DiĢhekimleri için en kafa karıĢtırıcı durum mandibular overdenture vakalarında tutucu seçimidir. Farklı tutucuların yük dağılım ve mekanik özelliklerini öğrenmek hangi tutucunun seçileceğine karar vermede en kolay yoldur.
Çoğu tutucu farklı seviyelerde esneklik gösterir. Tutucunun esnekliği, önceden belirlenmiĢ bir yön veya yönlere abutment ve protez arasındaki hareket ile iliĢkilidir (Shafie 2007).
Ġmplant overdenture protezlerde çeĢitli derecede hareket edebilen pek çok hassas tutucu tipi mevcuttur. Hareketler 6 yön ya da düzlemde gerçekleĢir: Oklüzal, gingival, mesial, distal, fasial, lingual (Misch 2005).
Esnek tutucuların izin verdiği çeĢitli hareketler vardır: Vertikal hareket, menteĢe hareketi, rotasyon hareketi, çevirme ve bükme hareketi (Shafie 2007).
Ġmplanta iletilen kuvvetin miktarını etkileyen faktörlerden birisi de, protezi implanta bağlamakta kullanılan hassas bağlantının seçimidir (Heckmann ve ark 2001a). Günümüzde implant/yumuĢak doku destekli overdenture protezlerde kullanılmak üzere birçok farklı hassas bağlantı tipi mevcuttur (Rigdon 1996). Zarb ve Mericske-Stern (2004) tutucuları tek ataçmanlar ve barlar olarak iki gruba ayırmıĢlardır.
Preiskel (1996) implant destekli overdenture tutucularını genel olarak stud, magnet ve bar olarak sınıflamıĢtır. Yine benzer Ģekilde Shafie (2007) protez ve implantlar arasında sıklıkla kullanılan bağlantıların; Bar, ball, magnet ve teleskop tutucular olduğunu belirtmiĢtir. Bu bağlantıların farklı biyomekanik özellikler barındırdığı ifade edilmiĢtir (Heckmann ve ark 2001b, Heckmann ve ark 2004). Misch ve Judy (2005) tutucuları, O-ring veya ball tutucular ve Hader bar-klip olarak ele almıĢlardır.
Ġmplant destekli overdenture protezlerde kullanılan tutucular, özetle Ģöyle sınıflandırılabilir (Shafie 2007):
1. Klip ve bar tutucular 2. Stud tutucular 3. Magnet tutucular
4. Teleskopik tutucular (Rijit veya non-rijit).
1.10.1. Klip ve Bar Tutuculu Overdendure Protezler
Kesit Ģekillerine göre üç tip bar bulunmaktadır. Bunlar; Yuvarlak kesitli, oval ve oklüzal yüzü yuvarlatılmıĢ, paralel-kenarlı Ģekildedir (Spiekermann ve ark 1995).
Bar klipler ve sürücüleri çeĢitli materyallerden elde edilebilir. Orijinal 1.6 mm Dolder Bar gibi genellikle tip IV altından üretilir. Diğer tip barlar ise plastik kalıpların dökülmesi ile elde edilebilir. Dökülebilir barlara örnek olarak: Round bar, plastik Dolder bar, I bar, EDS bar, Hader bar verilebilir (Shafie 2007).
Dolder barın rijit (U Ģekilli ve paralel duvarlı) ve esnek (yumurta Ģeklinde, vertikal ve menteĢe esnekliğine sahip) iki tipi vardır (Shafie 2007).
Dolder bar ayarlanabilir olmasından dolayı hekim tarafından barın sağladığı retansiyon miktarı ayarlanabilir (Shafie 2007).
Ġki implant arasındaki bar idealde 20-22 mm olmalıdır (Shafie 2007). Optimum bar uzunluğu 22-27 mm olarak belirtilmiĢtir (Svetlize ve Bodereau 2004). Mericske-Stern ve ark. (2000) ise 15 mm‟den kısa barların kullanılmaması gerektiği ve barın uzunluğunun 15-25 mm aralığında değiĢebileceğini söylemiĢlerdir. Ġmplantlar birbirine çok yakın yerleĢtirilirse, bar çok kısa olur. Ġdeal olarak bar, iki posterior segmentin oluĢturduğu açının açıortayına dik olarak yerleĢtirilir (Spiekernann ve ark 1995). Ġmplantlar arkta birbirlerine çok uzak yerleĢtirilirse, düz bir hatta seyreden bar, dil boĢluğunun daraltılması gibi yapısal ve fonksiyonel problemlere neden olabilir (Spiekernann ve ark 1995).
Bar ve yumuĢak doku arasındaki mesafe 2 mm veya daha fazla olmalıdır. Bu mesafe temizliğe izin verecektir (Shafie 2007).
1.10.2. Stud Tutuculu Overdenture Protezler
Stud tutucular implant üstü overdenture protezler için uygun retansiyon ve stabilite sağlarlar ve kullanımları oldukça kolaydır (Shafie 2007).
Bu tutucular iki gruba ayrılır: (1) Ana parça implanttan uzanan ekstraradiküler, ve (2) Ana parça protez kaidesinin bir parçası olan intraradikülerdir. Bu tutucular, ilave destek, stabilite ve retansiyon sağlarlar (Preiskel 1996). Kullanımları en kolay olan ve en popüler hassas bağlantı sistemleri ball ataçmanlardır.
Stud tutucuların birbirlerine paralel olmaları önemlidir (Shafie 2007). Ġmplantların birbirine paralel olmayacak Ģekilde yerleĢtirildiği durumlarda, ball
tutucuların bunu kompanse edeceğine dair düĢünce yanlıĢtır (Zarb ve Mericske-Stern 2004).
1.10.3. Magnet Tutuculu Overdenture Protezler
Magnetik sistemler neodimyum-demir-boron veya samaryum-kobalt alaĢımından olan mıknatısı içerir. Her iki alaĢım da oral sıvılarda kolayca korozyona uğrar ve kontaminasyonu önlemek ve mıknatıs özelliğini kaybettirmemek için koruyucu kaplamayla kaplanmalıdır. Magnet sisteminin ikinci parçası “ferromagnetik keper” parçasıdır. Bu kısım, abutment‟a vidalanacak Ģekilde tasarlanmıĢ ve ferromagnetik alaĢımdan yapılmıĢtır. Mıknatıs, protez içinde kalmaktadır (Stevens ve ark 2000).
1.10.4. Teleskopik Tutuculu Overdenture Protezler
Teleskop tutucuların protez stabilizasyonunda kullanılması, splinte edilmemesi özelliği sayesinde birçok avantaj sağlamaktadır. Paralel yüzlü planlaması nedeni ile, horizontal stabilite sağlar ve böylece, protezi lateral çıkarıcı kuvvetlere karĢı stabilize eder. Teleskop tutuculu overdenture protezler kolay takılıp çıkartılır (Heckmann ve ark 2004).
Ġmplant destekli overdenture uygulamalarıyla ilgili literatür taramasında, kullanılan hassas bağlantı türleri olarak ERA (Federick ve Caputo 1996, Gamborena ve ark 1997, Porter ve ark 2002, Petropoulos ve Smith 2002, Shafie 2007), magnet (Ichikawa ve ark 1996, Setz ve ark 1998, Setz ve ark 2000, Heckmann ve ark 2001b, Zanetti ve ark 2002, Tokuhisa ve ark 2003, Van Kampen ve ark 2003, Svetlize ve Bodereau 2004), bar-klip (Schwartzman ve ark 1991, Meijer ve ark 1994, Besimo ve Kempf 1995, Federick ve Caputo 1996, Mericske-Stern ve ark 1996, Cordioli ve ark 1997, Kenney ve Richards 1998, Menicucci ve ark 1998, Batenburg ve ark 1998, Bergendal ve Engquist 1998, Wismeijer ve ark 1999, Setz ve ark 2000, Sadowsky ve Caputo 2000, Gotfredsen ve Holm 2000, Oetterli ve ark 2001, Williams ve ark 2001, El-Sheikh ve Hobkirk 2002, Tokuhisa ve ark 2003, Sadig 2003, Van Kampen ve ark 2003, Sadowsky ve Caputo 2004, Steffen ve ark 2004), ball (Ichikawa ve ark 1996, Mericske-Stern 1998, Bergendal ve Engquist 1998, Menicucci ve ark 1998, Wismeijer ve ark 1999, Gotfredsen ve Holm 2000, Heckmann ve ark 2001b, Oetterli ve ark 2001, Petropolulos ve Smith 2002, Van Kampen ve ark 2003), ball/O-ring
(Kenney ve Richards 1998, Winkler ve ark 2002, Tokuhisa ve ark 2003, Svetlize ve Bodereau 2004, Fanuscu ve Caputo 2004, Chun ve ark 2005), dalbo (Chun ve ark 2005), Hader bar-ERA (Federick ve Caputo 1996, Williams ve ark 2001, Ochiai ve ark 2004; Fanuscu ve Caputo 2004), locator (Schneider ve Kurtzman 2002, Ochiai ve ark 2004), tutucuları kullanılmıĢtır.
Farklı tutucularla kuvvet iletimini araĢtırmıĢ birçok çalıĢma vardır. Federick ve Caputo (1996), overdenture protezlerde bar-klip tutucuları, kron dıĢı rezilient tutucular (ERA) ve bar-klip ve distal ERA tutucuları birleĢtirerek fotoelastik modelde çalıĢmıĢlardır. ERA tutucunun implant etrafındaki kemikte daha uygun yük dağılımı sağladığını belirlemiĢlerdir.
Kenney ve Richards (1998) iki implant destekli mandibular overdenture protezlerde ball/O-ring ve bar-klip tutucuların implant etrafına ilettikleri strese fotoelastik stres analizi ile bakmıĢlar ve ball/O-ring tutucunun bar-klip tutucudan daha az stres ilettiğini göstermiĢlerdir.
Menicucci ve ark. (1998) 2 implant destekli overdenture protezlerde ball ve bar-klip tutucuları implant çevresi kemikte yarattıkları stres açısından 3 boyutlu sonlu eleman analizi ile karsılaĢtırmıĢlar ve ball tutucu kullanıldığında daha az stres olduğunu ortaya koymuĢlardır.
Hojo ve ark. (2004), 2 implant destekli mandibular overdenture protezlerde magnet, Locator ve ERA rezilient tutucularının yük iletimlerini fotoelastik stres analizi ile karĢılaĢtırmıĢlar ve aralarında çok az fark bulmuĢlardır.