Yeni mexanizmlərdən istifadə

İnfrastruktur və maliyyə 

Regionda yoxsulluq kənd yerlərində cəmləşdiyindən AİB yoxsul təbəqəyə birbaşa təsir göstərən  layihələrə üstünlük verəcəkdir. Buraya kənd yolları və elektrik enerjisi ilə təminat, kiçik və orta  müəssisələrin  təşviqi,  su  təminatı  və  çirkab  suların  təmizlənməsi  proqramları  daxildir  (əsas  xidmətlər  göstərilmədikdə  yoxsul  təbəqənin  sağlamlığı  təhlükəyə  məruz  qalır).  Layihələrin  planlaşdırılması, həyata keçirilməsi və onun çərçivəsində tədbirlərin aparılmasında iş yerlərinin  açılmasına xüsusi yer veriləcəkdir. 

  Nəqliyyat  və  Kommunikasiyalar.  Nəqliyyat  və  kommunikasiyalarda  kəndə  və  kənddən, inkişaf mərkəzləri arasında nəqliyyat xərclərinin azaldılması, yoxsul təbəqənin bazar,  təhsil,  səhiyyə  qayğısı  və  məşğulluq  sahəsində  xidmətlərlə  təminatının  artmasına  əsas  diqqət  veriləcəkdir.  Ölkələrin  daha  yoxsul  hissələrində,  yoxsul  əhalini  və  ya  təcrid  olunmuş  əraziləri  iqtisadiyyatın əsas istiqamətləri ilə birləşdirən hissələrdə layihələrin yerləşdirilməsinə üstünlük  veriləcəkdir.  Planlaşdırılmış  cəhdlər  informasiya  texnologiyası  potensialının  istifadəsi  üzrə  qabaqcıl yolların tapılması istiqamətində göstəriləcək. Bunun vasitəsilə insan kapitalı və yoxsul  təbəqənin bazara çıxış imkanları artacaqdır. 

  Energetika. Kənd yerlərinin elektrik enerjisi və bərpa olunan enerji ilə təminatına daha  çox diqqət yetiriləcəkdir. Münasib hallarda bu iş təcrid olunmuş icmalara münasib qiymətlərlə  energetikanın  təmin  edilməsi  üçün  mikro‐maliyyə  ilə  birgə  təşviq  ediləcəkdir.  Kommunal  xidmətlərin  yenidən  qurulması  və  özəl  sektorun  iştirakı  ilə  rəqabətli  bazarların  olması  da  sənaye  və  ev  təsərrüfatlarının  ən  səmərəli  qiymətlərlə  enerji  ilə  təmin  olunması  üçün  vacib  olacaqdır.  Ənənəvi  elektrik  stansiyaları  layihələrinin  özəl  sektoru  cəlb  etmədiyi  hallarda  hökumətlər  və  AİB  elektrik  enerjisinin  adekvat  təchizatını  təmin  etmək  üçün  öz  sərmayə  rollarını oynayacaqlar. 

  Maliyyə.  Siyasi  islahatlar  və  bazar  infrastrukturu  orta,  kiçik  və  mikro‐müəssisələrin  ehtiyaclarının  daha  yaxşı  ödənməsinə  yönəlmiş  davamlı  maliyyə  qurumlarının  yaranmasını  təşviq  edəcəkdir.  Sabit  və  səmərəli  bank  sistemləri  və  qiymətli  kağızlar  bazarları  da  təşviq  ediləcəkdir,  çünki  onlar  yoxsul  təbəqənin  vəziyyətinin  yaxşılaşdırılmasına  yönəlmiş  vacib  tələblər olan makro‐iqtisadi sabitlik, qənaət edilmiş vəsaitlərin səfərbərliyində, uzun müddətli  maliyyələşdirmənin təmin olunmasında vacibdir. 

Yeni mexanizmlərdən istifadə 

Yoxsulluğa  qarşı  görülən  əməliyyatları  daha  səmərəli  etmək  üçün  AİB  yardımın  düzgün  modallığını  seçməlidir.  Bəzi  vəziyyətlərdə  yeni  instrumentlər  və  ya  mövcud  olanlardan  yeni  istifadə  metodları  tələb  oluna  bilər.  Sosial  sektorlarda  sərmayələr  siyasi  və  institusional  islahatlarla  başlandıqda  daha  yaxşı  işləyir.  Bu,  uzun  müddətli,  sektorun  inkişafına  yönəlmiş  proqramların  daha  çox  istifadəsinə  işarə  edir  ki,  burada  da  siyasi  dəyişikliklərə  və  potensial  quruculuğuna  xarici  yardım  səmərəli  sərmayə  qoyuluşları  üçün  yol  açır.  Yoxsulluğun  azaldılması  üzrə  milli  proqramların  dəstəklənməsində  tədrici  ödəmə  ilə  siyasət  əsaslı  kredit 

vermə belə proqramların düzgün ünvanlanması və səmərəli olmasını təmin etməklə nəzərdən  keçirilə bilər. Yoxsulluq sahəsində problemlərin həlli hər zaman aydın olmadığından, ikitərəfli  qurumlar və ya Qeyri Hökumət Təşkilatları ilə pilot layihələrə ciddi fikir vermək lazımdır. Belə  cəhdlər göstərilmədikdə AİB qabaqcıl metodların sınaqdan keçirilməsi üçün pilot kreditlər verə  bilər.  Belə  kreditlər  kiçik,  çevik  olduğundan  və  təcrübə  məqsədi  daşıdığında,  onlar  sadələşdirilmiş təsdiq prosedurlarına zəmanət verəcəklər.  

  AİB  yoxsul  təbəqəni  həyata  keçirdiyi  əməliyyatlara  daha  yaxın  etmək  üçün  təşəbbüs  göstərəcəkdir. Belə tədbirlərə yerli hökumətlərə birbaşa kreditlərin verilməsi daxil ola bilər ki,  bununla  da  sosial  sərmayə  fondları  təşviq  edilir,  yoxsul  təbəqə  ilə  iş  təcrübəsi  olan  Qeyri‐

Hökumət  Təşkilatları  dəstəklənir  (Çərçivə  6).  Sosial  kapital  və  iştirakın  artması  üçün  yeni  metodların  araşdırılması  (məsələn,  əvvəllər  təcrübə  edilmiş  qrupların  və  icmaların  yerli  hökumətdə  iştirakının  qüvvətləndirilməsi)  qabaqcıl  mexanizmlərin  tətbiqini  tələb  edə  bilər. 

Vətəndaş  cəmiyyətində  potensialın  qüvvətləndirilməsi  Qeyri  Hökumət  Təşkilatlarının  yüksək  qurumlarını cəlb etməklə regional proqramların həyata keçirilməsi tələb oluna bilər. 

Çərçivə 6: Yoxsul təbəqənin vəziyyətinin yaxşılaşdırılması sahəsində QHT və Özəl  Sektorla iş 

N

Fond 50 səriştəli vasitəçini dəstəkləməyi, əksəriyyəti qadın olan 250,000‐dən artıq borc alanı  əhatə etməyi planlaşdırır. 

T

Əgər  nəticələr  yoxlanarsa  və  bunun  əsasında  icraat  təkmilləşdirilərsə,  strategiyalar  daha  səmərəli olar. Hər halda, yoxsulluq həddindən aşağı səviyyədə yaşayan əhalinin, savadsızlığın  və gender bərabərsizliyinin nisbətinin düşməsi kimi nəticələrin əldə edilməsi uzun vaxt aparır. 

Buna  görə  də  arzu  edilən  nəticələrin  alınmasında  tərəqqiyə  dair  erkən  məlumat  verən  yoxsulluq  göstəriciləri  hazırlanmalıdır.  Hökumətlərlə  tərəfdaşlıq  sazişləri  çərçivəsində  belə  göstəricilər  yoxsulluğun  hər  böhranlı  sahəsi  üzrə  müəyyən  ediləcəkdir.  Yoxsulluğun  qiymətləndirilməsi  mürəkkəb  məsələ  olduğu  üçün  AİB  borc  alan  ölkələrə  vaxtlı  və  etibarlı  məlumatların, eləcə də hərtərəfli və asanlıqla istifadə edilə bilən göstəricilərin hazırlanmasında  öz  potensiallarını  qüvvətləndirməyə  yardım  edəcəkdir.  Razılaşdırılmış  hədəflərin  əldə  edilməsinin  monitorinqində  AİB  yoxsulluğun  azaldılması  üzrə  siyasət  və  proqramların  təkmilləşdirilməsi sahəsində borc alan hökumətlərə yardım edəcəkdir. Proses zamanı AİB eləcə  də  öz  işi  üçün  cavabdeh  olacaqdır.  Xüsusi  layihə  və  strategiyaların  təsirini  daha  yaxşı  qiymətləndirmək  üçün  təsirin  qiymətləndirilməsinə  daha  çox  yer  veriləcəkdir.  Daha  ciddi  qiymətləndirmə proseslərini tamamlamaq üçün daha tez, daha keyfiyyətli tədbirlər, xüsusilə də 

yoxsul təbəqənin birbaşa iştirak etdiyi tədbirlər görüləcəkdir. AİB‐nın daimi nümayəndəlikləri  monitorinq fəaliyyətində daha vacib rol oynayacaqlar. 

M

İnkişaf  üzrə  təşkilatlar  cüzi  resurslardan  maksimum  səmərəlilik  və  təsirlə  istifadə  etməyə  borcludurlar.  Qəbul  edici  ölkənin  xarici  maliyyələşdirmənin  əlaqələndirilməsinə  rəhbərlik  edəcəyini  başa  düşərək,  AİB  öz  təhlil  və  proqramlaşdırma  tədbirlərində  öz  cəhdlərini  hökumətlərin,  eləcə  də  digər  inkişaf  qurumlarının  cəhdləri  ilə  yaxından  əlaqələndirəcəkdir. 

Digər  qurumlarla  və  müvafiq  hallarda  qeyri  hökumət  təşkilatları  ilə  fəaliyyətin  əlaqələndirilməsi  yolu  ilə  AİB  öz  səmərəliliyini  artıracaq,  təkrarlanmaya  yol  verməyəcək,  biliklərini  artıracaqdır.  Bu  kontekstdə  AİB  digər  qurumlarla  əməkdaşlıq  etməklə  Dünya  Bankının təklif etdiyi hərtərəfli inkişaf strukturunun səmərəliliyini öyrənəcəkdir. Bu məqsədlə  iki borc alan ölkədə ‐ Qırğız Respublikası və Vyetnamda konsepsiya pilot‐sınaqdan keçir. 

  Öz  strategiyasının  ayrılmaz  hissəsi  kimi  AİB  eləcə  də    yoxsulluğun  azaldılması  sahəsində göstərilən cəhdlərin səmərəliliyini və qarşılıqlı fəaliyyətin müvəffəqiyyətini artırmaq  üçün  birgə  maliyyələşdirmənin  qabaqcıl  formalarını  araşdırır.  Məsələn,  yoxsulluğun  azaldılması  üçün  lazım  olan  proqram  təminatının  hazırlanmasında  ikitərəfli  qurumların  fəal  olduğu sahələrdə (yerli təşkilatlar, genişləndirmə sistemləri və s.) AİB fiziki infrastruktura dair  əlaqədar tələbatların maliyyələşdirilməsində əməkdaşlıq edə bilər.