Kurumun Rengi

Öztuna‟ya göre görsel sanatların bir çeĢit müziği olarak kabul edilen renk, en güçlü iletiĢim araçlarından biridir(Öztuna, 2007: 88). Ġnsanların çoğu verilen mesajı

okumadan ve tepki vermeden önce rengi görür. Hayatın her köĢesinde var olan düĢünce ve duyguları uyandıran, motivasyonu arttıran, satın alma alıĢkanlıkları üzerinde araĢtırmalara göre etkisi bilinen, iĢletmelerin ve tüketicilerin görsel iletiĢiminde ki öneminden dolayı üzerinde çokça durulan, pazarlamada mesaj iletmek için kullanılan araçtır renkler. Ve asıl amacı ambalaj, ürün, marka, mağaza dizaynı, logo, reklam gibi pazarlama iletiĢiminde etkili olan ögelere Ģekil vermektir(Mehmeti, 2003: 121). Pazarlama iletiĢim sürecinde renklerin ve kullanımının algılama ve dikkati çekmesi yönünden önemi büyüktür. Ürünün markasına ve ambalajına diğer ürünlerden ayrıĢmasını sağlayacak özellikler renk ile kazandırılmaktadır. Buna en güzel örnekler Kodak Sarısı, Coca Cola‟nın Kırmızısı, Hershey‟in Koyu Kahvesi, Fuji‟nin YeĢili; Bayer Aspirin‟in yeĢili verilebilir(Mayers ve Lubnier, 2003: 207).

Fotoğraf 40-41-42-43: Kodak Sarısı, Coca Cola Kırmızısı, Fuji YeĢili, Bayer Aspirin YeĢili

Kaynak: URL-27-28-29-30, 2017

Renklerin insanlar üzerinde ki psikolojik ve fizyolojik etkisi araĢtırmalar soncunda bilinmekte ve bu yöntemlerle renkler Kurum Kimliği görsel tasarımlarında kullanılmaktadır. Renkler tüketicinin ürüne yönelmesini sağlarken, alıĢveriĢ yapılan ortamların renkleri de tüketici davranıĢlarında etkin rol oynamaktadır. Sıcak renkler müĢteriyi uyarıp mağaza ve ürünlere davet ederken, soğuk renkler sakinlik ve huzur verir. Pahalı ürünlerin satıldığı iĢ yerleri tüketicilerin huzurunu sağlamak ve ürünleri inceleyebilmelerine olanak sağlamak için soğuk renkleri seçerken; gençler ve

çocuklar için pazarlama yapan kurumlar ürün ve mekânlarında sıcak renleri tercih ederler(Arslan, 2004: 99; Ġçli & Çopur, 2008: 22-33).

TABLO 2.6.4. : Renklerin insan psikolojisi üzerindeki etkileri

RENKLERĠN ĠNSAN PSĠKOLOJĠSĠ ÜZERĠNDEKĠ ETKĠLERĠ

KIRMIZI: Sıcaklık, içtenlik, hiddet, tehlike, Ģiddet ifade eder ve sinir sistemini tahrik eder. ĠĢtah açıcı özelliği nedeniyle Nestle, Coca Cola, Ülker gibi birçok gıda firması kırmızıyı kullanır.

SARI: YumuĢaklık, serinlik sükûnet, sonsuzluk, gerçeklik ifade eder ve sinir sistemini teskin eder. Bu nedenle, dünyadaki kurumların yarısına yakını kimliklerinde maviyi kullanır. Sakin bir ortam oluĢturmak isteyen kurumlar için uygun bir renktir.

MOR: Ilıklık, sükûnet, ihtiĢam ve gösteriĢ ifade eder.

MAVĠ: YumuĢaklık, serinlik sükûnet, sonsuzluk, gerçeklik ifade eder ve sinir sistemini teskin eder. Bu nedenle, dünyadaki kurumların yarısına yakını kimliklerinde maviyi kullanır. Sakin bir ortam oluĢturmak isteyen kurumlar için uygun bir renktir.

YEġĠL: YumuĢaklık, serinlik berraklık, ümit ve rahatlık hissi verir. Güvenilirlik ifade eder ve bu nedenle birçok banka yeĢil rengi kullanır. TURUNCU: Sertlik, canlılık, aydınlık, ılıklık, kudret, tehlike ifade eder.

BEYAZ: Temizlik, düzen, sıcaklık ve açıklık iĢaretidir.

SĠYAH: Matem ve keder ifade ettiğinden aktiviteyi azaltır. Bunun yanında gücü ve tutkuyu simgeler.

KAHVERENGĠ: Ġnsanın daha hızlı hareket etmesini sağlar. Bu nedenle bir çok yiyecek içecek iĢletmesi iç mekânlarını kahverengi ağırlıklı dekore eder. Kaynak: Tuna, 2007; 95

2.6.5. Ürün Tasarımı

Ürün tasarımı, firmanın ürününü kendine özgü bir stil ve karakteristik özelliklerini yansıtacak Ģekilde tasarlayıp imal etme sürecini tanımladığı gibi ürünün görünüm, yapılacağı malzeme, boyut-tolerans, performans standartları gibi özelliklerini kurumsal kimliği yansıtacak Ģekilde tasarlanmasını da ifade eder(Doğan, 2010: 1-6). Kurum kimliğini en iyi ileten ögelerden biridir. Bu sebeple kurum kimliği ile uyum içerisinde olmalıdır. Ürün tasarımını; ürünün kendisinin tasarımı, ambalajının tasarımı ve markası oluĢturur( Kaya, 2006: 33).

ġEKĠL 2.6.5. : Ürün Tasarımını OluĢturan Faktörler.

Kaynak: Kaya, F. Bahar Ülker‟den esinlenilerek hazırlanmıĢtır.

Serbest piyasa koĢullarında, aynı ürünü piyasaya sunan farklı firmalar yer alır. Firmalar ürünleri için farklı tercih edilme özellikleri sunma yarıĢı içindedirler. Bu nedenle ürün tasarımı müĢteriyi kendine çekme aracı olarak önem arz eder. Kurum kimliği ve imajını taĢıyacak olan ürün tasarımı ürünün; estetik, ergonomik, pratik ve sembolik fonksiyonlarını, kullanım kültürü, moda ile çağdaĢlığı gibi niteliklerin ön plana çıkarılması ile ürünü tüketiciye cazip kılma hedefi içindedir. Ürün tasarımının;

Ürünün pazarlanacak özelliklerini görselleĢtirerek ifade etme, Ürünün sahip olduğu sembolik değeri müĢterilere iletme, Edinilen tecrübelerin niteliklerini belirleyip arttırma, Ürünün tüm dikkatleri üzerine çekmesini sağlama,

Olumlu yönlendirme ile kazanma,

Rekabete karĢı ürünü geliĢtirip güçlendirme,

Ürünü sürekli güncelleme gibi fonksiyonları vardır. 2.6.6. Ġnternet/ Web

“ĠletiĢim, hem toplumun hem de elektronik ticaretin kalbidir.”

Meg Whitman BaĢkan - CEO Hewlett-Packard Ġnternet birçok bilgisayar sisteminin birbirine bağlı olduğu, dünya çapında yaygın, sürekli geliĢme gösteren bir iletiĢim ağıdır. Ġnsanlar ve kurumlar internet sayesinde gerekli bilgiye kolay, hızlı, masrafsız ve güvenli bir Ģekilde eriĢmekte ve kendileri hakkında ki bilgiyi de çevrelerine ulaĢtırmaktadır. Ġnternetin bu özelliği Kurumlar için müĢteriye ulaĢmada vazgeçilmez bir araca dönüĢmesinin en önemli sebebidir.

Kurumlar web sitesi tasarlarken bazı konulara dikkat etmelidir. Kurumsal bir web sitesi firmanın kurumsal kimliğini tamamen yansıtan maksimum bilgi ve malzeme ile tasarlanmıĢ olmalıdır. Firmaya ait özel bilgiler (tarihçesi, ulaĢım yeri, telefon numarası… gb.) fotoğrafı, ürünlerin fotoğrafı, metin içerikleri (kurum için belirlenmiĢ tipoğrafi, yazı stil, rengi ve tüm özellikler gb.), logo ve sembolü, vermiĢ olduğu tüm hizmetlerin yer alması çok önemlidir. Web sitesi karmaĢıklıktan uzak, anlaĢılabilir ve okunaklı bir Ģekilde tasarlanmalıdır(Yalçın, 2012: 5-6).

2.7. Kurumsal Mimari

2.7.1. Mimari Tasarım

Ġnsanların ve canlıların dünya üzerindeki yaĢamını kolaylaĢtırmak, barınma, dinlenme, çalıĢma eğlenme benzeri davranıĢlarını sürdürmesini sağlamak için ihtiyacı olan mekânları, iĢlevsel gereksinimlerini ekonomik ve teknik imkânlarla bağdaĢtırarak inĢa etme sanatına mimari denir(URL-31). Ġnsanların var oluĢundan

beri çeĢitli yöntemlerle mimari yapılar yaptıkları görülmüĢtür. Kurumsal mimariye baĢlangıç ise geçmiĢ dönemlere baktığımız zaman insanların çevrelerinde ki nesneleri simgeleyerek mimariye uygulamaya baĢladıkları dönemler denilebilir. Hristiyan mimarlar gökyüzündeki yıldızları gotik tonozlarında, Müslümanlar ise cami kubbelerinde kullanmıĢlardır. Simgeler mimari biçimleri etkilemiĢ merkezi planlı yapılar, kubbeli yapılar, yuvarlak yapılar uygulanmaya baĢlanmıĢtır. Bazilikaların zaman içinde kiliselerin plan Ģeması olarak kullanılması ve haç biçiminde inĢa edilmesi, Mısır Piramitlerinin ve dikilitaĢların GüneĢ‟in simgesi olarak kabul edilmesi gibi geçmiĢten günümüze mimarideki simgeciliği doğurmuĢ ve bu günlere kurumsal kimliğin mimariye yansıması olarak ulaĢmıĢtır(Emiroğlu, 2002: 29-30).

Fotoğraf 44-45: MÖ:2500 Firavun Mezarı olarak inĢâ edilen Mısır Piramitleri

Kaynak: URL-32 -Mısır piramitleri cephe ve iç mekân görüntüleri.

Fotoğraf 46-47: Yapımı 12.yy olan Aziz Giles Katedrali- Ġspanya

Fotoğraf 48-49: Yapımı 1616‟da tamamlanan Sultan Ahmet Cami-Ġstanbul

Kaynak: URL-34 Sultan Ahmet Cami cephe ve iç mekân görüntüleri

Kurumsal simgeler insanların zihinlerinde oluĢturdukları Ģema ve imgeler ile bulunulan mekânın bilgilerini aktarmaktadır. Bu bakımdan kurumsal mekânlarda kimliği yansıtacak simgelerin bulunması çok önemlidir(Emiroğlu, 2002: 29-30).

Binaların ve çevrelerinin insanlara sunduğu olanakların, fiziksel temelli gereksinimleri karĢılamasının yanında; imaj, kimlik, anlam gibi psikolojik temelli gereksinimleri de karĢılayabilmesi amaçlanmaktadır. Bu nedenle, kurum binaları ve çevresinin planlanması ve tasarlanması aĢamalarında; imaj, kimlik ve anlam oluĢturabilmenin esasları üzerinde önemle durulması gerekmektedir(Kancıoğlu, 2006: 33).

Kurumsal mimari oluĢturulurken kurum kimliği temel alınarak, kurumun faaliyet kolu, sattığı ürün veya hizmetler, hedef kitlesi, faaliyetlerini geçekleĢtirme tarzı gibi unsurları ön plana çıkaracak tasarımlara önem verilmelidir. Kurum mimarisi hatırlanma ve tanınma unsuru haline getirilmelidir. Uzak mesafelerden bile etkisi hissedilebilir, tüm dikkatleri üzerine çekebilir nitelikte olmalıdır. Buna zamanının güzel örneklerinden biri Peter Behrens‟in 1924‟ te Hoechst için tasarladığı mimari yapıyı verebiliriz. Yapı çok beğenilmiĢ ve dikkatleri üzerinde toplamıĢ, zamanla yönetim ve araĢtırma binası arasında ki köprü kurumun logosu haline dönüĢmüĢtür(Behrens, 1997: 69; Okay, 1999: 159-7).

Fotoğraf 50-51: 1924‟ te Peter Behrens‟in Tasarladığı Hoechst binası ve Logosu

Kaynak: URL-35-36 Bina sonraki yıllarda kurumun logosunun oluĢturmuĢtur.

Fotoğraf 52-53-54: Hoechst Binasının Ġç Mekân Görüntüleri

Kaynak: URL-37-38-39).

Yakın tarihte kurum kimliğini mimarisine en etkili biçimde ileten örneklerden bir diğeri de Münih‟teki BMW Genel Merkezi ve Kulesi‟dir. BMW Grup araç teslim ve marka deneyimi merkezi olarak hizmet veren, Ģekil ve iĢlevi bir araya getirerek farklı ve fütüristik bir mimariye sahip binanın tasarımındaki temel düĢünce, mekânsal, ideal ve kiĢilikli bir mimari topluluğu yaratmak için mevcut genel merkez binası ve müzenin yapılandırılmasını ek ögelerle geniĢletmek olmuĢtur. 21. yüzyıl iletiĢim binalarının yeni neslini temsil eden ilk yapılardan biri olduğu söylenilebilir. Hem ticari hem de müĢteriler ile kurulan duygusal bağ açısından diyaloğu sağlayan buluĢma merkezidir(URL-41).

Fotoğraf 55: BMW Merkez Binası, Münih

Kaynak: URL-40

Yapı da büyüklük ve güç hissi yansıtılmıĢ, kendi ürünü olan otomobili mimari görünüĢünde dört silindir motor Ģekli ile bütünleĢtirmiĢ, fütürist - modern bir etki sağlayarak otomobil üreticisi imajı ile örtüĢmüĢtür. Bu sayede aynı ürünü satan ve hizmet veren kurumlardan, farklılaĢarak görsel kimliğini vurgulayarak yansıtmıĢtır. BaĢarılı görsel kimliği ile zihinlerde kalıcılık ve güven hissi uyandırmaktadır(Kaya, 2006: 34-35).

Fotoğraf 56-57-58: BMW Merkez Binası, Double Cone

Kaynak: URL-41 Çift Koni bölümü ve iç mekân görüntüleri

Binaların Kurumsal kimliğini ifade eden diğer etmenler ise binanın iĢaret ve tabela sistemlerinin kurumun kimliğini yansıtacak Ģekilde olması, oryantasyon – yön bulma sisteminin kurum kimliği ile iliĢkili olması, binanın kuruma ait renkleri taĢıması ve kurumun iç mekânların kurum kimliğine uygun olarak tasarlanmasıdır(Okay, 2013: 135).

2.7.2. Ġç Mekân Tasarımı

Görsel kurumsal kimliğin biçimlenmesinde, rakipler ve müĢteriler arasındaki farklılığı sağlamasında iç mekân tasarımı önemli ölçüde etkilidir(Goodman, 1998, Hatch ve Schultz 1997). Diğer bir değiĢle kuruma ait kimliğin ve o kurumun mekân düzenlemesinin uyumlu olması, kimliği yansıtması gerekmektedir. Kurum kimliğinin doğru anlaĢılabilmesi açısından bu uyum son derece önemlidir(Kaya, 2006, 34-35). ÇalıĢma alanlarının çalıĢanların ihtiyaçlarına uygun olarak tasarlanmasının yanında kurumun kimliğini aktaracak Ģekilde olmalıdır.

Ġç mekân tasarımında kurum kimliğini tam anlamıyla yansıtabilmek için o mekânı oluĢturan birleĢenlerin farklı Ģekillerde görünmesini sağlayan renk, doku, form gibi tasarım ögelerinin taĢıdıkları algısal anlamların bilinmesi de gerekir. Mekânı oluĢturan aksesuar, mobilya, zemin malzemeleri, duvarda kullanılan malzemeler gibi tüm bileĢenlerin görsel etkileri onların tasarım ögeleri olan; nokta, renk, form, çizgi ve dokunun uyarıcı özelliklerinden etkilenerek onların her birine anlam yüklemesi ile oluĢur (Dommelen, 1965). Çizgi yalnızca yönü belirlemez aynı zamanda ruhsal durum sembolü olarak etki yaparken geniĢ ya da yüksekliğin ifadesini de sağlar. Çizginin kalın ya da ince, keskin ya da yumuĢak, koyu ya da açık olması, biçim ve düzene ıĢık değeri katarak etkinliğini arttırmaktadır. Böylece duygusal bir güce eriĢir, tasarımlara özgünlük ve anlam katar(Kalınkara, 2001). Form ise objelerin biçimleri olan dikdörtgen, kare, üçgen, yuvarlak, oval gibi farklı Ģekillerden oluĢur. Üçgen ve diyagonaller dinamik özellik gösterip hareketi belirtir, yatay bir dikdörtgen dinginliği hissettirir. Tüm formların aynı zamanda düz ya da pürüzlü, parlak ya da mat, yumuĢak ya da sert gibi dokuları vardır. Bu dokular sıcak veya soğuk mekânların oluĢmasında katkı sağlar. Ġç mekân tasarım ögeleri ve algısal anlamlarının bazıları aĢağıda ki listelerde sıralanmıĢtır;

TABLO 2.7.2. : Ġç Mekân Tasarım Ögeleri ve Algısal Anlamları

NOKTA ( . )

BaĢlangıcı ifade eden nokta bir grup ya da yayılma içerisinde yer aldığı zaman yüzey üzerinde bir gerilim ve görsel enerji değiĢikliği yaratır. Birden fazla olduğunda yön belirtir (Kalınkara, 2001).

ÇĠZGĠ ( - )

Zigzag çizgiler, bir seri hareket ve heyecan hissi(Gürer, 1990), düz çizgi durağanlığı, yatay ve düĢey çizgilerin 90° lik açıyla birbirlerine bitiĢik ya da birbirlerinden ayrı düzenle bir yüzeye yerleĢtirilmeleri durumunda devinimsizlik ve durağanlık hissini verir. Eğri çizgi devingendir. Canlılık, kaynaĢma, dalgalanma, iniĢ-çıkıĢ, sallanma, titreĢim, kıpırdanma, dağılma, saçılma, hız, dönme, vb. devinim türlerinin görselleĢtirilmesinde kullanılır. Diyagonal çizgi güç ve kararlılığı, Kavisli- eğri çizgiler esneklik ve samimiyetin, cana yakınlığın göstergesidir (Kalınkara, 2001).

FORM

Üçgenler ve diyagonal genellikle dinamizm ve hareket özelliğini belirtir. Üçgen desen bulunduğu nesneyi canlandırır ve neĢelendirir, Yuvarlak formlar insanlarda samimi ve dostça bir his yaratır. Geometrik biçimler erkeksi ve soğuk, konturları düzensiz biçimler yumuĢak, diĢi ve sıcak olarak algılanır (Pile, 2005). Uzun, yatay bir dikdörtgenin dinlendirici, Dikey bir dikdörtgen hareketsiz, güvenli ancak canlı bir his uyandırır. Tekrarlanan dar açılar ve diyagonaller zihinsel olarak rahatsız eden bir canlılık ve hareketlilik gösterir. Hayvanları çağrıĢtıran formlar daha çok mizahi anlatımlarda kullanılır(Kalınkara, 2001).

DOKU

Pürüzlü ve çıkıntılı dokular, çoğu insanın kendilerini daha rahat hissettikleri, ılık bir ortamdaymıĢ duyusu sağlar; taĢ ve tuğlalarda bulunan çeĢitli doku ve yüzeyler, düz olmayan duvar yüzeyleri, tüylü halılar ve düz olmayan perdeler mekânı olduğundan daha sıcak göstermektedir(Bervin, 1984). Ġç dizaynda düz dokuların hakim olduğu bir mekânın daha soğuk olduğu ifade edilir(Bervin, 1984; ġenyapılı, 1996).

RENK

Sıcak renkler hareketli, teĢvik edici, duruma göre heyecan verici olarak, soğuk renkler, pasif, yatıĢtırıcı ya da derinleĢtirici etkide bulunurlar. (Kalınkara, 2001). Sıcak ve açık renkler teĢvik edici, samimi, sempatik, ferahlatıcı ve moral verici bir etkiye sahiptir. (Ladau, Smith and Place, 1989). Sıcak ve koyu renkler kesin, heybetli, emniyetli anlamı taĢır (Craig, 1970). Soğuk ve açık renkler ferahlatıcı, sevk edici, parlak, teĢvik edici anlamındadır(Kalınkara, 2001). Soğuk ve koyu renkler endiĢe verici, üzücü, rahatsız edici etkide bulunurlar(Gürer, 1990).

Tasarım ögeleri ve algısal anlamları, yukarıda listelenmiĢ olan iç mekân bileĢenleri üzerinde bir bütün olarak değerlendirildiklerinde, bu bileĢenlerin algısal anlamlarını oluĢturdukları görülmektedir(Kalınkara, 2001).

Ġç mekân bileĢenleri; yüzey kaplamaları(zemin, duvar, tavan), kapılar, pencereler, perdeler, sabit ve hareketli mobilyalar, aydınlatma elemanları, cihazlar, aksesuarlardan oluĢmaktadır. Tüm bileĢenlerin mekân içerisinde ki görsel etkilerinin oranlarının belirlenmesi için literatür araĢtırması yapılmıĢ ve ortalama değerlere ulaĢılmıĢtır(Design Basics, 2010). Duvarlar, pencereler, kapılar, perdeler, mobilyaların tümü olmak üzere %60 oranında, zemin ya da halının yüzeyi ve tavanın tümü %30 oranında, aksesuarların tümü Aydınlatma elemanları %10 oranında görsel etkiye sahiptir(Yazıcıoğlu, D. A. & Meral, P. S. 2011).

Tüm bunların ıĢığında kurumsal iç mekân tasarımını bize aktaran en güzel örneklerden birinin Ġrlanda Dublin‟ deki Google Binası‟nın olduğu söylenebilir. Google Binası‟nın iç mekân tasarımına bakıldığı zaman; ismi ve logosunun formundan yola çıkarak birçok obje ve materyallerde kullanıldığı görülmektedir. Ġsim ve logosunda ki harflerin formu ve renkleri ile mekân tasarımı simgesel bir bütünlük içerisindedir. Kurumsal kimliğinde yer alan logosunu ve renklerini mekânlarda kullanarak zihinlerde hatırlana bilirliği ve tanınırlığını ön plana çıkardığı söylenebilir.

Fotoğraf 59-60-61-62-63-64-65-66: Ġrlanda Dublin Google Binası Ġç Mekân Görüntüleri

Kaynak: URL-43-44