KOBĠ’lerde Web Tabanlı E-Ticaretin Kullanımı ve Yararları

KOBİ‟ler büyüme yönelimli olduklarından risk almaya isteklidirler. Bu bakımdan düşünüldüğünde serbest piyasa ortamının gerektirdiği rekabet koşullarına daha kolay uyum sağlayabilirler. KOBİ‟ler teknolojik gelişme sürecinin öngördüğü esnek üretim sistemlerine uyumlu firmalar olduklarından sanayileşme sürecinde, ülke ekonomilerinde önemli bir yer tutmaktadırlar. KOBİ‟lerin çevre şartlarındaki değişikliklere olan uyum ve esneklik dereceleri yüksek olurken, büyük ölçekli firmaların üretim sürecinde hızlı bir değişime gitmesi daha çok zaman alabilmekte ve yüksek maliyetlere neden olabilmektedir.

Esnek taleplere olan uyum kabiliyetleri nedeniyle, yeni teknolojilere daha kolay uyum sağlayan KOBİ‟ler, gelişmelere açıktırlar ve değişimlere çabuk şekilde uyum gösterebilmektedir. Bu firmalar sahip oldukları esnek ve yenilikçi kabiliyetlerinden

48 ötürü, yeni üretim yöntem ve tekniklerine, yeni pazarlama stratejilerine daha kolay uyum sağlayabilmektedirler (Eroğlu, 2003: 40-41).

KOBİ‟lerin ürün/hizmetlerinin satışlarını olumlu biçimde etkileme amaçlı yapılan tüm çalışmalara pazarlama iletişimi denmektedir. Ürün/hizmetin, yürütülen pazar araştırmaları sonunda hedef pazara ulaştırılmasını sağlayacak dağıtım kanalları belirlenir. Ancak, dağıtım kanalının seçiminden sonra firma yöneticileri herhangi bir işlem yapmadan siparişleri beklerse hayal kırıklığı yaşayabilirler. Çünkü yürütülen çalışmalar ürün/hizmetin hedef pazarlara ulaşması ve satılması için yeterli olmayabilir.

Tutundurma faaliyetleri yürütülmediği takdirde, satış çok az gerçekleşebilir. Yapılacak tanıtım ve tutundurma faaliyetlerinde internet, tv, radyo, elektro board gibi elektronik araçlar ve sanal ortamlarda yürütülecek reklâm ve satış faaliyetlerinin büyük önemi vardır (Özcan, 1996: 170).

1900‟lü yılların sonunda farklı şekilde haberleşmede köklü bir değişiklik çabucak dünyanın her tarafına yayıldı. Bu buluş internetti ve telefonun hemen benimsenmesi gibi işletmeler tarafından hemen benimsendi. Şirketler kendilerini dünyaya tanıtmak ve sınıf atlamak, üretilen ve stoktaki hali hazırdaki ürünlerini satmak için ve müşterilerle, hammadde sağlayıcılarıyla ve satıcılarla-bayilerle daha kolay bağlantı kurmak için web sitelerini kullanmaktadırlar. Ziyaretçiler gece veya gündüz, günün herhangi bir saatinde hemen hemen her yerden firmaların web sitelerine erişim sağlayabilmektedirler ve bu durum hem müşterilere hem de firmalara büyük imkanlar sunmaktadır (Patterson, 2010: 22).

Esnek yapılarından kaynaklanan müşteri/tüketici taleplerine ve beklentilerine daha hızlı uyum sağlayabilen KOBİ‟ler, büyük firmalara oranla web ortamındaki e-ticarette daha avantajlı konumda olabilmektedirler. Dinamik bir yapıya sahip olan KOBİ‟lerin büyük firmalara kıyasla en büyük dezavantajı ise uzak coğrafyalardaki pazar ve müşteriye zorluğu sorunu da bu sayede ortadan kalkabilmektedir. Web tabanlı e-ticaretin işletmeler arası ticaret ve müşterilere doğrudan satış şeklinde ortaya çıktığı düşünüldüğünde, KOBİ‟lerin her iki durumda da kendilerine e-ticaret faaliyetlerinde yer bulabilecekleri görülecektir. Yerel veya bölgesel olarak faaliyet gösteren firmalar, ürünlerini/hizmetlerini internet aracılığıyla farklı bölgelerdeki müşterilere/tüketicilere ulaştırma fırsatına kavuşabileceklerdir (Gezici, 2010: 46).

49 Bölgesel/yerel firmaların yukarıda sıralanan avantajlara ilave olarak, ulusal ve uluslararası pazarlara erişim kolaylığı, tanıtım/reklâm maliyeti avantajları, aracılara erişim kolaylığı ve maliyet avantajı, tüketicilere/müşterilere kolay ve düşük maliyet ile ulaşma gibi birçok avantajı da elde edebileceği unutulmamalıdır.

E-ticarete katılımın avantajları, KOBİ‟ler için yeteneklerinin elverdiği kadar bir iş değişikliğine gitmeleriyle ilgilidir. Teknoloji bilgisiyle ortaya çıkan bu değişimler;

küresel pazarlara girişi kolaylaştırmayı, üretim metotları ve maliyetlerdeki olumlu değişimi, iletişimi arttırmayı, işlem maliyetlerini düşürmeyi ve rekabet etmeyi teşvik etmeyi kapsamaktadır. E-ticaret ile gelişen bu tip KOBİ‟ler, büyük organizasyonlara/

şirketlere oranla, elektronik ortamın ortaya çıkardığı esneklik ve hızdan yararlanarak, değişen şartlara daha fazla uyum sağlayıp değişen ihtiyaçlara daha çabuk cevap verebilen firmalar hâline gelmiştir (Stockdale and Standing, 2004: 305).

İnternet ve web tabanlı e-ticaret faaliyetleri ile firmalar, diğer firmaların uyguladığı yeni teknolojilerden haberdar olabilmekte, yeni pazarlara ilişkin bilgiler elde edebilmekte, tüketicilerin farklı ve yeni taleplerini keşfedebilmekte ve yeni pazarlama yöntemlerine daha hızlı uyum sağlayabilmektedirler. Web tabanlı e-ticaret aracılığıyla uluslararası pazarlara açılan KOBİ‟lerin özellikle maliyet yüksekliği gibi birçok sorunu aşma avantajı elde edebilmeleri göz ardı edilemez bir kazanımdır.

Bilişim alanındaki ve internetteki ilerlemelerin en önemli meyvesi olan web/internet tabanlı e-ticaret, firmalara rekabet avantajı sağlayabilecek stratejilerin ve iş yöntemlerinin uygulanmasında önemli bir araç özelliği taşır. E-ticaretin daha fazla kullanılması, uluslararası ticaret, istihdam, eğitim, kültür ve sosyal yaşam gibi alanları da etkileyebilmekte, hızlı ve tahmin edilemeyen yenilikler ortaya çıkarmaktadır.

Gelişmiş ülkeler için bazı avantaj ve dezavantajlar sunan bu gelişmeler aynı zamanda gelişmekte olan ülkelerde temel dinamik özelliği taşıyan KOBİ‟lere de yeni imkânlar sunmaktadır. Bu yeniliklerin hayata geçirilmesinde e-ticaretin ayrılmaz bir parçası olan e-pazar yerleri büyük önem arz etmektedir.

Çok sayıda alıcı, satıcı ve başka katılımcıların, ek hizmetlerle desteklendiği dinamik bir e-pazar yeri sayesinde iletişimde bulunmalarını sağlayan, işlem yapma avantajı sunan ve kurumlar/kişiler arası bilgi alışverişi imkânı veren sistem olarak tanımlanabilecek e-ticaretin sağladığı yararlar aşağıdaki gibi özetlenebilir (Çelik ve Akgemci, 2010: 307; İyiler, 2007: 213):

50 - Çok sayıda yeni ve geniş pazara erişim sağlanması fırsatı sağlar.

- İşlemler hız kazandığı için ve insan faktörü en aza indiğinden maliyetler azalır.

- Firma ile müşteri/tüketici arasında daha sağlıklı bir iletişim imkânı sağladığı için ürün/hizmet kalitesinin artmasında etkili olur.

- Bilgi paylaşımı arttırdığından iş süreçlerinin ve makroekonomik verimliliğinin artmasına katkı sağlanmış olur.

- Yeni ortaklıklar için daha büyük potansiyeller mevcuttur.

- Yönetim ve haberleşmede esneklik sağlar.

- Müşterilerin/tüketicilerin, firma ürün/hizmetlerine 7/24 erişebilme imkânı vardır.

- Bilgiye kolay erişim mümkündür.

- Gelişmiş müşteri/tüketici hizmet anlayışı vardır.

- Bilginin hızlı ve kolay şekilde güncellenmesi mümkündür.

- Firma işlem maliyetleri düşüktür.

- Ürün/hizmetler kolay şekilde farklılaştırılabilmektedir.

- Büyük firmalar tedarikçi veri tabanlarını e-pazaryerleri sayesinde genişletebilmektedirler.

Başarılı bir e-pazarlama uygulaması müşteri/tüketicilerin ihtiyaçlarını eksiksiz olarak belirler, olası yeni ihtiyaçları öngörür ve karşılar. İhtiyaçların belirlenmesinin ilk basamağı müşterilerin görüşlerini, şikâyetlerini ve önerilerini e-posta, sohbet odaları, elektronik forumlar, anketler yardımı ile almak ve bunları değerlendirmek ile gerçekleşir. Buna ek olarak satışların izlenmesi, çok satan ürünlerin belirlenmesi ve buradan hareketle farklı müşteri profillerinin oluşturulması ikinci önemli basamaktır.

Müşterilerden ve satışlardan gelen verilerin, veri işleme metotları kullanılarak ayıklanması ve analitik biçimde değerlendirilmesi, ihtiyaçlar/taleplerden yola çıkılarak gelecek için tahminde bulunulması ve stokların düzenlenmesi için kritik bir rol oynamaktadır (Gedik, 2009: 114).