KOBİ’ LERDE YENİLİK VE İCADIN YEREL DEĞİŞİME KATKILARI 86 

Sanayi inkılabının başlangıcından 1970’ li yıllara kadar tüm dünyada, sanayileşme sürecinde büyük işletme etkindir görüşü hakim olmuş ancak dünya ekonomisinde ve çevresel şartlarda meydana gelen hızlı değişmeler bu görüşün terkine sebep olmuştur. Bu döneme kadar ölçek ekonomisi maharetiyle faaliyet gösteren büyük işletmeler rekabet gücünü yitiren dinozorlar olarak algılanmaya başlamış, bununla birlikte devamlı dalgalanan müşteri talepleri, küreselleşme, baş döndürücü teknolojik ilerlemeler ve hızlanan uluslararası rekabet ortamında işletmeler, esnek çalışma sistemlerine daha çok gereksinim duymaya başlamışlardır. 129

KOBİ’ler tüketici taleplerine karşı daha esnek konum almaları, innovasyon sürecine daha çabuk adapte olmaları, personelleri ile daha etkin iletişim kurabilmeleri sayesinde özellikle yerel ekonomiye canlılık ve dinamizm kazandırmaktadırlar.

OECD için yenilik politikalarının küçük işletmelerdeki önemi üzerine hazırlanan raporun sahibi Jonathan Potter’a göre yenilik politikaları yerel ekonomik kalkınmanın ve küçük işletmelerin gelişiminin ana lokomotifidir.130

128 _{Alkibay, Sanem ; Songür, Neşe ; Ertürk, İbrahim : Ortadoğu Sanayi Ve Ticaret Merkezindeki}

Küçük Ve Orta Ölçekli İşletmelerin Profili Sorunları Ve Çözüm Önerileri, Kosgeb-Ostim Ortak Yayını, Ankara, 1999, s.5.

129 _{İraz, ‘Küresel Rekabet Ortamında..., s:25}

130 _{Potter, Jonathan : Local İnnovation Systems and SME İnnovation Policy, SME and}

Entrepreneurship Outlook, OECD Publishing, 2005, p.127.http://www.belgeler.com/blg/1cx8/yerel- kalkinmada-kobilerin-rolu-the-rule-of-sme-s-in-local-development , Erişim Tarihi 06.12.2011.

İster kopyalama yoluyla olsun ister geliştirme bugün küçük ve orta boy işletmeler innovasyon üretme ve ticari değere tahvil etme noktasında başarılı örnekler sergilemektedirler. KOBİ’ler yenilik kapasitelerini etkin kullanmaları marifetiyle sosyo - ekonomik değişmeyi hızlandırma ve pazar taleplerini karşılamada ana kaynak rolünü üstlenirler. Bilhassa son 10 yıllık zaman içerisinde zengin gelenekleri olan büyük firmaların çöküşü, merkezden sürekli uzaklaşma, devam eden esneklik eğilimi ile manevra ve değişme kabiliyetinin fazlalaşması, piyasa ekonomisindeki krizlerin çözümü için KOBİ’lere olan ilgiyi daha da artırmıştır.131

Yerel değişimin ana hızlandırıcılarından birisi şüphesiz innovasyon politikaları ve uygulamalarıdır. “İnnovasyon kavram olarak hem bir süreci hem de bir sonucu (yenilik) anlatır. AB ve OECD literatürüne göre, innovasyon, süreç olarak bir fikri pazarlanabilir bir ürün ya da hizmete, yeni ya da geliştirilmiş bir imalat ya da dağıtım metoduna, ya da yeni bir toplumsal hizmet yöntemine dönüştürmeyi anlatır. Aynı sözcük, bu dönüştürme süreci sonunda ortaya konan, pazarlanabilir, yeni ya da geliştirilmiş ürün, yöntem ya da hizmeti de ifade eder.132

Rekabetin kentler ve işletmeler düzeyinde hızlandığı küreselleşme çağında, KOBİ’ler bir ülkenin ve bir yörenin rekabet düzeyini tespit etmede etkin konumdadırlar. Genellikle büyük sanayinin alt müteahhidi konumunda olan KOBİ’lerin yenilik üretmeye kesinlikle ihtiyaçları vardır. Bu süreçte yerel teknolojinin edinimi ve teknolojinin üretim sürecinde yenilik politikaları ile Realize edilmesi KOBİ’ler için vazgeçilmezdir. Bunun için firma içinde innovasyon kültürü kurum kültürünün bir parçası haline getirilmelidir. Bir diğer ifade ile öğrenen firma kavramı firmada innovasyon kültürü özümsenmeli, bu bir yetkinlik aracı haline dönüştürülmelidir.

Yine yenilik konusunda işletmelerin yenilikçi veya yenilikler üretici gücünün arttırılması açısından aşağıdaki hususlar göz önünde bulundurulmalı, bu konudaki imkanların en iyi şekilde değerlendirilmesine çalışılmalıdır. İşletmelerde yenilikler konusunda üretken bir ortam yaratılmalı, personel bu konuda cesaretlendirilmeli ve teşvik edilmelidir. Yenilikler işletmenin sürekliliğinin sağlanmasının ve büyümesinin gerekli şartı olarak algılanmalıdır. Daha etkili bir innovasyon bulacağım diye yeniliklerin uygulanmasında gecikilmemelidir. Yenilik için kriz durumu iyi bir

131_{İraz, Küresel Rekabet Ortamında Küçük ve Orta Boy İşletmelerin Ulusal Sosyo-Ekonomik}

Ortama Katkıları Açısından Değerlendirilmesi, Selçuk Üniversitesi, İ.İ.B.F,

motivasyon aracıdır. Yeniliklerin çoğunun taklit ile başladığı bir gerçektir. Bu durum yeterince ar-ge’ ye fon ayıramayan gelişmekte olan ülkeler ve küçük işletmeler için bilhassa geçerlidir. Taklitçilik yeniliğin başlangıcı olmalı, kopyacılığa dönüşmemelidir. Sanayi casusluğu kavramı ile ifade edilen yeniliklerin çalınması şeklinde tanımlayabileceğimiz yolun yenilik konusunda sağlayabileceği imkanların değerlendirilmesinden kaçınılmamalıdır. Sanayi casusluğu da bir bilgilenme yolu olarak kabul edilmelidir. Yenilik konusunda başarılı olmanın bir yolu da çalışma konusu ile ilgili olmak üzere yurt içi ve yurt dışı fuarların ziyaret edilmesidir. Ayrıca çalışma alanında yayınlanan mesleki ve bilimsel dergilerin çalışanlar tarafımdan takip dilmesi de yenilik açısından önemlidir.133

KOBİ’lerin yeniliği bir gelenek haline getirmelerinin yanı sıra, yerel kalkınmanın hızlandırılması ve yenilik politikalarının yerel düzeyde hayat bulabilmesi için inovasyon destek stratejilerine ihtiyaç vardır. Bu stratejiler hem yerel kalkınma sürecinin sosyo - ekonomik ayağını güçlendirecek hem de KOBİ’lerin bu süreçte farklı alanlarda yetkinlikler kazanmalarını sağlayacaktır.

Bu stratejileri sıralamak gerekirse:

● İnnovasyon Merkezi: Merkezle firmalar arasında ağ yapı kurarak üretken fikir ticareti konusunda danışmanlık hizmetleri ve girişimciye işe başlaması için destek verir. ● Kuluçkalıklar: Başlangıç aşamasında girişimciye ucuz mekan, ortak tesisler, ve uzman desteği sağlayan destek merkezi.

● Araştırma Parkı: Endüstriyel araştırma faaliyeti ile akademik araştırma arasındaki bağı sağlayarak endüstriyel araştırma faaliyetini araştırma enstitülerine yaklaştıran organizasyon.

● Bilim Parkı: Üniversite araştırması ile ticari faaliyet arasında ilişki kuran, üniversite merkezli ve kamu destekli ortam.

● Teknoloji Parkı: Endüstriyel gelişme amacı ile teknoloji tabanlı imalatçılara çekim alanı üreten destek avantajı sunan alan.

● İş birliği parkı: Yapılarla sınırlı ortak tesis kullanımı.

● Girişimci bölgesi: Belirli iş faaliyetlerinin özel fon destekleri ile tanımlı alanlara çekilmesi.

● Bilim kenti: İnnovasyon ortamının sinerjisinden bilimsel mükemmeliyet için yararlanmak amacıyla kurulan, imalat bağı bulunmayan bilimsel kompleksler,.

● Teknokent: Teknoloji-sanayi çevresinin bütünüyle bir kent olarak tasarlandığı ve yerel kalkınma amaçlı araç.”134 _{Olarak sıralamak mümkündür.}