Koçan Boyu (cm)

11,5 12 12,5 13 13,5

16 18 20 22 24

Sıra Üzeri Mesafesi (cm)

Nod Sayısı (adet/bitki)

2003 2004

Şekil 4.15. Kombine Analiz Sonucuna Göre Nod Sayısına İlişkin Yıl x Sıra Üzeri Mesafeleri İnteraksiyonu

Şekil 4.15 incelendiğinde nod sayısı bakımından yıl x sıra üzeri mesafeleri interaksiyonunun önemli olduğu görülmektedir. Her iki yılda da sıra üzeri mesafelerinin artışı nod sayılarını çoğaltırken, 2003 yılında nod sayısının 18 cm sıra üzeri mesafesinden sonra belirgin şekilde artması yıl x sıra üzeri mesafeleri interaksiyonunun önemli çıkmasına neden olmuştur.

4. 6. Koçan Boyu

Kahramanmaraş koşullarında 2003 ve 2004 yıllarında 5 farklı azot dozu ve 5 farklı sıra üzeri mesafesinde yetiştirilen mısır bitkisinin koçan boyu özelliğine ait varyans analiz sonuçları Çizelge 4.16’da, 2003 – 2004 verileri kombine varyans

4.ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Sinan ALICI

analiz sonuçları Çizelge 4.17’ de, 2003, 2004 ve iki yıllık ortalama değerler ile oluşan gruplar Çizelge 4.18’de verilmiştir.

Çizelge 4.16. Farklı Azot Dozu Ve Sıra Üzeri Uygulamalarında Yetiştirilen İkinci Ürün Mısır Bitkisinde Belirlenen Koçan Boyuna Ait 2003 – 2004 Yıllarının Varyans Analizi Sonuçları

2003 2004

Varyasyon

Kaynakları S.D. K.O. F

Değeri

K.O. F

Değeri

Blok 2 3.648 150.1288** 4.282 495.9997**

Azot Dozları (A) 4 231.150 9512.3458** 195.249 22615.6532**

Hata 1 8 0.024 0.009

Sıra Üzeri (B) 4 17.100 757.7487** 11.338 2125.7860**

A x B 16 0.441 19.5583** 0.134 25.1312**

Hata 2 40 0.023 0.005

Genel 74

Varyasyon Katsayısı (%) 0.94 0.49

*(P<0.05), **(P<0.01)

Çizelge 4.16’nın incelenmesinden görüleceği gibi varyans analizi sonucunda koçan boyu yönünden azot dozları (A) ve sıra üzeri mesafeler (B) arasındaki fark denemenin her iki yılında önemli çıkmıştır. Aynı zamanda azot dozları x sıra üzeri mesafesi (A x B) interaksiyonu da önemli bulunmuştur.

4.ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Sinan ALICI

Çizelge 4.17. Farklı Azot Dozu Ve Sıra Üzeri Uygulamalarında Yetiştirilen İkinci Ürün Mısır Bitkisinde Belirlenen Koçan Boyuna Ait 2003 – 2004 Yıllarının Kombine Varyans Analizi Sonuçları

Varyasyon Kaynakları

S.D. Kareler Toplamı

Kareler Ortalaması

F Değeri

Yıl 1 53.282 53.282 3235.7712**

Blok 4 15.861 3.965 240.7974**

Azot Dozları (A) 4 1698.595 424.649 25788.3787**

Yıl x A 4 7.000 1.750 106.2692**

Hata 1 16 0.263 0.016

Sıra Üzeri (B) 4 112.089 28.022 2008.7568**

Yıl x B 4 1.661 0.415 29.7658**

A x B 16 6.623 0.414 29.6714**

Yıl x A x B 16 2.584 0.161 11.5759**

Hata 2 80 1.116 0.014

Genel 149 1899.073

Varyasyon Katsayısı (%) 0.76

*(P<0.05), **(P<0.01)

Çizelge 4.17’de görüldüğü gibi yıl, blok, azot dozları (A), yıl x azot dozları (A) interaksiyonu, sıra üzeri mesafeleri (B), yıl x sıra üzeri mesafeleri (B) interaksiyonu, azot dozları (A) x sıra üzeri mesafeleri (B) interaksiyonu ve yıl x azot dozları (A) x sıra üzeri mesafeleri (B) interaksiyonu varyans analizi sonucunda istatistiki olarak önemli çıkmıştır.

4.ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Sinan ALICI (*) Aynı harfle gösterilen ortalamalar arasında istatistiksel olarak fark yoktur.

Duncan testi uygulanmıştır.

Çizelge 4.18.’in incelenmesinden görüleceği üzere denemenin ilk yılı olan

4.ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Sinan ALICI

cm), bunu diğer istatistiki grupları oluşturan 22 cm (16.6 cm), 20 cm (15.8 cm), 18 cm (15.2 cm) izlemiş ve en kısa koçan boyu 16 cm (15.0 cm)’de meydana gelmiştir.

Farklı azot dozları arasında en uzun koçan boyu değeri 32 kg N/da olup (19.8 cm), bunu sırasıyla 24 kg N/da (19.7 cm), 16 kg N/da (16.4 cm), 8 kg N/da (13.1 cm) izlemiş ve en uzun koçan boyu değeri 0 kg N/da (11.1 cm)’da elde edilmiştir.

Denemenin ikinci yılı olan 2004 yılında da, denemenin ilk yılıyla benzer sonuçlar alınmıştır. 2004 yılında da sıra üzeri mesafeler açısından en uzun koçan boyu 24 cm (16.1 cm)’de gözlenmiş, bunu sırasıyla 22 cm (15.3 cm), 20 cm (14.6 cm), 18 cm (14.3 cm) izlemiş ve en kısa koçan boyu 16 cm (13.8 cm)’de gözlenmiştir. Farklı azot dozları bakımından en uzun koçan boyu değeri 32 kg N/da uygulamasında gözlenmiş olup (18.8 cm), bunu sırasıyla 24 kg N/da (17.8 cm), 16 kg N/da (15.0 cm), 8 kg N/da (12.3 cm) izlemiş ve en kısa koçan boyu değeri 0 kg N/da (10.3 cm)’da elde edilmiştir.

Kombine analizler sonucunda sıra üzeri mesafeler açısından, en uzun koçan boyu değeri 24 cm (16.8 cm) sıra üzeri mesafesinde kaydedilmiş, bunu diğer bir istatistiki grupları oluşturan 22 cm (16.0 cm), 20 cm (15.2 cm), 18 cm (14.7 cm) izlemiş ve en kısa koçan boyu 16 cm (14.4 cm)’de meydana gelmiştir. Farklı azot dozları arasında en uzun koçan boyu değeri 32 kg N/da uygulamasında olup (19.3 cm), bunu sırasıyla 24 kg N/da (18.7 cm), 16 kg N/da (15.7 cm), 8 kg N/da (12.7 cm) izlemiş ve en kısa koçan boyu değeri 0 kg N/da (10.7 cm)’da elde edilmiştir.

4.ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Sinan ALICI İlişkin Azot Dozları x Sıra Üzeri Mesafeleri İnteraksiyonu.

Çizelge 4.16 ve Çizelge 4.17’ de verilen koçan boyu özelliğine ilişkin 2003, 2004 ve iki yıllık ortalama değerlere ait varyans analizi tabloları incelendiğinde azot dozu x sıra üzeri mesafesi interaksiyonunun önemli çıktığı görülmektedir. Şekil 4.16 incelendiğinde her iki yılda ve iki yılın ortalamaları bakımından genel olarak azot

4.ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Sinan ALICI

büyümesi, sıra üzeri mesafelerinin artmasıyla da koçan boylarının büyümesine rağmen 2003 yılında 0 ve 8 kg/da N dozlarında sıra üzeri mesafesinin 16 cm’den 18 cm’ye çıkarılmasıyla koçan boyunda herhangi bir uzamanın görülmemesi; 2004 yılında ise 32 kg/da N dozunda sıra üzeri mesafesinin 18 cm’den 20 cm’ye çıkması durumunda önemli bir koçan boyu uzamasının görülmemesi ve iki yıllık ortalamalar bakımından 0 ve8 kg/da N dozlarında sıra üzeri mesafelerin 16 cm’den 18 cm’ye çıkarılmasıyla önemli bir değişikliğin görülmemesi interaksiyonun önemli çıkmasına neden olmuştur.

Uygulanan azot dozlarının artmasıyla ve bitkilerin seyrek ekilmesiyle bitkiler daha rahat besin maddesi aldıkları için koçan boyu artmıştır. Azotlu gübre yetersizliği ve sık ekim koçan boylarının kısa oluşmasına neden olmuştur. Araştırma bulguları Rogers ve Lomman (1988), Kaplan ve Aktaş (1993), Giray (1994), Uyanık (1994), Ülger ve Ark. (1996), Çokkızgın (2002)’ın çalışmalarından elde ettikleri sonuçlarla paralellik göstermektedir.

Şekil 4.17’ de Kombine Analiz sonucuna göre koçan boyuna ilişkin yıl x azot dozları interaksiyonu görülmektedir.

10 12 14 16 18 20 22

0 8 16 24 32

Azot Dozu kg N/da

Koçan Boyu (cm)

2003 2004

Şekil 4.17. Kombine Analiz Sonucuna Göre Koçan Boyuna İlişkin Yıl x Azot Dozları İnteraksiyonu

Şekil 4.17 incelendiğinde koçan boyu bakımından yıl x azot interaksiyonunun önemli olduğu görülmektedir. Her iki yılda da azot dozu artışı koçan boylarının uzun oluşmasına neden olurken 0 ve 8 kg/da N dozularında her iki yıldaki koçan boylarının birbirlerine yakın olmasına karşın 16 ve 24 kg/da azot dozularında 2003

4.ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Sinan ALICI

yılında görülen belirgin uzama yıl x azot interaksiyonunun önemli çıkmasına neden olmuştur.Araştırma bulguları Nimje ve Seth (1988), Kaplan ve Aktaş (1993), Ülger ve ark. (1996), Çokkızgın (2002)’ın bulguları ile uyum içerisindedir.

Şekil 4.18’de Kombine Analiz sonucuna göre koçan boyuna ilişkin yıl x sıra üzeri mesafeleri interaksiyonu verilmiştir.

12 14 16 18

16 18 20 22 24

Sıra Üzeri Mesafesi (cm)

Koçan Boyu (cm)

2003 2004

Şekil 4.18. Kombine Analiz Sonucuna Göre Koçan Boyuna İlişkin Yıl x Sıra Üzeri Mesafeleri İnteraksiyonu

Şekil 4.18 incelendiğinde koçan boyu bakımından yıl x sıra üzeri mesafeleri interaksiyonunun önemli olduğu görülmektedir. Her iki yılda da sıra üzeri mesafelerinin artışı koçan boylarının uzun olmasına neden olmuştur. 18 cm sıra üzeri mesafesinde her iki yılın koçan boyu değerleri birbirine yakın olmasına karşın diğer sıra üzeri mesafelerinde 2003 yılında görülen daha büyük değerler yıl x sıra üzeri mesafeleri interaksiyonunun önemli çıkmasına neden olmuştur.