Örnek l: Dar mükellef kurum (X) Türkiye' de bulunan işyeri vasıtası ile 2005 yılı içersinde
800.000.-YTL tutarında ticari kazanç elde etmiştir.
Bu kurumun ticari karı içerisinde 90.-YTL tutarında
serbest bölgeden elde ettiği kazanç ile 25.000.-YTL tutarında iştirak kazancı istisnası vardır. Öte yandan mükellef kurum 2005 yılında GVK ı9'un
cu maddesi kapsamında 250.000.-tutarında
ya-tırım harcaması yapmıştır. Kanunen kabul edil-meyen giderleri ise 75.000.-YTL dir.
Buna göre mükellef kurumun kurumlar ver-gisi şu şekilde hesaplanacaktır.
Ticari Bilanço Karı 800.000
K.K.E.G 75.000
Kar ve ilaveler Toplamı 875.000 Serbest Bölge Kazancı 90.000 iştirak Kazancı istisnası 25.000 Zarar Dahi Olsa indirim ve
istisna Toplam ı 115.000
Kar 760.000
Yatırım indirimi (250 x 0.40) ıoo.ooo
Kurum Kazancı Matrahı 660.000
Hesaplanan KV. ı98.000
Ömek 2 : Mükellef kurumun ticari bilanço
karı ı.500.000.-YTL 'dir. Mükellef kurumun ticari bilanço karı içerisinde 300.000.-YTL iştirak
kazan-cı, 100.000-YTL emisyon primi ve ı50.000.-YTL ser-best bölge kazancı mevcuttur. Ayrıca mükellef kurumun 2005 ticari bilanço karının içerisinde
ı. 10.2004 yılında edindiği ve 30.ıı.2005 tarihinde
sattığı ve sermayesine ilave etme kararı aldığı
100.000.-YTL gayrimenkulün satış kazancı mev-cuttur. Mükellef kurum 2005 takvim yılında ba-kanlar kurulu tarafından vergi muafiyeti tanınan
bir vakfa makbuz karşılığı 50.000.-YTL bağışta
bu-lunmuştur. Ayrıca 2005 takvim yılında profesyo-nel bir spor kulübüne sponsor olmuş ve bu span-sorluk çerçevesinde 200.000.-YTL harcama
yap-mıştır. (Bağış ve yardımlar ile spansorluk
harca-maları herhangi bir gider hesabına
kaydedilme-miştir.) 2004 yılından devreden geçmiş yıl zararı
ise 250.000.-YTL dir.
Verilere ilişkin Açıklamalar: Mükellef kuru-mun iştirak kazancı, emisyon primi, serbest bölge
kazancı KVK 8. maddesi ve serbest bölgeler
ka-vergi
raporu ÖZEL BÖLÜM
sayı:81 • nisan · mayıs 2006n unu gereği kurumlar vergisinden istisna dır. Gay-rimenkul satış karı ise KVK'nın 8/12. maddesinde belirtilen iki tam yıl aktifte bulunma şartı
gerçek-leşmediği için istisna kapsamında değildir.
Mükellef kurum Bakanlar Kurulu tarafından
muafiyet tanınmış olan vakfa yapmış olduğu
ba-ğış tutarını KVK 14/ 1-b maddesi gereği ( o yıla ait kurum kazancının %5'ine kadar olan kısmını )indi-rebilir. Mükellef kurumun indirebileceği bağış ve
yardımın üst sınırı ise ticari bilanço karından işti
rak kazançları ve geçmiş yıl zararı indirildikten sonra bulunan tutarın "'o5'i kadar olan kısmıdır.
Öte yandan mükellef kurumun 14/ l-e maddesi
gereği yapmış olduğu spansorluk harcamasının
profesyonel bir spor dalı olması sebebiyle %50'1ik
kısmını indirim konusu yapabilir.
Bu veriler altında mükellef kurumun Kurum-lar Vergisi aşağıda gösterildiği gibidir.
Ticari Bilanço Karı 1 .500.000 .-Kar ve ilaveler Toplamı ı .500.000.-Serbest Bölge Kazancı(-) 150.000.-iştirak Kazancı istisnası (-)
Emlsyon Primi(-)
Zarar Dahi Olsa indirim ve istisnalar Toplamı
Kar
Geçmiş yıl zararı (-) indirime esas tutar
Bağış ve yardımlar (-) Spansorluk Harcaması (-) Kazancın bul. Hal. ind.ist. Ve indirimler Toplamı
Kurumlar Vergisi Matrahı
Hesaplanan Kurumlar Vergisi
300.000.-
100.000.- 550.000.- 950.000.- 250.000.- 700.000.- 47.500,-
100.000.- 147.500.- 552.500.-
165.750.-Ömek 3: Fırat inşaat ve Ticaret AŞ.'nin 2005 hesap dönemine ilişkin verileri aşağıdaki gi-bidir:
ı. Bilanço Karı 1 .000.000 YTL 2.Kanunen Kabul Edilmeyen
Giderler (KKEG) (75.000 + 10.000) (KVK Mük md 14 gereği bağış
ve yardımlar dahil) 85.000 YTL 3. Yatırım indirimi (Ol .4.2005 tarihinde
Fabrikaya alınan kamyon, GVK md
19'agöre 100.000YTLx<ro40=) 40.000YTL 4. Yurt Dışı inşaat işi Kazancı : 25.000 YTL 5. Gayrimenkul Satış Karı (KVK md
8/l2'ye göre sermayeye eklenmiş) 45.000 YTL 6. Serbest Bölgelerden Elde
Edilen Kazanç 150.000 YTL
7. Kredi Yurtlar Kurumu'na Öğrenci Vurdu inşaatı için Yapılan Bağış:
(100 Yatak Kapasiteli) 75.000 YTL 8. Yıl içinde Kesinti Yoluyla
Ödenen Vergiler
9. Ödenen Geçici Vergi 10. Toplam Geçmiş Yıl Zararı
55.000 YTL 120.000 YTL 15.000 YTL Buna göre kurumlar vergisi şöyle
hesapla-nacaktır:
ı -Ticari Bilanço Karı
ll- iLAVELER KKEG C+)
-Kredi Yurtlar Kurumu .. .75.000 - Diğer KKEG .... 10.000
1 .000.000 YTL
85.000 YTL lll- Zarar Olsa Dahi indirilecek istisna
ve indirimler
Yurtdışı inşaat işi Kazancı ( - ) Bina Satış Karı CKVK md 8/12) (-) Serbest Bölgelerden Elde Edilen Kazanç ( -)
Kar ve ilaveler Toplamı
Zarar Olsa Dahi ind. istisna ve indirimler Toplamı
Kar
Mahsup Edilecek Toplam
25.000 YTL 45.000 YTL
150.000 YTL l .085.000 YTL
220.000 YTL 865.000 YTL
183
sayı:81 • nisan · mayıs 2006
ÖZEL BÖL ÜM v e rgi raporu
Geçmiş Yıl Zararı
indirime Esas Tutar
IV- Kazancın Bulunması Halinde ind. istisna ve indirimler
15.000 YTL 850.000 YTL
Eğitim ve Sağlık Tes. ile Yurt inşaatına ilişkin Bağış ve Yardım
CKVK. mük md 14/c) C-) Yatırım indirimi (-)
Kazanç Bulun. Halinde indirilecek istisna ve indirim Toplamı
V-Dönem Safi Kurum Kazancı
CKV Matrahı)
Hesaplanan Kurumlar Vergisi (Matrah x %30)
Yıl içinde Kesinti Yoluyla Ödenen Vergiler Geçici Vergi
Mahsup Edilecek Vergiler
Toplamı
Ödenmesi Gereken Kurumlar
75.000 YTL 40.000 YTL
115.000 YTL
735.000 YTL
220.500 YTL
55.000 YTL 120.000 YTL
175.000 YTL
Vergisi 45.500 YTL
ömek 4: Ufuk A.Ş. tam mükellef bir kurum-dur ve inşaat sektöründe faaliyet göstermekte-dir. Mükellef kurumun O ı .O ı .2005-31. 12.2005 he-sap dönemi faaliyetlerinin sonuçlarına ilişkin bil-giler aşağıda yer almaktadır.
ı- Şirket Türkiye'de yapmış olduğu inşaat
malzemeleri satışından 30.000.000.-YTL tutarında hasılat elde etmiş olup, yurt içinde satılan bu
malların toplam maliyeti 18.000.000.-YTL'dir.
2- Şirket 2005 yılı içinde döviz karşılığı Al-manya'ya 20.000.000.-YTL tutarında inşaat mal-zemesi satmış olup bu malların toplam maliyeti ise 12.000.000.-YTL'dir.
3- Şirket yıl içerisinde sermaye artımında bulunmuş ve itibari değeri 250.000.-YTL olan his-se his-senetlerini 400.000.-YTL 'ye satmıştır.
4- Ufuk A.Ş. tam mükellef kurum olan Çağla
yan AŞ. 'nin %50 oranında hissedarıdır. Çağlayan A.Ş. nin 2004 yılı dağıtılabilir karı 3.000.000.-YTL' dir.
5- Mükellef kurum 2005 takvim yılında
ital-ya'da bir binanın onarım işini yüklenmiş olup bu
iş dolayısı ile ı .200.000.-YTL kazanç sağlamış ve bu kazancı 2005 takvim yılı hesaplarına
kaydet-miştir.
6- Mükellef kurum 2002 yılında 40.000.-YTL 'ye satın aldığı ve aktifine kaydettiği arsayı 2005
yılı içinde 150.000.-YTL peşin bedelle satmış ve bu
satıştan 110.000.-YTL kazanç elde etmiştir. Şirket satıştan doğan kazaneını sermayeye ekleme
ka-rarı almış ve 2005 takvim yılında sermaye artırımı işini tamamlamıştır.
7- Mükellef kurum 2004 takvim yılında
başladığı fabrika binası için 2005 takvim yılında 100.000.000.-YTL harcama yapmıştır.
8- Mükellef kurum yıl içerisinde 150.000.-YTL
tutarında Ar-Ge harcamasında bulunmuş ve Ar-Ge indirimine ilişkin gerekli koşulları gerçekleştir
miştir.
9- Şirket inşaat malzemesi ihracatı ile ilgili olarak muhasebe kayıtlarında izlediği ve genel giderler içinde yer alan ancak belgelendireme
-diği 85.000.-YTL tutarında harcama yapmıştır.
ı O -Şirket 2005 yılında ticari faaliyetin elde edilmesi ve idamesi ile ilgili olarak l .300.000.-YTL gider yapmıştır. Bu giderlerin 200.000.-YTL lik kısmı
Kanunen Kabul Edilmeyen Gider niteliğindedir.
ll- Şirketin 2004 yılı ticari zararı 3.700.000.-YTL mali zararı ise 3.500.000.-YTL'dir.
12-Şirket 2005 takvim yılında geçici ver-gi dönemleri itibari ile toplam 2.000.000.YTL geçi-ci vergi ödemiştir.
Verilere lllşkin Açıklamalar:
ı- Şirketin yurtiçinde yapmış olduğu inşaat
malzemesi satışlarından elde ettiği 30.000 .000.-YTL tutarında hasılat ticari kazancın bir unsuru olup herhangi bir istisnaya tabi değildir.
2- Almanya'ya yapılan ihracat sonucu el-de edilen 20.000.000.-YTL hasılat da ticari
kazan-cın bir unsuru olup herhangi bir istisnaya tabi
de-ğildir.
3- Şirketin nominal bedelleri 250.000.-YTL olan hisse senetlerini 400.000.TL bedelle satması
sonucu oluşan 150.000.-YTL lik kazanç emisyon primidir ve KVK 'nın 8/5. maddesi gereğince
ku-vergi
raporu ÖZEL BÖLÜM
sayı:B1 • nisan • mayıs 2006rumlar vergisinden istisnadır.
4- Mükellef kurumun Çağlayan A.Ş.den
al-dığı 1.500.000.-YTL tutarındaki kar payı iştirak
ka-zancı olduğundan KVK'nın 8/l. maddesi hükmü
gereği Kurumlar Vergisinden istisnadır.
5- Şirketin 2005 takvim yılında italya' da
yaptığı işin onarım işi olması ve bu faaliyetten el-de edilen kazancın Türkiye'de genel netice
he-saplarına aktarılmış olması sebepleri ile KVK'nın
8/7. maddesi hükmü ile Kurumlar Vergisinden
is-tisnadır.
6 - Şirket 200ı takvim yılında 40.000.-YTL bedelle aktifine aldığı arsayı iki tam yıl aktifinde bulundurduktan sonra ı50.000.-YTL bedelle
pe-şin olarak satmış ve oluşan kazancı sermayeye ilave etme kararı alarak sermaye artırımını da
aynı takvim yılında gerçekleştirmiştir. KVK'nın
8/12. maddesinde belirlenen şartları gerçekleş
tirdiğinden gayrimenkul satış kazancı kurumlar vergisinden istisnadır.
7- Şirket 2004 takvim yılında başladığı yatı
rımı için 2005 takvim yılında ıoo.OOO.OOO.-YTL har-cama yapmıştır. GVK'nın 19. maddesi ile düzen-lenen yatırım indirimi istisnası için şirket
harcama-nın "'o40'ını yatırım indirimi istisnası olarak indirebi-lecektir. cıoo.OOO.OOO.- x "'o40= 40.000.000.-YTL)
8- Şirket 2005 takvim yılında ıso.ooo.-YTL tutarında Ar-Ge harcaması yapmıştır. Mükellef kurumun KVK'nın ı4/6 maddesi hükmü ile genel esaslara göre indirim konusu yaptığı bu
harca-maların "'o40'ı oranındaki tutarı beyanname
üze-rindeki kazançtan indirebilecektir. Bu durumda (150.000.- x "'o40=) 60.000.-YTL beyanname üze-rindeki kazançtan indirilebilecektir.
9- GVK'nın 40. maddesinin birinci bendi-nin parantez içi hükmüne göre ihracat, yurt dı
şında inşaat, onarma, montaj ve taşımacılık fa-aliyetlerinde bulunan mükellefler, bu bentte
ya-zılı giderlere ilaveten bu faaliyetlerden döviz ola-rak elde ettikleri hasılatlarının binde beşini aşma
mak şartıyla yurt dışındaki bu işlerle ilgili giderleri-ne karşılık olmak üzere götürü olarak hesapladık
ları giderlerini de indirebilirler. Bu durumda Ufuk
A.Ş. yapmış olduğu ihracatı ile ilgili harcadığı
85.000.-YTL belgesiz giderinin tamamını
(20.000.000 x "'o 05=) 100.000.-YTL 'den küçük
ol-duğu için indirim konusu yapabilir. (Bu gider genel gider hesapları içinde yer aldığı için
ay-rıca indirim konusu yapılmayacaktır.)
ı 0- Şirket yapmış olduğu genel giderler
toplamı olan ı.300.000.-YTL nin tamamını ticari
kazancın tespitinde gider olarak indirecek an-cak bu giderlerin 200.000.-YTL 'lik kısmı mali karın
tespitinde indirimi mümkün olmayan gider
niteliğinde olduğundan kurumlar vergisi
mat-rahının tespitinde kurum kazancına ilave edecektir.
ll- Şirket 2004 yılı mali zararı olan 3.500.000.-YTL yi 2005 yılı karından mahsup edebilecektir.
ı2- Şirket 2005 yılında geçici vergi dönem-leri itibari ile ödemiş olduğu 2.000.000.-YTL geçici verginin tamamını GVK mükerrer 120. maddesi
gereğince hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edebilecektir.
Bu durumda Ufuk A.Ş.nin Kurumlar Vergisi
Beyanı aşağıdaki gibi olacaktır.
ll
lll
A) indirim ve ilavelerden Önceki Kurum Kazancı
Toplam Hasılat ı-Yurt içi Satış Hasılatı
2- ihracat Hasılatı 3-Emisyon Primi 4-iştirak Kazancı S-Yurtdışı Onarım işi 6- Arsa Satış Hasılatı
Toplam Maliyet
ı-Yurt içi Satış Maliyeti 2-ihracat Maliyeti 3- Arsa Maliyeti Toplam Giderler
ı-Genel Giderler 2-Ar-Ge Harcaması
IV- Ticari Kar
53.000.000 30.000.000 20.000.000 150.000 1.500.000 1.200.000 150.000 30.040.000 18.000.000 12.000.000 40.000 1.450.000 1.300.000 150.000
2ı.sıo.ooo
B) ·Kurumlar Ve~gisi Matrahının Hesabı
1- Ticari Kazanç 21.510.000
185
sayı:81 • nisan • mayıs 2006
ÖZEL BÖLÜM vergi raporu
K.K.E.G.
ll- istisnalar ve indirimler 1-iştirak Kazançlar 2- Emisyon Primi 3- Yurt dışı Onarım işi
4-G.menkul Satış Kazancı
5-Ar-Ge indirimi
6-Geçmiş Yıl Zararı
7-Yatırım indirimi
200.000 6.560.000
ı .500.000 150.000
ı .200.000
ı1o.ooo
60.000 3.500.000 40.000 C) Kurumlar Vergisi Matrahı 15.150.000 D)Hesaplanan Kurumlar Vergisi ("/o30)4.545.000 E)Mahsup Edilecek Vergiler 2.000.000 F)Ödenmesi Gereken Kur. vergisi 2.545.000
KAYNAKLAR:
ı) Türkiye Cumhuriyeti Vergi Kanunları, Tebliğleri ve Sirküleri
2) Kurumlar Vergisi Ders Notları Emrullah
Kirazcı
3) Beyanname Düzenleme Kılavuzu 2004-2005
4) Kurumlar Vergisi Kanunu Yorum ve Açık
lamaları 2003 Yılmaz Özbalcı
5) Kurumlar Vergisi Rehber 2005 A Murat
Yıldız
6) Vergi Dünyası 2005 Nisan Sayısı
7) Diyalog 2005 Nisan Sayısı
8) Diyalog 2005 Mayıs Sayısı
9) Vergi Dünyası 2005 Aralık Sayısı
ı 0) Gelir idaresi Başkanlığı Kurum
Kazanç-larının Vergilendirilmesi Rehberi