Meyve’nin Kimyasal Özellikleri (SÇKM, pH ve Titre Edilebilir Asitlik)

miktarı bulgularına ait varyans analiz çizelgeleri Çizelge 4.19-4.27’ de verilmiştir.

Çizelge 4.19. Heritage I ve Tulameen ahududu çeşitlerinin suda çözünebilir kuru madde miktarının çeşit, uygulama ve yıllara bağlı olarak değişimi

SÇKM

Uygulama ort.

2006 2007 Çeşit ort. Açık Sera

Açık 10,94 12,26 Sera 10,67 11,76 11,41 Heritage I Ort. 10,81 12,01 Açık 14,17 14,67 Sera 12,72 8,71 12,57 Tulameen Ort. 13,45 11,69 13,01 10,97 Genel ortalama 12,13 11,85

LSD (Yıl) : Ö. D LSD (Çeşit) 0,05 : 1,124 LSD (Uygulama) 0,01 : 1,141 LSD (Yıl x Çeşit) 0,01 : 1,995 LSD (Yıl x Uygulama) 0,05 : 1,148 LSD (Çeşit x Uygulama) 0,01 : 1,995 LSD (Yıl x Çeşit x Uygulama) 0,05 : 2,048

Heritage I ve Tulameen ahududu çeşitlerine ait Çizelge 4.19’ a baktığımızda uygulama faktörünün, yıl x çeşit, çeşit x uygulama interaksiyonlarının % 1 düzeyinde önemli, çeşit faktörü, yıl x uygulama, yıl x çeşit x uygulama interaksiyonlarının % 5 düzeyinde önemli, yıl faktörünün ise önemsiz olduğunu görmekteyiz.

Çizelge 4.20. Heritage II ahududu uygulamasının SÇKM değerlerinin, uygulama ve yıllara bağlı olarak değişimi

SÇKM 2006 2007 Uygulama ort. Sera 10,89 9,66 10,28 Heritage ΙΙ Açık 10,08 11,75 10,92 10,49 10,71

LSD (uyg) 0,01 : 0,870 LSD (yıl) : Ö. D LSD (uyg x yıl) 0,05 : 1,677

Sonbahar ürünü veren Heritage II uygulamasına ait Çizelge 4.20’ yi incelediğimizde uygulama faktörü % 1, uygulama x yıl interaksiyonu % 5 düzeyinde önemli bulunurken, yıl faktörü ise önemsiz bulunmuştur.

Çizelge 4.21. Jumbo böğürtlen çeşidinin SÇKM değerlerinin, uygulama ve yıllara bağlı olarak değişimi SÇKM (%) 2006 2007 Uygulama ort. Sera 9,66 7,90 8,78 Jumbo Açık 11,58 11,53 11,56 10,62 9,72

LSD (uyg) 0,01 : 0,870 LSD (yıl) 0,01 : 0,870 LSD (uyg x yıl) 0,05 : 0,845

Jumbo böğürtlen çeşidinin Çizelge 4.21’ deki değerlerini incelediğimizde uygulama , yıl faktörlerinin % 1 düzeyinde önemli, uygulama x yıl interaksiyonunun ise % 5 düzeyinde önemli olduğu saptanmıştır.

Çizelge 4.22. Heritage I ve Tulameen ahududu çeşitlerinin titre edilebilir asit miktarı (%) değerlerinin çeşit, uygulama ve yıllara bağlı olarak değişimi

Titre edilebilir asit miktarı (%)

Uygulama ort.

2006 2007 Çeşit ort. Açık Sera

Açık 2,67 3,08 Sera 2,62 3,49 2,97 Heritage I Ort. 2,65 3,29 Açık 2,71 2,22 Sera 2,50 1,80 2,31 Tulameen Ort. 2,61 2,01 2,77 2,52 Genel ortalama 2,63 2,65

LSD (Yıl) : Ö. D LSD (Çeşit) 0,01 : 0,382 LSD (Uygulama) : Ö. D LSD (Yıl x Çeşit) 0,01 : 0,540 LSD (Yıl x Uygulama) : Ö. D LSD (Çeşit x Uygulama) : Ö. D LSD (Yıl x Çeşit x Uygulama) : Ö. D

Çizelge 4.22’ değerlerini incelediğimizde çeşit faktörü ve yıl x çeşit interaksiyonu % 1 seviyesinde önemli bulunurken diğer faktör ve interaksiyonlar ise önemsiz bulunmuştur.

Çizelge 4.23. Heritage II ahududu uygulamasının titre edilebilir asit miktarı (%) değerlerinin, uygulama ve yıllara bağlı olarak değişimi

Titre edilebilir asit miktarı (%)

2006 2007 Uygulama ort.

Sera 2,56 3,13 2,85 Heritage ΙΙ

Açık 3,03 4,23 3,63

2,80 3,68

LSD (uyg) 0,01 : 0,290 LSD (yıl) 0,01 : 0,290 LSD (uyg x yıl) 0,01 : 0,410

Çizelge 4.23’ teki sonuçları incelediğimizde tüm faktörler ve interaksiyonun % 1 seviyesinde önemli olduğunu görmekteyiz.

Çizelge 4.24. Jumbo böğürtlen çeşidinin titre edilebilir asit miktarı (%) değerlerinin, uygulama ve yıllara bağlı olarak değişimi

Titre edilebilir asit miktarı(%)

2006 2007 Uygulama ort.

Sera 2,70 1,56 2,13

Jumbo

Açık 1,80 1,40 1,60

2,25 1,48

LSD (uyg) 0,01 : 0,336 LSD (yıl) 0,01 : 0,336 LSD (uyg x yıl) 0,01 : 0,475

Çizelge 4.24’ sonuçları Çizelge 4.23 sonuçları ile benzerlik göstermiş, faktörler ve interaksiyon önemli bulunmuştur.

Çizelge 4.25. Heritage I ve Tulameen ahududu çeşitlerinin pH değerlerinin çeşit uygulama ve yıllara bağlı olarak değişimi

pH

Uygulama ort.

2006 2007 Çeşit ort. Açık Sera

Açık 4,84 2,94 Sera 3,40 2,92 3,53 Heritage I Ort. 4,12 2,93 Açık 4,64 3,18 Sera 4,86 2,18 3,72 Tulameen Ort. 4,75 2,68 3,90 3,34 Genel ortalama 4,44 2,81

LSD (Yıl) 0,01 : 1,450 LSD (Çeşit) : Ö. D LSD (Uygulama) 0,01 : 0,450 LSD (Yıl x Çeşit) 0,01 : 0,636 LSD (Yıl x Uygulama) : Ö. D LSD (Çeşit x Uygulama) : Ö. D LSD (Yıl x Çeşit x Uygulama) 0,01 : 0,900

Yaz ürünü veren ahududu çeşitlerine ait Çizelge 4.25’ deki pH değerleri incelendiğinde yıl, uygulama faktörlerinin ve yıl x çeşit, yıl x çeşit x uygulama interaksiyonlarının % 1 düzeyinde önemli, çeşit faktörü ve yıl x uygulama interaksiyonunun ise önemsiz olduğu görülmektedir.

Çizelge 4.26. Heritage II ahududu uygulamasının pH değerlerinin, uygulama ve yıllara bağlı olarak değişimi

pH 2006 2007 Uygulama ort. Sera 2,95 3,40 3,18 Açık 2,92 3,30 3,11 Heritage ΙΙ 2,94 3,35 LSD (uyg)0,05 : 0,061 * LSD (yıl) 0,01 : 0,088 LSD (uyg x yıl) : 0,321

Heritage II uygulamasında ise yıl faktörü % 1, uygulama faktörü % 5 düzeyinde önemli, uygulama x yıl interaksiyonu ise önemsiz olarak gözlemlenmiştir.

Çizelge 4.27. Jumbo böğürtlen çeşidinin pH değerlerinin, uygulama ve yıllara bağlı olarak değişimi pH 2006 2007 Uygulama ort. Sera 4,84 3,50 4,17 Jumbo Açık 3,81 3,64 3,72 4,29 3,57

LSD (uyg) 0,01 : 0,330 LSD (yıl) 0,01 : 0,330 LSD (uyg x yıl) 0,01 : 0,467

Jumbo böğürtlen çeşidinde ise tüm faktör ve interaksiyonlar % 1 düzeyinde önemli olduğu bulunmuştur.

Suda çözünebilir kuru madde miktarı, meyve suyu içinde çözünmüş olan katı maddeleri ifade eder. Bu maddelerin % 60-90’ ını şekerler oluşturur (Karaçalı, 1990). Tüm çeşitlerde (Heritage II, 2007 yılı hariç), her iki yılda da sera ortamındaki meyvelerin SÇKM değerleri daha düşük bulunmuştur. Bunda, meyvelerin ağırlık artışlarının etkili olduğu düşünülmektedir. Asitlik değerleri ise çeşit, yıl ve uygulamalara bağlı olarak düzensiz bir değişim göstermiştir. Bu değerler çok sayıda faktörün ( çeşit, uygulama, sıcaklık, nem, yağış vb.) etkisi altında olabileceğinden, tek bir faktör ile izahı oldukça zordur. Nitekim, Demirsoy ve ark.,(2006a), Samsun ekolojisinde 3 yıllık araştırma sonuçlarına göre, Tulameen ve Heritage I için, SÇKM değerlerini % 8,0-12 arasında, Heritage II için ise, % 9-12 olarak bulmuşlardır. Türemiş ve ark.,(2006)’ da aynı çeşitler için SÇKM değerini benzer sınırlar içinde, asitlik değerlerini % 1, 82 ve % 1,74 olarak

saptamışlardır. Eyduran ve ark.,(2006)’ Ayaş/Ankara koşullarında ise yıllara göre değişmekle birlikte, asitlik değerleri aynı çeşitler için % 2,1 ve % 2,9 arasında bulmuşlardır. Hem asitlik hem de pH bulgularımız araştırıcıların sonuçlarıyla benzerlik gösterirken, Amerika sağlık ve insan servisinin bazı gıda maddelerindeki pH değerleri verilerinde ahududular için verilen 3,22-3,95 pH değerleri arasında olmuştur (Anonim, 2005b).

4.4. Hastalık ve Zarar Şekilleri ile Bazı Fizyolojik Bozuklar

Araştırmanın süresince sera ve açıkta bitkiler titizlikle izlenmiş, görülebilenlerin kaydı tutulmuştur. Özellikle sera ortamındaki bitkilerde, sıcaklık ve bağıl nemin yüksekliğinden dolayı (Çizelge 3.1 ve 3.2) açıkta görülmeyen kırmızı örümcek (Şekil 4.11) ve mantari enfeksiyonlar zarar yapabilmiştir. Özellikle araştırmanın ilk yılında serada Fusarium spp. fungal hastalığından dolayı, Heritage ahududu çeşidinde ciddi zararlara yol açmıştır. Bu çeşit için sera ortamında zarar oranı % 45 olurken, diğer çeşitlerde ekonomik olarak zarar saptanmamıştır. Bu fungal hastalığa karşı Aliette fungusiti kullanılarak önlem alınmaya çalışılmıştır. Afitlere karşı Confedor, Kırmızı örümceğe karşı birer hafta ara ile Karate insektisitinden üç kez atılmıştır. Açıkta da afit zararlısı görülmüş ancak bunlar ekonomik zarar eşiğine ulaşamamıştır. Bunların dışında ciddi zararlar oluşturacak başka bir etmene rastlanmamıştır.

Bunların dışında meyvelerde, aşırı sıcaklıklar nedeniyle ortaya çıkan bazı fizyolojik bozulmalara da rastlanmıştır. Özellikle serada her iki yılda da sıcak zararını azaltabilmek için, Haziran ayında seranın üzerine gölgeleme yapma özelliğinden dolayı kireç atılmasına rağmen, aşırı sıcaklıklardan dolayı meyvelerde beyazlaşma (olgunlaşamama) (Şekil 4.12) ve yeterli döllenememe (Şekil 4.13) şeklinde fizyolojik bozukluklar gözlenmiştir. Ancak, bunların zarar düzeyi düşük olmuştur.

Şekil 4.11. Serada kırmızı örümcek zararı