Bin Tane Ağırlığı (g)

Kahramanmaraş koşullarında 2003 ve 2004 yıllarında 5 farklı azot dozu ve 5 farklı sıra üzeri mesafesinde yetiştirilen mısır bitkisinin bin tane ağırlığı özelliğine ait varyans analiz sonuçları Çizelge 4.37’de, 2003 – 2004 verileri kombine varyans analiz sonuçları Çizelge 4.38’ de, 2003, 2004 ve iki yıllık ortalama değerler ile oluşan gruplar Çizelge 4.39’da verilmiştir.

Çizelge 4.37. Farklı Azot Dozu Ve Sıra Üzeri Uygulamalarında Yetiştirilen İkinci Ürün Mısır Bitkisinde Belirlenen Bin Tane Ağırlığına (gr) Ait 2003 – 2004 Yıllarının Varyans Analizi Sonuçları

2003 2004

Varyasyon Kaynakları

S.D. K.O. F

Değeri

K.O. F

Değeri

Blok 2 0.704 2.0164* 53.589 67.7535**

Azot Dozları (A) 4 13424.064 384.7725** 9057.089 1145.0516**

Hata 1 8 0.349 0.791

Sıra Üzeri (B) 4 442.166 658.6083** 560.351 3996.8688**

A x B 16 19.555 29.1280** 29.585 211.0226**

Hata 2 40 0.671 0.140

Genel 74

Varyasyon Katsayısı (%) 0.27 0.13

*(P<0.05), **(P<0.01)

4.ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Sinan ALICI

Çizelge 4.37’nin incelenmesinden görüleceği gibi varyans analizi sonucunda bin tane ağırlığı yönünden azot dozları (A) ve sıra üzeri mesafeler (B) arasındaki fark denemenin her iki yılında önemli çıkmıştır. Aynı zamanda azot dozları x sıra üzeri mesafesi (A x B) interaksiyonu da önemli bulunmuştur.

Çizelge 4.38. Farklı Azot Dozu Ve Sıra Üzeri Uygulamalarında Yetiştirilen İkinci Ürün Mısır Bitkisinde Belirlenen Bin Tane Ağırlığına (gr) Ait 2003 – 2004 Yıllarının Kombine Varyans Analizi Sonuçları

Varyasyon Kaynakları

S.D. Kareler Toplamı

Kareler Ortalaması

F Değeri

Yıl 1 7277.380 7277.380 12768.7635**

Blok 4 108.585 27.146 47.6304**

Azot Dozları (A) 4 88963.771 22240.943 39023.5682**

Yıl x A 4 960.845 240.211 421.4702**

Hata 1 16 9.119 0.570

Sıra Üzeri (B) 4 3972.201 993.050 2447.2575**

Yıl x B 4 37.870 9.468 23.3318**

A x B 16 611.371 38.211 94.1658**

Yıl x A x B 16 174.875 10.930 26.9349**

Hata 2 80 32.462 0.406

Genel 149 102148.478

Varyasyon Katsayısı (%) 0.22

*(P<0.05), **(P<0.01)

Çizelge 4.38’de görüldüğü gibi yıl, blok, azot dozları (A), yıl x azot dozları (A) interaksiyonu, sıra üzeri mesafeleri (B), yıl x sıra üzeri mesafeleri (B) interaksiyonu, azot dozları (A) x sıra üzeri mesafeleri (B) interaksiyonu ve yıl x azot dozları (A) x sıra üzeri mesafeleri (B) interaksiyonu varyans analizi sonucunda istatistiki olarak önemli çıkmıştır.

4.ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Sinan ALICI (*) Aynı harfle gösterilen ortalamalar arasında istatistiksel olarak fark yoktur.

Duncan testi uygulanmıştır.

Çizelge 4.39.’un incelenmesinden görüleceği üzere denemenin ilk yılı olan

4.ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Sinan ALICI

üzeri mesafesinde olup (306.5 gr), bunu diğer istatistiki grupları oluşturan 22 cm (302.8 gr), 20 cm (301.1 gr), 18 cm (295.9 gr) izlemiş ve en az bin tane ağırlığı 16 cm (293.0 gr) sıra üzeri mesafesinde meydana gelmiştir. Farklı azot dozları arasında en fazla bin tane ağırlığı 32 kg N/da uygulamasında olup (338.8 gr), bunu sırasıyla 24 kg N/da (322.7 gr), 16 kg N/da (290.6 gr), 8 kg N/da (279.9 gr) takip etmiş ve en az bin tane ağırlığı 0 kg N/da (267.4 gr)’da elde edilmiştir.

Yine denemenin ikinci yılı olan 2004 yılında da, denemenin ilk yılıyla benzer sonuçlar alınmıştır. 2004 yılında da sıra üzeri mesafeler açısından, en fazla bin tane ağırlığı 24 cm (294.1 gr) sıra üzeri mesafesinde ölçülmüş, bunu sırasıyla 22 cm (288.6 gr), 20 cm (286.4 gr), 18 cm (282.7 gr) izlemiş ve en az bin tane ağırlığı 16 cm (277.9 gr)’de elde edilmiştir. Farklı azot dozları bakımından en fazla bin tane ağırlığı 32 kg N/da uygulamasında olup (316.0 gr), bunu sırasıyla 24 kg N/da (306.5 gr), 16 kg N/da (279.9 gr), 8 kg N/da (269.2 gr) takip etmiş ve en az bin tane ağırlığı değeri 0 kg N/da (258.1 gr) uygulamasında elde edilmiştir.

Kombine analizler sonucunda sıra üzeri mesafeler açısından, en fazla bin tane ağırlığı 24 cm sıra üzeri mesafesinde olup (300.3 gr), bunu diğer bir istatistiki grupları oluşturan 22 cm (295.7 gr), 20 cm (293.8 gr), 18 cm (289.3 gr) izlemiş ve en az bin tane ağırlığı 16 cm (285.4 gr)’de meydana gelmiştir. Farklı azot dozları arasında en fazla bin tane ağırlığı 32 kg N/da dozunda olup (327.4 gr), bunu sırasıyla 24 kg N/da (314.6 gr ), 16 kg N/da (285.2 gr), 8 kg N/da (274.6 gr) takip etmiş ve en az bin tane ağırlığı 0 kg N/da (262.7 gr)’da elde edilmiştir.

4.ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Sinan ALICI

Şekil 4.37. 2003 ve 2004 ile Kombine Analiz Sonuçlarına Göre Bin Tane Ağırlığına İlişkin Azot Dozları x Sıra Üzeri Mesafeleri İnteraksiyonu.

Çizelge 4.37 ve Çizelge 4.38’ de verilen bin tane ağırlığına özelliğine ilişkin 2003, 2004 ve iki yıllık ortalama değerlere ait varyans analizi tabloları incelendiğinde azot dozu x sıra üzeri mesafesi interaksiyonunun önemli çıktığı görülmektedir. Şekil 4.37 incelendiğinde her iki yılda ve iki yılın ortalamaları

4.ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Sinan ALICI

alabildiklerinden bin tane ağırlıklarında artış olması gibi, sıra üzeri mesafelerinin artmasıyla da bin tane ağırlıklarının arttığının görülmesine rağmen 2003 yılında 0 kg/da N dozunda sıra üzeri mesafesinin 16 cm’den 18 cm’ye ve 22 cm’den 24 cm’ye çıkarılmasıyla bin tane ağırlıklarında herhangi bir artış görülmemesi; 2004 yılında ise 16 kg/da N dozunda sıra üzeri mesafesinin 18 cm’den 20 cm’ye çıkması durumunda herhangi bir artışın görülmemesi ve iki yıllık ortalamalar bakımından 8 kg/da N dozunda sıra üzeri mesafelerin 22 cm’den 24 cm’ye çıkarılmasıyla daha fazla artış görülmesi, yine 32 kg/da N dozunda sıra üzeri mesafesinin 16 cm’den 18 cm’ye çıkarılmasıyla önemli bir artışın görülmesi interaksiyonun önemli çıkmasına neden olmuştur.

Uygulamalardaki bin tane ağırlığı 344.8 gr ile 251.6 gr arasında değişim göstermiştir. Uygulanan azot dozlarının artışı ve ekim sıklığının azalmasıyla bitkiler daha iyi besin maddesi aldıkları için mısır taneleri daha irileşmiştir. Bitkiler sık ekildiği takdirde besin yetersizliği nedeniyle taneler daha cılız kalmışlardır ve sonuçta bin tane ağırlığı azalmıştır.

Şekil 4.38’ de Kombine Analiz sonucuna göre bin tane ağırlığına ilişkin yıl x azot dozları interaksiyonu görülmektedir.

240 280 320 360

0 8 16 24 32

Azot Dozu kg N/da

Bin Tane Ağırlığı (gr)

2003 2004

Şekil 4.38. Kombine Analiz Sonucuna Göre Bin Tane Ağırlığına İlişkin Yıl x Azot Dozları İnteraksiyonu

Şekil 4.38 incelendiğinde bin tane ağırlığı bakımından yıl x azot interaksiyonunun önemli olduğu görülmektedir. Her iki yılda da azot dozu artışı bin tane ağırlığını arttırırken 0, 8 ve 16 kg/da N dozlarında her iki yıldaki bin tane

4.ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Sinan ALICI

ağırlıkları birbirlerine yakın olmasına karşın 24 ve 32 kg/da azot dozlarında 2003 yılında görülen belirgin artış yıl x azot interaksiyonunun önemli çıkmasına neden olmuştur. Lemcoff ve Loomis (1986), Ülger ve ark (1986), Nimje ve Seth (1988), Kaplan ve Aktaş (1993), Tüfekçi ve Karaltın (2001), Çokkızgın (2002), azotlu gübre uygulamasının bin tane ağırlığını arttırdığını belirmişlerdir.

Şekil 4.39’da Kombine Analiz sonucuna göre bin tane ağırlığına ilişkin yıl x sıra üzeri mesafeleri interaksiyonu verilmiştir.

270 280 290 300 310

16 18 20 22 24

Sıra Üzeri Mesafesi (cm)

Bin Tane Ağırlığı (gr)

2003 2004

Şekil 4.39. Kombine Analiz Sonucuna Göre Bin Tane Ağırlığına İlişkin Yıl x Sıra Üzeri Mesafeleri İnteraksiyonu

Şekil 4.39 incelendiğinde bin tane ağırlığı bakımından yıl x sıra üzeri mesafeleri interaksiyonunun önemli olduğu görülmektedir. Her iki yılda da sıra üzeri mesafelerinin artışı bin tane ağırlığını artırırken, 2003 yılında bin tane ağırlığının 20 cm sıra üzeri mesafesinde diğerlerine göre daha fazla artması yıl x sıra üzeri mesafeleri interaksiyonunun önemli çıkmasına neden olmuştur. Araştırma bulguları Hassan (1989); West ve ark. (1989), Nenadic ve ark. (1990); Mannino ve ark.

(1990); Akçin ve ark. (1993), Çokkızgın (2002)’ın çalışmalarından elde ettikleri sonuçlarla uyum içindedir.

4.ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Sinan ALICI