pra-tik yaz›m sürecinde gere¤inde bir uzlaflmaya varabilecek kadar dar olmas›na dikkat etmelisiniz. Diye-lim ki dernek çal›flanlar›n› da –örgütün çal›flmalar› hakk›nda birinci elden bir bilgi ve görüfl kayna¤›/gir-disi olarak– dikkat almak gerekiyor. Bu durumda, çal›flan ekibi (uzman ve gönüllü) ayr› bir toplant›da bir araya getirip onlar›n fikirlerini derleyerek misyon tan›m› yaz›m ekibinin kullanabilece¤i hale getire-bilirsiniz. Bu arada her görüfl ve fikrin metne girmeyece¤inin ay›rd›nda olunmas›n› sa¤lamal›s›n›z.

Yine bu ekipleri vizyon ve de¤erler uygulamalar›nda oldu¤u gibi önce gruplar halinde, daha sonra da ortaklafla bir toplant›da bir araya getirebilirsiniz. Vizyon uygulamas›nda oldu¤u gibi, farkl› ekiplerin ça-l›flmalar› birlefltirilirken ekip temelinde de¤il, kavram temelinde karfl›laflt›rmalar temel al›nmal› ve uz-laflma ana ilke olmal›d›r.

Ad›m 2: Kat›l›mc›lara flu sorular› yöneltin:

• Yapt›¤›m›z faaliyetlerin nas›l bir toplumsal yarar sa¤lamas›n› bekliyoruz?

• Bu amaçla kimlerle ve öncelikli olarak kimleri hedef alarak çal›flaca¤›z?

• Bu amaca ulaflmak için ne gibi yöntemler belirleyici olacakt›r?

Ad›m 3: Daha sonra grup veya gruplardan yukar›da söz edilen dört etkeni temel alan bir misyon tan›-m› oluflturmalar›n› isteyin.

Ad›m 4: Oluflan metni (metinleri) tart›flmaya aç›n. T›pk› vizyon tan›m›nda oldu¤u gibi tart›flmay› kav-ramlar ve anahtar kelimeler üzerinde yo¤unlaflt›r›n. Vizyon uygulamas›ndaki sorulara benzer sorular üreterek ayn› anlam› içeren, birbiriyle çeliflen veya birbirini öncülleyen ifadeleri belirlemeye çal›fl›n.

Misyon tan›m› içindeki ifadeler netleflirken tekrar tekrar bu ifadelerin vizyonunuz ve de¤erleriniz ile tu-tarl› olup olmad›¤›n› gruba sorun.

Ad›m 5: Görev tan›m›n› oluflturun. Misyon tan›m›n› tamamlamak en zor karar›n›z olabilir. Bir cümlelik veya bir paragrafl›k bir misyon tan›m› yazmaya çal›fl›yorsan›z, ifliniz oldukça güçtür. Anlatmak

istedi-¤inizi tam anlam›yla ifade etmeyecek olsa bile, misyon tan›m›n› maddeler halinde yazabilirsiniz. Bir ön-ceki ad›mda ortaya ç›kan anahtar kelime ve kavramlar aras›nda en ön plana ç›kan› merkezi tema ola-rak belirleyin. Ayn›, vizyon tan›m›nda oldu¤u gibi uzlaflma sa¤lanana kadar metin üzerinde tart›flmaya devam edin.

Çizim 1.2

R‹SKLER VE ÖNER‹LER I

Unutmay›n!

Unutmay›n ki uygulamal› yöntemler kendi bafllar›na yapay kalacakt›r; en az›ndan yönteme baflvuranlar bunu böyle hissedip alg›layabilirler.

Ama e¤er gerçekten paylafl›lan de¤erler ve üzerinde ortaklafl›lan gerçek bir ideal varsa, bunu netlefl-tirmek amac›yla kullanaca¤›n›z baz› yöntem ve uygulamalar olsa olsa iflinizi kolaylaflt›racakt›r.

Bu bölümde verilen yöntemler, daha sonraki bölümlerde haritalama ve senaryo gelifltirme içinde yeni-den ele al›nm›flt›r. Misyon, de¤erler ve vizyon belirlerken bu tür çat›flma önleyici, yüzeyi kavray›c› ve belirsizlikleri dikkate alan yöntemleri kullanman›z›, bu yöntemleri kendi ihtiyaçlar›n›zla ba¤daflt›rman›-z› öneririz.

Vizyon, de¤erler ve misyonun ö¤renme yoluyla giderek daha iyi bir biçimde uygulanabilece¤ini unut-may›n. Örgütünüzün genel kimli¤i ve politikas› içinde yapt›klar›n›z› ve yapabileceklerinizi kesinlikle bir ö¤renme prati¤i içinde gelifltirin.

“Yönden söz etmeden önce birkaç dakika misyonu ve vizyonu konuflal›m.”