Kontrol Listeler - Ticaret Bölgelerinin Karakteristikler

2.6 +L]PHW3HUDNHQGHFLOL÷L

3.3. Ticaret Bölgesi Analiz

3.3.2. Ticaret Bölgelerinin Karakteristikler

3.3.4.1. Kontrol Listeler

Büyük perakendeciler, potansiyel ticaret bölgelerini ve yerlerini GH÷HUOHQGLUPHGH NXOODQÕODFDN IDNW|UOHULQ GHWD\OÕNRQWURO OLVWHOHULQL JHOLúWLUPLúOHUGLU Teknik, NÕUN \ÕOGDQ X]XQ ELU JHoPLúH VDKLSWLU2

Kontrol listesi; nüfus, söz konusu PD÷D]D\D XODúÕODELOLUOLN UHNDEHW YH PDOL\HWH LOLúNLQ \DUDUOÕ Iaktörlerin basit bir OLVWHVLGLUdR÷XNH]JD\ULUHVPLGLUYHDUDúWÕUPDFÕQÕQNDIDVÕQGDNLUHVPLWHPVLOHGHU3

Kontrol listesi metodu, biU \HULQ GH÷HUL\Oe ilgili olarak sübjektif fakat nicel DQODWÕPODUD XODúPDN LoLQ ELU GL]L LúOHPVHO EDVDPDNODU LoHULU øON RODUDN DQDOLVW KHUKDQJL ELU \HU GH÷HUOHQGLUPHVLQGH oR÷XQOXNOD GLNNDWH DOÕQDQ JHQHO IDNW|UOHUL VÕUDODU+HU bir genel faktör için; GH÷HUOHQGLUPHSODQODQDQ perakende faaliyetinin yer LKWL\DoODUÕQÕ \DQVÕWDQ oHúLWOL QLWHOLN ölçüPOHUL EHOLUOHU gUQH÷LQ SHN oRN NROD\OÕN SHUDNHQGHFLVLLoLQDQDKWDUELU\HUQLWHOL÷LRODQNROD\XODúÕPDUDoYH\D\DWUDIL÷LQLQ KDFPLYHNDOLWHVLRODUDND\UÕODELOLU4

ÜçüncüsüKHUELU\HUQLWHOL÷LEHOLUOLELUSHUDNHQGHFLWLSLLoLQJ|UHFH|QHPLQH ED÷OÕRODUDNVEMHNWLIELUD÷ÕUOÕNDOÕU<D\JÕQELUD÷ÕUOÕNVLVWHPLoRN|QHPOLRUWD derecede önemli (2), D] |QHPOLYH |QHPVL] QLWHOLNOHU úHNOLQGHGLU '|UGQF DGÕPKHUELU\HUDOWHUQDWLILQLKHUELU\HUQLWHOL÷LDoÕVÕQGDQGH÷HUOHQGLUPHNWLU'DKa VRQUDEX\HUDOWHUQDWLIOHULQHLOLúNLQD÷ÕUOÕNOÕELUSXDQKHVDSODQÕU$÷ÕUOÕNOÕSXDQsöz

1_{Levy and Weitz, Retailing Management, s.359.} 2_{McGoldrick, Op.Cit., s.239.}

3_{Richard M. Clarkson, Colin M. Clarke-Hill and Terry Robinson, “UK Supermarket Location}

Assessment”, International Journal of Retail&Distruibution Management, Vol.24, No:6,(1996), s.27.

konusu yerin her nitelik LoLQ DOGÕ÷Õ SXDQÕ D÷ÕUOÕ÷Õ LOH oDUSDUDN HOGH HGLOLU 7P QLWHOLNOHULoLQD÷ÕUOÕNOÕSXDQlar her bir yer alternatifi için genelELUSXDQROXúturmak ]HUH WRSODQÕU 6RQ DGÕP GH÷HUOHQGLUilen tüm alternatifleri genel puDQODUÕQD J|UH

VÕUD\DNR\PDNWÕU1

.RQWUROOLVWHVLQLQED]Õ|÷HOHULWPSHUDNHQGHWUOHULLoLQD\QÕRODFDNWÕUfakat her bir perakendecinin listesi kendisine|]JWLFDUHWWDU]ÕQÕ\DQVÕWDQ|÷HOHULoHULUBir petrol perakendecisinin,ELUPRGDSHUDNHQGHFLVLQLQNRQWUROOLVWHVLQGHQoRNIDUNOÕELU OLVWH\HVDKLSRODFD÷ÕDoÕNWÕU%XQXQ\DQÕVÕUDEenzer perakendecilerin kontrol listeleri strateji ve ticari güçlerindeki farNOÕOÕNODUDED÷OÕRODUDN|QHPOLIDUNOÕOÕNODULoHUHEilir 2

Önemli kontrol listesi faktörlerinin J|] DUGÕ HGLOPHVL QHGHQL\OH SHN oRN \HU VHoLPLNDUDUÕEDúDUÕVÕ]ELUVRQXoYHUHELOPHNWHGLU$]VD\ÕGDPD÷D]D\HULELUNRQWURO OLVWHVLQLQ WP |÷HOHULQGH \NVHN EDúDUÕ VD÷OD\DFDN NDGDU L\LGLU 'ROD\ÕVÕ\OD Eir koQWURO OLVWHVL HQ D]ÕQGDQ DoÕNODUÕQ J|] DUGÕ HGLOPHVLQGHQVH NDUDrda dikkate DOÕQPDVÕQÕVD÷OD\DELOLU3

.RQWUROOLVWHVLPHWRGXROXúWXUXOPDVÕEDVLW DQODúÕOPDVÕYHNXOODQÕPÕNROD\ELU PHWRWWXU%XQXQ\DQÕQGDILUPD\ÕYHILUPDQÕQ\HUOHLOJLOLJHUHNVLQLPOHULQi bilen yer VHoLPLX]PDQODUÕQÕQJ|UúOHULQH|QHPOLGHUHFHGHNDWNÕGDEXOXQXU4_D_{H÷HUOHQGLUPH} sürecininVDGHFHEDúODQJÕoQRNWDVÕGÕUFHYDSODUGDQoRNVRUXODUÕRUWD\DoÕNDUÕUøOHULGH EDKVHGLOHFHN RODQ WHNQLNOHULQ oR÷X NRQWURO OLVWHOHUL ]HULQH NXUXOXU 6|] konusu teknik, stratejik planlama YHULWDEDQÕQÕQWDVOD÷ÕQÕGDROXúWXUDELOLU.5

.RQWURO OLVWHVL PD÷D]D \HU VHoLPL GH÷HUOHQGLUPHOHULQLQ EDúODQJÕo QRNWDVÕ ROGX÷XQGDQEXDúDPDGDKHUDQDEDúOÕNDOWÕQGDHOHDOÕQDELOHFHNIDNW|UOHULQRWHWPHN ID\GDOÕ RODFDNWÕU Tablo 2. uygun ticaret bölgelerini tahmin etmek, planlanan PD÷D]DQÕQ RODVÕ NDUOÕOÕ÷ÕQÕ KHVDSODPDN YH LúKDFPLQL WDKPLQ HWPHN LoLQ DUDúWÕUÕODELOHFHNELOJLWUOHULQLQJHQHOELUNRQWUROOLVWHVLQLJ|VWHUPHNWHGLU6 1_{Ibid, ss:350-351.} 2_{McGoldrick, Op.Cit., s.239.} 3_{Ibid, ss:239-240.} 4_{Lewison, Op.Cit., s.351.} 5_{McGoldrick, Op.Cit., s.240.} 6_Ibid.

Nüfus

+HUKDQJL ELU GH÷HUOHQGLUPHQLQ WHPHOL LOJLli bölgelerdeki nüfus kDUDNWHULVWLNOHULQLQ GHWD\OÕ ELU incelemesidir. 1IXV VDGHFH PD÷D]D X\JXODQDELOLUOL÷LQLQ EDúOÕFD EHOLUOH\LFLVL GH÷LOGLU D\QÕ ]DPDQGD EHOLUOL ELU \HUH en X\JXQPD÷D]DE\NO÷QGHEHOLUOHU1

Bir bölgenin nüfus büyüklü÷|]HOOLNOH KDONÕQJHQLúNHVLPOHULWDUDIÕQGDQVDWÕQ DOÕQDQ UQOHUL EXOXQGXUDQ PD÷D]DODU LoLQ SD]DU IÕUVDWÕQÕQ LON J|VWHUJHVLGLU dR÷X NH] E\NO÷ DLOH YH\D KDQH KDONÕ VD\ÕVÕ WHPHOLQGH GLNNDWH DOPDN tercih edilir; böylece kurumsal nüfus, geçici sakinler ve toplam QIXVXQ ELU SHUDNHQGH PD÷D]D için potansiyel pazarla ilgiOLROPD\DELOHQGL÷HUXQVXUODUÕDQDOL]GÕúÕQGDEÕUDNÕOÕU2

%|OJHQLQQIXVH÷LOLPLQL belirlemek de önemlidir. Ba]ÕE|OJHOHUbelirgin nüfus DUWÕúÕYHD]DOÕúÕQDmaruz kalÕUNHQ,ED]ÕE|OJHOHULQQIXVXX]XQ\ÕOODUER\XQFDGXUJXQ NDOPÕúWÕU'XUJXQ\DGDD]DOan bir nüfusa sahip bir bölgeED]ÕGXUXPODUGDEDúDUÕOÕ PD÷D]DIDDOL\HWOHULLoLn olanaklar sunabilir, ancak bir perakendeci için büyüyen bir topluluk daha iyidir. Bununla birlikte, gelecekte büyümenin devam etmesi için VD÷ODP ELU HNRQRPLN WHPHOLQ ROXS ROPDGÕ÷ÕQÕ EHOLUOHPHN DPDFÕ\OD söz konusu bü\PHQLQQHGHQOHULQLQEHOLUOHQPHVLDNÕOOÕFDGÕU3

1_{J.D.Lord and J.Lundregan, “A Market-Area Approach to Determining Optimum Store Size”,}

International Review of Retail, Distribution and Consumer Research, Vol.9, No:4 (1999), ss:339-

348’den aktaran Ibid, s.241.

2_{William Davidson and Paul R.Brown, Retailing Management, 2nd ed., New York:Ronald Press,}

1960, s.64.

Nüfus _{8ODúÕODELOLUOLN} Rekabet Maliyetler 1IXVE\NO÷ <D\DDNÕúÕ Mevcut perakende faaliyeti SatÕQDOPDIL\DWÕ <DúSURILOL <D\DJLULú\ROODUÕ Direkt rakipler Kiralama dönemleri $LOHE\NO÷ 7RSOXWDúÕPD 'ROD\OÕUDNLSOHU <HUKD]ÕUOÕ÷Õ Gelir düzeyleri Türler $QDPD÷D]DODU øQúDVÕQÕUODPDODUÕ .LúLEDúÕ Maliyet Kümülatif çekicilik Yer LPWL\D]ODUÕ harcanabilir gelir .XOODQÕPNROD\OÕ÷Õ Uyum Ödenecek oranlar 0HVOHNVÕQÕIODQGÕUPDODUÕ Potansiyel Mevcut perakende spesifikasyonu <HQLOHPHLKWL\DoODUÕ $QDLVWLKGDPDODQODUÕ Araba sahiplik düzeyleri 6DWÕúDODQODUÕ 2QDUÕPPDOL\HWOHUL Ekonomik istikrar <ROD÷Õ øúKDFPLWDKPLQOHUL *YHQOLNLKWL\DoODUÕ øúVL]OLNG]H\OHUL Durumlar Bölüm/ürün 3HUVRQHOYDUOÕ÷ÕRUDQÕ Mevsimsel dalgalanmalar 6UúKÕ]ODUÕ analizi 'D÷ÕWÕPPDOL\HWOHri øVNDQ\R÷XQOX÷X <R÷XQOXN 7LFDUHWDODQODUÕ 7DQÕWÕPmaliyetleri øVNDQ\DúÕWLSL 6ÕQÕUODPDODU 0D÷D]DODÕQ\DúÕ øúKDFPLND\EÕGL÷HU Mahalle Planlar 7DVDUÕPVWDQGDUGÕ EUDQúODU SÕQÕIODQGÕUPDVÕ Park etme Otopark

(YVDKLSOL÷LG]H\OHUL Kapasite Doyum indeksi øQúD\ÕNÕPSODQODUÕ .ROD\OÕN Rekabetçi potansiyel <DúDPWDU]Õ|OoOHUL Maliyet 0D÷D]DJHQLúOHWPH .OWUHOHWQLNJUXSODúPD Potansiyel Yenileme AOÕúYHULúPRGHOOHUL Görünürlük %Rú\HUOHU 3HUVRQHOJLULúL .HVLúPH

7DúÕPDYHGD÷ÕWÕP Yeniden konumlama LoLQJLULú Rekabetçi politika

Tablo 2. Yer Seçimi Kontrol Listesi Faktörleri

Kaynak: Peter McGoldrick, Retail Marketing, 2nd ed., New York: McGraw-Hill, 2002, s. 241.

Mevcut ve potansiyel harcama gücünü belirlemek için gelir düzeyi bilgisi \DQÕQGD KDUFDQDELOLU JHOLU |OoPOHUL JQFHO KDUFDPD H÷LOLPOHUL GH GLNNDWH DOÕQPDOÕGÕU %|OJHOHUH LOLúNLQ JHQHO YHULOHU GDKD NoN DODQODUGDNL oRN E\N IDUNOÕOÕNODUÕ JL]OH\HELOLU EX QHGHQOH \HUHO LúVL]OLN G]eyleri önemli bir istatistiktir.

%|OJHQLQ LVWLKGDP \DSÕVÕ YH LVWLNUDUÕ GH÷HUOHQGLULOPHOLGLU gUQH÷LQ E\N ELU RWRPRELO UHWLP WHVLVLQLQ NDSDWÕOPDVÕQÕQ \HUHO HNRQRPL ]HULQGH HWNLVL úiddetli olabilir, evvelce uygun olan perakende yerleri b\NGH÷HUND\EÕQDX÷UD\DELOLU1

1IXVE\NO÷\DúSURILOLDLOH\DSÕVÕYHPHVOHNOHUOHLOJLOLLVWDWLVWLNOHULQoR÷X QIXV VD\ÕPODUÕ DUDFÕOÕ÷Õ\OD HOGH HGLOHELOLU $QFDN FR÷UDILN ELOJL VLVWHPOHUL*,6-

Geographic Information Sistems) VD÷OD\ÕFÕODUÕ|UQH÷LQ([SHULDQYH&$&,úXDQGD

EXELOJLQLQEDúOÕFDVD÷OD\ÕFÕVÕGÕU2

8ODúÕODELOLUOLN

7RSOX WDúÕPDFÕOÕ÷ÕQ NXOODQÕPÕQÕ DUWÕUPDN LoLQ \DSÕODQ EDVNÕODUD UD÷PHQ3 XODúÕODELOLUOLN KDOD DUDED NXOODQPD VUHOHUL YH SDUN NRúXOODUÕ LOH Hú DQODPOÕ RODUDN J|UOPHNWHGLU %XQODU DVOÕQGD SHN oRN SHUDNHQGH \HU VHoLPL NDUDUÕQGD DQDKWDU GH÷LúNHQOHUGLU IDNDW GHWD\OÕ ELU GH÷HUOHQGLUPH LoLQ PD÷D]D\D JHOLú-JLGLúOHUL NROD\ODúWÕUDQ \D GD YD]JHoLUHQ GL÷HU SHN oRN IDNW|UQ GLNNDWH DOÕQPDVÕ JHUHNLU 'úQOHQ PD÷D]D WU LoLQ HQ J|]H oDUSDQ IDNW|UOHUH X\JXQ D÷ÕUOÕN YHUPH\H GH dikkat edilmelidir.4

Birçok tüketicinin araba ile DOÕúYHULúL WHUFLK HWPHVLQGHQ GROD\Õ SHUDNHQGHFL WLFDUHW E|OJHVLQGHNL \RO FDGGH NRúXOODUÕQD SDUN \HUL LPNkQODUÕQD özellikle dikkat etmelidir. %X IDNW|UOHU ELU PD÷D]DQÕQ \HULQL bizzat belirlemez, fakat mevcut WDúÕPDFÕOÕNKL]PHWOHULELUWRSOXOX÷XQYHVRQXoRODUDNPD÷D]DQÕQVDWÕúSRWDQVL\HOLQL olumlu veya olumsuz yönde etkileyebilir._{&DGGHOHU JHQLú DVIDOWODQPÕú YH L\L} ÕúÕNODQGÕUÕOPÕúROPDOÕGÕU%|OJHSODQOÕELUE|OJHVHODOÕúYHULú merkezine sahip ise, tüm \ROODUPHUNH]HoÕNPDOÕGÕU<HWHUOLSDUN\HULKL]PHWLVD÷ODQPDOÕGÕU5

*HOHQHNVHOPHUNH]OHULQELUoR÷XPúWHULWUDIL÷LQLQROGXNoD\NVHNELURUDQÕLoLQ WRSOX WDúÕPD\D ED÷ÕPOÕGÕU %X NRúXOODU DOWÕQGD PHYFXW YH SRWDQVLyel toplu

1_Ibid.

2_{McGoldrick, Op.Cit., s.241.}

3_{M.F.Ibrahim and P.J.McGoldrick,}_{Shopping Choices with Public Transport Options, Ashgate,}

Aldershot, 2002’den aktaran Ibid.

4_Ibid.

WDúÕPDFÕOÕN WUOHUL YH maliyetleri \HU GH÷HUOHQGLUPHVLQLQ ELU SDUoDVÕ ROPDOÕGÕU Çevresel nedenler, ELUoRN KNPHWH WRSOX WDúÕPD VHoHQHNOHULQLQ GDKD JHQLú ELU RUDQGDNXOODQÕPÕYHJHOLúWLULOPesini desteklemek için yol göstermektedir.1

$\QÕoHYUHVHOND\JÕODUDUDEDNXOODQÕPÕQGDQYD]JHoLUPHNLoLQRWREV|QFHOLNOL úHULWOHU\NVHNSDUNPDOL\HWOHULYHPXKWHPHO\RONXOODQÕPFUHWOHULQLLoHUHQ bir dizi |QOHPH J|WUPHNWHGLU %XQD UD÷PHQ oR÷X SHUDNHQGHFL DUDo VDKLEL PúWHULOHU LoLQ XODúÕODELOir olmaya çok dikkat etmektedir.2

ø]GLKDP QRNWDODUÕ \DUDWPDPDN YH LOJLOL NDYúDNODUGD JHUHNOL GH÷LúLNOLNOHUL yapabilmek için, RWRSDUNODUD JLULú \ROODUÕ \HUHO SODQODPDFÕODUOD WLWL] J|UúPHOHU gerektirir.<HUGH÷HUlendirmesinde, zemin kat ve çok-katOÕ otopark potansiyelini de |OoPHOLGLU0DOL\HWYHXODúÕODELOLUOLNQHGHQL\OHJHQellikle zemin katlar tercih edilir. )D]ODVÕyla büyük bir otopark, kötü havDODUGDPúWHULOHULoLQX\JXQROmayabilir hatta WHQKD]DPDQODUGDPD÷D]DQÕQSRSOHUROPDGÕ÷ÕL]OHQLPLYHUHELOLU3

Kontrol OLVWHOHUL PD÷D]D XODúÕODELOLUOL÷LQL SHUVRQHO DoÕVÕQGDQ da dikkate DOPDOÕGÕUgUQH÷LQRWR\RO]HULQHNXUXODQ\DGDWRSOXWDúÕPD\ROODUÕndan uzak olan SHUDNHQGH PD÷D]DODUÕ SHUVRQHO WDúÕPD PDOL\HWOHULQH NDWODQPDN ]RUXQGD NDODELOLU .DODEDOÕN PHUNH]OHU LoLQGH GD÷ÕWÕP DUDoODUÕQÕQ XODúÕPÕ |]HOOLNOH \NOHPH VUHOHUL VÕQÕUOÕYH\D\NOHPHPúWHULWUDIL÷LLOHoDWÕúÕ\RULVHEDúOÕEDúÕQDELUVRUXQRODELOLU4

Rekabet

+HU SHUDNHQGHFL GLUHNW \D GD GROD\OÕ RODUDN UHNDEHWH PDUX] NDOÕU 'LUHNW rekabet, benzer ürün vH KL]PHWOHUL VXQDQ SHUDNHQGHFLOHUOH RODQ UHNDEHWWLU 'ROD\OÕ UHNDEHWLVHIDUNOÕUQYHKL]PHWOHULVXQDQDQFDND\QÕWNHWLFLQLQSDUDVÕLoLQUHNDEHW eden perakenGHFLOHUDUDVÕQGDV|]NRQXVXGXU5

1_{McGoldrick,Op.Cit., s.242.} 2_Ibid. 3_{Ibid, s.243.} 4_Ibid. 5_{Redinbaugh, Op.Cit., s.187.}

%LUVSHUPDUNHWYHELUJL\LPPD÷D]DVÕGROD\OÕUHNDEHWH|UQHN olabilir. Çok az SHUDNHQGHFL GL÷HU SHUDNHQGHFL WUOHUL\OH GROD\OÕ UHNDEHWe maruz kalmadan ticaret \DSDU5DNLSOHUoHúLWOHQGLUPHSROLWLNDODUÕLOHLOJLOLRODUDNGDKDD]HQJHOOHQGL÷LQGHYH GDKD VDOGÕUJDQ ROGXNODUÕQGD EX ]RUOXN DUWDU 7XKDIL\H GNNDQÕ \D GD Eölümlü bir PD÷D]D\HQLELUE|OJHGHoRNVD\ÕGDGROD\OÕUDNLSOHNDUúÕNDUúÕ\D kalabilir.1

RHNDEHWoL Jo EHOLUOL XQVXUODUÕ DQDOL] HGHUHN EHOLUOHQHELOLU2_{: (1) rakiplerin} VD\ÕVÕ KHU ELULQLQ QH NDGDU VUHGLU R LúL \DSWÕ÷Õ KHU ELU UDNLELQ \ÕOOÕN VDWÕú KDFPLEXSHUDNHQGHFLOHULQVDOGÕUJDQOÕ÷ÕYHVH]JLJFBu faktörler içinde, bir UDNLELQ\ÕOOÕNVDWÕúKDFPLmuhtemelen elde edilmesi en zor olanGÕU%XQXQODELUOLNWH EX UDNDPODU QIXV VD\ÕP YHULOHULQGHQ WLFDUHW NXUXPX UDNDPODUÕQGDQ YH GL÷HU rakiplere sorularak tahmin edilebilir.3

5HNDEHW GH÷HUOHQGLUPHVLQGH E|OJHGHNL GL÷HU SHUDNHQGH IDDOL\HWOHULQLQ SR]LWLI HWNLOHULGHWDUWÕOPDOÕGÕU%LUDOÕúYHULúPHUNH]LQGHNLDQDPD÷D]DODUÕQKHSVLV|]NRQXVX PD÷D]D\D UDNLS RODELOLU IDNDW EX PD÷D]DODU DOÕúYHULú PHUNH]LQH PúWHUL DNÕúÕQÕ VD÷OD\DQ NULWLN |÷HOHUGLU4_{.RQX LOH LOJLOL RODUDN \DSÕODQ UHJUHV\RQ DQDOL]OHUL ana} PD÷D]DODUÕQGL÷HUPD÷D]DODUÕQVDWÕúYHNDUOÕOÕ÷ÕQÕQJoOELUEHOLUOH\LFLVLRODELOGL÷LQL J|VWHUPLúWLU5

%LUOLNWHELUPÕNQDWÕVHWNLVL\DUDWDUak,ELUJUXSNoNX]PDQPD÷D]D kümülatif oHNLFLOLNNDYUDPÕQGDQGD\DUDUODQDELOLU. *UXSODúPDUQYHKL]PHWDOWHUQDWLIOHUL\OH QND]DQPÕúFDGGHYH\D\HUGHEXOXQDQPRGDPD÷D]DODUÕD\DNNDEÕGNNDQODUÕ\DGD DQWLND PD÷D]DODUÕ DUDVÕQGD ROXúWXUulabilir. Bu tür JUXSODúPD VDGHFH Lú \DSPD PDOL\HWLQL D]DOWPD] RWRSDUN DODQÕ KL]PHWOHU YVQLQ SD\ODúÕOPDVÕ\OD ELUH\VHO VDWÕFÕ ULVNLQLGHD]DOWÕU6 1_{McGoldrick, Op.Cit., s.243.} 2_{Redinbaugh, Op.Cit., s.188.} 3_Ibid. 4_{McGoldrick, Op.Cit., s.243.}

5_{P.M. Anderson, “Association of Shopping Centre Anchors with Performance of A Nonanchor}

Speciality Chain’s Stores”, Journal of Retailing, Vol.61, No:2(1985), s:61-74’den aktaran Ibid.

6_{S.Brown, “Retail Location Theory: The Legacy of Harold Hotelling”, Journal of Retailing,}

Maliyetler

Nüfus XODúÕODELOLUOLN ve rekabet niteliklHULQLQ GH÷HUOHQGLUPHOHUL ELU \HUden VD÷ODQDELOHFHNRODVÕLúKDFPLQLWDKPLQHWPHNLoLQELUOHúWLULOLU.DUSRWDQVL\HOLKHVDEÕ WPRODVÕ\HUYH\|QHWLPPDOL\HWOHULQLQGHWD\OÕELULQFHOHPHVLQLJHUHNWLULU1

0DOL\HWELOJLOHULQLQoR÷X,JHOLúWLULFLOHU\DGDbina malikleriLOHJ|UúPHOHUGHQ YH GHWD\OÕ \DSÕ\HQLOHPH PDOL\HWL WDKPLQOHULQGHQ VRQUD RUWD\D oÕNDU <HQL ELU \HU WDVDUODQGÕ÷ÕQGD |]HOOLNOH SDKDOÕ ELU \ÕNÕP JHUHNOL LVH \D GD X\JXQ ROPD\DQ \HULQ G|QúWUOPHVL JHUHNL\RUVD \HU KD]ÕUOÕN PDOL\HWL VDWÕQ DOPD IL\DWÕQGDQ GDKD ID]OD RODELOLUgUQH÷LQ*DWHVKHDG0HWUR&HQWUH¶ÕQilk yeri 1 milyon £¶HDOÕQPÕúIDNDW içi VXGROXNX\XODUÕVLWHGHQX]DNODúWÕUPDNLoLQoRNGDKDE\NELU\DWÕUÕPJHUHNPLúWLU2

<NVHNOLN PLPDUL JHUHNVLQLPOHU \D GD SH\]DMOD LOJLOL G]HQOHPHOHULQ LQúD maliyetlerine etkisi çok büyük olabilir. Ödenecek ücretler, perakendeciler ve yerel RWRULWHOHU DUDVÕQGD VÕN VÕN oHNLúPH NRQXVX ROXU DQODPOÕ D\UÕFDOÕNODU YHULOPHGL÷L WDNGLUGHúHKLUPHUNH]LQGHNL\RNVXO\HUOHULQJHOLúWLUilmesinde isteksizlik olabilir.3

%LUPD÷D]DQÕQ\HULYHGL]D\QÕJHOHFHNWHNLPDOL\HW\|QHWLPini oldukça etkiler. dRNNDWOÕVDWÕú\HUOHUL\DGDSDUNDODQÕJHUHNWLUHQELUPD÷D]DLoLQE\NELUDVDQV|U EDNÕPPDOL\HWLJHUHNHFHNWLU<NVHNVXoRUDQÕRODQELUoHYUHV|]NRQXVXLVHJYHQOLN YHKÕUVÕ]OÕNWDQNRUXQPDPDOL\HWOHULNDoÕQÕOPD]RODUDNDUWDFDNWÕU.4

'D÷ÕWÕPPDOL\HWOHULGL÷HUPDOL\HWWUOHULDUDVÕQGDGÕU$QDGD÷ÕWÕPD÷ÕQGDQX]DN ELU\HUEXWUPDOL\HWOHULHSH\FHDUWÕUDELOLU\DGDJHQLúELUD÷JHUHNWLUHELOLU0D÷D]D LOH LOJLOL WDQÕWÕP PDOL\HWOHUL GH GLNNDWH DOÕQPDOÕGÕU \HUHO PHG\DQÕQ KÕ]OÕ JHOLúLmi X\JXQIÕUVDWODU\DUDWDELOLU5 1_{Ibid, s.245.} 2_{Ibid, s.246.} 3_Ibid. 4_Ibid. 5_Ibid.

3.3.4.2&R÷UDILN%LOJL6LVWHPOHUL

Biçimsel yer analizi WHNQLNOHULQLQ\ÕOGDQX]XQELUVUHGLUPHYFXWROPDVÕQD UD÷PHQJHOHQHNVHORODUDNELUoRNSHUDNHQGHFLVD÷GX\XYHGHQH\LPLQ\ROJ|VWHUGL÷L sezgiye güvenerek bu teknikleri kullanmaz. Bununla birlikWHVRQRQEHú\ÕOLoLQGH GúNPDOL\HWOLKHVDSODPDQÕQYHSHUDNHQGHVDWÕúLOHLOJLOLWPYHULWUOHULQGHDUWÕúÕQ Hú]DPDQOÕRODUDNRUWD\DoÕNPDVÕSHUDNHQGHFLOHUHNDUDUDOPDGDoRNGDKDUDV\RQHOELU \DNODúÕPHOGHHWPHIÕUVDWÕYHUPLúWLU1

3HUDNHQGHFLOLNWH VRQ WHNQRORMLN \HQLOLN FR÷UDILN ELOJL VLVWHPOHULGLU &R÷UDILN bilgi sistemi(Geographic Information Systems-GIS) IL]LNVHO FR÷UDI\D\Õ NOWUHO FR÷UDI\D LOH ELUOHúWLUHQ ELOJLVD\DUD GD\DOÕ ELU VLVWHPGLU )L]LNVHO FR÷UDIya, fiziksel DODQGD EHOLUOL ELU QRNWDQÕQ HQOHPNX]H\JQH\ YH ER\ODPÕGR÷XEDWÕ YH LOJLOL IL]LNVHO NDUDNWHULVWLNOHULVX WRSUDN VÕFDNOÕN \ÕOOÕN \D÷Õú PLNWDUÕGLU Kültürel FR÷UDI\D LVH LQVDQR÷OXQXQ R E|OJHGH JHUoHNOHúWLUGL÷L úH\OHUGHQ ROXúXU %XQX anlamak için, NOWUQ LQVDQODUÕQ NHQGLOHUL YH LúOHQPHPLú IL]LNVHO oHYUH DUDVÕQGD \DUDWWÕ÷Õ WDPSRQ ROGX÷XQX LGUDN HWPHN JHUHNLU .OWU \Dú FLQVL\HW YH JHOLU JLEL QIXVNDUDNWHULVWLNOHULQLYHVDELWIL]LNVHO\DSÕODUIDEULNDODUPD÷D]DODUDSDUWPDQODU okullar, evler, c_{DPLOHURWR\ROODUGHPLU\ROODUÕKDYDDODQODUÕYVYHKDUHNHWOLIL]LNVHO} \DSÕODU|UQH÷LQRWRPRELOYHNDP\RQJLELRE|OJHGH\HUDODQLQVDQ\DSÕPÕQHVQHOHUL NDSVDU*HUoHNWHNOWULQVDQÕQIL]LNVHOoHYUHLoLQGHJHUoHNOHúWLUGL÷LGDKDVRQUDR fiziksel çevUHQLQELUQLWHOL÷LKDOLQHJHOHQKHUúH\LLoHULU2

*,6 WHNQRORMLVLQGHNL VRQ LOHUOHPHOHU SHUDNHQGH DQDOLVWOHULQH FR÷UDILN E|OJH VDNLQOHULQLQ\DúDPWDU]ÕQÕDNWLYLWHOHULOJLOHUJ|UúOHUWDQÕPODPDLPNDQÕGDYHULU Bu, Galyan’s Trading Company gibi, \DúDPWDU]ÕQDROGXNoDGX\DUOÕRODQPD÷D]DODU içLQ \HUVHoLPLQGHoRN\DUDUOÕGÕU6DKLEL 7KH /LPLWHG RODQ *DO\DQ¶V, spor ürünleri DODQÕQGD Pð¶OLk NDWHJRUL |OGUHQ ELU PD÷D]DGÕU3_{ùHNLO . FR÷Uafik bilgi} sistemlerinin önemliXQVXUODUÕQÕJ|VWHUPHNWHGLU

1_{Tony Hernandez and David Bennison, “The Art and Science of Retail Location Decisions”,}

International Journal of Retail& Distribution Management, Vol 28,No:8(2000), s.362.

2_{Dunne, Lusch, and Griffith, Op.Cit., ss:239-240.}

CR÷UDILN ELOJL VLVWHPOHULQLn EDúODQJÕo QRNWDVÕ ¶ODUD GD\DQÕU IDNDW SHUDNHQGHFLOL÷H HWNLVL HQ oRN ¶OHUGHQ VRQUD DQODúÕOPÕúWÕU1 _{&R÷UDILN ELOJL} \HU\]QGH \HU VHoLPL LOH LOJLOL |]HOOLNOH GR÷DO IHQRPHQ NOWUHO \D GD LQVDQ ND\QDNODUÕQD LOLúNLQ ELOJL RODUDN WDQÕPODQPDNWDGÕU2

.DPX NXUXOXúODUÕ Nendilerine *,6¶LQHQHVNLNXOODQÕFÕODUÕDUDVÕQGDGÕUùXDQGD*,6X\JXODPDODUÕGD÷ÕOÕPÕQGDoRN E\NELUJHQLúOHPHYDUGÕU, çünkü bu sistem büyük bir politik, ekonomik, ticari ve ELOLPVHONDUDUDOPDoHúLWOLOL÷LVD÷ODU3

%LUoRN *,6 VLVWHPL YHULOHULQ NROD\ DQODúÕOÕU J|UVHO VXQXPXQX VD÷OD\DQ ELOJLVD\DUDGD\DOÕKDULWDODPDYHULWDEDQÕKDULWDODPDYHLQWHUDNWLIJUDILN|]HOOLNOHULQH sahiptir. GIS, bilgisayar sistemlerinin azalan maliyetinin ve artan gücünün bir sonucu RODUDN GDKD \D\JÕQ KDOH JHOPHNWHGLU )DUNOÕ E\NONWHNL SHUDNHQGHFLOHU QLú SD]DUODUÕEHOLUOHPH\HYHPúWHUL\HUOHúLP|]HOOLNOHULQLDQODPD\D\DUGÕPFÕROPDVÕLoLQ *,6 NXOODQPDNWDGÕU *,6¶LQ EDúOÕFD DYDQWDMÕ úX DQNL SD]DU ELOJLVLQL VLVWHP LoLQH kolayca yüklHPH\HWHQH÷LGLU4

&R÷UDILN bilgi sistemi endüstrisinGH EDúOÕFD LNL OLGHU RODQ &$&, YH &&1úX DQGD([SHULDQVÕUDVÕ\OD$FRUQYH0RVDLFYHULWDEDQODUÕLOHWDQÕQPÕúWÕU%XúLUNHWOHU YHEHQ]HUOHULSRVWDNRGXG]H\LQGHGHWD\ODQGÕUÕOPÕúWLFDULRODUDNHOGHHdilebilir veri WDEDQODUÕVD÷ODU5

1_{M.F. Goodchild, “Geographic Information Systems”,}_{Journal of Retailing, Vol.67,No:1(1991),}

ss:3-15’den aktaran McGoldrick, Op.Cit., s.250.

2_{AGI, GIS Dictionary, version1.1 (STA/06/91), Association for Geographic Information, London,}

1991’den aktaran Ibid.

3_{Ibid, s.251.}

4_{Lewison, Op.Cit., ss:222-223.}

5_{Lisa O’Malley, Maurice Patterson and Martin Evans, “Retailing Applications of Geodemographics:}

ùHNLO5. &R÷UDILN%LOJL6LVWHPLGIS) UQVXUODUÕ

Kaynak: Patrick M. Dunne, Robert F. Lusch and David A. Griffith, Retailing, 4th ed., Forth Worth, TX: Harcourt College Pub., 2002, s.241.

7HVFRSHUDNHQGHSD]DUODPDGDEXJLELLOHULWHNQRORMLUQOHULQLQX\JXODQPDVÕQD iyi bir örnektir. 1980’lerin EDúÕQGD NDUOÕOÕ÷Õ DUWÕUPDN LoLQ \HU DUDúWÕUPD ELULPL NXUXOPXúWXU 7LFDUHW E|OJHOHULQLQ QIXV NDUDNWHULVWLNOHULQL NDSVD\DQ EHWLPOHPHVL DUDFÕOÕ÷Õ\OD PHYFXW SHUDNHQGHFLOHULQ JF \HUHO DOW\DSÕ YH PHYFXW RWREV J]HUJDKODUÕQD LOLúNLQ GHWD\ODU HOGH HGLOPLúWir. Bu bilgi daha sonra potansiyel PD÷D]DODULoLQVDWÕúWDKPLQOHULWHPHOLQGHúHNLOOHQGLULOPLúWLU1IXVNDUDNWHULVWLNOHUL X\JXQUQNDUPDODUÕQÕYHWDQÕWÕPIDDOL\HWOHULQLEHOLUOHPHNLoLQNXOODQÕOPÕúWÕU7HVFR EXELOJL\LD\QÕ]DPDQGDWHNWHNPD÷D]DODUÕQLKWL\DoODUÕQÕGDKD\DNÕQGDQNDUúÕOD\DQ )L]LNVHO&R÷UDI\D Enlem/Boylam Toprak/Su Arazi <D÷ÕúPLNWDUÕ.DU 6ÕFDNOÕN Veri G_LULúOHUL KültürHO&R÷UDI\D Demografikler øQVDQ-UQ<DSÕODU Tüketim modelleri dDOÕúPD0RGHOOHUL %Rú]DPDQGDYUDQÕúÕ GIS

(Veri Toplama ve Bilgisayar Yoluyla Analiz)

dÕNWÕ

+DULWDODUYH'L÷HU%LOJL Gösterimleri

UQ GL]LOHUL JHOLúWLUPHN LoLQ NXOODQÕU ùLUNHW DQDORJ PD÷D]D DQNHW YHULOHULQL NXOODQDUDNELUHWNLWDKPLQPRGHOLGHJHOLúWLUPLúWLU1

3HUDNHQGH RUJDQL]DV\RQODUÕ *,6 VD÷OD\ÕFÕODUÕQÕQ \R÷XQ VDWÕú EDVNÕVÕ\OD NDUúÕ NDUúÕ\DGÕU *,6 VD÷OD\ÕFÕODU UQOHrinin GDKD L\L FR÷UDILN |OoHNOHQGLUPHOHUOH úLUNHWOHULQoHNLPE|OJHOHULQLYHSD]DUODUÕQÕDQODPDODUÕQD\DUGÕPFÕRODELOHFH÷LQL, daha JoO VHQDU\R PRGHOOHPHVL VD÷OD\DFD÷ÕQÕ VDYXQXU2_{Bir yönetim teknolojisi olarak} GIS, perakendeFLOLNWH GH÷LúLN |QHPOL NXOODQÕP DODQODUÕQD VDKLSWLU 'DKD \D\JÕQ NXOODQÕPDODQODUÕQGDQED]ÕVÕúXQODUGÕU3

3D]DUVHoLPL+HGHISD]DUÕQÕQGHPRJUDILNOHULYHSD]DUÕQGR\XPG]H\LJLEL bir dizi kritere sahip bir perakendeciHQoHNLFLúHKLUYH\DLOoHOHULyaGDJHQLúOHPH LoLQJ|]|QQGHEXOXQGXUXODFDNGL÷HUFR÷UDILNE|OJHOHULEHOLUOHPHNYHVÕUDODPDNLoLQ GIS’i kullanabilir.

2. <HU DQDOL]L 'úQOHQ EHOLUOL ELU oHYUHGH *,6 PXKWHPHO HQ L\L \HUL WDQÕPOD\DELOLUYHEHNOHQHQNDUOÕOÕNODUÕDoÕVÕQGDQDOWHUQDWLI\HUOHULGH÷HUOHQGLUHELOLU

Belgede Perakendecilikte mağaza yer seçimi ve Kocaeli'de örnek bir uygulama (sayfa 82-100)