2. BÖLÜM
3.3. Toplam Antioksidan Aktivite
Tablo 3.5.’de gösterildiği gibi bitkinin yaprak kısmının toplam antioksidan aktivesi en yüksek temmuz ayı için elde edilirken en düşük aktivite haziran ayı için elde edilmiştir.
Çözgen olarak suyun kullanıldığı örneklerde toplam antioksidan aktiviteleri 203,47-450,79 mg AAE/g kuru ekstrakt arasında, etanolün kullanıldığı örneklerde 112-276,02 mg AAE/g kuru ekstrakt arasında, metanolün kullanıldığı örneklerde ise 284,6-614,4 mg AAE/g kuru ekstrakt arasında değişmektedir.
Bu verilere göre en yüksek toplam antioksidan aktivite çözgen olarak metanolün kullanıldığı temmuz ayı öğle örneğinde elde edilirken, en düşük antioksidan aktivite ise çözgen olarak etanolün kullanıldığı haziran ayı öğle örneklerinde elde edilmiştir.
Tablo 3.6.’de gösterildiği gibi bitkinin sap kısmının toplam antioksidan aktivesi en yüksek ve en düşük aktivite haziran ayı için elde edilmiştir.
Çözgen olarak suyun kullanıldığı örneklerde toplam antioksidan aktiviteleri 41,47-75,36 mg AAE/g kuru ekstrakt arasında, etanolün kullanıldığı örneklerde 87,46-126,93 mg AAE/g kuru ekstrakt arasında, metanolün kullanıldığı örneklerde ise 76,71-184,97 mg AAE/g kuru ekstrakt arasında değişmektedir.
Bu verilere göre en yüksek toplam antioksidan aktivite çözgen olarak metanolün kullanıldığı haziran ayı öğle örneğinde elde edilirken, en düşük antioksidan aktivte ise çözgen olarak suyun kullanıldığı haziran ayı sabah örneklerinde elde edilmiştir.
Tablo3.5. Melisa yapraklarının toplam antioksidan aktiviteleri (mg AAE/g kuru ekstrakt)
Tablo3.6. Melisa saplarının toplam antioksidan aktiviteleri (mg AAE/g kuru ekstrakt)
Melisa bitkisinin %100 etanol kullanılarak çıkarılan ekstraktı ayçiçeği yağına 1000 ppm ve 2000 ppm konsantrasyonlarında ilave edilmesi sonucu elde edilen ransimat değerleri indüksiyon periyodu (saat) olarak Tablo 3.7’de verilmiştir.
Tablo 3.7.’deki değerlere göre ayçiçek yağı (kontrol örneği) , ayçiçek yağına 100 ppm BHA ilave edilmiş örneklerin indüksiyon periyodları sırası ile 0,43 ve 0,53 saat olarak belirlenirken, 1000 ppm ve 2000 ppm konsantrasyonlarında Melisa’nın etanollü ekstraktından ilave edilen örneklerde indüksiyon periyodları 0,54 ve 0,485 saat olarak elde edilmiştir.
Tablo 3.7. Melisa ekstraktlarının ransimat değerleri İndüksiyon Periyodu (saat)
Kontrol BHA(100 ppm) Etanol
ekstraktı(1000ppm)
Etanol
ekstraktı(2000ppm)
0,43±0,04 0,53±0,06 0,54±0,05 0,485±0,04
TARTIŞMA, SONUÇ ve ÖNERİLER 4.1. Tartışma
Bu tez çalışması kapsamında Melisa bitkisinin 2010 Haziran, Temmuz, Ağustos ayları ve günün üç farklı hasat zamanının bitkinin yaprak ve sap kısımlarının toplam fenolik madde miktarı, antioksidan aktivite, serbest radikal süpürücü aktiviteleri ve uçucu bileşenleri üzerine etkisi araştırılmıştır. Ayrıca melisa bitkisinden çıkarılan ekstraktın yağların oksidatif stabilitesi üzerine etkisi incelenmiştir.
Ekstraksiyonda kullanılan çözgene göre ekstraktların toplam fenolik madde miktarı, DPPH radikalini süpürme aktivitesi ve toplam antioksidan aktiviteleri büyük oranda değişmektedir.
Bitkinin yaprak kısmının toplam fenolik madde miktarı çözgen olarak suyun kullanıldığı örneklerde 171,75–330,64 mg GAE/g kuru ekstrakt arasında, etanolün kullanıldığı örneklerde 20,87–102,54 mg GAE/g kuru ekstrakt arasında, metanolün kullanıldığı örneklerde ise 272,07–339,99mg GAE/g kuru ekstrakt arasında değişmektedir. Bitkinin sap kısmının toplam fenolik madde miktarları ise; çözgen olarak suyun kullanıldığı örneklerde 56,22-112,88 mg GAE/g kuru ekstrakt arasında, etanolün kullanıldığı örneklerde 49,79-143,95 mg GAE/g kuru ekstrakt arasında, metanolün kullanıldığı örneklerde ise 67,35-186,48 mg GAE/g kuru ekstrakt arasında değişmektedir.
Çözgen olarak suyun kullanıldığı yaprak örneklerinde fenolik madde miktarları haziran ayında sabahtan akşama doğru artarken (281-302,27-330,64 mg GAE/g kuru ekstrakt) , diğerleri için böyle bir genelleme yapılamamıştır. Bitkinin sap kısımları için ise çözgen olarak su (56,22-64,59-84,80 mg GAE/g kuru ekstrakt ) ve metanolün (67,35-134,88-180,07 mg GAE/g kuru ekstrakt) kullanıldığı örneklerde haziran ayı içinde sabahtan akşama doğru artış görülürken diğer örneklerde böyle bir şeye rastlanmamıştır.
Bu verilere göre en yüksek fenolik madde içeriği çözgen olarak metanolün kullanıldığı haziran ayı akşam örneğinde elde edilirken, en düşük fenolik madde içeriği ise çözgen olarak etanolün kullanıldığı temmuz ayı öğle örneklerinde elde edilmiştir. Bu sonuçlarda daha yüksek biyoaktif içerikli ürün elde etmek için hasat zamanının önemli olduğu göstermektedir.
Dastmalchi ve ark. [78] yaptıkları bir çalışmada İran’da yetiştirilen Melissa yapraklarını kullanmışlardır. Yapılan çalışmada Melissanın ekstraksiyonu için çözgen olarak etanollü su kullanmış ve toplam fenolik madde içeriğini 268,9 mg GAE/g kuru ekstrakt olarak bulmuşlardır.
yetiştirilmiş Melissa ve ticari olarak piyasada çay olarak satılan Melissa kullanılarak bir çalışma yapılmıştır. Çözgen olarak Metanol:su 80:20 oranında kullanılmıştır. Çalışma sonucunda toplam fenolik madde miktarları doğal ortamda yetişmiş Melissada 595,34 mg GAE/ ml, in vitro koşullarda yetişmiş olanda 293,32 mg GAE/ ml ve piyasadan temin edilen Melissada ise 657,06 mg GAE/ ml olarak elde edilmiştir [79].
2012 yılında yapılan bir başka çalışmada ise Tayvan’da yetiştirilmiş olan Melissa üzerinde çalışılmıştır. Bu çalışmada çözgen olarak etanol kullanılmış ve toplam fenolik madde içeriği 175,15 mg/g kuru ekstrakt olarak bulunmuştur [80].
Literatürdeki bu çalışmalar ile tez çalışmasındaki sonuçlar kısmen benzerlik göstermektedir.
Bitkinin yaprak kısmının DPPH radikali süpürücü aktivitesi en yüksek haziran ayında elde edilirken, en düşük aktivite temmuz ayında elde edilmiştir. Aynı aktivite sap kısmı için en yüksek temmuz ayında elde edilirken, en düşük haziran ayında elde edilmiştir.
DPPH radikali süpürücü aktivite çözgen olarak etanolün kullanıldığı haziran örneklerinde hasat zamanı ile ters orantılı bulunmuştur. Hasat zamanı ilerledikçe radikal süpürücü aktivitenin hem yaprak (22,91–21,53–19,38 mg BHAE/g kuru ekstrakt) hemde sap (52,54–
39,13–30,84 mg BHAE/g kuru ekstrakt) kısımlarında azaldığı görülmüştür. Çözgen olarak metanolün kullanıldığı temmuz ayı yaprak örneklerinde ise hasat zamanının ilerlemesi ile birlikte radikal süpürücü etkinin arttığı (57,08–59,10–59,56 mg BHAE/g kuru ekstrakt) görülürken diğer örnekler için böyle bir genelleme yapılamamıştır.
Toplam antioksidan aktivite en yüksek çözgen olarak metanol kullanılan örneklerde, en düşük miktar ise etanol kullanılan örneklerde saptanmıştır. Toplam antioksidan aktivite yapraklar için en yüksek temmuz ayında elde edilirken, en düşük aktivite haziran ayında bulunmuştur.
Bitkinin sap kısımları için ise en yüksek aktivite haziran öğle örneklerinde edilirken en düşük aktivite haziran sabah örneklerinde elde edilmiştir.
Toplam antioksidan aktivite, yaprak örneklerinde haziran ayı için çözgen olarak su (280,14-367,15-397,96 mg AAE/ g kuru ekstrakt) ve metanolün (284,6-286,19-301,18 mg AAE/ g kuru ekstrakt) kullanıldığı ekstraktlarda sabahtan akşama doğru artış göstermektedir. Temmuz ayı için ise çözgen olarak su (450,79-445,35-383,8 mg AAE/ g kuru ekstrakt) ve etanolün (276,02-247,86-197,71 mg AAE/ g kuru ekstrakt ) kullanıldığı ekstraktlarda sabahtan akşama doğru azalma gözlenmiştir. Sap örneklerinde ise temmuz ayı etanollü ekstraktlarda hasat
ekstrakt ) diğer örnekler için böyle bir şeye rastlanmamıştır.
Bitkinin biyoaktif özelliğini belirlemek amacıyla yapılan analizlerde fenolik madde içerğinin yüksek olduğu örneklerde antioksidan aktivite ve DPPH radikali süpürücü aktivitenin de yüksek olduğu gözlenmiştir. Bu pozitif korelasyon fenolik maddelerin serbest radikallerin oluşum mekanizmalarını engelleme ve inhibe etme özelliklerinden kaynaklanmaktadır.
Melisanın etanol ile çıkarılan ekstarktının ilave edildiği ayçiçeği yağı bütün konsantrasyonlarda kontrol örneğine göre indüksiyon periyotları daha yüksek bulunurken 100 ppm BHA ilave edilmiş örnekler ile yakın sonuçlar elde edilmiştir.
4.2. Sonuç ve öneriler
Bu çalışmada bitkinin farklı kısımlarının biyoaktif bileşenleri yaprakta saptan daha fazla bulunmuştur.
Melisanın fenolik bileşiklerinin ekstraksiyonunda çözgenler içinde metanol ve su, etanole göre daha etkili bulunmuştur. Bundan sonra yapılacak çalışmalarda fenolik bileşiklerin ekstraksiyonu için etkisi yüksek olan bu çözgenler önerilmektedir.
Hasat zamanının Melisanın biyoaktivitesi üzerine önemli bir etkisi olduğu saptanmıştır.
Ransimat ve diğer antioksidatif içerik belirleme analiz verilerine dayanarak melisanın yağ sanayinde doğal antioksidan kaynağı olarak kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.
Tezde kullanılan materyal için farklı ekstarksiyon metotları kullanılarak farklı ekstraksiyon koşulları ile ekstrakte edilerek en verimli ektsraksiyon işlemi belirlenebilir.
Daha ileri bileşen tanımlama teknikleri ile hasat zamanının bitkinin majör bileşikleri ve antioksidan özelliğe sahip bileşenleri üzerine etkisi tespit edilebilir.
izolatlar halinde ede edilerek bu izolatların bitkisel yağların oksidatif stabilitesi üzerine etkisi incelenebilir.
1. Suja, K.P., Abraham, J.T. Thamizh, S.N. Jayalekshmy, A. Arumughan, C. (2004).
Antioxidant efficacy of sesame cake extract in vegetable oil protection. Food Chemistry 84 , 393-400.
2. Cosgrove, J. P., Church, D. F., Pryor, W. A. (1987). The kinetics of the autoxidation of polyunsaturated fatty acids. Lipids 22 , 299-304.
3. Pin-Der, Duh., Gow-Chin, Yen. (1997). Antioxidant efficacy of methanolic extracts of peanut hulls in soybean and peanut oils. Journal of the American Oil Chemists Society 74(6) , 745-748.
4. Labuza, T. P. (1971). Kinetics of lipid oxidation in foods. CRC Critical Review of Food Technology 2 , 355-405.
5. Shahidi, F. . (1997). Natural antioxidants-chemistry, health effects, and applications.
AOAC Press .
6. Ito, N., Hagiwara, A., Shibata, M., Ogiso, T., & Fukushima. (1982). Induction of squamous cell carcinoma in the forestomach of F344 rats treated with butylated hydroxyanisole. Gann 73 , 332-334.
7. Joyeux et al . (1998). Method and pharmaceutical compositions containing rossignol derivatives. US patent,5 , 697-753.
8. Pin-Der, Duh., Wen Jye, Yen., Pin-Chan, Du., Gow-Chin, Yen. (1997). Antioxidant activity of mung bean hulls. Journal of the American Oil Chemists Society, 74(9) , 1059-1063.
9. Tian, L. L., White, P. J. (1994). Antioxidant activity of oat extractin soybean and cottonseed oils. Journal of the American Oil Chemists Society, 71(10) , 1079–1086.
10. Miliauskas, G.,Venskunonis, P.R., Van Beek, T.A.,. (2004). Screening of radical scavenging activity of some medicinal and aromatic plant extracts. Food Chemistry, 85 , 231-237.
11. Cuvelier, M.E., Richard, H., Berset, C. (1996). Antioksidative activity and phenolic composition of pilot- plant and commercial extracts of sage and rosemary. Journal of the American Oil Chemists' Society, 73 , 645-652.
12. Kahkönen, M.P., Hopia, A.I., Vuorela, H.J., Rauha, J.P., Pijlaha, K.,Kujala, T.S., Heinonen, M. (1999). Antioksidant activty of plant extarcts containing phenolic compounds. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 47 , 3954-3962.
13. Mill RR. . (1982). Melissa L. In: Davis PH, editor. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Edinburgh: Edinburgh University Press; vol. 7 , 262-264.
Kitabevleri.
15. Ceylan A. (1997). Ceylan, A., 19 Tıbbi Bitkiler II (Uçucu Yağ Bitkileri). Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayını, No:481.
16. Cuervo, S. P., Hensel O. (2008). Drying of Lemon Balm (Melissa Officinalis L.) using stepwise process control. Tropentag 2008 (s. 7-9 Ekim). Germany: University of Hohenheim.
17. Tabib İbn-i Şerif. (2003). Yadigar. istanbul: Merkezefendi ve Halk Hekimliği Derneği.
18. Messegue M. (1982). Hayat Veren Şifalı Otlar. İstanbul: Milliyet Yayınları.
19. Culpeper N. (1992). Culpeper’s Complete Herbal. London.
20. Babulka P. . (2005). La mélisse (Melissa officinalis L.). Phytothérapie 3 , 114-117.
21. Salah S.M., Jager A.K. (2005). Screening of traditionally used Lebanese herbs for neurological activities. J Ethnopharmacol 97 , 145-149.
22. Abu-Hamdah S, Afifi FL, Shehadeh M, Khalid S. (2005). Simple quality control procedures for selected medicinal plants commonly used in Jordan. Pharm Biol 43 , 1-7.
23. Ivanova D, Gerova D, Chercenkov T , Yankova T. . (2004). Polyphenols and antioxidant capacity of Bulgarian medicinal plants. J Ethnopharmacol 96 , 145-150.
24. Karagöz A., Yazgan M., Kuş S. ve Cevahir G. (2004). Melissa Officinalis L. Subsp.
Officinalis Bitkisinden Hazırlanan Ekstrelerin Antiviral Aktivite Potansiyellerinin Değerlendirilmesi. 14. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı , 335-338.
25. Katar D. ve Gürbüz B. (2008). Oğulotu (Melissa Officinalis L.)’nda Farklı Bitki Sıklığı ve Azot Dozlarının Drog Yaprak Verimi ve Bazı Özellikler Üzerine Etkisi . Tar. Bil. Derg., 14 (1) , 78-81.
26. Bağdat R.B. ve Coşge B. (2005). The Essential Oil of Lemon Balm (Melıssa Offıcınalıs L.), Its Components and Using Fields. Omü Zir. Fak. Derg., 21 (1) , 116-121.
27. Salman, U. (2006). Lactuca sativa L.’den Elde Edilen Polifenoloksidazın Kısmi Karakterizasyonu. Balıkesir: Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı.
28. Wichtl, M. (1994). Herbal Drugs and Phytopharmaceuticals. (Edited and translated from the second German edition by Grainger Bisset N.). Stutgart: Medpharm Scientific Publishers.
polyphenolic composition of lemon balm (Melissa officinalis L. subsp. officinalis) tea.
Pharm Acta Helv 72(5) , 301-305.
30. Schultze Von W, Zanglein A, KloseR, Kubeczka KH. . (1989). Die Melisse. Dtsch Apoth Ztg 4 , 155-163.
31. Baerheim Svendsen A, Merkx IJM. . (1989). A simple method for screening of fresh plant material for glycosidic bound volatile compounds. Planta Med 55 , 38-40.
32. Mulkens A, Stephaneou F, Kapetanidis I. . (1985). Heterosides a genines volatiles dans les feuilles de Melissa officinalis L. (Lamiaceae) . Pharm Acta Helv 60 , 77-85.
33. Mulkens A, Kapetanidis I. Eugenylglucoside ,. (1988). a new natural phenylpropanoid heteroside from Melissa officinalis. J Nat Prod 51 , 496-498.
34. Mulkens A, Kapetanidis. (1987). Flavonoides des feuilles de Melissa officinalis L.
(Lamiaceae) . Pharm. Acta Helv.62 , 19-22.
35. Heitz A, Carnat A, Fraisse D, Carnat A.P, Lamaison JL. . (2000). Luteolin 3′- glucuronide, the major flavonoid from Melissa officinalis subsp. officinalis.
Fitoterapia 71 , 201-202.
36. Herodez SS, Hadolin M, Skerget M, Knez Z. (2003). Solvent extraction study of antioxidants from balm (Melissa officinalis L.) leaves. Food Chemistry 80 , 275-282.
37. Karasova G, Lehotay J. (2005). Chromatographic determination of derivatives of p-hydroxybenzoic acid in Melissa officinalis by HPLC. J Liq Chromatogr & R Tech 28(15) , 2421-2431.
38. Karasova G, Lehotay J, Klodzinska E, Gadzala-Kopciuch R, Buszewski B. (2006).
Comparison of several extraction methods for the isolation of benzoic acid derivatives from Melissa officinalis. J Liq Chromatogr & R Tech 29( 11) , 1633-1644.
39. Hohmann J, Zupkó I, Rédei D, Csányi M, Falkay G, Máthé I, et al. (1999). Protective effects of the aerial parts of Salvia officinalis, Melissa officinalis and Lavandula angustifolia and their constituents against enzyme-dependent and enzyme-independent lipid peroxidation. Planta med 65(6) , 576.
40. Lamaison JL, Freytet CP, Carnat A. (1990). Teneurs en acide rosmarinuique, en derives hydroxycinnamiques totaux et activite antioxydante chez des Apicees, les Borraginacees et les Lamiacees medicinales. Ann Pharm Fr 48 , 103-108.
41. Tagashira M, Ohtake. (1998). A new antioxidative 1,3 Benzodioxole from Melissa officinalis. Planta Med 64 , 555-558.
42. Toth J, Mrlianova M, Tekelova D, Korenova M. . (2003). Rosmarinic acid-An important phenolic active compound of lemon balm (Melissa officinalis L.). Acta Fac Pharm Univ Comenianae 50 , 139-146.
herbs of some Lamiaceae species. Food Chemistry 93 , 223-226.
44. Marinova EM, Yanishlieva NV. (1996). Antioxidative activity of extracts from selected species of the family Lamiaceae in sunflower oil. Food Chemistry 58 , 245-248.
45. Lamaison JL, Petitjean-Freytet C, Carnat A. . (1991). Lamiacées médicinales à propriétés antioxydantes, sources potentielles d'acide rosmarinique. Pharm Acta Helv 66 , 185-188.
46. Marongiu B, Porcedda S, Piras A, Rosa A, Deina M, Dessi M.A. . (2004). Antioxidant activity of supercritical extract of Melissa officinalis subsp. officinalis and Melissa officinalis subsp. inodora. Phytother Res 18 , 789-792.
47. Mantle D, Eddeb F, Pickering AT. . (2000). Comparison of relative antioxidant activities of British medicinal plant species in vitro. J Ethnopharmacol 72 , 47-51.
48. Apak R, Güçlü K, Özyürek M, Karademir SE, Erçağ E. . (2006). The cupric ion reducing antioxidant capacity and polyphenolic content of some herbal teas. Int J Food Sci Nutr 57 , 292-304.
49. Schempp H, Weiser D, Kelber O, Elstner EF. . (2006). Radical scavenging and anti-inflamatory properties of STW 5 (Iberogast) and its components. Phytomedicine 13 , 36-44.
50. Ferreira A, Proenca C, Serralheiro MLM, Araujo MEM. . (2006). The in vitro screening for acetylcholinesterase inhibition and antioxidant activity of medicinal plants from Portugal. J Ethnopharmacol 108(1) , 31-37.
51. Katalinic V, Milos M, Kulisic T, Jukic M. (2006). Screening of 70 medicinal plant extracts for antioxidant capacity and total phenols. Food Chemistry 94 , 550-557.
52. Lopez V, Akerreta S, Casanova E, Garcia-Mina JM, Cavero RY, Calvo MI. . (2007).
In vitro antioxidant and anti-rhizopus activities of Lamiaceae herbal extracts. Plant Foods Hum Nutr 62 , 151-155.
53. Pereira RP , Fachinetto R, de Souza Prestes A, Puntel RL, Santos da Silva GN, Heinzmann BM, et al. (2008). Antioxidant effects of different extracts from Melissa officinalis. Matricaria recutita and Cymbopogon citratus Neurochem Res 34(5) , 973-983.
54. Canadonovic B J., Cetkovic G, Djilas S, Tumbas V, Bogdanovic G, Mandic A, et al.
(2008). Radical scavenging, antibacterial and proliferative activities of Melissa officinalis L. extracts. J Med Food 11 , 133-143.
antioxidant activities of Melissa officinalis L. (Lamiaceae) essential oil. J Agric Food Chem 52 , 2485-2489.
56. Ponce AG, Del Valle CE, Roura SI. . (2004). Natural essential oils as reducing agents of peroxidase activity in leafy vegetables. Lebensmittel- Wissenschaft und Technologie 37(22) , 199-204.
57. De Sousa AC, Alviano DS, Blank AF, Alves PB, Alviano CS, Gattass CR. . (2004).
Melissa officinalis L. essential oil: antitumoral and antioxidant activities. J Pharm Pharmacol 56 , 677-681.
58. Ertürk Ö. . (2006). Antibacterial and antifungal activity of ethanolic extracts from eleven spice plants. Biolog Bratislava 61 , 275-278.
59. Iauk L, Lo Blue AM, Milazzo I, Rapisarda A, Blandino G. (2003). Antibacterial activity of medicinal plant extracts against periodontopathic bacteria. Phytotherapy Res 17 , 599-604.
60. Nascimento GGF, Locatelli J, Freitas PC, Silva GL. (2000). Antibacterial activity of plant extracts and phytochemicals on antibioticresistant bacteria. Brazilian Journal of Microbiology 31 , 247-256.
61. Larrondo JV, Agut M,Calvo-Torras MA. . (1995). Antimicrobial activity of essences from labiates. Microbios 82 , 171-172.
62. May G, Willuhn G. . (1978). Antivirale Wirkung wabriger Pflanzenextrakte in Gewebekulturen. Arzneim-Forsch Drug Res 28 , 1-7.
63. Yamasaki K,Nakano M, Kawahata T,Mori H,Otake T,Ueba N,et al. . (1998). Anti-HIV 1 activity of herbs in Labiatae. Biol pharm Bull.21 , 829-833.
64. Allahverdiyev A, Duran N, Özgüven M, Koltaş S. (2004). Antiviral activity of the volatile oils of Melissa officinalis L. against Herpes simplex virus type- 2.
Phytomedicine 11 , 657-661.
65. Schnitzler P, Schumacher A, Astani A, Reichling J. (2008). Melissa officinalis oil affects infectivity of enveloped herpesviruses. Phytomedicine 15 , 733-740.
66. Soulimani R, Fleurontin J, Mortier F, Misslin R, Derrieu G, Pelt JM. . (1991).
Neurotropic action of the hydroalcoholic extract of Melissa officinalis in the mouse.
Planta Med 57 , 105-109.
67. Verlag, G. T. (2003). ESCOP Monographs, the scientific foundation for herbal medicinal products. 2 nd ed. . Stutgart.
68. Muller S.F., Klement S. (2006). A combination of valerian and lemon balm is effective in the treatment of restlessness and dyssomnia in children. Phytomedicine 13 , 383-387.
traditionally used anxiolytic botanicals on enzymes of the gamma-aminobutyric acid (GABA) system. Can J Physiol Pharmacol 85 , 933-942.
70. Pereira P, Tysca D, Oliveira P, Brum LFS, Picada JN, Ardenghi P. (2005).
Neurobehavioral and genotoxic aspects of rosmarinic acid. Pharmacol Res 52 , 199-203.
71. Drozd J, Anuszewska E. (2003). The effect of Melissa officinalis extract on immune responce in mice. Acta Phol Pharm 60 , 467-470.
72. Sachez-Moreno C., A Larrauri J.A., Saura-Calixto F. (1998). A Procedure to Measure the Antiradical Efficiency of Polyphenols. Journal of the Science of Food and Agriculture, 6 , 270-276.
73. Abah S.E., Abah G. (2010). Antimikrobial and Antioxidant Potentials of Agaricus bisporus. Advances in Biologial Research, 4 , 277-282.
74. Singleton, V.I., Rossi, J.A.Jr. . (1965). Colorimetry of total phenolics with phosphomolybdic-phosphotungstic acid reagents. American Journal of Enology and Viticulture, 16 , 144-158.
75. Prieto, P., Pineda M., Aguilar M. (1999). Spectrophotometric Quantitation of Antioxidant Capacity through the Formation of A Phosphomolybdenum Complex:Specific Application to the Determination of Vitamin E. Analitical Biochemistry 269 , 337-341.
76. Krist S., Stuebiger G., Bail S., Unterweger H. (2006). Analysis Of Volatile Compounds And Triacylglycerol Composition Of Fatty Seed Oil Gained From Flax And False Flax. Eur J Lipid Sci Tech; 108 , 48-60.
77. Laubli, M. W. & Bruttel, P. A.,. (1986). Determination of the oxidative stability of fats and oils: comparison between the Active Oxygen Method (AOCS Cd 12-57) and the Rancimat Method. Journal of the American Oil Chemists' Society, 63 , 792-795.
78. Dastmalchi K., H.J. Damien Dorman, Oinonen P., Darwis Y., Laakso I., Hiltunen R.
(2008). Chemical composition and in vitro antioxidative activity of a lemon balm (Melissa officinalis L.) extract. LWT 41 , 391-400.
79. Dias M., Barros L., Sousa M., Ferreira I. (2012). Systematic comparison of nutraceuticals and antioksidant potential of cultivated, in vitro cultured and commercial Melissa officinalis samples. Food and Chemical Toxicology 50 , 1866-1873.
80. Lin J.-T., Chen Y.-C., Lee Y.C , Rolis Hou C.-W., Chen F.-L. (2012). Antioxidant, anti-proliferative and cyclooxygenase-2 inhibitory activities of ethanolic extracts from lemon balm (Melissa officinalis L.) leaves. Food Science and Technology 49 , 1-7.