3. DEĞERLENDİRME
3.6. Kitabeler
Hadim ve Taşkent yapılarının çoğunun inşa ve onarım kitabesi mevcut değildir. Mevcut kitabeler ise ya kötü yazıldığından ya da çok tahrip olduğundan yeterince okunamamaktadır. Katalogdaki eserlerin sekizinde kitabe bulunur. Bu kitabelerden camilerinki giriş kapısının üzerinde yer alır. Çeşmelerinki ise niş içerisinde orta kısma yerleştirilmiştir. Emirler Çeşmesi’nin her iki cephesinde de kitabe görülür. Sivri kemerli cephesinde iki yana da küçük birer kitabe konmuştur (Fotoğraf 191-192-193-195).
Kitabeler mermer üzerine sülüs hatla kabartma tekniğinde yazılmıştır. Bazılarında basit süslemeler görülmektedir. Dülgerler Köyü Camii’nin kitabesinin etrafında yıldız motifleri (Fotoğraf 54), Taşkent Büyük (Uzun Şıh) Camii kitabesinin harflerinden birinin sonunda kabartma bir çiçek motifi (Fotoğraf 35-36) ve Emirler Çeşmesi’nin teğet kemerli kısmında ise ay-yıldız motifleri (Fotoğraf 195) yer alır.
Kitabelerde Osmanlı Türkçesi hâkimdir. Bazı kitabelerde ayetler ve dualar yazılmıştır. Yapıyı inşa ettiren hayırseverlerin elkâb ve unvanlarına da yer verilmiştir. Kitabeler genelde yazı sanatı bakımından zayıftır.
Kitabelerde tarih hicri olarak rakamla yazılmıştır. Çoğunlukla yalnız yıl belirtilirken, bazılarında ay da yazılmıştır.
4. SONUÇ
Hâdim, eski çağlarda kurulmuş, İsauria bölgesi içinde, Astra antik kentinin yakınlarında yer alan bir yerleşmedir. Hitit, Roma, Bizans, Selçuklu, Karamanoğulları ve Osmanlı dönemlerini yaşamış ve 18. yüzyıla kadar hep bir köy hususiyeti göstermiştir. Bu tarihten sonra Ebu Sâid Muhammed Hâdimî ve ailesi bir medrese kurarak ilçenin ilim ve kültür alanında gelişmesini sağlamıştır. İlçede bir de kütüphane kurulması pek çok küçük yerleşmenin sahip olamayacağı bir zenginliktir. Taşkent’te Hadim’e bağlı bir gelişim göstermiştir.
Hâdim 18. ve 19. yüzyıllarda ilim ve kültür alanında gösterdiği bu gelişmeyi diğer alanlarda gösterememiştir. Bunun en önemli sebebi, Toroslarda bulunan bu yerleşim yerinin ulaşımının problemli olmasıdır.
Hâdim ve Taşkent ilçe merkezleri ile bu merkezlere bağlı belde ve köylerdeki tarihi ve sanat değeri olan mimari eserleri tespit etmeye çalıştığımız bu araştırmada, “mevcut yapılar” da 10 cami, bir kütüphane, beş köprü, altı çeşme, “kaynaklarda adı geçen ancak mevcut olmayan veya yenilenen yapılar” da iki cami ve mescit, bir türbe, iki köprü, iki çeşme ve bir medrese olmak üzere 30 yapı incelenmiştir. Bu incelemede yapıların mimari, malzeme-teknik ve süsleme özellikleri belirlenmiştir.
Türk dönemine ait geçmişi Selçuklular ve Karamanoğulları’na kadar inmekle birlikte, bölgede bu dönemde inşa edilmiş bir yapıyla karşılaşılmamıştır. Yapıların çoğu 18-19. yüzyıllarda inşa edilmiş Osmanlı dönemi eseridir. Ancak bunların bir kısmı Cumhuriyet döneminde onarımlar sırasında değişikliğe uğramış ya da tamamen yenilenmiştir. Araştırmamızda yapıların özgün durumları, geçirdiği onarımlar ve tescil durumları detaylı olarak yer almaktadır.
Hadim ve Taşkent’te bulunan camilerin genelde taş malzeme ile yığma bina olarak inşa edilmiş, ahşap direkli, ahşap tavanlı sade yapılar olduğu tespit edilmiştir. Bölgede kubbeli bir tarihi camiyle karşılaşılmamıştır. En eski tarihli yapı ise Yavuz Sultan Selim döneminde yapıldığı belirtilen, ancak görünür özellikleriyle 17-18. yüzyıla işaret eden Taşkent Büyük (Uzun Şıh) Camii’dir. Bu yapı ile birlikte Taşkent Sazak Köyü Camii ve Hadim Aşağı Hadim Camii kalem işi süslemeleriyle dikkat çekmektedir. Ancak Taşkent Büyük (Uzun Şıh) Camii 25.11.2005 tarihinde yanarak harap olmuştur.
Kütüphane 18. yüzyılın ikinci çeyreğinde inşa edilmiş, kare kübik bir mekânın kubbeyle örtülmesinden oluşan basit bir yapıdır. Üzerinde hiçbir süsleme görülmez.
Araştırmamızda yer alan Korucu, Sazak, Çibi ve Ilıcapınar Köprüleri 18-19. yüzyıl Osmanlı köprüleridir. Teyyare Subayı Hüseyin Bey Köprüsü ise 1974-75’te inşa edilmiş Cumhuriyet Dönemi eseridir. Bu köprü diğerleriyle aynı malzeme, teknik ve kemer formuna sahip olup, o dönemin bir devamı olarak yapılmıştır. Köprülerin hepsi ancak insan ve hayvan geçişine uygun biçimde inşa edildiğinden bazılarının hemen yanına araç trafiğine uygun betonarme köprüler inşa edilmiştir. Bu sebeple tarihi köprüler kullanılmayıp harap olmaya başlamış, bir kısmı da doğal afetler sebebiyle yok olmuştur.
19. yüzyıl salnâmelerinde Hadim’de 75 çeşme olduğundan bahsedilmesi bu bölgenin su mimarisi bakımından zengin olduğuna işaret etmektedir. Ancak günümüzde bu çeşmelerin yalnız altısı mevcuttur. Bunlardan Taşkent Emirler Çeşmesi iki cepheli, diğer çeşmeler ise tek cepheli sokak çeşmeleridir.
Sonuç olarak; bir vadi içerisinde dışa kapalı olarak kurulan bu iki ilçe ve köylerindeki eserlerin çoğunun Osmanlı dönemine ait olup, bu dönemin taşradaki plan, mimari ve süsleme özelliklerini yansıttığı belirlenmiştir.
BİBLİYOGRAFYA
AKANDERE, O., “Konya Vilayeti Salnamelerine Göre 1864-1904 Yılları Arasında Konya Sancağının İdari Yapısı”, Yeni İpek Yolu Özel Sayı:1, Konya, 1998, s.99-130
AKÖZ, A., “XVI. Asrın İlk Yarısında Aladağ Kazası (1501-1540)”, Osmanlı
Araştırmaları, XIV, İstanbul, 1996, s.67-84
ANONİM, Afyon Karahisar Kütüğü, C:I, Afyon, 2001
ANONİM, “Hadım ve İğdiş Etme”, Türk Ansiklopedisi, C:19, Ankara, 1970, s.294 ANONİM, “Kilikya’nın Fethi”, İA., C:10, İstanbul, 1967, s.381
ANONİM, Konya 1967 İl Yıllığı, Konya, 1967 ANONİM, Konya İl yıllığı, Konya, 1973
ANONİM, Cumhuriyet’in 75. Yılında Konya, Konya, 1998 ANONİM, Doğa Kent Hadim, Hadim, 1996
ANONİM, “Hâdim”, Meydan Larousse, C:5, İstanbul, 1981, s.510 ANONİM, “Hâdim”, Büyük Larousse, C:10, İstanbul, 1986, s.4924
ANONİM, “Hâdimî”, Türkiye Gazetesi Rehber Ansiklopedisi, C:7, İstanbul, 1984, s.17
ASLANAPA, O., Türk Sanatı, İstanbul, 1997 ASLANAPA, O., Türk Sanatı I-II, İstanbul, 1972
ASLANAPA, O., Türk Halı Sanatı’nın Bin Yılı, İstanbul, 1987
AYVERDİ, E.H., Osmanlı Mimarisinde Fatih Devri 855-886 (1451-1453), C:III, İstanbul, 1973
BAHAR, H., İsauria Bölgesi Tarihi, SÜ.Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Konya, 1990
BAHAR, H., “Isauria Bölgesi’nin Antik Çağdaki Yerleşim Merkezleri”, Anadolu
Araştırmaları XIV, Prof. Dr. Afif Erzen’e Armağan (Ayrı Basım),
İstanbul, 1996, s.51-91
BAŞ, A.-DURAN, R., “Karaman Çevresi Yüzey Araştırmaları (Köprüler)”, VI.
Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazı Sonuçları ve Sanat Tarihi Sempozyumu (8- 10 Nisan 2002) Bildiriler, Kayseri, 2002, s.137-160
ÇOBANCI, R., Konya Taşkent’teki Türk Devri Yapıları, SÜFEF, Basılmamış Lisans Tezi, Konya, 1995
DURAN, R., Konya-Sarayönü’nde Üç Ahşap Camii, Vakıflar Dergisi, Sayı:20, Ankara, 1988, s.47-62
DURUL, Y., Anadolu Kilimlerinden Örnekler:2, İstanbul, 1987
ERDEMİR, Y., Beyşehir Eşrefoğlu Süleyman Bey Camii ve Külliyesi, Beyşehir, 1999
ERDEMİR, Y., “Konya-Beyşehir Bayındır Köyü Camii”, Vakıflar Dergisi, Sayı:XIX, Ankara, 1986, s.193-206
EROĞLU, B., XVII.-XIX. Yüzyıllarda İç, Batı ve Güneybatı Anadolu’da
Kütüphane Mimarisi, SÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora
Tezi, Konya, 1998
EROĞLU, B., “Ebu Said Mehmed Hadimi ve Kütüphanesi”, Yeni İpek Yolu Dergisi, Yıl:12, Sayı:140, Konya, 1999, s.29-34
ERTAN, F.- ERTUĞRUL, V.- ÖZBABA, R.- ŞENGÜDEN, A., Taşkent’in Doğuşu, İstanbul, 1974
ESİN, E., “Kün-Ay” (Ay-Yıldız) Proto-Türk devirden Hakanlılara kadar ikonografisi),
VII. Türk Tarih Kongresi Ankara 25-29 Eylül 1970 Kongreye Sunulan Bildiriler, C:I, Ankara,1972, s.313-381
GÖKTAŞ, S., Ebu Said El-Muhammed Hâdimi (ks) ve Hadim, Konya, 1985 HADİMİOĞLU, N., Hadim ve Hadimliler Bibliyografyası, Ankara, 1983 İLTER, F., Osmanlılara Kadar Anadolu Türk Köprüleri, Ankara, 1978
KESİKLER, M., Bozkır ve Hadim Çevresindeki Türk Köprüleri, SÜFEF, Basılmamış Lisans Tezi, Konya, 1994
KONYALI, İ.H., Abideleri ve Kitabeleri ile Konya Tarihi, Ankara, 1997,
KUNDURACI, O., Batı Toroslarda Bulunan Geleneksel Konutlar, SÜ.Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Konya, 1995
KUNDURACI, O., “Hadim ve Çevresinde Sivil Mimari Örnekleri”, SÜ. Türkiyat
Araştırmaları Dergisi, Sayı:5, Konya, 1999, s.137-56
KÜÇÜKDAĞ, Y., “Hadimî Medresesine Dair Bir Vakfiye”, Vakıflar Dergisi, Sayı:27, Ankara, 1998, s.79-94
KÜÇÜKDAĞ, Y., “Hadimî Ebu Said Mehmed (1701-1762), Yeni İpek Yolu Dergisi, Yıl:12, Sayı:131, Konya, 1999,s.33-36
KÜÇÜKDAĞ, Y., “Konya Hadim’de Hadimî Medresesi”, Yeni İpek Yolu Dergisi, Yıl:12, Sayı:133, Konya, 1999, s.21-25
ÖZCAN, A., “Beşir Ağa, Hacı”, DİA, İstanbul, 1992 ÖNDER, M., Mevlana Şehri Konya, Ankara, 1971
ÖNEY, G., Ankara’da Türk Devri Yapıları, Ankara, 1971
ÖNGE, Y., “Anadolu’da XIII-XIV. Yüzyıla Ait Nakışlı Ahşap Camilerden bir Örnek:” “Beyşehir Köşk Köyü Camii”, Vakıflar Dergisi, Sayı:IX, Ankara, 1971, s.291-96
ÖZÖNDER, H., Sille, Konya, 1998
SAK, İ., “Osmanlı Döneminden Günümüze Hadim”, SÜ. Türkiyat Araştırmaları
Dergisi, Sayı:4, Konya, 1997, s.169-180
SAK, İ., “Şehdi Osman Efendi’nin Hadim Kütüphanesine Vakfettiği Kitaplar” SÜ.
Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:10, Konya, 2003, s.83-129
TURAN, O., Selçuklular Zamanında Türkiye Tarihi, İstanbul, 1984 ULUDAĞ, S., “Hâdim”, DİA, C:15, İstanbul, 1997, s.23-24
YAYLA, M., “Hâdimî, Ebû Saîd”, DİA, C:15, İstanbul, 1997, s.24-26
YILMAZ, M., Bozkır ve Çevresinin Tarihi Coğrafyası, SÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya, 1990
YILMAZ, M., Heykeltraşlık Açısından İsauria Bölgesi Figürlü Mezar Anıtları, SÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Konya, 1995
YILMAZ, M., Bozkır ve Çevresinin Antik Tarihi ve Eserleri İsauria, Konya, 2005
Konya Sâlnâmesi 1285 Konya Sâlnâmesi 1300 Konya Sâlnâmesi 1301
ÇİZİM LİSTESİ
Çizim 1: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii Planı (M. Emin Başar’dan işlenerek) Çizim 2: Hadim, Dülgerler Köyü Camii Planı
Çizim 3: Taşkent, Sazak Köyü Camii Planı, 1. Kat Çizim 4: Taşkent, Sazak Köyü Camii Planı, 2. Kat
Çizim 5: Hadim, Aşağı Hadim Camii ve Çeşmesi Planı (M. Emin Başar’dan) Çizim 6: Hadim, Bademli Kasabası Camii Planı
Çizim 7: Hadim, Dedemli Kasabası Dolhanlar Mahallesi Yukarı Mahalle Camii Planı Çizim 8: Hadim, Kalınağıl Köyü Camii Planı
Çizim 9: Hadim, Yalınçevre (Gerez) Kasabası Büyük Camii Planı(M. Emin Başar’dan) Çizim 10: Hadim, Dedemli Kasabası Dolhanlar Mahallesi Eski Gülvet Camii Planı,
Zemin Kat
Çizim 11: Hadim, Dedemli Kasabası Dolhanlar Mahallesi Eski Gülvet Camii Planı, 1. Kat
Çizim 12: Hadim, Dedemli Kasabası Camii Planı
Çizim 13: Hadim, Hâdimî Kütüphanesi Planı (Bahtiyar Eroğlu’ndan) Çizim 14: Hadim, Hâdimî Kütüphanesi I-I Kesiti (Bahtiyar Eroğlu’ndan)
Çizim 15: Hadim, Hâdimî Kütüphanesi, Kuzeydoğu Cephe Görünüş (Bahtiyar Eroğlu’ndan)
Çizim 16: Hadim, Korucu Köprüsü Plan ve Görünüş Çizim 17: Taşkent, Çibi Köprüsü Plan ve Görünüş
Çizim 18: Taşkent, Ilıcapınar Köprüsü Plan ve Görünüş (M. Emin Başar’dan) Çizim 19: Taşkent, Sazak Köprüsü Plan ve Görünüş (M. Emin Başar’dan)
Çizim 20: Taşkent, Afşar Kasabası Teyyare Subayı Hüseyin Bey Köprüsü Plan ve Görünüş
Çizim 21: Taşkent, Yukarı Mahalle Çeşmesi Plan ve Görünüş Çizim 22: Hadim, Dülgerler Köyü Çeşmesi Plan ve Görünüş Çizim 23: Hadim, Müftüler Çeşmesi Plan ve Görünüş (Rölöve) Çizim 24: Hadim, Müftüler Çeşmesi Restitüsyon
Çizim 25: Taşkent, Ballar Çeşmesi Plan ve Görünüş
Çizim 26: Taşkent, Emirler Çeşmesi Güney Cephe Plan ve Görünüşü Çizim 27: Taşkent, Emirler Çeşmesi Batı Cephe Plan ve Görünüşü
Çizim 28: Hadim, Aşağı Hadim Mahallesi Çeşmesi Plan ve Görünüş Çizim 29: Taşkent, Sarılar Mescidi Planı
Çizim 30: Taşkent, Çetmi Kasabası Camii Planı
Çizim 31: Hadim, Dedemli Seyyid Bayram Türbesi Planı (M. Emin Başar’dan) Çizim 32: Hadim, Aşağı Kızılkaya Köprüsü Plan ve Görünüş (Haşim Karpuz’dan) Çizim 33: Taşkent, Çetmi Kasabası Çeşmesi Plan ve Görünüş (M. Emin Başar’dan) Harita 1: Hadim Haritası
FOTOĞRAF LİSTESİ
Fotoğraf 1: Hadim, Taşpınar Mahallesi Fotoğraf 2: Hadim, Hocalar Mahallesi Fotoğraf 3: Hadim, Aşağı Hadim Mahallesi Fotoğraf 4: Taşkent, Taşkent’in genel görünüşü
Fotoğraf 5: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, genel görünüş Fotoğraf 6: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, batı cephe Fotoğraf 7: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, güney cephe Fotoğraf 8: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, kuzeydoğu cephe Fotoğraf 9: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, kuzey cephe Fotoğraf 10: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, minare Fotoğraf 11: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, kapı
Fotoğraf 12: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, kapıdan detay Fotoğraf 13: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, harim Fotoğraf 14: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, harim Fotoğraf 15: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, mahfil Fotoğraf 16: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, mahfil
Fotoğraf 17: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, mahfil çıkması Fotoğraf 18: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, bey mahfili Fotoğraf 19: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, bey mahfiline geçiş
Fotoğraf 20: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, bey mahfilinin altındaki kalem işi süslemeler
Fotoğraf 21: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, bey mahfilindeki kalem işi süslemeler Fotoğraf 22: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, mihrap
Fotoğraf 23: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, minberden genel görünüş
Fotoğraf 24: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, minberdeki kalem işi süslemeler Fotoğraf 25: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, minberden detay
Fotoğraf 26: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, minberden detay Fotoğraf 27: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, minberden detay Fotoğraf 28: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, vaaz kürsüsü
Fotoğraf 29: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, mihrap önündeki mukarnaslı sütun başlıkları ve tavan göbeği
Fotoğraf 30: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, mihrap önündeki yıldız tavan göbeği Fotoğraf 31: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, ilk sahında yıldız tavan göbeğinin iki
yanındaki tavan göbeklerinden biri
Fotoğraf 32: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, ikinci sahındaki yıldız tavan göbeği Fotoğraf 33: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, üçüncü sahındaki yıldız tavan göbeği Fotoğraf 34: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, dördüncü sahındaki yıldız tavan göbeği Fotoğraf 35: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, giriş kapısının üzerindeki kitabe Fotoğraf 36: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, giriş kapısının üzerindeki kitabe Fotoğraf 37: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, mahfildeki ahşap kitabe
Fotoğraf 38: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, batı cephenin bugünkü durumu (VGM Arşivi’nden 2005)
Fotoğraf 39: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, batı cephenin bugünkü durumu (VGM Arşivi’nden 2005)
Fotoğraf 40: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, harimde mihrap yönünün bugünkü durumu (VGM Arşivi’nden 2005)
Fotoğraf 41: Taşkent, Büyük (Uzun Şıh) Camii, harimde mahfilin bulunduğu kısmın bugünkü durumu (VGM Arşivi’nden 2005)
Fotoğraf 42: Hadim, Dülgerler Köyü Camii, kuzeybatı cephe Fotoğraf 43: Hadim, Dülgerler Köyü Camii, güney cephe
Fotoğraf 44: Hadim, Dülgerler Köyü Camii, güney cephedeki son cemaat yeri Fotoğraf 45: Hadim, Dülgerler Köyü Camii, güneydoğu cephe
Fotoğraf 46: Hadim, Dülgerler Köyü Camii, harim giriş kapısı Fotoğraf 47: Hadim, Dülgerler Köyü Camii, harim
Fotoğraf 48: Hadim, Dülgerler Köyü Camii, mahfil
Fotoğraf 49: Hadim, Dülgerler Köyü Camii, mahfil altındaki süsleme Fotoğraf 50: Hadim, Dülgerler Köyü Camii, mahfil altındaki süsleme Fotoğraf 51: Hadim, Dülgerler Köyü Camii, mihrap
Fotoğraf 52: Hadim, Dülgerler Köyü Camii, minber Fotoğraf 53: Hadim, Dülgerler Köyü Camii, vaaz kürsüsü Fotoğraf 54: Hadim, Dülgerler Köyü Camii, kitabe Fotoğraf 55: Hadim, Dülgerler Köyü Camii, mezar taşı
Fotoğraf 56: Hadim, Dülgerler Köyü Camii, duvar örgüsündeki devşirme malzeme Fotoğraf 57: Hadim, Dülgerler Köyü Camii, duvar örgüsündeki devşirme malzeme
Fotoğraf 58: Hadim, Dülgerler Köyü Camii, duvar örgüsündeki devşirme malzeme Fotoğraf 59: Taşkent, Sazak Köyü Camii, genel görünüş
Fotoğraf 60: Taşkent, Sazak Köyü Camii, genel görünüş (KKTVKK Arşivi’nden, 1988) Fotoğraf 61: Taşkent, Sazak Köyü Camii, batı cephedeki kitabe
Fotoğraf 62: Taşkent, Sazak Köyü Camii, güneybatı cephe Fotoğraf 63: Taşkent, Sazak Köyü Camii, kuzey cephe
Fotoğraf 64: Taşkent, Sazak Köyü Camii, kuzey cephe (KKTVKK Arşivi’nden, 1988) Fotoğraf 65: Taşkent, Sazak Köyü Camii, yazlık kısım
Fotoğraf 66: Taşkent, Sazak Köyü Camii, yazlık kısımda yer alan ocak Fotoğraf 67: Taşkent, Sazak Köyü Camii, harim giriş kapısı
Fotoğraf 68: Taşkent, Sazak Köyü Camii, harim Fotoğraf 69: Taşkent, Sazak Köyü Camii, mahfil Fotoğraf 70: Taşkent, Sazak Köyü Camii, mahfil Fotoğraf 71: Taşkent, Sazak Köyü Camii, mahfil
Fotoğraf 72: Taşkent, Sazak Köyü Camii, mahfil çıkması
Fotoğraf 73: Taşkent, Sazak Köyü Camii, mahfilin altında yer alan kalem işi süslemeler Fotoğraf 74: Taşkent, Sazak Köyü Camii, mihrap
Fotoğraf 75: Taşkent, Sazak Köyü Camii, minber
Fotoğraf 76: Taşkent, Sazak Köyü Camii, minberden detay Fotoğraf 77: Taşkent, Sazak Köyü Camii, vaaz kürsüsü
Fotoğraf 78: Hadim, Aşağı Hadim Camii, güneydoğudan genel görünüş
Fotoğraf 79: Hadim, Aşağı Hadim Camii, güneydoğudan genel görünüş (KKTVKK Arşivi’nden, 1983)
Fotoğraf 80: Hadim, Aşağı Hadim Camii, güneybatı cephe
Fotoğraf 81: Hadim, Aşağı Hadim Camii, güneybatı cephe (KKTVKK Arşivi’nden, 1983)
Fotoğraf 82: Hadim, Aşağı Hadim Camii, harimden görünüş Fotoğraf 83: Hadim, Aşağı Hadim Camii, harimden görünüş Fotoğraf 84: Hadim, Aşağı Hadim Camii, mahfil
Fotoğraf 85: Hadim, Aşağı Hadim Camii, mahfil altındaki kalem işi süslemeler Fotoğraf 86: Hadim, Aşağı Hadim Camii, mahfil altındaki kalem işi süslemeler Fotoğraf 87: Hadim, Aşağı Hadim Camii, mahfil çıkması
Fotoğraf 89: Hadim, Aşağı Hadim Camii, mahfil çıkması altındaki kalem işi süslemeler Fotoğraf 90: Hadim, Aşağı Hadim Camii, mihrap
Fotoğraf 91: Hadim, Aşağı Hadim Camii, minber
Fotoğraf 92: Hadim, Aşağı Hadim Camii, minber giriş kapısı Fotoğraf 93: Hadim, Aşağı Hadim Camii, vaaz kürsüsü Fotoğraf 94: Hadim, Aşağı Hadim Camii, kitabe
Fotoğraf 95: Hadim, Bademli Kasabası Camii, genel görünüş Fotoğraf 96: Hadim, Bademli Kasabası Camii, doğu cephe
Fotoğraf 97: Hadim, Bademli Kasabası Camii, doğu cephedeki son cemaat yeri
Fotoğraf 98: Hadim, Bademli Kasabası Camii, son cemaat yerindeki profilli sütun yastığı
Fotoğraf 99: Hadim, Bademli Kasabası Camii, güney cephe Fotoğraf 100: Hadim, Bademli Kasabası Camii, harim giriş kapısı Fotoğraf 101: Hadim, Bademli Kasabası Camii, mahfil
Fotoğraf 102: Hadim, Bademli Kasabası Camii, mihrap Fotoğraf 103: Hadim, Bademli Kasabası Camii, minber
Fotoğraf 104: Hadim, Bademli Kasabası Camii, minberden detay Fotoğraf 105: Hadim, Bademli Kasabası Camii, ahşap tavan
Fotoğraf 106: Hadim, Bademli Kasabası Camii, sekizgen tavan göbeği Fotoğraf 107: Hadim, Bademli Kasabası Camii, yıldız tavan göbeği
Fotoğraf 108: Hadim, Dedemli Kasabası Dolhanlar Mahallesi Yukarı Mahalle Camii, doğudan genel görünüş
Fotoğraf 109: Hadim, Dedemli Kasabası Dolhanlar Mahallesi Yukarı Mahalle Camii, batı cephe
Fotoğraf 110: Hadim, Dedemli Kasabası Dolhanlar Mahallesi Yukarı Mahalle Camii, mahfil
Fotoğraf 111: Hadim, Dedemli Kasabası Dolhanlar Mahallesi Yukarı Mahalle Camii, mihrap
Fotoğraf 112: Hadim, Dedemli Kasabası Dolhanlar Mahallesi Yukarı Mahalle Camii, minber
Fotoğraf 113: Hadim, Dedemli Kasabası Dolhanlar Mahallesi Yukarı Mahalle Camii, vaaz kürsüsü
Fotoğraf 114: Hadim, Dedemli Kasabası Dolhanlar Mahallesi Yukarı Mahalle Camii, yıldız tavan göbeği
Fotoğraf 115: Hadim, Kalınağıl Köyü Camii, batı cephe Fotoğraf 116: Hadim, Kalınağıl Köyü Camii, güney cephe Fotoğraf 117: Hadim, Kalınağıl Köyü Camii, doğu cephe Fotoğraf 118: Hadim, Kalınağıl Köyü Camii, kuzey cephe Fotoğraf 119: Hadim, Kalınağıl Köyü Camii, harim Fotoğraf 120: Hadim, Kalınağıl Köyü Camii, mahfil Fotoğraf 121: Hadim, Kalınağıl Köyü Camii, mahfil Fotoğraf 122: Hadim, Kalınağıl Köyü Camii, mahfil Fotoğraf 123: Hadim, Kalınağıl Köyü Camii, mihrap Fotoğraf 124: Hadim, Kalınağıl Köyü Camii, minber
Fotoğraf 125: Hadim, Kalınağıl Köyü Camii, ahşap tavan ve sütun yastıkları Fotoğraf 126: Hadim, Kalınağıl Köyü Camii, kare tavan göbeği
Fotoğraf 127: Hadim, Kalınağıl Köyü Camii, yıldız tavan göbeği
Fotoğraf 128: Hadim, Yalınçevre (Gerez) Kasabası Büyük Camii, doğu cepheden genel görünüş
Fotoğraf 129: Hadim, Yalınçevre (Gerez) Kasabası Büyük Camii, doğu cephe Fotoğraf 130: Hadim, Yalınçevre (Gerez) Kasabası Büyük Camii, güney cephe Fotoğraf 131: Hadim, Yalınçevre (Gerez) Kasabası Büyük Camii, batı cephe
Fotoğraf 132: Hadim, Yalınçevre (Gerez) Kasabası Büyük Camii, ayakkabılık mekânı Fotoğraf 133: Hadim, Yalınçevre (Gerez) Kasabası Büyük Camii, mahfil
Fotoğraf 134: Hadim, Yalınçevre (Gerez) Kasabası Büyük Camii, mahfil çıkması Fotoğraf 135: Hadim, Yalınçevre (Gerez) Kasabası Büyük Camii, mihrap
Fotoğraf 136 Hadim, Yalınçevre (Gerez) Kasabası Büyük Camii, minber
Fotoğraf 137: Hadim, Yalınçevre (Gerez) Kasabası Büyük Camii, vaaz kürsüsü
Fotoğraf 138: Hadim, Yalınçevre (Gerez) Kasabası Büyük Camii, ahşap kirişlemeli tavan ve sütun yastığı
Fotoğraf 139: Hadim, Yalınçevre (Gerez) Kasabası Büyük Camii, kitabe
Fotoğraf 140: Hadim, Dedemli Kasabası Dolhanlar Mahallesi Eski Gülvet Camii, güneydoğudan genel görünüş
Fotoğraf 141: Hadim, Dedemli Kasabası Camii, genel görünüş Fotoğraf 142: Hadim, Dedemli Kasabası Camii, kuzey cephe
Fotoğraf 143: Hadim, Dedemli Kasabası Camii, batı cephe
Fotoğraf 144: Hadim, Dedemli Kasabası Camii, güneybatı cephe ve minareler Fotoğraf 145: Hadim, Dedemli Kasabası Camii, güney cephe
Fotoğraf 146: Hadim, Dedemli Kasabası Camii, doğu cephe
Fotoğraf 147: Hadim, Dedemli Kasabası Camii, güneybatıdaki minarenin şerefesinden detay
Fotoğraf 148: Hadim, Dedemli Kasabası Camii, harim Fotoğraf 149: Hadim, Dedemli Kasabası Camii, mahfil
Fotoğraf 150: Hadim, Dedemli Kasabası Camii, mahfil çıkmasından detay Fotoğraf 151: Hadim, Dedemli Kasabası Camii, mihrap ve vaaz kürsüsü Fotoğraf 152: Hadim, Dedemli Kasabası Camii, minber
Fotoğraf 153: Hadim, Dedemli Kasabası Camii, tavan göbeği Fotoğraf 154: Hadim, Dedemli Kasabası Camii, kitabe
Fotoğraf 155: Hadim, Hâdimî Kütüphanesi, kuzeydoğu cephe Fotoğraf 156: Hadim, Hâdimî Kütüphanesi, kuzeybatı cephe Fotoğraf 157: Hadim, Hâdimî Kütüphanesi, kubbe
Fotoğraf 158: Hadim, Hâdimî Kütüphanesi, kubbeye geçiş elemanı tromp Fotoğraf 159: Hadim, Hâdimî Kütüphanesi, iç kısım