Konya’da Otomotiv Yan Sanayi Sektörü

Konya’da otomotiv yan sanayi sektörü önemli bir yere sahiptir. Konya Ticaret Odası tarafından hazırlanan otomotiv yan sanayi raporuna göre; Konya’da 1000 firma otomotiv yan sanayi sektöründe faaliyet göstermektedir. Bu firmalardan 300–350 tanesi uluslar arası rekabet pazarında ihracat yapmaktadır. Ayrıca sektör, ülkede imal edilen taşıt araçlarının yedek parçalarının % 80’ini üretecek kapasiteye ulaşmıştır64. Ülkemiz- deki en önemli motor supap, motor piston ve gömlek, krank, dişli ve conta fabrikaları Konya'da bulunmaktadır65.

Konya’da bu sektörde üretim yapan firmalar, yaptıkları kaliteli ürünleri iç piya- sanın yanı sıra dış piyasaya da satmaktadır. Otomotiv yan sanayisinde üretilen ürünler Konya ihracatının önemli bir kısmını oluşturmaktadır.

Son yıllarda artan rekabet koşullarında kobilerin ayakta kalabilmesi için KSO ta- rafından bir çalışma yapılmaktadır. Düzey 2 bölgeleri Kalkınma Programı kapsamında Konya Sanayi Bölgelerinde kümeleşme potansiyeli ve bir pilot uygulama projesi KSO tarafından yürütülmektedir. Kümelenmenin tanımı ise; “Birbirleri ile ilişkili veya birbir- lerinin tamamlayıcısı ürünler üreten ve satan kuruluşların sektör ve coğrafi temelde yo- ğunlaşmalarıdır”66. Konya’daki kümeleşme projesi’nin amacı ise; “Konya ilinde küme-

leşme potansiyelini tespit etmek, kümeleşme potansiyeli olan KOBİ’ lerin ulusal ve uluslararası rekabet gücünü arttırmak ve bölgesel düzeyde proje uygulama kapasitesinin artırılmasına kat- kıda bulunmaktır” 67_.

Konya’da yapılan projede Selçuk Üniversitesinden 7 kişilik bir ekip çalışmakta- dır. Proje için 1400 anket yapılmıştır ve pilot sektör otomotiv sektörü seçilmiştir68. Konya’da öncü sektör durumunda olan otomotiv sektörünün önemli bir eksiği otomobil fabrikasının olmamasıdır. Otomotiv yan sanayi sektörünün büyüyebilmesi için Kon- ya’nın daha çok yatırıma ihtiyacı vardır.

64 _{Turan, a.g.e.,s.20}

65 _{Dünya Ticaret Merkezi Antalya Şubesi, “ Konyalı Otomotivciler Kümelenme Modeli ile Dünyaya}

Açılacak”, http://www.wtcantalya.net/haber.php?cid=0&hid=189, (17.03.2008)

66 _{Nalan Söylemez, “Kümelenen Şirketler Büyük Alıcıları Kolay İkna Ediyor.” İTO Gazetesi,}

http://www.ito.org.tr/itoportal/frmSDMBody.aspx?tabid=451&CatalogID=946&mid=1&DOC=17agu stos_analiz_kumelenme.doc.html, (17.03.2008)

67 _{KSO, Konya Sanayi Bölgelerinde Kümeleşme Potansiyeli ve Bir Pilot Uygulama Projesi,}

http://www.konyacluster.com/index.php?option=com_content&task=view&id=14&Itemid=28, (22.03.2008)

68 _{Dünya Ticaret Merkezi Antalya Şubesi, “ Konyalı Otomotivciler Kümelenme Modeli ile Dünyaya}

61 Otomotiv sektöründe çalışacak eğitimli eleman ihtiyacını karşılamak için meslek yüksek okulları bulunmaktadır. Bunlardan biri de; Konya’da Selçuk Üniversitesi’ne bağlı Seydişehir Meslek Yüksek Okulunda bulunan otomotiv bölümüdür.

Tablo 2.11: Metal Eşya, Makine, Motorlu Araç, Ölçü Kontrol Cihazları Sanayi İşkolu (28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35)Metal Eşya, Makine,

Motorlu Araç, Öl. Kont. Cihaz. San. İş kolu Konya Türkiye

Toplam İşletme Verileri

Toplam İşletme Sayısı 1761 46482

Bu İşkolundaki İşletme sayısı 735 10162

İşkolunun Toplamdaki Oranı % 41,74 21,86

Finans İhtiyacı Olan İşletme Sayısı 1365 30571

İhracat Yapan İşletme Sayısı 534 16707

Yeni Yatırım Yapacak İşletme Sayısı 1444 32649

Finans

İşkolunda Finans İhtiyacı Olan İşletme 579 7246 İşkolundaki İşletme sayısına Oranı % 78,78 71,30 Bu İşkolundaki Finans İht. Olan İşl. Rin.

Toplam F.İşl. E.Oranı 42,42 23,70

İhracat

İşkolunda İhracat Yapan İşl. 322 4.425

İşkolundaki İşl. Sayısına Oranı % 43,81 43,54 Bu İşkolunda İhracat Yapan İşl. Toplam

İhr. Yapan İşl. E Oranı 60,30 26,49

Yeni Yatırım

İşkolunda Yeni Yatırım Yapacak İşl. 619 7916

İşkolundaki İşl. Sayısına Oranı % 84,22 77,90 Bu İşkolunda Yeni Yatr. Yapacak İşl.

Toplam Yat. Y.cak işl. E Oranı 42,87 24,25

Kaynak: KOSGEB, Bölgesel Kalkınma Araştırma Raporu, “TR 52 Konya Alt Bölgesi”, Ankara, Ocak 2006 ,s. 47

KOSGEB’in Ocak 2006 yılında yayınlanan raporuna göre, Konya’da bu işko- lundaki işletme sayısı 735’tir. Konya’da diğer sektörlere göre en fazla işletme sayısına sahip olan sektör metal eşya, makine, motorlu araç, ölçme kontrol cihazları sanayi sek- törüdür. İhracat yapan işletme sayısı 322’dir. İş kolundaki işletmelerin % 43,81’i ihracat yapmaktadır. Finans ihtiyacı olan işletme sayısı 579’dur. İş kolundaki işletmelerin % 78,78’i finans ihtiyacı olan işletmelerdir. Yeni yatırım yapacak olan işletme sayısı 619’dur.İş kolundaki işletmelerin % 84,22’si yeni yatırım yapacak olan işletmelerdir. Konya’da ve ülke genelinde bu iş kolundaki işletmelerin % 50’ye yakın bir kısmı ihra- cat yapmaktadır. Özellikle Konya’da bu sektör denildiği gibi lokomotif bir sektördür.

TOBB sanayi veri tabanına göre; metal eşya-makine ve gereç, ulaşım-aracı ilmi ve mesleki ölçme aletleri sanayisinde 1013 firma bulunmaktadır69.

62 Tablo 2.12: Metal Eşya-Makine ve Gereç, Ulaşım-Aracı İlmi ve Mesleki Ölçme Aletle-

ri Sanayisi Sektöründe Çalışanların Dağılımı

Mühendis Teknisyen Usta İşçi İdari Toplam

Konya 787 863 2549 15053 2213 21465

Kaynak: http://sanayi.tobb.org.tr/personel_liste2.php?kod=38, (31.03.2008)

Yukarıdaki tabloya göre; sektörde çalışanların, % 70’ini işçiler oluştururken % 12’ sini ustalar oluşturmaktadır. Bu sektörde yüksek oranda vasıfsız işçi istihdam edilmiştir.

Tablo 2.13: Metal Eşya-Makine ve Gereç, Ulaşım-Aracı İlmi ve Mesleki Ölçme Aletle- ri Sanayisi Sektöründe Personel Aralıklarına Göre Firmaların Dağılımı

PS<=9 10<=PS<=49 50<=PS<=99 100<=PS<=249 250<=PS TOPLAM

Konya 434 513 39 23 4 1013

Kaynak: http://sanayi.tobb.org.tr/sektor_liste3.php?kod=38 , (02.04.2008)

Metal Eşya-makine ve gereç, ulaşım-aracı ilmi ve mesleki ölçme aletleri sanayisi sektöründeki 1013 firmadan 947’si 50 kişiden daha az sayıda personel çalıştıran işyerle- ridir. Kümeleşme çalışmasıyla bu sektördeki kobilerin daha fazla ihracat yapmaları ve rekabet güçlerinin artmasını sağlamaya çalışılmaktadır. Konya’da en önemli sektör du- rumunda olan metal eşya-makine ve gereç sektörü bu çalışmalar neticesinde daha da büyüyecektir.