KURŞUNLU CAMİİ

1.1.14.1.TARİHÇESİ VE GÜNÜMÜZDEKİ DURUMU

Samanpazarı’nda Anafartalar Caddesi üzerinde Altındağ Belediye binasının yanında yer alan caminin kitabesi olmadığı için ne zaman yapıldığı bilnmemektedir.

Mimari stiline göre onaltıncı yüzyıla tarihlendirilmektedir.⁶⁷⁴ Kare planlı, merkezi tek kubbeli Osmanlı Camileri tarzında inşa edilmiştir. Son cemaat mahalli sonradan kapatılan caminin kubbesi kurşun kaplıdır. İsmini de burdan almaktadır. Duvarların altı kesme taş üstü moloz taşlıdır. Aralarda tuğla hatıllar bulunmaktadır. Taş kaideli tuğla minaresi kuzeydoğu köşesindedir. Son cemaat mahallinden geçilerek basık kemerli bir kapıdan harime girilir. İçte, kare mekândan sekizgen kubbe kasnağına mukarnaslı tromplarla geçilmekte ve kubbe teğinde bütün kasnağı birbirleri ile üst kenarlarında birleşen baklavalardan bir kuşak çevirmektedir.⁶⁷⁵Kıble duvarında mukarnas kavsaralı alçı mihrap yer alır. Mihrabı üç bordür çevereler. En dıştaki bordürde nesih yazıyla Kelime-i tevhit sırası, ikinci bordürde küçük rozetlerle zenginleştirilmiş geometrik motifler, üçüncü bordürde bitkisel motifler mevcuttur. Nişin içi ve köşelikleri yıldızlar meydan getiren geometrik bir ağla doldurulmuştur. Nişin iki yanındaki sütunceler zar başlıklı olup, başlıkların altı mukarnaslıdır. Ahşap minberi yenidir.⁶⁷⁶

1.1.14.2.HURUFAT DEFTERLERİNDEKİ KAYITLAR

Ankara’da Pazar-ı Ganem Mahallesi’nde Kurşunlu Camii’nde imam Derviş Osman fevt yerine Seyyid Halil mahaldir deyu inayet buyruldu.⁶⁷⁷ (1105/1693)

674 Öney, Ankara’da Türk Devri Dini ve Sosyal Yapılar, s. 59

675 Türkiye’de Vakıf Abideler ve Eski Eserler, C.I, s. 419

676 Öney, Ankara’da Türk Devri Dini ve Sosyal Yapılar, s. 59-60, Konyalı, Ankara Camileri s. 67, Türkiye’de Vakıf Abideler ve Eski Eserler, C.I, s. 417-419, Eskici, Ankara Mihrabları, s. 116-118

677 H.D. 1138, s. 6

Ankara’da Kurşunlu Camii’nde hatib Mustafa’ya tecdid.⁶⁷⁸(Zilkade 1108/Mayıs 1697)

Ankara’da Pazar-ı Ganem Mahallesi’nde Kurşunlu Camii’nde hasbi ferraş Bektaş fevt Mehmed’e Naibi Mehmed arzıyla inayet.⁶⁷⁹(Ramazan 1109/Mart 1698)

Ankara’da Pazar-ı Ganem Mahallesi’nde Kurşunlu Camii’nde ferraş lazım olmağla Bekir Halife’ye inayet.⁶⁸⁰(Gurre-i Receb 1115/Kasım 1703)

Ankara’da Pazar-ı Ganem Mahallesi’nde Kurşunlu Camii’nde bir akçe ile hatib Mustafa fevtinden oğlu Ali’ye inayet.⁶⁸¹(Fi Gurre-i Saferü’l-hayr 1116/Haziran 1704)

Ankara’da Pazar-ı Ganem Mahallesi’nde Kurşunlu Camii’nde bir akçe ile hatib Ali ferağından diğer Ali bin Hacı Mehmed’e inayet.⁶⁸²(Fi Gurre-i Rebiu’l-evvel Sene 1122/Nisan 1710)

Ankara’da Pazar-ı Ganem Mahallesi’nde vaki Kurşunlu Camii demekle arif camii şerifde evkat-ı selasede yevmi iki akçe vazife ile imam es-Seyyid Halil fevtinden sulbi oğlu es-Seyyid Ahmed Tahir’e rağbet olmayub terk-i vatan etmekle es-Seyyid Mehmed Halife bin Osman’a Naibi Ahmed arzıyla sadaka buyruldu.⁶⁸³(Gurre-i Cemaziye'l-ahir 1136/Şubat 1724)

Medine-i Ankara’da Pazar-ı Ganem Mahallesi’nde Kurşunlu Camii Şerifi’nde evkat-ı selasenin yevmi iki akçe vazife ile imamı es-Seyyid Mehmed Halife bin

678 H.D. 1140, s. 57

679 H.D. 1140, s. 59

680 H.D. 1067, s. 167

681 H.D. 1067, s. 168

682 H.D. 1067, s. 172

683 H.D. 1137, s. 81

Osman’ın es-Seyyid Halil mahlûlünden üzerinde olduğu derkenar ve beratı tecdid.⁶⁸⁴ (Safer 1155/Nisan 1742)

Ankara’da Pazar-ı Ganem Mahallesi’nde Kurşunlu Camii’nde evkat-ı selasede imam Seyyid Mehmed bin Osman’a tecdid.⁶⁸⁵(Şehri Ramazan 1168/Haziran 1755)

Ankara’da Pazar-ı Ganem Mahallesi’nde vaki Kurşunlu Camii demekle maruf camii şerifde yevmi iki akçe ile hatib olan Mehmed bin Ali fevt olmağın mahlûlünden sulbi oğlu işbu Osman Halife erbab-ı istihkakdan ve mahal ve müstehak şevkat merhamet olmağla babası mahlûlünden tevcih ricasına Naibi Mevlana Şeyh Mehmed Efendi arzetmeğin bin yüz yetmiş senesi Recebü’ş-şerifin on dördüncü günü arzı mucibince merkum Osman Halife’ye sadaka buyruldu.⁶⁸⁶ (Nisan 1757)

Ankara’da Pazar-ı Ganem Mahallesi’nde Kurşunlu Camii’nde iki akçe ile hatib Osman Halife’ye tecdid.⁶⁸⁷(Şehri Muharremü’l-haram 1172/Eylül 1758)

Ankara’da Pazar-ı Ganem Mahallesi’nde Kurşunlu Camii demekle maruf camii şerifin vakt-i zuhur ve asrda müezzini olmayub vakteyni mezkureteyne bir müezzin lazım ve mühim olmağla Hacı Ömer Vakfı’ndan almak üzere yevmi nim akçe ile Hacı Ömer bin Mehmed’e inayet.⁶⁸⁸(Şehri Zilhicce 1180/Nisan 1767)

Ankara’da Pazar-ı Ganem Mahallesi derununda Kurşunlu Camii’nde yevmi iki akçe ile hatib olan Süleyman bin Mehmed ferağından Hacı Halil bin Abdurrahman’a

684 H.D. 1061, s. 108

685 H.D. 1063, s. 82

686 H.D. 1063, s. 92

687 H.D. 1063, s. 101

688 H.D. 1057, s. 48

Naibi Nefeszade Şerif Abdullah arzıyla tevcih buyruldu.⁶⁸⁹(Şehri Zilhicce Sene 1185/Mart 1772)

Ankara’da Pazar-ı Ganem Mahallesi’nde Kurşunlu Camii’nde yevmi iki akçe ile imam olan Mehmed ferağından kebir oğlu Seyyid Nuh’a Naibi Mehmed Refi’ arzıyla tevcih buyruldu.⁶⁹⁰(Şehri Safer 1188/Nisan 1774)

Ankara’da Pazar-ı Ganem Mahallesi’nde Kurşunlu Camii’nde yevmi iki akçe ile hatib olan Hacı Halil bin Abdurrahman Bey beratı tecdid buyruldu. ⁶⁹¹ (Şehri Cemaziye’l-evvel 1188/Temmuz 1774)

Ankara'da Pazar-ı Ganem Mahallesi’nde Kurşunlu Camii demekle maruf camiinde evkat-ı hamsede yevmi iki akçe ile imam olan Seyyid Nuh ricasıyla karındaşı oğlu Seyyid Hafız Ahmed Seyyid Hafız Ali’ye ferağat ve yedinde beratları verüb Naibi Mehmed Hasib arzıyla merkum Seyyid Hafız Ahmed’e tevcih buyruldu.⁶⁹²(Şehri Rebiu'l-evvel 1195/Şubat 1781)

Ankara'da Pazar-ı Ganem Mahallesi’nde Kurşunlu Camii demekle maruf camii şerifde vakti zuhur ve asrda müezzin olan Hacı Ömer fevt mahlûlünden oğlu Mehmed’e ba-berat tevcih buyruldu.⁶⁹³(Şehri Ramazan 1196/Ağustos 1782)

Ankar’da Pazar-ı Ganem Mahallesi’nde Kurşunlu Camii’nde yevmi iki akçe ile hatib olan Hacı Münib fevt mahlûlünden kebir oğlu Mehmed’e Naibi İsmail Zühdü arzıyla tevcih.⁶⁹⁴(Şehri Zilkade 1197/Eylül 1783)

689 H.D. 1058, s. 9

690 H.D. 1059, s. 26

691 H.D. 1065, s. 15

692 H.D. 1071, s. 55

693 H.D. 1071, s. 65

694 H.D. 1071, s. 68

Ankara’da Pazar-ı Ganem Mahallesi’nde Kurşunlu Camii demekle marûf camiide evkat-ı hamsede yevmi iki akçe ile imam olan Seyyid Hafız Ahmed fevt mahlûlünden oğlu Seyyid Ali bin Seyyid Hafız Ahmed’e ba-berat tevcih buyruldu.⁶⁹⁵(Şehri Muharrem 1213/Haziran 1798)

Ankara’da Pazar-ı Ganem Mahallesi’nde Kurşunlu Camii demekle maruf camiide yevmi iki akçe ile evkat-ı hamsede imam olan Seyyid Ali bin Seyyid Hafız Ahmed ferağından Seyyid Mehmed ve Seyyid Mustafa ibney Hidayetullah nam karındaşlara ba-berat iştiraken tevcih buyruldu.⁶⁹⁶(Şehri Zilhicce 1219/Mart 1805)

Ankara’da Pazar-ı Ganem Mahallesi’nde kâin Kurşunlu Camii Şerifi’nin rakabesine meşruta nukud-ı mevkufenin mütevellisi olmayub nasb ve tayin olunmak lazım olmağla tevliyet-i mezkure ahalinin muhtarı Mehmed bin Dede’ye ber-vechi hasbi Naibi Hacı Mehmed Emin arzıyla merkum Mehmed bin Dede’ye tevcih buyruldu.⁶⁹⁷(Şehri Rebiu’l-ahir 1220/Haziran 1805)

Ankara Pazar-ı Ganem Mahallesi’nde Kurşunlu Camii Şerifi’nde yevmi iki akçe vazife ile hatib olan Mehmed bin el-Hac Halil bila veled fevt mahlûlünden lede'l-imtihan istihkakları zahir ve numayan es-Seyyid Hafız Mehmed ve es-Seyyid Hafız Mustafa ibney Mehmed 'e Naibi Seyyid Mustafa Tevfik arzıyla nam karındaşlara iştiraken tevcih buyruldu.⁶⁹⁸(Recebü’l-Mürecebbe 1238/Mart 1823)

1.1.14.3.DEĞERLENDİRME

Kurşunlu Camii ile ilgili ilki 1105/1693, sonuncusu Recep 1238/Mart 1823 tarihli olmak üzere toplam yirmi iki kayıt bulunmaktadır. Kayıtlardan dokuzu hatip,

695 H.D. 531, s. 112

696 H.D. 532, s. 160

697H.D. 532, s. 160

698 H.D. 535, s. 93

sekizi imam, ikişer tanesi müezzin ve ferraş ve biri de mütevelli atamasıyla ilgilidir.

Mütevelli ataması caminin rakabesine meşruta nukud içindir.