METİN HAKKINDA GENEL DEĞERLENDİRME:

Tablodan da anlaşılacağı gibi "Sevgi Paylaştıkça Çoğalır" açık ve anlaşılır bir metindir. Derslerde edindiğimiz kişisel tecrübelerimizle de metni okuyan öğrencilerin metni anlamada sıkıntı yaşamadıklarını söyleyebiliriz.

"Sevgi Paylaştıkça Çoğalır" isimli parça, "sevgi" temasının bir diğer düz yazı metnidir. Bu çerçevede bir önceki parça olan "Eskici" öyküsünü tamamlar nitelikte olmalıdır.

Bu görüş ışığında metne baktığımızda "Eskici" öyküsünde de var olan "aile sevgisi" alt temasının bu parçada da var olduğunu görmekteyiz. Ayrıca, bu parçada "insan sevgisi" alt teması da yoğun bir şekilde yer almaktadır.

Anı türündeki bu parçada annesiz ve babasız olan ve yetiştirme yurdunda yaşamak zorunda olan çocuklarla kurulan ilişki ve meydana gelen sevgi zinciri anlatılmaktadır. Yazar, kendi çocukluğunda kurmaya başladığı sevgi zincirinin halkalarına bir yandan kendi çocuğunu eklemekte diğer yandan da yıllar önce kardeş edindiği diğer çocukların da sevgi zincirini oluşturmaya devam ettiklerini görüp mutlu olmaktadır.

Okuma parçası bu yönüyle toplumsal dayanışmayı pekiştirici, sevgiyi ve karşılıksız yardımın önemini belirtici bir etkiye sahiptir.

Sevgi temasında yer alan iki metnin kahramanlarının da annesiz-babasız kalmış çocuklar olması da ilk metinde kurulan özdeşimin devamlılığının sağlanması açısından önemli kabul edilebilir. Ancak bu durum tema tekrarı nedeniyle olumsuz olarak da nitelenebilir. Her iki öyküde de yalnız çocukların anlatılması öğrencilere yeni bir tecrübe yaşama imkânı sağlamamakta var olanı pekiştirmektedir.

Diğer bir açıdan baktığımızda da metni okuyan öğrenciler, yalnız çocuklarla ve onlara yardım eden yazarla özdeşim kurmaktadır. Bir önceki metin olan Eskici'de de benzer bir durum vardı. Bize göre bu durum altıncı sınıf öğrencilerinin acıma duygusuyla sevgi duygusunu ayırmalarını zorlaştırıcı bir unsurdur.

Bilindiği gibi, ders kitapları Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu tarafından kabul edilip tüm Türkiye'de öğrencilere dağıtılmaktadır. Bu nedenle ders kitaplarındaki metinlerin farklı şehirlerde farklı koşullarda yaşayan öğrencilere seslenmesi gerekmektedir. Sevgi Paylaştıkça Çoğalır isimli metin bu noktada da yetersiz kalmaktadır. Parçada anlatılan, yetiştirme yurdundan kardeş edinme eylemi, büyük şehirlerde yaşayan ve ekonomik durumu iyi olan ailelerin yapabileceği bir yardım türüdür. Bu durumda anlatılanların uçta ve öğrencilerin bir kısmının yaşam tecrübelerine aykırı olduğu düşüncesine ulaşılır.

Sonuç olarak, ayrı bir parça olarak değerlendirdiğimizde Sevgi Paylaştıkça Çoğalır, hem farklı bir türe ait olması, aile ve insan sevgisini vermesi, hem de toplumsal dayanışmayı pekiştirici unsurlar içermesi nedeniyle olumludur. Ancak, aynı tema içersindeki diğer metin olan "Eskici" ile birbirini tamamlar nitelikte değildir. Her iki metin de aynı noktaya yoğunlaşmaktadır. Ayrıca, soyut düşünme dönemine henüz geçmekte olan altıncı sınıf öğrencilerinin empati kurmalarını sağlamakta fakat bu empatiyi kurarken sevgi ve acıma duygularının birbirine karışmasına neden olabilecek unsurlar içermektedirler.

4.1.2. "Atatürk" Temasındaki Metinlere İlişkin Bulgular ve Yorumlar 7. Tablo Atatürk PARÇA ADI: YAZAR ADI PARAGRAF SAYISI: CÜMLE SAYISI: SÖZCÜK SAYISI: SÖZCÜK ORANI MECAZ vd. GÜÇLÜK ORANI: ANLAŞILIRLIK ORANI SONUÇ: Atatürk Ahmet Kapulu 11 50 609 12 9 0.0147 0.0216 Metin Anlaşılabilir ÖZET:

Atatürk temasının ilk okuma parçası olan bu eser Atatürk'ün kısa bir biyografisidir. Atatürk'ün, 1881'de Selanik'te başlayan yaşamını, ailesini, çocukluğunu, öğrenim hayatını, asker oluşunu anlatmaktadır. Parçada Kurtuluş Savaşı'na ve Cumhuriyet'in kuruluşu sürecine

ise değinilmemektedir. Atatürk'ün 1905 yılında kurmay yüzbaşı olduğu bilgisi verilir ve ardından iki paragraf boyunca Atatürk'ün akıl ve mantığa verdiği önem anlatılır. Son paragraftaysa Atatürk'ün 1938'deki ölümü anlatılır.

METİN HAKKINDA GENEL DEĞERLENDİRME:

Sönmez modeline uygun olarak yapılan inceleme sonucunda metnin anlaşılabilir olduğu sonucuna vardık. Metinde anlatılanların altıncı sınıf düzeyine gelen bir öğrenci için daha önceki öğrenme süreçlerinde defalarca aldığı bilgiler olduğu da göz önüne alınırsa, metnin anlaşılmaması için bir neden kalmamaktadır.

Atatürk temasının ilk parçasının Atatürk'ün kısa yaşamöyküsü olması kuşkusuz ki iyi bir tercih. Öğrenciler bu sayede ilköğretimin ilk beş yılında bu konuda aldıkları bilgileri hatırlama fırsatı bulabileceklerdir.

Bu düşünceler ışığında metne daha yakından bakabiliriz:

Metin, yukarıda da belirttiğimiz gibi toplam on bir paragraftan oluşmaktadır. Metnin ilk iki paragrafında Atatürk'ün doğum bilgileri ve ailesi hakkında bilgilendirme yapılmaktadır. Üçüncü paragrafta Atatürk'ün doğduğu yıllardaki Selanik'in sosyal ve ekonomik durumu özetlenmekte ve bu sosyo-ekonomik durumun Atatürk'ün kişiliği üzerindeki etkisi tahlil edilmeye çalışılmaktadır.

Metnin, dört, beş, altı, yedi ve sekizinci paragrafları ise Atatürk'ün eğitim yaşamına ayrılmıştır. Bu paragraflarda Atatürk'ün devam ettiği mahalle mektebine, Şemsi Efendi Okulu'na kısaca değinildikten sonra Atatürk'ün okuduğu askeri okullar uzun uzun anlatılmaktadır.

Metnin, dokuzuncu ve onuncu paragrafında ise Atatürk'ün düşünce yaşamının temel dayanakları olan akılcılık, bilimsellik, dayanışma, barışçılık, hoşgörü, insan sevgisi ve evrensellik anlatılmakta ve Türkiye'nin kurulup gelişmesinin bu sayede gerçekleştiği açıklanmaktadır.

Metnin son paragrafında ise Atatürk'ün 10 Kasım 1938'deki ölümü ve onun manevi mirasının bilim ve akıl olduğu belirtilmektedir.

"Atatürk", parçasına yukarıda özetlemeye çalıştığımız şema çerçevesinde baktığımızda, Selanik'te doğan, çeşitli askeri okullara devam eden, okulları bitirdikten sonra da düşünce yapısındaki bazı "soyut" ilkeler sayesinde çağdaş Türkiye'yi kuran ve 1938'de ölen bir Atatürk'le karşılaşıyoruz.

Bu Atatürk, Birinci Dünya Savaşı'nda ve Kurtuluş Savaşı'nda yer almamış, sonrasında Osmanlı İmparatorluğu'nun tarih sahnesine kaldırılmasında önemli bir rol oynamamış, altı ilkesi ışığında devrimlerinin yerleşmesini sağlamamış bir kişiliktir.

Bize göre, Atatürk'ün yaşamını anlatma iddiasında olan bir metin Kurtuluş Savaşı'ndaki Atatürk'ün yerine, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu olan Atatürk'ün düşünce yapısına, ilke ve devrimlerine mutlaka yer vermelidir. Aksi şekilde hazırlanan bir okuma parçası ise sahip olduğu mantıki boşluklar nedeniyle eksik ve yanlış bir Atatürk portresinin oluşmasına neden olabilir.

8. Tablo

Atatürk'ün Kişiliği ve Özellikleri

PARÇA ADI: YAZAR ADI PARAGRAF SAYISI: CÜMLE SAYISI: SÖZCÜK SAYISI: Atatürk'ün Kişiliği ve Özellikleri Muhammed Şahin 7 29 405

SÖZCÜK ORANI: