Mavzer ve Martini – Hanry Tüfeklerinin Kullanımı

Talimnamenin bu kısmında bazı hususlara dikkat çekilmiştir. Öncelikle tüfeğin ateşli silah olması hasebiyle eğitim esnasında azami dikkat edilmesi tavsiye edilmiştir. Diğer bir husus ise Martini – Hanry tüfeğini kullanan askerlerin de Mavzer tüfeğinin eğitimlerine uyması gerektiğidir.

Bu talime tüfek ile rahat duruşla başlanır. Önden bakıldığında rahat duruşta tüfek dik görülmeli dipçik sağ ayağın yanında ve burnu ayağın burunu hizasında olmalıdır. Korkuluk köprüsü ön tarafta bulunmalı, kol doğal uzatılmış olduğu halde sağ el ile tüfek kavranıp baş parmak arka taraftan namlunun üzerinde olmalıdır. Diğer parmaklar hafifçe bükülmüş uçları kundağın üzerinde uzatılmış bulunmalıdır. (Süvari Ta’limn mesi, 1315: 29-31)

Tüfek ile Hazır Durmak: “Hazır – Dur!” kumandasıyla asker sağ elle tüfeği gerektiği kadar yukarıya doğru fırlatıp alt bilezik ile nişang hın arasından yine sağ el ile kavranmalı ve namlunun ağzı ileriye gelmek üzere tüfeği eğri bir vaziyette tutmalıdır.

Tüfeği Kolun İçine Yatırmak: “Tüfengi Kolun İçine – Yatır!” kumandasıyla tüfeğin ağzı omuz hizasına kadar kalkacak şekilde sağ elle tüfek kaldırılıp, sol el ile fişek hazinesi tabanının üst tarafından kavranır. Sonra sağ el ile baş parmak fişek zarfı tabanının altına getirilip, şahadet parmak korkuluk köprüsünün içine; diğer üç parmak da emniyet tetiği takımının rampasının altına gelecek şekilde kavranır. Sol el ise sol yana götürülerek aynı anda tüfek sağ kolunun içine sağ el vasıtasıyla yatırılarak yassılığına göğsün üzerine bastırılır.

Bu durumda rahat durmak için “Rahat – Dur!” kumandası verildikten sonra tüfek sağ el ile doğrultulup, namlu dik olarak sağ yana getirilip omuza dayandırılır. Sol elle de koltuğun hizasında namlu kavranır. Sonra sağ elle, sol elinin altından ve yakınından tutulup dipçik ayağın yanına gelecek şekilde yere konur.

Tüfek kolun içindeyken hazır durmak için ise “Hazır – Dur!” kumandasından sonra sağ elle tüfek doğrultulur. Sol elle dip bileziğin hizasından

tutulur. Sonra sağ elle bilezik ile nişang h arasından yeniden tutulur. Namlunun ağzı ileri gelecek şekilde sağ yana eğimli bir vaziyette indirilir ve sol el yan tarafa salınır. (Süvari Ta’limn mesi, 1315: 31 – 33)

Tüfenk Arkaya! : Tüfeğin kayışı gerilmemiş bulunacağından sağ el ile tüfeğin ağzı yukarıya ve sola eğimli olarak, yukarıya kaldırılıp tüfek ile kayış arasından baş ve kol geçirilip dipçik geriye savrulur. Yaya nöbetçiler tüfeği kolun içinde yatırarak tutarlar. Tüfek koltuğun altında da tutulabilip ağzı aşağıya doğu bulunmalıdır. Yürüyüşlerde ve talimhanede tüfek ya arkada veyahut kolun içinde taşınır. Eğer “ manevra adım ” yürüyüşüne geçilirse ağzı yukarıya getirilerek sağ omuzun üstüne kayışıyla asılı ya da koltuğun altına alınarak taşınır.

Silah Doldurmağa – Hazır – Ol! : Bu kumandada tüfek sol ele teslim edilmek üzere kaldırılıp bir yarım sağ hareketi yapılır. Sonra sol elle mekanizma kovanının ilerisinden baş parmak kundak boyunca uzatılarak, namlunun ağzı yukarıya ve ileriye eğimli şekilde tüfek kavranır. Fişeklik hemen sağ elle açılıp “Doldur!” Kumandası geldikten sonra asker başını mekanizmanın kapağına doğru çevirip sağ elinin baş ve şahadet parmaklarıyla manivela düğmesinden tutar, sürgüyü sola çevirip şiddetle geriye çeker. Sonra sağ elin baş ve şahadet parmaklarıyla fişeği çıkarır ve mekanizma kovanının yarığı üstüne getirip, hafifçe geriye eğimli olacak şekilde baş parmakla yarığa basar. Sağ elle manivelayı tekrar tutarak kapak takımını namluya doğru şiddetle ileriye iter ve bir hareketle sürgüyü sağa çevirir. Sağ el ile baş parmak birinci boğumu emniyet tetiği kanadının altında ve şahadet parmağın ikinci boğumu üstünde bulmak üzere tutup sağa doğru çevirdikten sonra rahat duruşa geçerek hareketi tamamlarlar.

Talimnameye göre bu talim çok sık tekrar edilmeli bu sayede asker her durumda güvenli bir şekilde bu hareketleri yapabilmelidir. Askere silah doldurma öğretilirken boş ya da talim fişeğiyle olmasına dikkat edilmesi gerektiği tavsiye edilmiştir. Eğer boş ya da talim fişeği hareket varmış gibi taklit ettirilerek öğretilir. (Süvari Ta’limn mesi, 1315: 33 – 37)

Silah Davran – “Sabit Nişang h”, “Küçük Levha!”, “Nişang h Dört Yüz Elli!”, ….İla-ahiri³) -Nişan – Al! – Ateş! – Doldur! :“ Silah Davran” kumandasında nefer bir yarım sağ hareketi yaparak, sağ ayağını hiza hattı üzerinde yarım adım sağa koyar. Baldırlarını hafifçe çekilip toplanmasıyla dizlerini gerer. Vücut öne eğilmeksizin kalçalar üzerinde doğal bir halde bulundurularak vücudun ağırlığı ayaklar üzerine eşit dağıtılır. Boyunu iyice omuzlardan ayrılmış hedefe serbestçe bakacak derecede dahi başını sola çevirir. Sonra tüfeği kolun içine yatırma maddesindeki gibi göğsünün sağ yanına götürür. Sağ eliyle emniyet tetiği kanadını tutup sola döndürür. “Küçük Levha Nişang h veya Nişang h 450 !” Kumandasıyla da nefer sağ eliyle küçük levhayı veyahut büyük levhayı kaldırır. Daha yüksek olan kertelerin⁴ ihbarında büyük olan levha önce ileriye eğimli bulunmak üzere yarı yola kadar kaldırılır ve sağ elin baş ve şahadet parmakları ile sürgünün iki tarafından tutulur. Sol el ile tüfek kaldırılıp yüzün yanına doğru yaklaştırılır. Sonra sağ el ile nişang h sürgüsünü belirtilen kerteye mahsus çizgiye sürüp tatbik eder ve nişang h levhasını büsbütün doğrultur. Sonra şahadet parmak korkuluk köprüsünün dış yanına doğru uzatılarak tüfek çekildiğinde ki parmağın birinci boğumu ateş etmek için tetik üzerine konulacak şekilde sağ el ile kabzeden kavranır. Diğer parmaklar bitişik olarak kuvvetle kabzanın altında; başparmak kabzanın üstünde ve orta parmağın birinci parmağın boğumuna karşı gelerek kuvvetlice kavranmış olmalıdır. Sağ avuç dahi bileğe kadar kabzaya yapışmış, kol dipçikle dış yanına hafifçe bitiştirilmelidir.

İşte bu durumda “Nişan - Al!” kumandasında tüfek iki el ile kaldırılır. Dipçik sağ elin ayasıyla omuzun üstüne dayandırılarak, sağ dirsek omuz ile bir hizada bulundurulup dipçik yaka ile omuzun etli kısmı arasına konur. Tüfek yukarıya kaldırılarak geriye çekildiği esnada hafifçe nefes alınır. Tetik çekileceği esnada nefes kesilir.

3Burada kastedilen duruma göre herhangi bir mesafe bildirilebileceğidir.

4

Kelime anlamı olarak kerte çentik demektir.“Daha büyük kerteler” sözüyle anlatılmak istenen daha uzun mesafedeki hedeflerdir. Çünkü nişang hta ki her bir kerte yani çentik hedefe olan uzaklığa göre askerin nişan almasını sağlamaktadır.

Sol elle başparmak kundak boyunca uzatılarak, diğer parmaklar hafifçe bükülerek tüfeği nişangâhın altından ve hizasından kavramak gerekir. Sol dirsek ortalanarak, vücut düz şekilde sol kol tüfeği hedefe getirir.

Nefer tüfeği omzuna çeker çekmez sağ elin şahadet parmağıyla tetiği çekip dayanma noktasına getirmeli, sol gözünü kapayarak nişangâhın düzgün olduğunu kontrol ettikten sonra tüfeği nişan alınacak hedefe getirir. Askerin artık tüfeği hareket ettirmediği görülünce, kısa ve keskin bir ses ile “Ateş!” emri verilir.

Tetiği çekmek için şahadet parmağın birinci boğumu tetiğe yapıştırılıp tetik dayanma noktasına getirildikten sonra şahadet parmağının birinci ve ikinci boğumları bükülü durur. Nişanda alınınca tetik çekilir. Bu sırada sağ el kabzayı yeterince kavramış olmalıdır.

“Doldur!” komutu ile ayaklarının vaziyetini değiştirmeden silahı doldursa da emniyet tetiği kanadını sağa çevirmez. Eğer fişek hazinesi daha boşalmamışsa kapak sürgüsünü şiddetle geriye çekerek ve tekrar kapak takımını kapayarak doldurur. (Süvari Ta’limn mesi, 1315: 37 – 41)

Ateş Kesmek ve Silah Boşaltmak: Nişan vaziyetinde “Geri – Al!” kumandasında “Geri” dendikten sonra şahadet parmağı tetikten çekilir dış yanına doğru uzatılır “Al” kumandasında iki elinin yardımıyla tüfeği göğsünün sağ yanına doldurmak vaziyetine alır. Ateş kesmek için “Silah Kapa!” kumandası verilir. Bu kumandada nefer şahadet parmağını korkuluktan çeker, eğer küçük levha ya da 450 metre nişangâh ile ateş edilmişse sağ el ile nişangâh levhası yatırılır. Daha uzak mesafeye ateş edilmişse evvela nişangâh sürgüsü en aşağıdaki yerine indirilip yine sağ el ile emniyet tetiğinin kanadı sağa döndürülür. Sonra rahat ya da hazır dur kumandaları verilir. Asker “Silah Boşalt” kumandasıyla emniyet tetiği kanadını sağdan sola çevirip, sonra manivelayı da sağdan sola çevirerek kapak takımını yavaş yavaş çekerek geriye doğru kaydırırken hareket tamamlanmadan manivelanın kolunu bırakıp sağ eliyle çıkan fişeği alır. Aynı zamanda kapak takımını büsbütün geriye dayanıp fişeğin çıkmasını kolaylaştırmak için tüfeğin ağzını sol eliyle bir miktar yukarıya kaldırır. Fişeği palaskaya koyduktan sonra kapak takımını tekrar ileriye

sürüp ve sağa çevirip kapar. Bu şekilde bütün fişekleri çıkararak tüfeği boşaltır. Son fişekten sonra zarfın yani şarjörün içinde bulunan kaşığı içeriye sol başparmakla bastırarak; sağ elle de kapak kolunu önce yavaş yavaş ileriye sürerek ve sol elinin başparmağını çektikten sonra şiddetle sürüp çevirerek kapağı kapar. Tetiği çekip, iğneyi düşürüp rahata geçer. (Süvari Ta’limn mesi, 1315: 41 – 44 )