31
Pargament ve arkadaþlarýnýn 1980'ler-den beri yaptýklarý araþtýrmalar, insan-larýn Tanrý inançinsan-larýný nasýl deneyim-lediklerinin, yaþam kaliteleri, bedensel ve zihinsel saðlýklarý üzerinde etkileri olduðunu ortaya koydu. Pargament, dinsel baþa çýkma yöntemlerini daha fazla kullanan insanlar üzerinde yapýlan araþtýrmalarýn, Allah’la, kendi inançlarýyla ve diðer insanlarla kutsal konularda mücadele edenler üzerinde yapýlan araþtýrmalara göre daha iyi sonuçlar verdiðini söylüyor.
Dini inançlar, insanlarýn bir trajediyi, daha yüksek bir güce yaklaþma veya yaþamlarýný iyileþtirme fýrsatý olarak görmelerini saðlayarak, stresli zaman-larý aþmazaman-larýna yardýmcý olabiliyor, týpký emlakçi Kay’de olduðu gibi.
Bazý insanlar dinin kendilerini, daha büyük bir þeyin parçasý olarak hissettirdiðini düþünüyorlar. Bu, dua veya meditasyon yoluyla veya dini toplantýlara katýlarak, ruhani müzik dinleyerek gerçekleþiyor.
Dini ritüeller, cenaze törenleri ve ayinler, insanlara hayatýn en zor geçiþ-lerinde rehberlik yapýyor Tanrý'yla baðlantýlarýný geliþtiriyor ve onlarý güçlendiriyor.
Santa Clara Üniversitesi'nde psikoloji profesörü olan PhD. Thomas Plante, “Ýnsanlarýn inançlarýný, kendilerini güçlü ve umutlu hissettirecek þekilde kullanmalarý son derece önemlidir,
çünkü bu duygular zor zamanlarda stresi yönetme açýsýndan son derece yararlý olabilir” diyor.
Ne yazýk ki, dini inançlarýn zor zamanlarda bazen olumsuz etkileri de olabiliyor:
Bazen travma ve trajediler her þeyi seven ve koruyucu olan Tanrý anlayýþýna zarar verebiliyor, bazý insanlar Tanrý ile iliþkilerinde müca-deleye giriyorlar ve öfke, terk edilme veya cezalandýrýlma duygularý yaþý-yorlar. O’na kýzabiliyaþý-yorlar.
Her þeyi "Tanrý'nýn ellerine" teslim ediyorlar. Böyle insanlarýn bazýlarý, Tanrý'nýn kendi iyiliklerinden sorumlu olduðuna ve kendilerini korumak için bireysel olarak gerekli adýmlarý atmayabileceklerine inanýyorlar. Bunun bir örneði, COVID-19'un yayýl-masýný azaltmayý amaçlayan fiziksel mesafe kurallarýna aykýrý olarak kilise ayinlerini düzenlerken Tanrý'nýn cemaatlerini koruyacaðýný söyleyen kilise liderleridir.
Bazýlarý da davranýþlarýný, ahlâki ve manevi deðerlerine uyumlamakta güçlük çekebiliyorlar. Örneðin, koronavirüs hastalarýný tedavi etmede ön saflarda yer alan saðlýk hizmetlileri, sýnýrlý yaþam destek kaynaklarýný nasýl tahsis edeceklerine karar vermeye zorlandýklarýnda, Tanrý rolü oynadýklarýný düþünerek ýstýrap duyabiliyorlar.
Plante, fiziksel mesafe kurallarý nedeniyle dini toplantýlara katýlama-sanýz da, þu anda moralinizi yükselt-menin birçok yolu olduðunu söylüyor. "Ruhu yükselten veya moral verici müzikler dinleyebilirsiniz, Zoom'daki diðer dini toplantýlara katýlabilir veya ihtiyaçta olanlara yardým edebilirsiniz" diyor.
Emlakçý Kay de, cami üyeleriyle yap-týðý Zoom görüþmeleri sýrasýnda
öðrendiði hem genel hem de manevi bilgilerden ilham aldýðýný söylüyor. “Doktorlarý ve mali danýþmanlarý Zoom toplantýlarýmýz sýrasýnda önemli konu-larda seminerler düzenlemeye davet ediyoruz ve bu zor dönemde ortaya çýkan tüm sorunlarda bize yardýmcý olacak birçok bilgi veriyorlar, dini liderlerimiz de bu seminerleri duygusal ve manevi bilgilerle birleþtirerek bizlere destek oluyorlar” diyor.
Plante, dini uygulamalarýn fay-dalarýnýn sadece inananlara özel olmadýðýný söylüyor.“Þu anda inanma-yanlar tarafýndan kullanýlan pek çok dini uygulama var” diyor. “Yoga Hinduizm'den, meditasyon ise
Budizm'den geliyor, ancak agnostikler, ateistler ve tüm inanç sistemlerinden insanlar artýk bu geleneksel uygula-malarý kullanýyor” diyor.
Þair ve gazeteci Stephanie L. King, 4 Nisan 2020 tarihli aþaðýdaki makalesinde COVID-19 salgýnýnda yaþadýðý sýkýntýlarýný Tanrý inancý
sayesinde nasýl daha kolay geçirdiðini anlatýyor:
“Bu salgýnýn ortasýnda, koronavi-rüsten kaynaklanan ölümler artmaya devam ederken, bana güç veren, Tanrý’ya olan inancým. Tüm ülkemiz her sabah görünmez bir düþmana savaþ açmak için uyanýrken, beni ayakta tutan, özellikle bu fýrtýnalý günlerde endiþelerimi gideren ve ümidimi yitirmememi saðlayan inancým.
Biliyorum, inanç, bazýlarýna kliþe gelebilecek bir kelimedir. Ama þimdi, her sabah kýzým, sevdiklerim ve dünyanýn kaderi hakkýnda derin endiþelerle uyanýrken, O’na olan inancým her zamankinden daha fazla güvendiðim en saðlam dayanaðým. Ve yalnýz deðilim.”
Geçen hafta Georgia, Cartersville’de yüzlerce kiþi, yaþamlarý için savaþan COVID-19 hastalarý ve ön saflardaki saðlýk personeli için dua etmek üzere yerel bir hastanenin etrafýnda toplandý. Brezilya'da balkonlarýnda ilâhi
söyleyen karantina sakinlerinin görün-tüleri sosyal medyada yayýldý. Ve Dünya çapýnda milyonlarca kiþi kiliselere sanal olarak katýlmak için giriþ yapýyor; New Jersey'deki kendi kilisem, sosyal mesafenin baþlamasýn-dan bu yana sanal izleyici sayýsýnýn yüzde 2000 arttýðýný bildiriyor.
Bazýlarý da þu anda ihtiyacýmýz olanýn inanç deðil, bilim olduðunu tartýþýyor.
33
Ve ben de diyorum ki: “Neden ikisinden de daha fazlasýna sahip olamýyoruz?”
Pew Araþtýrma Merkezi'nin yakýn tarihli bir araþtýrmasýna göre, Amerika-lýlar bu salgýna tepki olarak gerçekten de dini alýþkanlýklarýný deðiþtirdiler; araþtýrmaya katýlan yetiþkinlerin yüzde 55'i virüsün yayýlmasýnýn durmasý için dua ettiðini bildirdi. Ancak daha da önemlisi, nadiren ya da hiç dua
etmeyen bireylerin yüzde 15'i, salgýnla ilgili korkularýyla baþa çýkmanýn bir yolu olarak duaya sýðýndýðýný söylerken, herhangi bir dine mensup olmayan Amerikalýlarýn yüzde 24'ü de ayný þeyi yaptýðýný kabul ediyor.
Bu günlerde giderek daha fazla kiþinin Tanrý'ya yöneliyor olmasý o kadar da þaþýrtýcý deðil. Manhattan'daki Redeemer Presbiteryen Kilisesi'nin kurucu papazý ve New York Times'ýn en çok satan yazarý olan Dr. Timothy Keller, tarih-sel olarak kaos zaman-larýnda birçok insanýn, mantýðýný tam olarak anlamasak bile inanca döndüðünü söylüyor.
“Belli bir hastalýða izin verdiði için Tanrý'nýn sebebi nedir bilmiyorum, ama ne olmadýðýný biliyorum. O bizi sevmiyor deðil, imanda, her þey Tanrý'ya güvenip güvenmememize baðlýdýr. Ve O'nun sevgisinin ve güve-nilirliðinin en iyi kanýtý, bizi acýlardan ve ölümden kurtarmak için ödediði bedeldir" diyor.
Tamam, yani inancým beni Tanrý'nýn beni sevdiðine inandýrýyor, bu da O'nun beni koruduðu anlama geliyor. Ve koruduðu için, bir þekilde O'nun bu krizin her saniyesinde yanýmda olduðu-na olan iolduðu-nancýmla teselli bulabiliyo-rumki hiçbirimiz bu iþte yalnýz deðiliz. Yine de bu, hepimizin hissettiði tüm rahatsýzlýklarý sihirli bir þekilde ortadan kaldýrmaz ya da ilk baþta bu krizin nedenini açýklamaz.
Çocukluðumda büyükannemle birlik-te Bronx'taki yerel Katolik kilisemize
gitmemin asýl nedeni, daha sonra Kingsbridge Dougnut Shop'a bir gezi yapacaðýmýzýn garantisiydi. O gösteriþli katedralde saygý görmekten zevk alýrken, kendimi Katolik olarak taným-lamak, düþünerek aldýðým bir karardan çok Latin ailemin gelenekleri yüzün-dendi. En iyi ihtimalle dini bir rutinim vardý ama Tanrý ile asla gerçek bir kiþisel iliþkim yoktu; Ýncil hakkýndaki bilgilerim, halk hikâyeleri ve Yunan mitolojisiyle ayný zihinsel bölmede saklýydý. Üniversiteden mezun olduktan sonra, inanç kelimesi hakkýnda daha fazla düþünmeme neden olan bir gönül dönüþümü yaþadým. Makarna ve peynirli bir akþam yemeðinde, üste-sinden gelinemeyecek gibi görünen öðrenci kredisi borcum yüzünden ýstýrap çekerken bir arkadaþým geli-þigüzel bir öneride bulundu: “Borcunu Tanrý'ya havale et.” Kime?
Kredi kuruluþunu arayýp “Merhaba, artýk benden ödeme almayacaksýnýz çünkü Ýsa hepsini ödedi” diyemedim. Ama arkadaþýmýn demek istediði bu deðildi. Arkadaþým, korkmuþ, endiþeli ve geleceðimden emin olmadýðým bir ruh hali içindeyken Tanrý inancýný tecrübe etmem için O’nu davet etmemi öneriyordu. Böylece içimdeki þüpheci sese meydan okuyarak, O’nun mezhebe baðlý olmayan Hýristiyan kilisesini ziyaret ettim ve bu kadar basit, yavaþ yavaþ inanç kavramýna ýsýnmaya baþladým.
Ama geçiþim bir gecede olmadý. Baþlangýçta, cumartesi gecesi kulüpte
sabahlar, sonra pazar sabahý kiliseye giderdim. Yýllar boyunca, Tanrý'dan ziyade, iliþki durumuma, kariyerime veya dýþ görünüþüme odaklanmýþtým. 10 yýl sonra, bir papazýn karýsý olabile-ceðimi de kimse tahmin edemezdi. Hattâ þu anda sað kolumda bir zaman-lar pervasýz olan yaþam tarzýma övgü niteliðinde "Özür Yok" yazan bir dövmem bile var
Þimdi, 2020'de, bir salgýnýn ortasýn-da, bu sözler ben özür dilemeden Tanrý'ya güvendiðim için yeni bir anlam kazanýyor. Ýnancýmýn bana öðrettiði bir þey varsa, o da bu salgýnýn toplumumuzun karþýlaþtýðý ilk kriz olmadýðý þimdi ve bundan öncekilerde de Tanrý'nýn her zaman bizimle
olduðudur.
Ýncil öðretmeni Priscilla Shirer “Ýnsan zihninin, zorluklarýn ilâhi sebep-lerini tam olarak kavramasý imkânsýz. Sýkýntýlarýn, zorluklarýn önemini son-radan daha net olarak anlýyoruz ama neden olduklarýný anlayamýyoruz, özel-likle de iyi insanlarýn baþýna
geldiðinde.”diyor. Biz ölümlüler olarak Tanrý'nýn bizim için planlarýný asla tam olarak anlayamasak bile, tutunabilece-ðimiz kesin bir þey olduðunu ekliyor: “Eðer Tanrý bir þeye izin veriyorsa, bir nedeni vardýr... Koronavirüs kadar korkunç bir þey için bile. Hiçbir þey boþuna olmuyor, mutlaka olmasý gereken hayýrlý sonuçlar çýkacak.”
Bu sonuçlarýn bazýlarý þimdiden þekilleniyor olabilir. Sosyal mesafe
kurallarý ve evde geçirilen daha uzun zaman, ailelerle paylaþýlan yemekler veya akademik eðitim yükleriyle mücadeleler, insanlarýn baþka türlü sahip olamayacaklarý anýlar yaratmasý anlamýna geliyor. Bunun ötesinde, bu kadar çok insanýn evde kalmasýyla hem suç oranlarý hem de doðada kirlilik azaldý. Shirer'in de belirttiði gibi, "Pek çok insan, önceliklerini yeniden belirleme, kaybedilen tutkularý yeniden keþfetme, yanlýþ bakýþ açýlarýný düzeltme ve günlük yaþamda ihmal edilen iliþkileri yeniden kurma fýrsatýn-dan þimdiden yararlanýyor."
Gerçek inancý anlatmak yapmaktan çok daha kolay, kendim dâhil. Bu salgýn sýrasýnda, kýzýmýn ilk doðum günü partisini iptal etmek zorunda kaldým. Kocamla birlikte bir senedir planladýðýmýz California kaçamaðý-mýzý gerçekleþtiremedik. Þimdi, bütün gün hem bebeðim hem de kocamla evden çalýþan bir devlet okulu öðretmeni olmanýn nasýl bir þey olduðuna dair yeni ve karmaþýk bir dans öðreniyorum. Buna ek olarak, kocam ne zaman evden çýksa, sanki savaþa gidiyormuþ gibi dramatik bir vedâ sunuyorum.
Peki, koronavirüs nedeniyle bir yakýnýný kaybeden, iþyerini kapatmak zorunda kalan ya da “Asyalýyken öksürmek” ýrkçýlýk için bir yem ola-bileceði için güvenlik duygusunu kaybedenlerle karþýlaþtýrýldýðýnda bu dertler listesi nedir? Ve itiraf ettiðim inancýmla, kendi günlük kaygý
siperle-rimde zorlanarak yürümeyi nasýl den-geleyebilirim?
Rich Villodas, Yeni Yaþam Kardeþlik cemaatinin papazý canlý yayýn yoluyla kiliseye baðlanan insanlarýn sayýlarýnda önemli miktarda artýþ olduðuna dikkat çekiyor.
“Ýnançlar en iyi þekilde bir topluluk içinde derinleþir. Açýkçasý, sosyal mesafe þu anda bunu özellikle zor-laþtýrýyor, ancak, inançlarýný inþa etmek isteyen insanlara önerim basit. Ruhunuzun sýkýntýlarýný paylaþmak için bir veya iki arkadaþýnýzý davet edin ve Tanrý'nýn size çok yakýn olduðuna güvenerek birlikte dua edin.” diyor
Benim inancým Tanrý'nýn sözleri sayesinde bana huzur sunuyor. Son sözü bu yeni koronavirüs söylemeye-cek, Tanrý söyleyecek. O’nu göreme-semde tam olarak kavrayamasam da, Tanrý her þeyi daha büyük bir hayýr için yapýyor.
Hepimiz bazý þeylere tapýyoruz veya putlaþtýrýyoruz. Bazýlarý için bu illa Tanrý ya da din olmayabilir; finansal güvenlik, sevdikleri, saðlýk ya da kariyer olabilir. Ýnançla iliþkiniz ne olursa olsun, umarým sizi bu virüsün bizden alabileceðinden çok daha fazlasý için yaratýldýðýmýzý düþündürtebilirim. Her gece kýzýmý uyumasý için sallarken, hepimizin daha iyi geleceði için sessizce dua ederken beni en azýndan saðlam ve yerimde tutan, inancýmdýr.
Yazan: Tobin Hart, Ph.D. Çeviren: Nelda Ýnan