ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
3.1 Literatür Taraması
Türkiye günümüzde gelişmekte olan bir ülke olarak tanımlanabilecek ve kapatılması gereken eksikleri olan bir ülkedir. Dünyada çarpıcı bir hızla ilerleyen teknolojik yenilikleri Türkiye, ekonomisi elverdiği müddetçe takip edebilmektedir. Ancak Bilişim Teknolojileri ve Sistemleri gibi ülkenin gelişmesine önemli katkısı olacak bir alanda zayıf kalmıştır. Bu konuda geliştirilmiş program ve sistemleri çeşitli alanlarda uygulayabilmek ve ilgili alanlarda kullanabilme konusunda sıkıntı yaşanmaktadır. Bunların tabi ki çeşitli sebepleri vardır; eğitim sisteminin eksiklikleri, ekonomik gelir dağılımının dengeli olmaması, vazgeçilemeyen alışkanlıklar gibi.
Araştırmalar da göstermiştir ki dünyada bilişim teknolojisi araçları çok çeşitli ve uygulamalarının yaygın olmasına rağmen; ülkemizde yaygın olarak kullanılan bilişim araçları sayılıdır.
Bu çalışmada özellikle İnşaat sektöründe kullanılmakta olan bilişim sistemlerinden ve yaygınlığından söz edilecektir. İnşaat sektörü şu an ülke ekonomisinde büyük payı olan canlı bir sektördür. Diğer mühendislik dalları içerisinde inşaat mühendisliğinin; insanlık tarihinde modernleşmeye, sosyalleşmeye, ekonomiye, doğal kaynakların kullanımı ve korunmasına, çevrenin düzenlenmesi ve korunmasına vb. hizmetlere yapmış olduğu katkılardan dolayı önemi büyüktür.
Ancak sektörde bu güne kadar bilişim sistemlerinin uygulaması konusuna gerekli önem verilmemiştir. Çoğunlukla tercih edilen ve geçerliliği kabul görmüş programların dışında yeni bilişim araçları geliştirmeye çaba gösterilmemektedir.
Ülkemiz sektöründe ve mevcut üniversitelerimizde inşaat bilişimi kavramı çok yaygınlaşmadığı için bu konuda yapılan çalışmaların sayısı oldukça azdır. Bununla birlikte bilgi teknolojileri daha ileri olan ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya gibi ülkelerde bugüne kadar inşaat sektöründe bilişim teknolojilerini geliştirmeye yönelik daha fazla çalışma yapılmıştır. Bu çalışmaların içinde çeşitli akademik model ve uygulama yer alır. Bu çalışmalara örnek olarak ise; ISO (Institute of Organization for Standardization) tarafından geliştirilen STEP, IRMA (Information Reference Model for AEC), BPM (Building Project Model), ICON (Information Integration for Construction) ve ATLAS’tan (The Architectures Methodologies and Tools for Computer Scale Engineering) söz edilebilir.
Ülkemizde ise benzer türde çalışmalara örnek olarak; 1999’da Kanoğlu tarafından ortaya konulan SİSTEM-3 Tübitak Modeli, Berköz yürütücülüğünde İTÜ Mimarlık Fakültesi’nde gerçekleştirilen bir çalışma, Ragıp Akbaş’ın yazdığı Boğaziçi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği’nde hazırlanan “Logistics in Computer Integrated Construction Framework” isimli yüksek lisans tezi, İTÜ Mimarlık Fakültesi’nden Ebru Büyüksural’ın yazdığı “Yüklenici Firmalarda Enformasyon Sistemleri ve Altyüklenici Yönetimi” yüksek lisans tezi, yine İTÜ Mimarlık Fakültesi’nden Gülçin Nida Gürsel’in yazdığı “Yüklenici İnşaat Firmalarında Personel Yönetimi Enformasyon Siteminin Kavramsal Boyutta Analizi” yüksek lisans tezi ve Zeynep Polat’ın yazdığı “Yüklenici İnşaat Firmalarında Malzeme Yönetimi ve Enformasyon Sisteminin Kavramsal Boyutta Analizi ve Bir Model Önerisi” yüksek lisans tezi, “Web Tabanlı Bütünleşik Yönetim Sistemi Modeli” İbrahim Yitmen - Atilla Dikbaş, “Türk İnşaat Sektöründe Bilişim Vizyonu Işığında, İnşaat Bilişimi Ve Türkiye” Ümit Işıkdağ, “Türk İnşaat Sektöründe Bilişim Vizyonu Işığında, Sektörel Ve Kurumsal Bilgi Yönetimi İçin Katmanlar Yapılanma Modeli” Ümit Işıkdağ, örnekleri verilebilir. Bu çalışmalar genelde birbirine paralel olup inşaat sektörünün farklı taraflarının arasındaki bilgi akışının sağlandığı yönetim sistemi ve
inşaatın çeşitli safhalarının yönetiminde kullanılabilecek enformasyon sistemleri incelenmiştir.
Ayrıca inşaat bilişimi alanında Ege Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalından Ali Tolga Durukan’ın yazdığı Yönetim, Yönetim Bilişim Sistemi Ve İnşaat Sektöründeki Uygulamaları yüksek lisans tezi ve Gülben Çalış’ın yazdığı Bilgi Yönetimi ve İnşaat Sektöründe Uygulamaları yüksek lisans tezi de yapılan diğer çalışmalardır. Bu çalışmalarda ise daha çok yönetim, bilgi yönetimi konusu ve inşaat şirketleri içerisindeki bilgi yönetimi üzerinde durulmuştur. Bu iki çalışmada daha çok yönetimsel boyutta araştırma yapılmıştır. Yukarıda sözü edilen diğer çalışmalarda ise daha çok inşaat sektöründe geliştirilen bilişim sistemlerinin analizine yer verilmiştir.
Bu çalışmaların yanında son birkaç yıldır araştırma konusu olarak üzerinde durulan Coğrafi Bilgi Sistemleri ve İnşaat sektörüne ithal edilen akıllı bina teknolojileri ile ilgili çalışmalar da incelenmiştir. Bu çalışmalar; “Türkiye’de Coğrafi Bilgi Sistemlerine Dayalı Uygulamaların önemi ve Gerekliliği” Doç.Dr. Vahap Tecim, “Coğrafi Bilgi Sistemleri: Bölgesel Planlamada Etkin Bir Bilişim Teknolojisi” Cem Kıncal
, “
Deprem Zararlarının Azaltılmasında Coğrafi Bilgi Sistemi” Murat NURLU, Bülent ÖZMEN ve Hüseyin GÜLER, “Coğrafi Bilgi Sistemindeki Konuma Bağlı Analizlerin Deprem Bölgeleri Haritasına Uygulanması” Bülent ÖZMEN, Dr.Murat NURLU, “Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi Oluşturulabilmesi İçin Ön Çalışma Raporu” Tapu Ve Kadastro Genel Müdürlüğü,“Çevresel Bilgi Sistemleri İçin Model - Altlık Tasarımı : Trabzon - Değirmendere
Havzası Örneği” Doç.Dr. Tahsin YOMRALIOĞLU, Har.Müh. Mehmet Devrim AKÇA, “Depreme Dayanıklı Kentler İçin Coğrafi Bilgi Sistemleri” Özge YALÇINER, “Coğrafi Bilgi Sistemleri İle Isparta-Antalya-Burdur Karayolunun Kara Nokta Analizi” Mustafa KARAŞAHİN,Serdal TERZİ, “Coğrafi Bilgi Sistemi İle Deprem Bölgelerinin İncelenmesi” Murat NURLU, Bülent ÖZMEN ve Hüseyin GÜLER, “İstanbul İçin Deprem Senaryolarının Hazırlanmasında Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Kullanımı” Prof. Dr. Okan Tüysüz, “Bir Kamu Politika Aracı Olarak Coğrafi Bilgi Sistemleri (Cbs): Türkiye’de Belediyelerin Cbs Uygulamalarının
Değerlendirilmesi” Türksel Kaya Bensghir- Aslı Akay, “İnternet Tabanlı Coğrafi Bilgi Sistemleri İle Planlama, Yönetim Ve Bilgilendirme” Doç.Dr. Vahap Tecim, “Trafik Kazalarının Azaltılmasında Coğrafi Bilgi Teknolojilerinden Yararlanılması” Burhan Güvenal, Alper Çabuk, “eTrabzon İçin Dijital Kent Atlasının Üretilmesi” Arif Çağdaş AYDINOĞLU, H. Ebru ÇOLAK, Mustafa ÖZENDİ, Mustafa ÜLKER, “Bina Üretiminde Teknoloji Kullanımı” Arzu ERÇAĞ’ın yüksek lisans tezi ve “Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı” incelenmiştir.
Coğrafi Bilgi Sistemleri ile ilgili çalışmalarda genel olarak grafik tabanlı uygulamalar sınıfına giren, ancak şu ana kadar geliştirilen tüm bilgisayar destekli dizayn, tasarım ve üretim (CAD/CAM) yazılımlarından oldukça farklı ve kullanım alanlarına sahip olan Coğrafi Bilgi Sistemlerinin (CBS) özellikle ülkemiz için önemi ve gerekliliği ortaya konularak, bu konuda nelerin yapılması gerektiği, CBS’nin nerelerde uygulanabileceği araştırılmıştır.
Bu çalışmada ise stratejik yönetim ve bilişim teknolojileri, inşaat safhalarında kullanımları hakkında bilgi verilmiş ve etkin karar alma sürecinde stratejik boyuttaki önemini ortaya koymak için bu alanda bir uygulama yapılmıştır.