Kuruluş İçi Analiz ve Çevre Analizi

Stratejik yönetim sürecinde anahtar noktalardan biri, kuruluşun güçlü-zayıf yönlerini, çevresel fırsat ve tehditlerle birlikte ele alıp karşılaştırmaktır. İngilizce’de SWOT S=Strengths (Güçlü Yönler), W=Weakness (Zayıf Yönler), O=Opportunities (Fırsatlar), T=Threats (Tehditler)’i ifade etmektedir. Türkçe’de SWOT yerine yer yer kullanılan GZFT ise G=Güçlü Yönler, Z=Zayıf Yönler, F=Fırsatlar, T=Tehditler’e karşılık gelmektedir. GZFT Analizi, kuruluş içi analiz ve çevre analizinde kullanılan sistematik bir yöntemdir.

GZFT analizi, organizasyonun güçlü-zayıf yönler ile çevresel fırsat-tehditler arasındaki ilişkiyi incelemekte ve sonuçta bu yapı, strateji belirlemenin temelini oluşturmaktadır (Özyurt ve Çetin, 2000: 63).

Örgütün iç ve dış çevresinin ayrıntılı olarak değerlendirilmesi ilkesine dayanan GZFT analizi, örgütün karşı karşıya kaldığı fırsat ve tehditlerin tespitinde, örgütün

güçlü ve zayıf yönlerinin tanımlanmasında oldukça etkin bir yöntemdir (Çukurçayır ve Eroğlu, 2003: 246).

GZFT analizi iki ana bölümde yapılabilir.

1. İç Analiz; kurumun performansına yoğunlaşan, üstün ve zayıf yönlerin araştırılma çalışmaları sırasında kurumun nasıl etkin bir şekilde çalıştığını belirleyen analizdir.

2. Çevresel Analiz; fırsat ve tehlikelerin tespiti ile kurumun çalışmasını etkileyen dış çevreden gelen etkenlerin yapıldığı analizdir.

GZFT analizi dört önemli konuda çalışma yapmayı amaçlar: güçl ü yönler, zayıf yönler, fırsatlar, tehdit veya tehlikeler (Taşkın ve Güneri, 2005: 504).

Organizasyonlarda GZFT analizi yapılmasının başlıca iki yararı bulunmaktadır. İlk olarak GZFT analizi yapılacak organizasyonun mevcut durumu tespit edilir. Bu çerçevede güçlü ve zayıf yönler ile organizasyonun karşı karşıya bulunduğu fırsatlar ve tehdit unsurları ortaya konulmaya çalışılır. Bu anlamda, GZFT bir “mevcut durum” analizidir. GZFT aynı zamanda organizasyonun gelecekteki durumunun ne olacağını tespit ve tahmin etmeye yarayan bir analiz tekniğidir. Bu ikinci anlamda GZFT bir “gelecek durum” analizidir. Bu açıklamalar çerçevesinde GZFT analizi yakını ve uzağı görmemizi sağlayan bir gözlük olarak algılanabilir.

GZFT analizinin en önemli yönü organizasyonun hem iç hem de dış değerlendirilmesine imkân tanımasıdır. Örgütsel başarı için örgütteki yapı ve sistemin, çalışanlarının durumunun, çevre ve çalışma ortamının, teknoloji yapısının, müşteri profilinin, örgüt kültürünün, performans göstergelerinin, enformasyon akışının vb. tüm unsurların dikkate alınması gerekir. İşte GZFT analizi bu tür bir değerlendirmeye imkân sağlar (Devrim, 2006: 3).

Yerel yönetimlerin güçlü ve zayıf yönleri ile önündeki fırsat ve tehditler karşılıklı etkileşim halindedir. Bir yerel yönetim biriminin önünde fırsatın bulunması tek başına yeterli değildir. Yönetimin bu fırsatı değerlendirecek potansiyele de sahip olması gerekir. Olası bir tehdit eğer yerel yönetim biriminin zaten zayıf olduğu bir alana yönelik ise tehdidin boyutu artar. Buna karşılık, kuruluşun güçlü olduğu alanda tehdit söz konusu ise bunun da şiddeti az olacaktır. Dolayısıyla, yerel yönetimler güçlü ve

zayıf yönleri ile önlerindeki fırsat ve tehditleri bütün halinde analiz etmelidirler (Şentürk, 2004: 20).

Aşağıda Yalova İl Özel İdaresi ile Adana Seyhan Belediyesinin GZFT analiz örnekleri verilmektedir:

Tablo 2.2. Yalova İl Özel İdaresi GZFT Analizi

GÜÇLÜ YÖNLER ZAYIF YÖNLER

—Eğitimin her kademesinde, eğitim düzeyinin ve kalitesinin yüksek olması

—Yeni ve küçük bir il olması

—Zengin orman varlığına sahip olması —Atatürk’le bütünleşen bir imaja sahip olması —İlin deniz kıyısında olması

—Süs bitkileri yetiştiriciliğinin gelişmiş olması —Verimli tarım topraklarına sahip olması —Turizme çok elverişli oluşu

—Termal ve kaplıcaların olması —Kültür ve sanata önem verilmesi —Demokratik katılımın ve sivil toplum

geleneğinin güçlü olması

—Sektöründe söz sahibi sanayi tesislerinin bulunması

—Genç nüfusun fazla olması

—Avrupa Birliği ile ilişkilerde tecrübeli olması —Afetlerle mücadele konusunda kapasitenin

gelişmiş olması

—Üniversitenin bulunmaması —Göç almaya uygun yapıda olması —Deprem bölgesinde olması

—Dünyadaki olumsuz gidişattan çabuk etkilenen sektörlere sahip olması —İstihdam yaratacak iş alanlarının az

olması

—Tarımsal alanların etkin bir şekilde kullanılmaması

—Beyin göçünün yüksek olması

—Esnaflık kültürünün gelişmemiş olması

FIRSATLAR TEHDİTLER

—Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne giriş süreci —İstanbul, Bursa ve İzmit gibi büyük merkezlere

yakın olması

—Eğitim ve öğretimde sağlanan yüksek başarı —Elverişli iklim koşulları

—Deniz kenarında olması

—Termal kaplıcalarına sahip olması

—İstanbul, Bursa ve İzmit gibi büyük merkezlere yakın olması —Deprem beklentisi

—Halkın arazilerle ilgili rant beklentisi —Göç alması

—Ekonomide yaşanabilecek olumsuz gelişmeler

—Sanayileşme baskısı

Tablo 2.3. Adana Seyhan Belediyesi GZFT Analizi

GÜÇLÜ YÖNLER ZAYIF YÖNLER

—Belediye hizmet birimlerinin bir arada olması —Belediyemizin yeterli ve güvenli depolama

alanının olması

—Belediyemiz bünyesinde hizmet içi eğitimlere ve seminerlere ağırlık veriliyor olması —Belediye bünyesinde arşivleme sisteminin

oluşturulması

—Üniversiteler, STK’lar, diğer kişi ve

kuruluşlarla koordineli olarak çalışmalar yapılması

—Bölgemizin büyük bir bölümünde İmar uygulamalarına yönelik çalışmaların başlatılmış olması

—Belediye birimlerimizin teknolojik donanıma sahip olması

—e-Belediye otomasyonunun belediyemizin tüm birimlerinde işler halde olması

—Belediyemizde tahsilât sistemimizin modern yapıya kavuşturulmuş olması

—Kentsel tasarımla ilgili altyapının oluşturulması ve başlatılması

—Belediyemiz bünyesinde AR-GE (Araştırma Geliştirme) biriminin etkin ve verimli olarak çalışıyor olması

—Belediyemizde yapılan iş ve işlemlerin şeffaf olması

—Saha çalışmalarıyla vatandaşların yönetime katılmasının sağlanması

—Sosyal belediyeciliğin ön plana çıkmış olması —Temel birçok belediye hizmetlerinin hizmet

alım yöntemiyle yapılıyor olması —Belediye bünyesinin sağlık hizmetleri ve

donanım açısından iyi düzeyde olması —Belediye gayrimenkul envanterinin

hazırlanmış olması

—Kent bilgi sisteminin ve numaratajın yetersiz olması

—İlçe genelinde kişi başına düşen zabıta memurunun az olması

—Plan, halihazır ve kadastral paftaların tamamının sayısal olmaması —Mevzuattan kaynaklanan uzun sürenin,

sonuçlara yansıması —Teknik personellerin azlığı

—Kültür Merkezi veya toplantı salonunun olmaması çalışmalarımızdaki hedefe ulaşmamızı zorlamaktadır —Belediye yönetmeliklerinin

güncellenmemiş olması

—İlçemizin Güneyini Kuzeyine bağlayan ana arterlerin yetersiz olması —Ana cadde ve bulvarlar üzerindeki semt

pazarlarının varlığı

FIRSATLAR TEHDİTLER

—Toplu konut alanlarının mevcudiyeti —Konutlaşmaya müsait alanların olması —İlçe topografyasının yeni iş alanları kurmaya

elverişli olması

—AB fonlarından yararlanma imkânımızın oluşu —İlçemiz sınırlarını belirleyen Seyhan nehrinin

iç göl haline gelmesi ve Seyhan Baraj Gölü’nün ilçemiz sınırlarında olması. —İlçemizin demiryolu, havalimanı, otoban ağına

sahip olması, serbest bölgelere ve limanlara olan yakınlık.

• Akdeniz’e ve Toros Dağlarına kısa sürede ulaşılıyor olması deniz ve dağ turizminin gelişmesi için bir fırsattır.

• Şehrimizde kültürel ve tarihi dokunun varoluşu

—İlçenin yoğun göç alması

—İlçe genelinde yüksek işsizlik oranı —Artan göç ve işsizlik neticesinde oluşan

seyyar satıcıların çokluğu —İlçemize yatırım ve hizmetler

noktasında gelirimizin yetersizliği —İlçemizin büyük bir bölümünün plansız

ve düzensiz yapılaşmış olması —İlçede gelir dağılımının dengesiz oluşu

Kaynak: Adana Seyhan Belediyesi (2006) Seyhan Belediyesi Stratejik Planı 2006–2010, s. 22–

23.

Yalova İl Özel İdaresi ve Adana Seyhan Belediyesinin GZFT analizinin , diğer aşamalara temel oluşturabilecek yeterlikte ve kapsamlı bir biçimde hazırlandığı görülmektedir.