Konteyner Terminallerindeki Lojistik Süreçlerin Tespitine Yönelik Veri Toplama Sürec

Araştırma kapsamında yapılan simülasyon modellerinde 3 temel konteyner tipi ele alınmıştır. Bunlar gemiden tahliye edilen veya gemiye yüklenen dolu, boş ve transit konteynerlerdir. Bu konteyner tipleri araştırmanın kavramsal modelinde yer alan üç temel liman süreci (yük elleçleme- iç taşıma-depolama-) simülasyon modelinde aşağıdaki şekilde yer almaktadır:

• Yük elleçleme süreci: Gemiden tahliye edilen ya da gemiye yüklenen dolu, boş ve transit konteynerin yükleme ve tahliye süreci.

• İç taşıma süreci: Dolu, Boş ve transit konteynerin liman içindeki taşınma süreci.

• Depolama süreci: Dolu, boş ve transit konteynerin liman sahasında depolanma süreci.

MARPORT limanı dış ticarete yönelik bir liman olduğundan istif bloklarında “ihracat” ve “ithalat” terimleri kullanılmıştır. Şekil 37’de MARPORT limanın krokisi mevcuttur. Bu çizimde MTT’lerin hareket yönleri ve ithal/ihraç/boş/transit konteynerin nerelerde depolandığı görülmektedir. Buna göre Şekil 37’de “ithalat” adı verilen istif bloğunda sadece ithal yükler, “ihracat-transit” yazan istif bloğunda ise hem ihraç yüklerin hem de transit yüklerin depolaması yapılmaktadır. “Boş konteyner” istif bloğunda ise sadece boş konteynerler istiflenmektedir.

152 Şekil 37: MARPORT Limanı Yük Yerleşimi ve Liman İçi Yol Güzergâhı

153 Performans ölçümünde simülasyon yöntemini kullanabilmek için simüle edilecek sistemin tüm ayrıntılarıyla bilinmesi gerekmektedir. Bu anlamda sadece simülasyon programı bilgisi yeterli değildir. Program bilgisi yanında modellenecek sistemin ayrıntılarını da bilmek gereklidir. Araştırmanın uygulama limanı olan MARPORT konteyner terminalini modellemek için öncelikle iş süreçleri tanımlanmıştır.

Yapılan simülasyon modelinin ana iskeletini oluşturan süreçler terminal çalışanları ile yapılan görüşmeler sonucunda tasarımlanmıştır. Şekil 38’de konteynerin terminal içinde olası tüm hareketler, ilgili birimlere verilen numaralara atıf yapılarak gösterilmiştir. Açıklamalarda kullanılan tahliye konteyner ifadesi “gemiden indirilen konteyner”, yükleme ifadesi “gemiye yüklenen konteyner”, boş konteyner ifadesi “içinde yük olmayan konteyner” ve transit konteyner ifadesi ise “başka bir gemiye yüklenmek üzere terminal sahasında geçici depolanan konteyner” anlamına gelmektedir.

Şekil 38’de konteynerin liman içinde hareket olasılıkları işlenmiştir. Örneğin limana fabrikada dolum (1) yapılarak dolu gelen bir konteyner kapıdan (3) geçmekte ve dolu istif sahasında (7) depolanmakta ve zamanı geldiğinde gemiye (8) taşınmaktadır. Bahsedilen 1-3-7-8 süreci yüklemede en temel terminal sürecidir.

Tahliyede ise konteyner akışı 8-7-3-1 şeklinde sıralanmaktadır. Bundan başka en önemli süreç transit konteyner sürecidir ve o da 8-7-8 (gemi-depolama-gemi) şeklinde işlem görmektedir. Bu 3 sürecin dışında şekilde gösterilen tüm ihtimallerin uygulamada yüzdesi dikkate alınmayacak kadar çok düşüktür (% 2’in altında).

Şekil 37’de ve Tablo 8’de görüldüğü gibi terminalde depolama sahaları harflerle isimlendirilmiştir. BA, BB ve BC blokları aslında iki bloktan oluşmaktadır ve bu bloklar kara ve deniz blokları olarak adlandırılmaktadır. Buna göre BA bloğu kara tarafında tahliye, deniz tarafında ise yükleme/transit yükler depolanmaktadır. Aynı prensip BB ve BC blokları için de geçerlidir. BD ve BE bloklarının deniz uzantısı yoktur ve bu bloklarda ihracat/transit yükler depolanmaktadır.

154 Şekil 38: MARPORT Terminali Genel Yerleşim Planı ve Olası Tüm Konteyner Hareketleri

YÜKLEME

155 Tablo 8: MARPORT Ana Konteyner Terminali Mesafe Cetveli

Güzergâh İstif Kategorileri Mesafe (M)

SSG-BA Kara Tarafı Tahliye 560

BA Kara Tarafı-SSG Tahliye 660

SSG-BA Deniz Tarafı Transit ve Yükleme 835 BA Deniz Tarafı-SSG Transit ve Yükleme 390

SSG-BB Kara Tarafı Tahliye 560

BB Kara Tarafı-SSG Tahliye 660

SSG-BB Deniz Tarafı Transit ve Yükleme 835 BB Deniz Tarafı-SSG Transit ve Yükleme 390

SSG-BC Kara Tarafı Tahliye 630

BC Kara Tarafı-SSG Tahliye 720

SSG-BC Deniz Tarafı Transit ve Yükleme 905 BC Deniz Tarafı-SSG Transit ve Yükleme 445

SSG-BD Transit ve Yükleme 630

BD-SSG Transit ve Yükleme 720

SSG-BE Transit ve Yükleme 710

BE-SSG Transit ve Yükleme 805

SSG-Boş Sahası Boş (Tahliye) 730

Boş Sahası-SSG Boş (Yükleme) 800

Gemideki Tahliyelerinde Araç Tur Mesafeleri (Gidiş+Dönüş); NOKTALAR ÇEVRİM UZUNLUĞU _(metre)

SSG-BA KARA-SSG 1220 SSG-BA DENİZ-SSG 1225 SSG-BB KARA-SSG 1220 SSG-BB DENİZ-SSG 1225 SSG-BC KARA-SSG 1350 SSG-BC DENİZ-SSG 1350 SSG-BD-SSG 1350 SSG-BE-SSG 1515 Kaynak: MARPORT

Rıhtımda 3 adet rıhtım vinci (SSG) ve her bir blokta ikişer adet köprülü vinç (RTG) bulunmakta ve yükler terminal traktörleri vasıtası ile şekilde gösterilen güzergâhlarda hareket etmektedir.

Terminal traktörleri aldıkları konteynerleri 20 km/s hızla ilgili yere iletmektedir. Dolayısıyla modelde gerçek mesafeler ile gerçek hızlar yardımıyla gerçek taşıma süreleri elde edilecektir.

156 3.7.1.2. Simülasyon Modeline İlişkin Veri Toplama Formunun Tasarımı

Bahsedilen süreç analizlerinden de anlaşıldığı gibi, MARPORT konteyner terminallerinde lojistik süreçlerin performansını ölçmek etmek için, liman sahasında geminin rıhtıma yanaşma-yükleme-boşaltma, her bir gemi için vinç tahsisi ve vinç dağılımı, yük istifleme sahası için vinç dağılımı, liman içi taşıyıcı özellikleri gibi limana ilişkin tüm süreçlerin ayrıntılı incelenmesi ve istatistiklerinin tutulması gerekmektedir.

Hali hazırda bu tür verileri toplamaya yönelik bir veri toplama düzeni olmadığından araştırma kapsamında bu amaca yönelik bir veri toplama formunun geliştirilmesi ihtiyacı doğmuştur. Bu amaca yönelik yapılan görüşmeler sonucunda geliştirilen veri toplama formu Şekil 39’da sunulmuştur.

157 Şekilde gösterilen veri toplama formunda araştırmanın kavramsal modelinde “Model Girdileri” başlığı altında gösterilen veriler formda bulunan gemi adı, atanan rıhtım sayısı, atanan terminal traktörü sayısı, atanan köprülü vinç sayısı, toplam hareket ve tahliye yerleşim planı ifadeleri ile elde edilmektedir.

Kavramsal modelde bulunan “Lojistik Süreçler” hakkında veri toplanmasına yönelik veri toplama formunda yer alan ifadeler ise; “toplam tahliye hareketi”, “toplam yükleme hareketi” ve “rıhtım vinci hareketinden oluşmaktadır.

Kavramsal modelde bulunan “Model Çıktıları” hakkında veri toplanmasına yönelik veri toplama formunda yer alan ifade ise “Toplam Operasyon Zamanı”dır. Sadece toplam operasyon zamanının veri toplama formunda yer almasının nedeni, limanda performans kapsamında sadece bu konuda toplanabilecek veri olmasından kaynaklanmaktadır.

Geliştirilen bu formda bulunan “Yükleme ve Tahliye Yerleşim Planları” başlığı altında belirtilen harfler daha öncede belirtildiği gibi MARPORT’un mevcut konteyner istif bloklarını göstermektedir. Sadece bu alanda yapılacak değişiklik ile geliştirilen bu form tüm limanlar için kullanılabilir hale gelebilmektedir.