Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Kazanımları ve Riskleri

Kurumsal sosyal sorumluluğun ortaya çıkışından bugüne tanımında ve tanımıyla bağlantılı olarak kapsamında, birçok farklı görüşün, yaklaşımların ve modellerin ortaya çıktığı gözlemlenmektedir (Boran, 2011: 17). Bununla birlikte KSS konusunun işletmelerin başarısına bir faydası olup olmadığı konusu uzun süredir araştırmacılar tarafından tartışılan bir konu olmuştur. Kimi araştırmacılara göre KSS‘yi yerine getiren işletmeler ciddi kazanımlar elde ederken, kimilerine göre ise KSS konusu işletme açısından bazı riskler taşımaktadır (Barutçugil, 2004: 222; Nalbant, 2005: 197; Argüden, 2007: 40; Aktan ve Börü, 2007: 30; Çelik, 2007: 78; Kotler ve Lee, 2008: 11; Bayraktaroğlu vd., 2009: 27-28; Sökmen ve Tarakçıoğlu, 2011: 149-150).

Günümüzde kurumsal sosyal sorumluluk konusuna önem veren kurumların hem ekonomik açıdan hem de sosyal paydaşlarla olan iletişimi açısından önemli kazanımlar elde ettikleri görülmektedir. Bu kazanımlar aşağıdaki şekilde sıralanabilir (Argüden, 2002: 11-13; Croft ve Dalton, 2003: 136; Roy ve Alam, 2007: 75; Kotler ve Lee, 2008: 11);

 Toplum tarafından benimsenen işletmelerin kurum imajı artmakta ve dolayısıyla bu durum marka değerini yükseltmektedir.

 İşletmelerin paydaşlarıyla, toplumla, devletle olan iletişimini güçlendirmektedir.  İşletmelere maliyet gibi görünen faaliyetler, uzun dönemde karlılık getirerek satışların

artmasına yardımcı olmaktadır.

 İşletme çalışanlarının kurumsal öğrenme ve yaratıcılık potansiyelleri artarak, özgüvenleri yüksek, sorunlara çözüm bulabilen, yaratıcı kişiler haline gelmektedir.  Çalışanlar arasındaki sadakat, güven, iletişim, dayanışma ve takım ruhu güçlenerek,

örgütsel performansın ve motivasyonun artmasını sağlar.

 Ekolojik yapıya hassas, çevreye duyarlı işletmelerin oluşmasını sağlar.

Kurumsal sosyal sorumluluğun işletmelere ve tüm paydaşlarına sağlayacağı kazanımları özetlemek amacıyla Aktan ve Börü tarafından hazırlanan tablo Tablo 3‘de sunulmuştur:

Tablo 1.4 Kurumsal Sosyal Sorumluluğun İşletmeye ve Paydalarına Sağlayacağı Kazanımlar İşletmelere Sağlayacağı Kazanımlar

 Hisse senetlerinde değer artışı  Marka değeri oluşturma  Etkin risk yönetimi  İtibar sağlama

 Hassas yatırımcılara ve finansman kaynaklarına ulaşım

 Kurumsal imajın artması  Karlılıkta artış

 Toplumsal saygınlık

 İşletmelerin nitelikli elemanları kendi bünyesinde toplaması

 Çalışanların kurumsal öğrenme yaratıcılık potansiyelinin artması

 Müşteri bağlılığının artması  Yeni faaliyetler düzenleme

 Önceden girilmemiş pazarlara girişimcilik  Ürünlerin kalitesinin ve verimliliğin artması  İşletmeler arası rekabette öncülük

 Paydaşlarla olan iletişimin gelişmesi İşletmelere Sağlayacağı Kazanımlar

Yöneticilere  Onur ve gurur duyma

 Motivasyon artışı sağlayacak insan kaynakları politikaları

 Etik konularda daha fazla farkındalık  Etik davranışlar sergileyerek, çalışanların

daha çok güvenini kazanma

 Güncel yönetim şekillerine uygun hareket etme

 Çalışanların çalıştıkları kurumun hedeflerinin benimsenmesi ve içselleştirmesi

 Yaratıcı düşünce ve uygulamaların ortaya çıkması

Müşterilere

 Dürüst fiyat ve kaliteli ürün

 Ürünleri satın alırken bilgiye kolay ulaşım  Müşterilerin taleplerinin tespiti ve uygulamaya

geçilmesi

 Müşteri şikâyetlerinin dikkate alınması ve çözümlenmesi

 Örgütlü hareket edebilme Rakiplere

 Rakipler ile kıyaslanma ortamı sağlamada açık ve net bilgiler sunma

 Rekabet ortamını adil şekilde sağlamak, doğru ve yalansız reklam

Tedarikçilere

 Ürünlerin fiyatlandırılması ve ödeme konusunda işletmeye güvenilmesi

 İşletmenin yapacağı faaliyetlerde tedarikçilerin destek olması durumunda, işletmenin tedarikçilere sağlayacağı ekonomik destek

Hissedarlara

 Bütün firma faaliyetlerine yatırımların artması

 Sosyal sorumluluk yatırım projelerine kolay fon temin edilmesi

 İşletme değerinde artış gözlemlenmesi  Finansal destekte kolaylık

 İşletmeyle ilgili bilgilere kolay ulaşım  Sosyal performans ölçütü oluşturma

Topluma

 Toplumun refahının gelişmesi

 Toplumu ilgilendiren eğitim, sağlık, kültür alanında gelişim sağlamak

 Kadın, çocuk işgücünün sömürülmesine engel olma

 Sürdürülebilirliğe olan katkı Hükümete

 Yasalara bağlılık, yolsuzlukla mücadele

Kamusal sektöre ekonomik ve sosyal anlamda destek verme

 Çalışanlar için istihdam sağlama Çalışanlara

 Dürüst adaletli çalışma ortamı sağlamak  İnsan kaynaklarında stratejik açıdan etkin

politikalar üretmek

 Daha verimli çalışma koşulları

 Çalışanlar arasında anlaşmazlıkları en aza indirmek

 Çalışanların istihdam edilmesi konusunda maliyetlerde azalma

 Yöneticiler ile çalışanlar arasındaki iletişimin artması

 Çalışanlara fırsat eşitliği sunmak  Çalışan standartlarını geliştirme

Çevreye

 Çevrenin korunarak, kirliliği en aza indirme  Toplumsal ve kültürel mirasın koruma altına

alınması

 Fauna ve floranın korunması

Enerji tasarrufu için çaba göstermek, daha temiz ortamda üretimi sağlamak

 Ekolojik açıdan verimliliğin sağlanması  Çevresel faaliyetlerde teknolojiden yararlanmak

Kurumsal sosyal sorumluluğun işletmeye sağlayacağı riskleri kısaca özetlemek gerekirse (Şimşek vd., 2003: 394; Özüpek, 2005: 105-106; Bayraktaroğlu vd., 2009: 27-28; Menteş, 2009: 32; Nalbant, 2005: 197):

 İşletmelerin KSS faaliyetlerine katılmaları ürün maliyetlerinin yükselmesine ve sonucunda ise fiyatların artmasına sebep olur. Müşterilerin ödemek zorunda olacağı yüksek fiyatlar sebebiyle işletmeler rekabette dezavantajlı duruma düşebilir ve pazarda kayıplar yaşanmasına yol açabilir.

 İşletmenin birçok çalışanı sosyal sorunları çözüme ulaştırma konusunda yeterli beceriye sahip olamayabilir ve bu sebeple işletmeler sosyal faaliyetler için çalışan sayısını arttırarak, konusunda uzman, deneyimli personelleri istihdam etmek zorunda kalabilir. Gereğinden fazla personel çalıştırmak ise işletmelerin daha fazla ücret ödemek zorunda bırakabilir.

 İşletmelerin sosyal konularla çok fazla meşgul olması onların asıl kurumsal hedeflerinden uzaklaştırabilir. Ayrıca sosyal sorumluluk değil tüm toplumu ilgilendirdiğinden, bu konuda faaliyetlerde bulunmayı sadece yöneticilerden, işadamlarından ve işletme sahiplerinden beklemek etik değildir.

 İşletmelerin sosyal sorumluluklarını yerine getirebilmek amacıyla kaynaklarını bu tür faaliyetlere finanse etmesi, rekabetçi pazar kurallarına uyulmamasına ve işletme paydaşlarının ekonomik kazanç kaybına uğramasına sebep olabilir.