İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk uygulamalarını yedi ana başlıkta ve bunları da yedi başlıklar altında daha önce yapılmış çalışmalar dikkate alınarak incelemek mümkündür (Chann vd.,2014).
1.Genel kurumsal sosyal sorumluluk uygulamaları
✓ Kurumsal sosyal sorumluluğun onaylanması veya yönetimi
✓ Kurumsal sosyal sorumlulukla ilgili kurumsal hedeflerin veya politikaların açıklanması
2. Çevre bakımından kurumsal sosyal sorumluluk uygulamaları
✓ Çevresel etki çalışmaları ve izleme programlarının uygulanması / Çevre araştırmaları
✓ Raporlanabilir çevresel olayların uyumsuzluk ihlallerin veya para cezalarının ifşası
✓ Çevresel (uygunluk) denetimlerin yapılması
✓ Çevrenin Korunması / İyileştirilmesi / İklim değişikliği stratejileri / Çevresel performans
✓ Çevre ile uyumlu tesisleri kullanma / Su yönetimi ve tüketimi
✓ Üretim sürecinde kirlilik kontrolü / Sera gazı emisyonlarının azaltılması ✓ İmalatta veya iş süreçlerinde materyal kaynaklarının etkin kullanımı ✓ Çevresel düzenlemeler (ör. Uyumluluk veya ihlaller) / Rehabilitasyon
tahvilleri
✓ Çevre yönetimi sistemi / eğitim / plan / proje / denetim / etki / performans / uyumluluk
✓ Çevre ödülleri / sertifika / sertifikasyon / performans
✓ Yenilenebilir Enerji Sertifikaları / Karbon Kredileri / Karbon Ticareti / Çevre Kredileri / Sera Gaz Azaltıcı Sertifikalar
✓ Atık materyalleri kullanarak kaynakları koruma / Geri dönüşüm tesisi / tesis kurma
✓ Geri dönüşüm atıkları (örneğin, kimyasallar, kağıtlar ve su) / Geri dönüştürülmüş ürünlerin kullanılması
✓ Atık Yönetimi / Yan Ürünlerin Yeniden Kullanımı / Çöp Kutusuna Katılma veya Sponsor olma
✓ Arazi ıslahı, iyileştirme, rehabilitasyon veya yeniden ağaçlandırma / ağaçlandırma, yaşam alanı koruma / Ağaç dikme
✓ Sürdürülebilirlik-Yenilenebilir enerji kullanımı / yenilenebilir kaynaklar / geri dönüşümlü malzemeler / Sürdürülebilir yönetim veya teknoloji veya geliştirme / Koruma ve araştırma
3.Enerji bakımından kurumsal sosyal sorumluluk uygulamaları
✓ İşletmenin enerji tüketimini azaltma çabalarını açıklama / Enerji yönetimi / Ödüller
✓ Yenilenebilir enerjinin kullanılması / pazarlanması veya üretilmesi / Yeşil enerji
✓ Ürünlerin artan enerji verimliliğinin açıklanması / Enerji tüketiminin azaltılması araştırması
✓ Enerji Yönetim Sistemi / Üretim sürecinde enerjinin daha verimli kullanılması
✓ Atıkların enerji üretimi için kullanılması / Enerji kullanımının açıklanması 4. İnsan kaynakları bakımından kurumsal sosyal sorumluluk uygulamaları
✓ Çalışan refahının geliştirilmesi / sağlık ve güvenlik (kaza istatistikleri açıklanması dahil)
✓ Sağlık ve Güvenlik Yönetimi Sistemi / Plan / Eğitim / Denetim / Uygunluk / Ödüller / Sertifikasyon
✓ Sağlık ve Güvenlik Mevzuatı / İhlaller ve cezalar / Yaralanmaların önlenmesi
✓ Fiziksel / maddi çalışma koşullarının iyileştirilmesi
✓ Çalışanların hisse planları / Ücretlendirme ve Faydalar programı / Ödüller / Teşvikler
✓ Yedekleme programı/ -Fazlalık programı
✓ Zihinsel / gayri maddi çalışma koşullarının / ortamlarının iyileştirilmesi
✓ İyi işyeri ilişkileri üzerine önemi / Çalışanların tanınması
✓ İş, aile ya da yaşam biçimi dengesi / refah / ebeveynlik veya annelik izninin önemi
✓ Karar vermede iletişim ve personel katılımının artırılması / Çalışan memnuniyeti
✓ Eğitim ve Gelişim/Çalışanlara kariyer fırsatları sağlama / ✓ Eğitimi geliştirme/Başarı Ödülleri
✓ Eşitliği ve çeşitliliği teşvik etmek (eşit fırsat)
✓ Yerinden olmuş işçileri yeniden eğitmek ve yerleştirmek için programlar / Göçmenlere yardım
✓ Kadınların ve azınlıkların istihdamı / gelişimi
✓ Diğer özel ilgi gruplarının (engelliler dahil) istihdam edilmesi 5. Üretilen ürünler bakımından kurumsal sosyal sorumluluk uygulamaları
✓ Ürünleri daha güvenli hale getirme (Kalite Kontrolü) / Ürün geliştirme veya geliştirme / Ödüller
✓ İmalat sistemleri iyileştirme (örneğin, uluslararası standartlara uymak için)
✓ Ürünlerin kirlilik etkilerini azaltmak için araştırma / Ürünlerin iyileştirilmiş geri dönüşümü
✓ Çevreye duyarlı ürünler
6.Toplum açısından kurumsal sosyal sorumluluk uygulamaları
✓ Topluluk ilişkileri, danışma, geliştirme ve ortaklıklar; Topluluk şikayetleri ✓ Topluluk hizmetleri (örneğin, gönüllü çalışan veya fon toplama programı) ✓ Bağışlar ve Sponsorluklar / Katkılar
✓ Bağışlar ve topluluk desteği (örneğin hayır kurumları, sanatlar, spor organları, okullar, hastaneler)
✓ Topluluk projelerine, halk sağlığı projelerine, tıbbi araştırmaya veya burslara sponsorluk / Topluluk kalkınma fonu ve projelerine sponsorluk yapmak
✓ Topluluk Ortaklıkları / İş Yaratma / Topluluk Ödülleri programlarında Mükemmellik Ödülü
✓ İşletmelerin yollarını, parklarını ve ormanlarını halka açma
✓ Aborijin eğitim, istihdam, telif haklarından veya refah için yardım / Afet kurbanlarına yardım etmek
✓ Gençler için iş deneyimi programları / Destekleyici eğitim ve koçluk ve staj / Gençlik meseleleri
✓ Yerel tedarikçilerin kullanılması (Avustralya menşeli malların desteklenmesi)
7. Adil İş bakımından kurumsal sosyal sorumluluk Uygulamaları ✓ Fuar Uygulamaları
✓ Yurtdışında sosyal sorumluluk sahibi uygulamalar / Azınlık işletmelerine destek
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İŞLETMELERİN KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK UYGULAMALARINDA KURUMSAL YÖNETİMİN ETKİSİ:
Bu bölümde BİST100’de işlem gören işletmelerin yıllık faaliyet raporları incelenmiş ve kurumsal sosyal sorumluluk uygulamaları ile kurumsal yönetim arasındaki ilişki araştırılmıştır.
İlk olarak kurumsal sosyal sorumluluk uygulamalarının tespiti için kullanılacak olan Lojistik Regresyon modeline ilişkin teorik bilgiler anlatılmıştır. Daha sonra kurumsal sosyal sorumluluk uygulamaları ile kurumsal yönetim ilişkisinin ölçüleceği model anlatılmıştır.
Son olarak, işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk uygulamalarının ölçülmesinde istatistikî açıdan anlamlı çıkan veriler ile kurumsal yönetim kalitesinde etkili olan işletme büyüklüğü, endüstri profili, halka açıklık oranı, öz sermayenin defter değeri ve ekonomik performans arasında ilişki analiz edilmiştir. İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk uygulamalarında kurumsal yönetim ilişkisi bu değişkenler ile incelenerek literatürde bu alandaki sonuçlar ile kıyaslanmıştır.
3.1. ARAŞTIRMANIN HİPOTEZLERİ VE VARSAYIMLARI
Hipotez 1: İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk uygulamaların ile etkili kurumsal yönetim arasında işletmelerin yıllık faaliyet raporlarında pozitif bir ilişki var.
Hipotez 2: İşletme büyüklüğü ile işletmelerin kurumsal sosyal sorumlulukları arasında pozitif bir ilişki var.
Hipotez 3: Endüstri profili ile işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk uygulamaları arasında pozitif bir ilişki var.
Hipotez 4: İşletmelerin halka açıklık oranı arttıkça işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk uygulamaları artmaktadır.
Hipotez 5: İşletmelerin öz sermaye defter değeri arttıkça işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk uygulamalarında artmaktadır.
Hipotez 6: İşletmelerin ekonomik performansı artıkça kurumsal sosyal sorumluluk uygulamaları artmaktadır.
Varsayım 1: BİST sürdürebilirlik endeksinde bulunan işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk uygulamalarını layıkıyla yerine getirdiğini varsayılmıştır.
Varsayım 2: BİST kurumsal yönetim endeksinde bulunan işletmelerin kurumsal yönetimlerini layıkıyla yerine getirildiği varsayılmıştır.