KORUMA ALANLARI

Sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması için, ekonomik ve sosyal politikalar yanında çevre ile ilgili stratejilerin bir parçası olarak, koruma alanları önemli bir yer tutmaktadır. Koruma alanları ile ilgili stratejiler ve politikalar sektörel gelişme ve yatırım stratejilerinin kritik unsurunu oluşturmaktadır.

Koruma Alanları doğal, ekolojik , tarihi ve kültürel değerleri nedeniyle korunan alanlardır.

Her ülkenin mevzuatının veya uluslararası kuruluşların kendi tüzüklerinin koruma imkanını verdiği çeşitli türde koruma alanları vardır. Koruma alanları, genellikle bozulmasını önlemek için insan faaliyetlerinin sınırlı olduğu, hassas ve özüne uygun kullanım gerektiren kaynakların yer aldığı alanlar olarak anlaşılırlar.

ÜFP kapsamında,

(a) Çevresel etkilere karşı, biyolojik, fiziksel, ekonomik, sosyal ve kültürel nitelikli özellikleri ile duyarlı olan veya mevcut kirlilik yükü çevre ve halk sağlığını bozucu düzeylere ulaştığı belirlenen, kara ve denizel bölgeleri,

(b) Doğa Koruma Alanları, vahşi yaşam koruma alanlarını, vahşi yaşam üreme alanlarını, biyo-genetik rezerv alanlarını, biyosfer rezervlerini, özel çevre koruma bölgelerini, ulusal parkları, doğa parklarını, doğal anıtları,

(c) Kentsel, doğal ve arkeolojik sit alanlarını ve/veya tarihi ve kültürel varlıkların bulunduğu diğer benzeri koruma alanlarını,

(d) Birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü sınıf tarım toprağı alanlarını,

(e) İçme ve kullanma suyu kaynakları dolayısıyla korunan alanları, su ortamlarını, sulak alanları, kıyıları, akiferleri, dere yataklarını ve taşkın sahalarını ve yürürlükteki mevzuat uyarınca ilan edilmiş ve/veya İmar Yasası altında yürürlükte olan bir planlama enstrümanı uyarınca korunması gereken benzeri nitelikte olan alanları “Koruma Alanı” olarak kabul edilmiştir.

Bölgede genel olarak Koruma Alanları şu şekilde sınıflandırılabilir. (Kaynak: Ülkesel Fiziki Plan 2015)

 Tarım Toprakları : Bölgede yoğun miktarda verimli tarım toprakları bulunmaktadır. Proje alanı da oldukça verimli topraklar üzerinde yer almakta olup alan içerisinde de sulu tarım yapılmaktadır. Ancak kentsel yerleşimin yaygın ve dağınık bir şekilde büyümesi bölgedeki tarımsal alanların azalmasına neden olmuştur. Bölgedeki tarım topraklarının mümkün olduğunca fazla korunabilmesi için aşağıdaki politikalar belirlenmiştir.

 Kentsel yapılaşmış alanlar içerisinde kalan ve henüz yapılaşmamış birinci ve ikinci sınıf tarım topraklarının, kentsel yaşam kalitesini artırmak ve gelecekte herhangi bir kriz durumunda gıda ihtiyacını karşılayabilecek rezerv alanlar olarak korumak amacı ile rekreasyonel amaçlı kullanılması desteklenecek ve teşvik edilecektir.

 Yapılaşmış Kentsel Alanlar ile Kırsal Alanlar arasında geçiş sağlamak ve Kentsel Yapılaşmış Alanların dışında yer alan komşu yapılaşmamış alanlarda yer alan verimli tarım alanları kentsel etkilerden korumak amacıyla tampon bölgeler oluşturacaktır. Söz konusu

tampon bölgeler içinde verimli tarım topraklarının kalitesini ve bütünlüğünü koruyacak rekreasyonel amaçlı kullanımlar desteklenecek ve teşvik edilecektir.

 Kentsel yerleşim alanı planları nüfus, yoğunluk ve yapılabilecek aktiviteler ve yerleşim alanının taşıma kapasitesi göz önüne alınarak planlanacaktır. Kentsel yerleşim alanlarının genişleyerek verimli tarım alanları içerisinde büyümesinin önüne geçilmesi amacıyla yerleşim alanlarının Ülkesel Fizik Planda öngörülen büyüme hedeflerine uygun olarak gelişme alanları belirlenecektir.

 Özel Çevre Koruma Bölgeleri : Bölgede birisi ilan edilmiş diğeri ise ilan edilmemiş iki Özel Çevre Koruma Bölgesi bulunmaktadır. Kaplumbağa Yumutlama Alanı olan Alagadi Özel Çevre Koruma Bölgesi 1990 ‘lı yıllarda ilan edilmiştir. Diğeri ise Beşparmak Dağları Özel Çevre Koruma Bölgesi’dir. Her iki ÖÇKB ‘de Avrupa Biyolojik Çeşitlilik Ağı Natura 2000

‘nin parçası olacak değerde ve önemde doğa alanlarıdır. Bu özellikleri ile gerek çevrsel yönden gerekse turizm çekim alanı olarak ekonomik değere sahiptirler. Bu alanların korunmalarına yönelik aşağıdaki politikalar belirlenmiştir. Proje alanı Alagadi ÖÇKB ne 11 km uzaklıkta yer almaktadır. (Harita 10)

 Özel Çevre Koruma Bölgeleri’nde bulunan tüm ekolojik değerler, biyolojik çeşitlilik ve yaban hayatı yaşam alanları/habitatlar tamamen korunacak, yeni gelişmelere izin verilmeyecek ve nasıl korunacağı ve kullanılacağı Yönetim Planlarınca belirlenecektir

 Özel Çevre Koruma Bölgeleri’nin yakın çevrelerinde, yapılacak gelişmelerin, ÖÇKB’lerdeki varolan doğal ekolojik hassas değerlerde meydana getirebileceği olası olumsuz etkileri engelleyebileceği yeterli uzaklıkta bir alanın etrafına korunma sınırı çizilerek, bu sınır içinde kalan alan ÖÇKB’nin Tampon Alanları olarak belirlenecektir.

Tampon Alanlarda Ekolojik Etki Değerlendirmesine (Uygunluk Değerlendirmesine) uygun olan, Özel Çevre Koruma Bölgeleri’ne olumsuz etkisi olmayacak türde sınırlı gelişmelere izin verilecektir.

 Bölgede mevcut ekosistemler arası bütünleşmeyi sağlayıcı koridorlar oluşturulacak ve bu koridorların korunması için gerekli önlemler alınacaktır

 Orman Alanları: Bölge Ormanlık alanlar bakımından zengindir . Beşparmak sıra dağları orman alanları yanısıra özel mülkiyette olan ve orman ağaçları bakımından zengin ormanlık alanlar bulunmaktadır. Boğaz bölgesindeki özel mülkiyetteki ormanlık alanlar gelişme baskısı altındadır.

 Orman alanlarının bütünlülüğü korunacaktır. Vasfını yitirmiş veya bozulmak üzere olan orman arazilerini ağaçlandırma çalışmaları desteklenecek ve teşvik edilecektir.

 Orman alanları orman ve rekreasyonel amacların dışında kullanılmayacaktır. Orman alanlarında, orman içi dinlenme yerleri, piknik yerleri gibi rekreasyon amaçlı gelişmeler ve orman faaliyetleri amaçlı gelişmeler dışında gelişmelere izin verilmeyecektir.

 Orman vasfı taşıyan ancak özel mülke ait olup kayıtlı orman arazisi olmayan ve kayıtlı orman arazileriyle bütünlük oluşturabilecek arazilerin kayıt altına alınması ve korunması için gerekli finansal kaynak yaratılacaktır

 Tarihi ve Kültürel Miras Alanları : Girne Limanı ve Çevresi olmak üzere İmar Yasası ile İlan Edilmiş , bir diğeri ise İmar Yasası Uyarınca koruma altında olan Girne Türk Mahallesi diye bilinen üç kentsel sit alanı bulunmaktadır. Bölgede çok sayıda arkeolojik alan bulunmaktadır. Bunların yanısıra, bölge, tarihi kültürel ve geleneksel yaşam merkezlerinin en

güzel örneklerini oluşturan köyler, bölgeye zenginleştirmekte, turizm yönünden de önemli mukayeseli üstünlük sağlamaktadır.

 Başkent Lefkoşa İmar PLanı Suriçi Koruma Politikaları, Lefkoşa Suriçi Turizm Alanı Strajisi, Girne Koruma Çevre Planı Politkaları, Gazimağusa Surlariçi Strajisi ve Lefke Kentsel Sit Alanı Karar Raporu’na uygun olarak önlemler alınacak ve politikaların uygulanması sağlanacaktır.

 Kentsel ve kırsal yerleşimlerin tarihi ve kültürel değere sahip alanlarının belirlenmesi, korunması, ekonomik çekiciliğinin arttırılması, geliştirilmesi ve canlandırılması için bütüncül koruma ve planlama çalışmaları yapılacaktır.

 .Su Ortamları Ve Havzaları: bölgede, ülkenin en önemli iki aküferinden birisi olan Girne Dağları Aküferi , göletler ve dere yatakları bulunmaktadır.Su ortamları , yakın çevrelerindeki yapılaşmalar, kirlilik yaratan faaliyetler nedeniyle baskı ve tehdit altındadırlar . Önemli ekolojik alanlardır. Proje alanına en yakın sulak alan 7 km uzaklıktaki Arapköy Göletidir.

(Harita 11)

 Dereyatakları ve yakın çevreleri korunacak ve yeraltı sularının doğal beslenmelerini sağlayan su havzalarının topoğrafya, eğim ve hidrolojik yapı gibi ortamlarının doğal yapısını bozabilecek gelişme ve müdahalelere izin verilmeyecektir.

 Golf sahası ve benzeri çok su tüketimi olan kullanımlar, kendi alternatif su kaynaklarıyla su üretme koşulu ile izinlendirilecektir.