Kişilerarası İletişimi Etkileyen Faktörler

İnsan dünyası olarak ifade edilen ve kişilerarasında ilişkilere etkisi olan faktörler şu şekildedir; şeffaflık, bireysel özellikleri problem çözme yetisi, saygı, müsamaha, ruhsal etkenler ve demografik farklılıklar. Her bireyin birbirinde farklı olduğunu ve bireysel özelliklerinin bulunduğu unutulmamalıdır. Bireysel özelliklerin iletişimde kendini göstermesi dışında diğer bireyler ile olan ilişkileri, yaşantıları ve tecrübelerine ilişki hükümleri de kişiliği etkilemektedir.130

Kişilerarası iletişim tarzlarını etkileyen temel değişkenlerin; kişilik, algı, duygu, ve kültür olduğu belirtilmektedir.131132

2.3.5.1.Kişilik

Kişilik Latincede “persona” anlamına gelmektedir. Roma tiyatrosunda persona oyuncuların karakterlerini temsil etmek amacıyla kullandıkları maskeleri verilen isim olarak adlandırılmaktadır. Personalar burada karakterlerin izleyicilere iyi yansıtılması amacıyla kullanılmaktadır. Yaşam biçimi olarak nitelendirilen kişilik ise kişinin var olan özelliklerini ifade eden süreç olarak tanımlanmaktadır. Kişilik, kişide ki ilgi dış görünüş, tutum, yetenek, sosyal çevre ile olan bağ ve konuşma tarzı gibi kişiye özgü özellikleri ifade eden bir olgu olup kişinin iç ve dış iletişim tarzlarına etkisi olan etkenlerden biri olarak görülmektedir.133

Kişiler arasındaki etkileşim ile bireylerin neyi, nasıl ve ne zaman gerçekleştireceğini belirleyen faktör, tarafların psikolojik kimlikleri, tutumları, statüleri, sosyolojik kimlikleri, yetenekleri, tecrübeleri ve toplumsal rolleridir. Sosyal bilimlerde kişilerarası iletişim, sosyoloji, psikoloji ve iletişim gibi pek çok farklı alanda araştırılma hususuna dayanmaktadır. Psikoloji bakımında bireylerin bilişsel ve duygusal özellikleri yönü ile sosyoloji bakımından roller, sosyal olanaklar ve normlar kapsamında araştırılmaktadır. İletişim ile ilgili yapılan çalışmalarda insan iletişim bağlamında incelenmektedir.134

2.3.5.2. Algı

Algılama kavramı kişinin çevresindeki sosyal ve fiziksel dünyaya anlam vermesi için kullandığı araç olarak tanımlanmaktadır. Kendi içinde var olandan farklı bir gerçek mevcut değildir yaklaşımı bu durum sonucunda ortaya çıkmaktadır. Diğer

130_{Ali Özdemir, Beden Dili Etkili İletişim-Etkili Konuşma, Altınpost Yayıncılık, Ankara, 2012.} 131_{Demet Gürüz ve Ayşen Temel Eğinli, Kişilerarası İletişim, Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim}

Danışmanlık Tic. Ltd. Şti,2012.

132_{Diğdem M Siyez, Kişilerarası İlişkilerin Başlangıcı Ve Gelişimi, Pegem Atıf İndeksi, 2017, s.62-}

91.

133_{Salih Güney, Davranış Bilimleri, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara, 2013. Baskı 7.} 134_{Gürüz, a.g.e., s.48.}

33

bir yandan ise dış dünyaya yüklenen anlam, var olunan kültür tarafından şekillendirilmektedir. Duyum, kişinin çevresi ile ilgili duyu organları aracılığı ile bilgi toplaması ve süzgeçten geçirerek beyine yönetme süreci olarak ifade edilmektedir.135

Beynin duyu organları aracılığı ile alınan bilgileri seçme, düzenleme ve yorumlama döngüsü algı olarak tanımlanmaktadır. Bazı bilgiler bilerek veya istemsiz olarak algılanabilmektedir. Bazı bilgiler ise olduğunda farklı şekilde algılanmaktadır. Bu bilgi toplama sürecinde her bireyin kendine öz ve birbirinde farklı olduğu faktörü gözden kaçırılmamalıdır.136

Kişilerin iletişim halinde oldukları diğer bireylerin gönderdiği mesajları çözümlemesi ve bu çözümlemeye göre davranışta bulunmaları algı faktörünün sonucu olarak ortaya çıkmaktadır.137_{Algılar bireylerin diğer insanlar ile etkileşimi}

sonucunda oluşmaktadır. Kişilerarası etkileşimden ortaya çıkan algı, kişilerin içsel yaşantısında eylem özelliği taşımaktadır. Kişiler nesnelere yaklaşırken, yaklaştıkları nesnelerin fiziksel açıdan algılamaktadırlar.138

2.3.5.3.Duygu

Kişiler arasında enerji ve duyguların karşılıklı olarak etkileşimde olduğu, mesaj iletme, alma sürecinin tamamlandığı ve kişilerin mütekabil etkileşimlerini devam ettirdiği iletişim sürecinde, iletişim kuran ve ileten birey, hissettiği, düşündüğü şekilde davranış göstermektedir. Bu iletişim sürecinin devamlılığını sağlayan kişiler farkında olmasalar bile, her sürecin bir hedefi olduğu bilinmektedir. Karşılıklı bu iletişim sürecinde ortaya çıkan uyaranlar etki tepki döngüsüne ihtiyaç duymaktadır. Kişilerarası iletişim; söylemek, bilgilendirmek, konuşmak ve irtibat kurmaktan çok daha geniş kapsamlı bir konu olarak görülmektedir.139

Duygular kişilerarası etkileşimin akışını değiştirmekte ve önemli derece etkilemektedir. Kişiler o an sahip oldukları ruh durumuna göre karşıdaki bireyler ile iletişim sürecine girmekte ve ruh durumlarını karşılarındaki kişilere yansıtmaktadırlar. Bu durum karşılıklı kurulun kişilerarası iletişimin düzeyini belirlemede çok önemli bir etken olarak görülmektedir.140

135_{Serdar Kaypakoğlu, Toplumsal Yaşam ve Birey, Naos Yayınları, İstanbul, 2006.} 136_{Robin Kowalski ve Drew Westen, Psychology, Wiley, 1995.}

137_{Yavuz Odabaşı ve Gülfidan Barış, Tüketici Davranışı, MediaCat Kitapları, Kapital Medya}

Hizmetleri AŞ, İstanbul, 2002.

138_{Metin İnceoğlu, Tutum Algı İletişim, Beykent Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2010, s.87.} 139_{Zeyyat Sabuncuoğlu ve Murat Gümüş, Örgütlerde İletişim, Arıkan Yayınları, İstanbul, 2008.} 140_{Seray Deveciler, Kişilerarası İletişim Sürecinde Popüler Kültür Ve Kişilik İlişkisi, Sosyal Bilimler}

34

2.3.5.3. Kültür

Kültürden kültüre iletişimi kullanma şekilleri farklılık göstermektedir. Bu farklılıklardan dolayı gönderilen mesajı anlamada güçlükler yaşanmakta, mesaja farklı anlam ve yorumlama getirilmesi sonucu ortaya çıkmaktadır. Bu yanlış anlama ve yorumla durumu her zaman dil farklılığından değil, beden dilinin farklı ifade edilmesinden ya da algılanmasından, değer yargılarının kültürlere göre değişiklik göstermesinden, bakış açılarındaki farklılıklardan ötürü de görülebilmektedir. Kültürlerarası ilişkilerin bilinen dört güçlüğünün olduğu bilinmektedir;

Anlam ile ilgili güçlükler Sözcükler ile ilgili güçlükler

Tonlama değişiklikleri ile ilgili güçlükler Algılamadaki farklılaşma ile ilgili güçlükler.141

2.3.6. Kişilerarası İletişim Tarzlarını Açıklayan Yaklaşımlar