Konya İlindeki İşletmelerin Hukuki Statüsüne Göre Dağılımı

Temmuz 2005 KOSGEB Saha Araştırma Çalışması Konya İli Değerlendirme Raporuna göre, Konya’da faaliyet gösteren 1.600 küçük ve orta ölçekli işletme içerisin- den 744’ü yani % 50’ye yakın bir kısmı limited şirket şeklindedir. % 36,75’lik kısmı şahıs şirketi ,% 15,69’u anonim şirket şeklindedir

97 Tablo 3.12: Konya İlindeki İşletmelerin Hukuki Statüsüne Göre Dağılımı

Hukuki Durum _{İşletme Sayısı Yüzde}

Limited 744 %46,50 Şahıs 588 %36,75 Anonim 251 %15,69 Kolektif 4 %0,25 Komandit 2 %0,13 Kooperatif 2 %0,13 Diğer 9 %0,56 Toplam 1.600 %100,00

Kaynak: KOSGEB, Kosgeb Saha Araştırma Çalışması Konya İli Değerlendirme Raporu, Ekonomik ve Stratejik Araştırmalar Merkez Müdürlüğü, Temmuz 2005,Ankara, s. 9

Konya ilindeki işletmelerin yıllar itibariyle hukuki durumuna göre dağılımı ince- lendiğinde; 1980 yılında işletmelerin %50’ye yakın bir kısmı adi ortaklık, % 34’ü ise kolektif şirket iken, 1997 yılında işletmelerin % 70’e yakın bir kısmı limited şirket, % 23’ü de anonim şirket şeklindedir. 2005 yılındaki KOSGEB raporuna göre ise; işletme- lerin % 50’ye yakın bir kısmı limited şirket, % 36,75’i şahıs şeklindedir. Limited şirket ve anonim şirketin payı düşerken şahıs şirketin payı artmıştır.

98 SONUÇ

Geçmişten günümüze sahip olduğu kültürel zenginliği ile Anadolu’nun ortasında geniş bozkırlarıyla tarım ve sanayi şehri olan Konya, ekonomisiyle ele alındığında ne yazık ki gerekli yatırımlar yapılmadığı için istenilen düzeye gelememiştir.

Konya ekonomisinde önemli bir yer tutan tarım sektörünün GSYİH’ deki payı azalsa da diğer sektörler arasında halen birinci sıradaki yerini korumaktadır. Tarım sek- töründe çalışan kişi başına düşen katma değerin düşük olması neticesinde kişi başına düşen GSYİH’ de ülke ortalamasının altında kaldığı görülmektedir.

Son yıllarda Konya ekonomisinde organize sanayi bölgelerinin faaliyete geçme- siyle sanayileşme hız kazanmıştır. Öncelikli olarak tarıma dayalı sanayi olarak bilinen gıda, tarım alet makineleri sanayilerinin geliştiği Konya’da, ardından otomotiv yan sa- nayisi sektörü gelişmiştir. Son yıllardaki gelişmeler neticesinde; otomotiv yan sanayi sektörü, Konya sanayisinde lokomotif sektör durumuna gelmiştir. Otomotiv yan sanayi sektöründeki üretilen ürünler, Konya’dan yapılan ihracatta ilk sıralarda yer almaktadır.

Konya’daki imalat sanayisinde faaliyet gösteren işletmelerin çoğu Türkiye’de olduğu gibi küçük ve orta ölçekli işletmelerden oluşmaktadır. KOBİ’ lerin başkenti ola- rak da adlandırılan Konya’da, Konya Sanayi Odası tarafından bir kümeleşme projesi yürütülmektedir. Bu proje ile Konya’daki KOBİ’ lerin gün geçtikçe artan rekabet ortamı içerisinde ayakta kalabilmeleri ve rekabet güçlerini artırabilmeleri sağlanmaya çalışıl- maktadır. KOBİ’ ler için son derece önem taşıyan bu projedeki pilot sektör otomotiv sektörü olarak belirlenmiştir.

Konya’da öne çıkan sektörlerden olan makine imalat sanayi sektörü ile döküm sanayi sektörü savunma sanayisi için son derece önemli sektörlerdendir. Türkiye sa- vunma sanayisinde her makineyi yapabilecek yeterlilikte olan makine imalat sanayi sek- törünün gelişimi, Konya için olduğu kadar Türkiye için de önem arz etmektedir.

Sonuç olarak, Konya tarım kenti olma dışında sanayi kenti olma yolunda hızla ilerleyen bir şehirdir. Her geçen gün imalat sanayisinde üretilen ürünlerle ve yapılan ihra- catla adından daha çok söz ettirmeyi başarmıştır. Çalışmanın başında kurduğumuz varsa- yımların hepsi doğrudur. Gelişen her şehir gibi Konya’nın da bir takım problemleri ve ek- siklikleri bulunmaktadır. Bu problemler ve çözüm önerileri aşağıda sıralanmaktadır.

99 — Tarım sektöründe verimliliğin artması için çiftçiler bilgilendirilmeli, küresel ısınmayla birlikte suyun son derece önem kazandığı bu dönemde, suyu bilinçli kullana- bilmek için yeni sulama teknikleri hakkında çiftçilere bilgi verilmeli ve kuracakları te- sislerde düşük ya da sıfır faiz gibi kredi imkânlarıyla finansal destek sağlanmalıdır.

— Yapılan araştırmalarda Konya’daki imalat sanayisinde faaliyet gösteren iş- letmelerin en büyük sorunun finansman sorunu olduğu görülmektedir. Yaşanan ekono- mik krizlerin ardından zor durumda kalan işletmeleri bu sıkıntılı dönemden kurtulabil- meleri için kredi faizleri düşürülmeli, girdi maliyetleri azaltılmalıdır.

— Konya’da imalat sanayisindeki sektörlerin hemen hepsinde nitelikli eleman eksiği bulunmaktadır. Bu eksiğin giderilmesi için üniversite ve sanayi işbirliği içinde olmalıdır. Ayrıca, ilde bir teknik üniversite ve mesleki eğitim merkezi kurulmalıdır. Ni- telikli işgücünün göçünü engellemek için de işgücüne ödenen ücretler tatmin edici dü- zeyde olmalıdır.

— İmalat sanayisinde faaliyet gösteren firmaların ulusal ve uluslar arası rekabet gücü artırılmalıdır. Son yıllarda Çin’den ithal edilen ürünlerin ucuz olması sebebiyle re- kabet şartları ağırlaşmıştır. Ucuz emek girdisiyle ülkeye gelen Çin malları karşısında ülke genelindeki işletmeler gibi Konya’daki işletmeler de zor durumda kalmışlardır. Çin ile rekabet edebilmek için imalat sanayisindeki firmaların markalaşmaya gitmeleri ge- rekmektedir.

— Konya’da sanayinin itici gücü olan otomotiv yan sanayi sektörünün en büyük eksiği, Konya’da halen bir otomobil fabrikasının olmamasıdır.

— İşletmeler, KOSGEB, ticaret ve sanayi odaları, üniversite ve diğer ilgili kuru- luşlar ile işbirliği içinde olmalıdır.

— Yapılan araştırmalarda Konya’daki işletmelerin % 27’lik bir kısmının teşvik- ten yararlandığı ve bu teşvikler içinde en az kullanılanının AR-GE teşviki olduğu sonu- cu ortaya çıkmıştır. Firmaların, yeni ürün ve üretim süreci bulup geliştirebilmeleri için AR-GE ye daha fazla yatırım yapmaları gerekmektedir.

— Teknolojinin önem kazandığı günümüzde, müteşebbisler için bürokratik en- geller kaldırılmalı ve elektronik ortamda işlemlerin daha hızlı yapılması sağlanmalıdır.

100 KAYNAKÇA

ALBENİ, Mesut (2004); “Türkiye’de Teknolojik Öğrenmenin Alansal Analizi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 22, Ocak-Haziran, s.s:19–37

AFŞAR, Bilge (2007); Tekstil Sektör Raporu, KTO, Etüt Araştırma Servisi BULUŞ, Abdülkadir (2003); Türk İktisat Politikalarının Tarihi Temelleri,

Tablet Kitabevi, Konya

Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi, 13.Cilt, Milliyet Yayınları, İstanbul DİNÇER Bülent, Metin Özaslan ve Taner Kavasoğlu (2003); İllerin ve Bölgele-

rin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (2003), DPT, Bölge- sel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü, Yayın No DPT 2671

DPT (2006), İllerde Öne Çıkan Sanayi Sektörleri, Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü, Ankara

DPT (2000), Uzun Vadeli Strateji ve Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 2001- 2005, Ankara

DPT (1973), Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı 1973–1977, Ankara DPT (1979), Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı 1979–1983, Ankara DPT (1985), Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1985–1989, Ankara

DPT (2000), Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Bölgesel Gelişme Özel İhti- sas Komisyonu Raporu, Ankara

ERTEKİN, Murat (2005); Sektörler İtibariyle Üretim-Dış ticaret İlişkisi ve Rekabet Koşulları, T.C Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı

ESEN Âdem, “Konya’da Tarım Sektörü ve İstihdamla İlgili Bir Değerlendirme”, Konya’da Tarım ve Tarımsal Sanayi Sorunlarının Tesbiti Sempozyumu, Ed: Âdem Esen, Ali Akmaz, Mehmet Babaoğlu, Mayıs 2007, s.s 237–251

EŞİYOK, B.Ali (2002); Türkiye Ekonomisinde Bölgesel Dengesizlikler (Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinin Kalkınmasına Yönelik Bir Model Öne- risi, Türkiye Kalkınma Bankası, Araştırma Müdürlüğü, Ankara

KÂĞITÇI, Aziz (2003); “Konya Ekonomisi”, Ulusal 1.Konya Ekonomisi Sem- pozyumu, Ed: Âdem Esen, Ali Akmaz, Konya, s.s:55–80

KARAÇAY-ÇAKMAK Hatice, Lütfi Erden(2005);“Yeni Sanayi Odakları ve Sa- nayinin Yeni Mekân Arayışları: Denizli ve Gaziantep Örneği”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 6, Sayı 1,s.s:111–129

101 KAFALI, Mehmet Ali(2002); İç Anadolu Bölgesi “Ekonomik ve Sosyal Durum

Raporu”,Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş.Araştırma Müdürlüğü, Ankara

KAFALI, Mehmet Ali(2001); Konya, Uygun Yatırım Alanları Araştırması, Tür- kiye Kalkınma Bankası, Araştırma Müdürlüğü, Ankara

KESKİN, Hatice (2007); “Tarım Alet ve makineleri Sanayi Yapısı ve Problemle- ri”, Konya’da Tarım ve Tarımsal Sanayi Sorunlarının Tesbiti Sempozyumu, Ed: Âdem Esen, Ali Akmaz, Mehmet Babaoğlu, s.s: 279–284

KILINÇ, Esma (2007); Ayakkabı Sektör Raporu, KTO, Etüt Araştırma Servisi KOSGEB (2006); Bölgesel Kalkınma Araştırma Raporu, “TR 52 Konya Alt

Bölgesi”, Ankara

KOSGEB (2005); KOSGEB Saha Araştırma Çalışması Konya İli Değerlen- dirme Raporu, Ekonomik ve Stratejik Araştırmalar Merkez Müdürlüğü

KOSGEB İstanbul İkitelli İşletme Geliştirme Merkez Müdürlüğü(2005); Kobilere Yönelik Destekler: Semineri, İstanbul Ticaret Odası, Yayın No:2005–24,2, İs- tanbul

KÖMÜRCÜ, Mavişe (2003); “1950’den sonra Konya’da Sosyal ve Ekonomik Değişmeler”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlamamış Yük- sek Lisans Tezi, Konya

KTO (2007); Savunma Sanayi ve Konya’nın Savunma Sanayi Potansiyeli, Etüt Araştırma Servisi, Konya

KTO (2007); Konya ili Sosyo-Ekonomik Görünümü, Etüt Araştırma Servisi, Konya

KTO (2007); Konya İlinin Sorunları, Öncelikleri ve Beklentileri, Etüt Araştır- ma Servisi, Konya

KTO (2007); “Konya’da tarım ve tarımsal sanayi sorunları ve öneriler”, Kon- ya’da Tarım ve Tarımsal Sanayi Sorunlarının Tespiti Sempozyumu, Eds: Âdem Esen, Ali Akmaz, Mehmet Babaoğlu, Mayıs 2007,s.s: 252–264

Konya Sanayi Odası (2002); Konya Sanayi Envanteri Araştırması, Konya OĞUL, Mehmet (2003); “Genel Ekonomik Göstergeler”, Ulusal 1.Konya Eko- nomisi Sempozyumu, Ed: Âdem Esen, Ali Akmaz, Konya, s.s: 41–53

ÖZDİL, Metin(2003); “Konya İlinde Yürütülen Kamu Yatırımları”, Ulusal 1.Konya Ekonomisi Sempozyumu, Ed: Âdem Esen, Ali Akmaz, Konya, s.s: 81–100

ROSTOW, W.W (1999); İktisadi Gelişmenin Merhaleleri: Komünist Olmayan Bir Manifesto, Çev. Erol Güngör, Ötüken Yayınevi, İstanbul

102 SARI, Selahattin(1995); “Konya’nın Sınaî Yapısı ve İl kalkınmasındaki Rolü”,

Konya İlinin Ekonomik Kalkınması, İktisadi Araştırmalar Vakfı, İstanbul SEYİDOĞLU, Halil(1993); Uluslar arası İktisat: Teori, Politika ve Uygulama,

Güzem Yayınları,9.Basım, İstanbul

SEVGİ, Cezmi (1994); “Sanayileşme Sürecinde Türkiye ve Sanayi Kuruluşla- rının Alansal Dağılımı”, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş, İstanbul

SÖNMEZ, Osman (2003);“Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Konya Sanayisine Bir Bakış”, Ulusal 1.Konya Ekonomisi Sempozyumu, Ed: Âdem Esen, Ali Akmaz, Konya, s.s 21–24

ŞAHİN, Hüseyin (2000);Türkiye Ekonomisi, Ezgi Kitabevi Yayınları,6.Basım, Bursa

ŞİMŞEK Lütfi ve diğerleri (2007); MÜSİAD Konya Gelişim Grubu, “Konya Ovaları Sulama Projeleri ve Mavi Tünel”, Konya’da Tarım ve Tarımsal Sanayi Sorunlarının Tespiti Sempozyumu, Ed: Âdem Esen, Ali Akmaz, Mehmet Babaoğlu, Mayıs, s.s:157–170

TARAKÇIOĞLU Necmettin ve diğerleri(1995); Selçuk Üniversitesi ve Konya Sanayi Odası İşbirliği ile Konya Sanayi Potansiyelinin Araştırılması, Selçuk Üniversitesi Araştırma Fonu, Proje No:93/058, Konya

T.C.Sanayi ve Ticaret Bakanlığı(2006); İllerin Sanayi ve Ticaret Durum Rapo- ru, Strateji Geliştirme Başkanlığı

T.C.Sanayi ve Ticaret Bakanlığı (1999); 1998 Yılı Konya İli’nin Yıllık Ekono- mik ve Ticari Durumu Hakkında Rapor, Konya Sanayi ve Ticaret Müdürlüğü TURAN, Seyida (2006); Otomotiv Sanayii Sektör Raporu, KTO, Etüt Araştır-

ma Servisi

TÜRKAN, Erdal; “1990 Sonrasında Türkiye’de Sanayileşme”, Türkiye Ekono- misi: Sektörel Analiz, Yay. Haz. Ahmet Şahinöz, Türkiye Ekonomi Kurumu, Turhan Kitabevi Yayınları, Ankara, Ekim 1998, s.s 111–145

TÜİK (2001);Yıllık İmalat Sanayi İstatistikleri TÜİK; Bölgesel Göstergeler Konya-Karaman TR 52

TÜRKONFED (2005); Bölgesel Karşılaştırmalı Sektörel Analiz ve Göreli Üs- tünlükler Araştırması: İç Anadolu: Eylül 2005

ULUDAĞ İlhan, Erişah Arıcan (2003);Türkiye Ekonomisi, Der Yayınları, İstanbul YAVİLİOĞLU, Cengiz(2002);“Geri Kalmışlık Olgusu ve Ekonomistik Kalkınma

Teorileri (Eleştirel bir Yaklaşım)”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, s.s:49–70

103 PAKSOY Turan, Hasan Kürşat Güleş; “ Konya’da Makine İmalat Sektöründe Faaliyet Gösteren Küçük Ve Orta Ölçekli İşletmelerde Tedarik Zinciri Yönetimi Sürecinde Yeni Teknolojilerin Kullanım Düzeyi Üzerine Bir Araştırma”, Sigma Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, Cilt: 25.Sayı:2,s.s:149–160

İNTERNET KAYNAKLARI

Afşar, Bilge; “Organize Sanayi Bölgeleri ve Konya OSB’leri”,KTO, İpek Yolu Dergisi, Nisan 2006,

http://www.kto.org.tr/tr/dergi/dergiyazioku.asp?yno=591&ano=57, (10.02.2008) Akgöl Mustafa, Fatih Özsoy; “TÜMOSAN özelleştirmeden sonra yeni tasarımlar- la üretimini 24 kat artırdı”, İpek Yolu Dergisi, Haziran 2006, http://www.kto.org.tr/tr/dergi/dergiyazioku.asp?yno=655&ano=59, (22.03.2008) Askon, Organize Sanayi Bölgeleri 3,http://www.askon.org.tr/arastirma/rapor3.pdf (10.02.2008)

Büyük, Sedef Seçkin;“5 Farklı Türkiye”, Capital Aylık İş ve Ekonomi Dergi- si,Kasım 2003, http://www.capital.com.tr/haber.aspx?HBR_KOD=422, (20.3.2008)

Çelik, Mehmet; “Türkiye Otomotiv Yan Sanayinde Konya’nın Yeri”, KTO, İpek Yolu Dergisi, Ekim 2007,

http://www.kto.org.tr/tr/dergi/dergiyazioku.asp?yno=1074&ano=75, (21.03.2008) Dünya Ticaret Merkezi Antalya Şubesi, “ Konyalı Otomotivciler Kümelenme Mo- deli ile Dünyaya Açılacak”,

http://www.wtcantalya.net/haber.php?cid=0&hid=189, (17.03.2008) Ertin Gaye, “Türkiye’de Sanayi”, s. 177

http://www.aof.anadolu.edu.tr/kitap/IOLTP/2291/unite10.pdf, (28.03.2008) Kobi Stratejisi ve Eylem Planı (2007–2009), Ocak 2007

http://ekutup.dpt.gov.tr/esnaf/kobi/strateji/2007.pdf , (17.03.2008)

KTO, “Aile Şirketleri Kurumsallaşmalı”, İpek Yolu Dergisi, Kasım 2004, http://www.kto.org.tr/tr/dergi/dergiyazioku.asp?yno=136&ano=39, (17.03.2008) KTO, “TÜYAP’ TA 3.Ağaç İşleme Makineleri ve Intermob 2006 Fuarı”, İpek

Yolu Dergisi, Mayıs 2006,

http://www.kto.org.tr/tr/dergi/dergiyazioku.asp?yno=611&ano=58, (27.03.2008) KTO, “Ayakkabıcılık Sektöründe İşgücünün Yetiştirilmesi ve Modernizasyonu

Projesi kapsamında kursiyerler sertifikalarını, tasarım yarışmasında dereceye gi- renlerde ödüllerini aldı”, İpek Yolu Dergisi, Ocak 2008,

104 KSO, Konya Sanayi Bölgelerinde Kümeleşme Potansiyeli ve Bir Pilot Uygu-

lama Projesi,

http://www.konyacluster.com/index.php?option=com_content&task=view&id=14 &Itemid=28, (22.03.2008)

“Şehirlerin lokomotif gücü…Ticaret ve Sanayi Odaları…”, Sektör Yayıncılık Ye- dek parça &servis donanımları, Yıl:6, Sayı 34, Mayıs Haziran 2006, http://www.sektoryayincilik.com/yedekparca/detay.asp?y=443, (21.03.2008)

Söylemez, Nalân; “Kümelenen Şirketler Büyük Alıcıları Kolay İkna Ediyor.”İTO Gazetesi,

http://www.ito.org.tr/itoportal/frmSDMBody.aspx?tabid=451&CatalogID=946& mid=1&DOC=17agustos_analiz_kumelenme.doc.html, (17.03.2008)

TÜİK Veritabanı, http://www.tuik.gov.tr/jsp/duyuru/upload/vt/vt.htm www.tuik.gov.tr/BolgeselIstatistik/tabloOluştur.do, (08.03.2008) TOBB Sanayi Veritabanı, http://sanayi.tobb.org.tr/

http://www.kto.org.tr/tr/konya/tanitim.asp?yno=2&bno=1, (10.03.2008) http://www.konya.gov.tr/KONYA2008/egitim.htm, (18.2.2008) http://www.tarim.gov.tr/arayuz/10/icerik.asp?fl=uretim/organiktarim/organik_tarim.htm #EKOLOJİK%20TARIM%20NEDİR, (13.02.2008) http://www.konyamobilyafuari.com/, (27.03.2008) http://www.kobizirvesi.org.tr/03_02_a.doc, (04.04.2008) http://www.merameml.k12.tr/bol_type.asp?iType=220, (27.03.2008) http://www.ataml.com/index.php?option=com_content&task=view&id=22&Itemid=59, (24.03.2008) http://www.merameml.k12.tr/bol_type.asp?iType=221, (24.03.2008) http://www.ataml.com/index.php?option=com_content&task=view&id=15&Itemid=69, (24.03.2008) http://www.selcuk.edu.tr/tanitim/tarihce.htm, (20.03.2008) http://www.konya.gov.tr/KONYA2008/egitim.html, (18.02.2008) http://www.kto.org.tr/dosya/tanitim/ekonomi.pdf, (22.2.2008) http://www.dpt.gov.tr/bgyu/bgr/eg/yatirimcari.htm, (06.03.2008) http://www.kosb.gov.tr/tr/default.asp, (10.02.2008)

105 http://www.dtm.gov.tr/dtmweb/index.cfm?action=detay&dil=TR&yayinid=1128 &icerikid=1234&from=home, (25.02.2008) http://www.konyaseker.com.tr/default.asp?pg=detay&id=55, (22.03.2008) http://www.konyacimento.com.tr/fabrika.htm, (22.03.2008) http://tumosan.com.tr/tarihce.html, (22.03.2008) http://tumosan.com.tr/uretim.html, (22.03.2008) http://www.tuik.gov.tr/BolgeselIstatistik/tabloOlustur.do, (08.03.2008) http://www.merameml.k12.tr/bol_type.asp?iType=220, (27.03.2008)