DEĞERLENDİRMELER
KESİLMESİ İSTENİLEN CEZA
Kurumlar Vergisi 3.611.848.486 597.221.130 1.004.059.710
Kurumlar Vergisi Geçici 4.288.173.336 417.619.880 682.880.632
Gelir Vergisi 692.410.441 223.582.299 501.875.292
Gelir Vergisi Geçici 1.195.740.550 85.958.809 140.128.500
Katma Değer Vergisi (KDV) 7.341.473.802 3.750.769.267 8.887.103.974 Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) 1.729.497.961 82.580.661 107.636.607 Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) 576.602.754 2.571.361.540 5.934.085.985
Damga Vergisi 28.227.169.653 69.506.793 81.640.429
Gelir Vergisi Stopaj 2.780.790.643 366.834.171 499.984.394
Kurumlar Vergisi Stopaj 880.139.067 90.811.321 103.985.530
Diğer Vergiler 2.351.112.291 305.067.379 1.143.503.426
TOPLAM 53.674.958.984 8.561.313.250 19.086.884.477
0 20.000 40.000 60.000 80.000 100.000
2011 2012 2013
16.267
46.845
71.352
ÖNERİ VE TEDBİRLERKURUMSAL KAPASİTENİN DEĞERLENDİRİLMESİ FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELERAMAÇ VE HEDEFLERGENEL BİLGİLER
2013 yılında yapılan vergi incelemeleri sonucunda tarhı önerilen toplam 8.561.313.250 TL verginin oransal dağılımı aşağıdaki grafikte gösterilmiştir.
Grafik 8: Vergi Türleri İtibarıyla İnceleme Sonuçlarının Tarhı İstenilen Vergi Bazında Oransal Dağılımı
2013 Yılında Vergi Müfettişlerince yürütülen vergi incelemeleri sonucunda 185.036 adet rapor düzenlenmiştir. Bu raporlardan iade ve kabul raporları dahil 144.547 adedi vergi inceleme raporu (VİR), (sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge
düzenleme ve/veya kullanma incelemeleri de dahil olmak üzere) 16.228 adedi vergi tekniği raporu (VTR), 12.421 adedi vergi suçu raporu (VSR), 11.413 adedi görüş ve öneri raporu, 427 adedi ise diğer raporlardan oluşmaktadır.
Grafik 9: 2013 Yılında Düzenlenen Raporların Türleri İtibarıyla Dağılımı
2013 yılında yapılan incelemelere ilişkin veriler aşağıdaki tablolarda gösterilmiştir.
0
ÖNERİ VE TEDBİRLERKURUMSAL KAPASİTENİN DEĞERLENDİRİLMESİ FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELERAMAÇ VE HEDEFLERGENEL BİLGİLER Tablo 17: Vergi Türlerine Göre İnceleme Verileri (Matrah Farkları)
ADET MATRAH FARKI
VERGİ RAPOR MÜKELLEF İKMALEN RESEN
Kurumlar Vergisi 9.690 6.569 730.336.451 2.881.512.035
Kurumlar Vergisi Geçici 5.152 3.259 257.470.203 4.030.703.133
Gelir Vergisi 9.216 5.768 2.453.333 689.957.108
Gelir Vergisi Geçici 6.415 3.688 6.732.043 1.189.008.507
Katma Değer Vergisi 99.286 53.521 318.672.698 7.022.801.103
BSMV 1.898 1.112 28.304.951 1.701.193.010
ÖTV 2.510 1.450 9.837.871 566.764.883
Damga Vergisi 673 338 18.504.309.207 9.722.860.446
Gelir Vergisi Stopaj 4.366 2.785 195.351.470 2.585.439.173
Kurumlar Vergisi Stopaj 266 181 192.133.610 688.005.457
Diğer Vergiler 5.075 4.109 1.499.943.474 851.168.817
TOPLAM 144.547 82.780 * 21.745.545.311 31.929.413.672
* Bir mükellef birden fazla vergi türünden incelenebildiği için, bu sayı mükerrer kayıtlar içerebilmektedir.
Tablo 18: Vergi Türlerine Göre İnceleme Verileri (Tarhı İstenen Vergi/Kesilen Cezalar)
TARHI İSTENEN VERGİ TARHI İSTENİLEN
VERGİ TOPLAMLARI
CEZALAR TARHI
İSTENİLEN
Vergisi 63.465.887 533.755.243 597.221.130 862.939.520 99.558 141.020.632 1.004.059.710
Kurumlar Vergisi Geçici
30.289.873 387.330.007 417.619.880 679.604.972 6.836 3.268.824 682.880.632
Gelir
Vergisi 763.317 222.818.982 223.582.298 405.152.830 105.571 96.616.892 501.875.292
Gelir Vergisi Geçici
78.902 85.879.907 85.958.809 136.136.999 8.551 3.982.950 140.128.500
Katma Değer Vergisi
65.694.526 3.685.074.742 3.750.769.267 8.048.773.928 574.685 837.755.361 8.887.103.974
BSMV 984.437 81.596.224 82.580.661 95.577.572 30.569 12.028.466 107.636.606
ÖTV 18.769.630 2.552.591.911 2.571.361.540 5.909.199.433 29.599 24.856.953 5.934.085.985 Damga
Vergisi 38.604.671 30.902.122 69.506.793 81.439.162 8.773 192.494 81.640.429
Gelir Vergisi Stopaj
33.519.769 333.314.402 366.834.171 492.413.990 23.096 7.547.308 499.984.394
Kurumlar Vergisi Stopaj
14.571.771 76.239.549 90.811.321 103.940.035 105 45.390 103.985.530
Diğer
Vergiler 288.868.086 16.199.291 305.067.379 1.120.619.334 11.938 22.872.150 1.143.503.425
TOPLAM 555.610.869 8.005.702.380 8.561.313.249 17.935.797.775 899.281 1.150.187.420 19.086.884.477
ÖNERİ VE TEDBİRLERKURUMSAL KAPASİTENİN DEĞERLENDİRİLMESİ FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELERAMAÇ VE HEDEFLERGENEL BİLGİLER
2013 yılına ilişkin tarhiyat öncesi uzlaşma (TÖU) sonuçları aşağıdaki gibidir.
Tablo 19: Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Sonuçları
VERGİ CEZA
Uzlaşmaya Konu Olan Toplam (a=b+c+d) 1.549.420.358 2.373.432.278
Uzlaşma Temin Edilemeyen (b) 161.397.398 250.955.655
Uzlaşma Vaki Olmayan (c) 527.665.642 623.541.504
Uzlaşmaya Giren (d) 860.357.318 1.498.935.120
Uzlaşılan (e) 725.155.936 90.813.677
Buna göre:
TÖU Komisyonlarına yapılan başvurular sonucunda; toplamda tarhiyat öncesi uzlamaya konu olan 1.549.420.358 TL vergiden 860.357.318 TL’lik kısmı uzlaşmaya girmiş ve bu tutarın 725.155.936 TL’lik kısmında uzlaşma sağlanmıştır. Diğer taraftan, TÖU’ya konu olan 2.373.432.278 TL ceza tutarının 1.498.935.120 TL’lik kısmı uzlaşmaya girmiş ve bu tutarın 90.813.677 TL’lik kısmında uzlaşma sağlanmıştır.
Grafik 10: Tarhiyat Öncesi Uzlaşmaya Konu Olan ve Uzlaşılan Toplam Vergi Tutarları (Milyon TL) 0
200 400 600 800 1.000 1.200 1.400 1.600
Vergi Ceza
860
1.499
725
91
Tarhiyat Öncesi Uzlaşmaya Giren Tutar Tarhiyat Öncesi Uzlaşılan Tutar
ÖNERİ VE TEDBİRLERKURUMSAL KAPASİTENİN DEĞERLENDİRİLMESİ FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELERAMAÇ VE HEDEFLERGENEL BİLGİLER 3.2.1.2. Kayıt Dışı Ekonomi ve Organize Vergi
Kaçakçılığı ile Mücadeleye Yönelik Yapılan Çalışmalar
2013 yılında Grup Başkanlıkları tarafından yürütülen araştırmalar sonucunda elde edilen veriler değerlendirilerek incelemesi uygun görülen sektörler nezdinde vergi incelemesine başlanılmıştır. Yürütülen araştırma konuları EK 9’da yer almaktadır.
Kayıt dışı ekonomi ile mücadele kapsamında kayıt dışı faaliyette bulunma riski taşıyan sektörler Kurulun denetim tecrübesi kullanılarak, ilgili kurumlarla işbirliği yapılarak, yazılı basın takip edilerek ve risk analiz çalışmaları yapılarak tespit edilmektedir. Bu çalışmalar sonucunda düzenlenen raporlarda tespit edilen konular hakkında ilgili kurumların katılımıyla 2013 yılında 8 bilgilendirme toplantısı yapılmış olup, söz konusu raporlar değerlendirilmek üzere ilgili kurumlara gönderilmiştir.
3.2.1.2.1. Tütün ve Tütün Mamulleri Kaçaklığıyla Mücadeleye Yönelik Yapılan Çalışmalar
ÖTV Kanununa (ÖTVK) ekli (III) sayılı listenin (B) cetvelinde yer alan ürünlerden elde edilen ÖTV gelirlerinin toplam vergi gelirleri içerisinde önemli bir payı bulunmaktadır. Bu nedenle, söz konusu vergi gelirlerinin yakından takip edilerek bu gelirlerde kayıp ve kaçağa sebep olabilecek mükellef uygulamalarına izin verilmemesi büyük önem arz etmektedir.
Bu çerçevede, 2013 yılında, sigara üretim ve pazarlama sektörünün analiz edilmesi, bu sektörde vergi kayıp ve kaçağına yol açan mükelleflerin tespit edilebilmesi ve kaçakçılık faaliyetleri ile etkin mücadele edilebilmesi amacıyla sigara üretimi ve pazarlamasını gerçekleştiren mükellefler nezdinde fiili envanter ve denetim çalışmaları gerçekleştirilmiştir.
Söz konusu fiili envanter ve denetim çalışmalarının analiz edilmesi neticesinde;
tütün ve tütün mamulleri üretimini ve dağıtımını gerçekleştiren büyük ölçekli 7
mükellef ile küçük ve orta ölçekli 10 mükellef hakkında fiili envanter ve denetim çalışması yapılmış, tütün ve tütün mamulleri imalatı faaliyetinde bulunan 7 mükellef ile tütün ve tütün mamulleri pazarlama ve satış faaliyetinde bulunan 10 mükellef olmak üzere 17 mükellef nezdinde vergi incelemelerine başlanmış, ayrıca tütün ve tütün kaçakçılığıyla mücadele çalışmaları kapsamında ilişkili kişiler de kapsama dahil edilerek 26 mükellef nezdinde daha vergi incelemesine başlanılmıştır.
3.2.1.2.2. Akaryakıt Kaçakçılığı ile Mücadeleye Yönelik Yapılan Çalışmalar
ÖTVK eki (I) sayılı listedeki akaryakıtlar dışında ve piyasada 10 numara yağ ve benzeri adlarla isimlendirilen bazı ürünlerin, ilgili mevzuata aykırı olarak akaryakıt ürünlerine karıştırılmak veya doğrudan akaryakıt olarak kullanılmak suretiyle vergi kaybına ve haksız rekabete neden olduğu bilinmektedir.
Yapılan araştırma ve incelemelerde söz konusu ürünlerin otoyol kenarlarında açılan satış ünitelerinde, sanayi sitelerinde satışının yapıldığı, diğer taraftan bu ürünlerin gerek araç sahipleri tarafından gerekse yük/yolcu taşımacılığı faaliyetinde bulunan mükellefler tarafından akaryakıt olarak kullanıldığı tespit edilmiştir.
Yukarıda belirtilen açıklamalar çerçevesinde akaryakıt kaçakçılığından kaynaklanan vergi kaybının önlenmesi amacıyla Ankara ve İstanbul Organize Vergi Kaçakçılığı ile Mücadele Grup Başkanlıklarında görevli 19 Vergi Müfettişinin koordinatörlüğünde;
İstanbul, Kocaeli, Bursa, İzmir, Ankara, Bolu, Konya, Gaziantep, Adana, Mersin ve Kayseri illerinde yer alan 276 mükellefin 341 işyerinde, 10/05/2012 tarihinde 10 numara yağa ilişkin olarak fiili envanter ve denetim çalışması gerçekleştirilmiştir. Söz konusu fiili envanter çalışmasından elde edilen verilerin VDK-RAMER’de değerlendirilmesi sonucu iş ve işlemleri riskli görülen 41 tanesi büyük ölçekli mükellef, 155 tanesi küçük ve orta ölçekli mükellef olmak üzere toplam 196 mükellef vergi incelemesine sevk edilmiştir.
ÖNERİ VE TEDBİRLERKURUMSAL KAPASİTENİN DEĞERLENDİRİLMESİ FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELERAMAÇ VE HEDEFLERGENEL BİLGİLER
İncelemeye sevk edilen mükelleflerden 150’sinin incelemesi tamamlanmış olup, bu incelemelerin sonucunda 1.697.629.000 TL vergi tarh edilmesi istenmiştir.
Ayrıca kayıt dışı olarak akaryakıt satımı yapılabileceği konusunda tereddütler oluşan 36 mükellef incelemeye sevk edilmiştir.
3.2.1.2.3. Lüks Oto İthalatı Sırasında ÖTV Aşındırmasını Önlemeye Yönelik Yapılan Çalışmalar
Çalışma kapsamında lüks araç ithalini/satışını gerçekleştiren mükelleflerden bazılarının ithalat işlemi sonrasında ticari ilişki içerisinde olduğu diğer mükellefler tarafından araçların yurt içinde birden fazla satış yapılarak, ÖTV matrahının aşındırılmasına ilişkin (ÖTVK 12. Maddeye aykırı) durumunun bulunup bulunmadığı analiz edilmiş ve söz konusu duruma ilişkin riskler araştırılmıştır.
Ayrıca, bahsi geçen otomotiv ticareti ile iştigal eden mükellefler ile sahte belge düzenleme riski yüksek olan mükellefler arasındaki ticari ilişki, ortaklık ilişkisi, muhasebeci bilgisi ve irtibat bilgileri göz önünde bulundurularak, bu ilişkilerden hareketle yapılan işlemlerin örgütlü bir organizasyon yapısı içerisinde yapıldığına dair tespitlere yönelik değerlendirmeler yapılmıştır.
Konuyla ilgili muhtemel vergi kayıp ve kaçağının tespiti ve bu kayıp ve kaçağın önlenmesi amacıyla başlatılan çalışmalar neticesinde 189 mükellef incelemeye sevk edilmiştir. İncelemeye sevk edilen mükelleflerden 172’sinin incelemesi tamamlanmış olup, incelemeler sonucunda 463.650.586 TL matrah farkı tespit edilmiş ve 379.512.371 TL vergi tarh edilmesi istenmiştir.
Diğer taraftan, Başkanlık makamının 13/05/2013 tarih ve 398 sayılı onayları kapsamında 16/05/2013 tarihinde lüks araç satışı gerçekleştiren 207 mükellefin iş merkezleri, şubeleri ve araç depoları nezdinde fiili envanter ve denetim
çalışmaları yapılmıştır. Söz konusu çalışmalar sonucunda düzenlenen fiili envanter tutanakları Vergi Müfettişleri tarafından analize tabi tutulmuş olup, vergi kayıp ve kaçağına sebep olma bakımından riskli bulunan 142 mükellef incelemeye sevk edilmiştir.
3.2.1.2.4. Jet Yakıtının Amaç Dışı Kullanımını Önlemeye Yönelik Yapılan Çalışmalar
Jet yakıtının havacılık sektörü dışında amaç dışı kullanılmasından kaynaklanan vergi kayıp ve kaçaklarının tespiti ve önlenmesine yönelik olarak, söz konusu kaçakçılık faaliyetlerinin ekonomi ve vergi sistemi içindeki yerinin araştırılması, konuya ilişkin mevzuatın tetkik edilerek vergi mevzuatı ile ilişkilendirilmesi suretiyle, vergi kaçırma riski yüksek olan mükelleflerin belirlenmesine yönelik çalışmalar yürütülmüştür.
Bu kapsamda, 23 mükellef incelemeye sevk edilmiştir. İncelemeye sevk edilen mükelleflerden 12’sinin incelemesi tamamlanmış olup, 246.281.000 TL vergi tarh edilmesi istenmiştir.
3.2.1.2.5. Konut Kredili Gayrimenkul Satışına Yönelik Yapılan Çalışmalar
Çalışmanın amacı, 2008 ve 2009 takvim yılı banka konut kredisi ve tapu bilgileri gibi dış kaynak verilerinden hareketle satılan konutların gerçek değerini tespit etmek, böylece ilgili yıl vergi beyanları arasında bariz uyumsuzluk olduğu belirlenen konut satıcıları hakkında bahse konu veriler üzerinden vergi incelemesi yapmak ve oluşan vergi kayıp kaçağını tespit etmektir.
GİB bünyesinde tutulan banka bilgilerinden hareketle konut kredisi kullananlara gayrimenkul satan veya tapu bilgilerinden hareketle herhangi bir şekilde gayrimenkul satan (arazi hariç) potansiyel mükellefler dahil olmak üzere mükellefler tespit edilmiştir. 2008-2009 yıllarında belirli bir sayının üzerinde gayrimenkul sattığı tespit edilen mükelleflerin her iki yılı risk analizine tabi tutulmuştur. Belirlenen eşik üzerinde gayrimenkul satışı olduğu halde; hiç
ÖNERİ VE TEDBİRLERKURUMSAL KAPASİTENİN DEĞERLENDİRİLMESİ FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELERAMAÇ VE HEDEFLERGENEL BİLGİLER beyanname vermeyen veya beyanname
vermekle birlikte, beyannamesinin tespit edilen konut kredisi tutarları ve ekspertiz raporlarında konut için belirlenen değerler ile uyumsuz olduğu veya tapu harcına esas teşkil eden beyan tutarları arasında bariz uyumsuzlukların bulunduğu mükellefler riskli kabul edilmiştir.
Bu kapsamda yapılan analiz çalışmaları neticesinde; 2 adet büyük ölçekli, 923 adet küçük ve orta ölçekli ve 113 adet de potansiyel olmak üzere toplam 1.038 mükellef riskli bulunup incelemeye sevk edilmiştir. İncelemeye sevk edilen mükelleflerden 809’unun incelemesi tamamlanmış olup, 95.907.519 TL vergi tarh edilmesi istenmiştir.
3.2.1.2.6. 2009 Yılı Motorlu Taşıt Araçlarında Uygulanan ÖTV İndirimine Yönelik Yapılan Çalışmalar
2008 yılının son çeyreğinden itibaren finansal sektörde başlayan ve tüm dünyayı etkisi altına alan küresel kriz, dünya ekonomilerini derin bir resesyon içine sokmuştur. Global kriz ülkemizi de etkilerken, ekonominin lokomotifi konumundaki otomotiv sektörü, krizin en çok hissedildiği sektörlerin başında gelmiştir. Ülkemizde bu duruma önlem olarak 17/03/2009-30/09/2009 tarihleri arasında uygulanmak üzere; 4760 sayılı ÖTVK’nın ekli (II) sayılı listesinde yer alan kara nakil vasıtaları (özellikle binek otomobilleri) için ÖTV oranlarında indirimler yapılmıştır.
Kurul Başkanlığına intikal eden bilgiler üzerine yapılan araştırmada; motorlu araç ticareti yapan bazı ÖTV mükelleflerinin, 4760 sayılı ÖTVK I. Bölümünde ifade edilen
“ilk iktisap” ve “vergiyi doğuran olay”
hükümlerine ve mezkur Kanun’un konuluşundaki maksada aykırı olacak şekilde, satmak maksadıyla hareket ettikleri halde, kullanmak üzere ithal etmek, aktife almak veya adına kayıt ve tescil ettirmek gibi işlemler yapmak suretiyle indirimli oran üzerinden ÖTV doğmasını sağladıkları ve bu oran üzerinden maliyetlendirdikleri,
indirimin sona erdiği dönemin hemen sonrasında ise yükselen ÖTV oranları üzerinden gerçek alıcılara satışını yaptıkları, böylece aradaki ÖTV farkının kayba uğratıldığı tespit edilmiştir.
Yapılan araştırmalar sonucunda riskli bulunan 322 mükellef incelemeye sevk edilmiştir. İncelemeye sevk edilen mükelleflerden 214’ünün incelemesi tamamlanmış olup, incelemeler sonucunda 24.574.457 TL matrah farkı tespit edilmiş ve 22.618.337 TL vergi tarh edilmesi istenmiştir.
3.2.1.2.7. İndirimli Deniz Yakıtının Amaç Dışı Kullanımını Önlemeye Yönelik Yapılan Çalışmalar
Ülkemizde, ÖTV mevzuatı uyarınca, yük ve yolcu taşıyan gemilere, ticari yatlara, hizmet ve balıkçı gemilerine miktarı her geminin teknik özelliklerine göre tespit edilmek ve Türkiye'de deniz taşımacılığına ivme kazandırmak için yük ve yolcu taşıyan deniz araçlarına ÖTV'siz yakıt verilmesi sağlanmıştır. Bu çerçevede, VDK olarak ÖTV’siz deniz yakıtının amaç dışı kullanımını önlemek amacıyla kapsamlı bir çalışma başlatılmış olup, söz konusu çalışma neticesinde riskli bulunan 19 mükellef incelemeye sevk edilmiştir. İncelemeye sevk edilen mükelleflerden 11’inin incelemesi tamamlanmış olup, 102.944.655 TL vergi tarh edilmesi istenmiştir.
3.2.1.2.8. Aerosol Üretiminde Kullanılan Sıvılaştırılmış Petrol Gazı (LPG) Hakkında Yapılan Çalışmalar
Üretim sektöründe faaliyet gösteren mükelleflerin üretim maliyetlerinin azaltılması amacıyla Bakanlar Kurulunca LPG’nin otogaz ve dökme gaz olarak kullanılmasında iki ayrı ÖTV tutarı belirlenmiştir. Bu kapsamda, LPG ve diğerlerini, aerosol üretiminde girdi olarak kullanan firmaların üretim maliyetlerinin azaltılması amacıyla 05/02/2010 tarih ve 2010/135 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile bu maddenin ÖTV oranı sıfır olarak belirlenmiştir.
ÖNERİ VE TEDBİRLERKURUMSAL KAPASİTENİN DEĞERLENDİRİLMESİ FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELERAMAÇ VE HEDEFLERGENEL BİLGİLER
Bu çerçevede Kurul tarafından başlatılan çalışmalar neticesinde 79 mükellef incelemeye sevk edilmiştir. İncelemeye sevk edilen mükelleflerden 55’inin incelemesi tamamlanmış olup, incelemeler sonucunda 27.241.447 TL vergi tarh edilmesi, 33.779.619 TL ceza kesilmesi önerilmiştir. Konu ile ilgili çalışmalar devam etmektedir.
3.2.1.2.9. Tüplü/Dökme LPG Teslimleri Hakkında Yapılan Çalışmalar
LPG sektöründe faaliyet gösteren mükelleflerin dökme olarak aldıkları LPG’yi Otogaz olarak kullanılmak üzere teslim etmek suretiyle neden olabilecekleri vergi kayıp ve kaçağının önlenmesi amacıyla, bu kayıp ve kaçağa neden olan yöntemlerin araştırılması, bu yöntemleri kullanan veya kullanmış olma ihtimali açısından riskli görülen mükelleflerin tespit edilmesi, bu mükelleflerin takibini sağlamaya yönelik öneriler geliştirilmesi konusunda çalışmalar yapılmıştır.
Çalışmalar kapsamında yapılan analiz çalışması neticesinde 20 mükellef vergi incelemesine sevk edilmiştir.
3.2.1.2.10. Gümrükte Götürü Teminat
Uygulamasında Gerçekleştirilen Fiili Envanter Çalışması
Gümrük mevzuatı çerçevesinde Onaylanmış Kişi Statü Belgesine (OKSB) sahip götürü teminat uygulamasından yararlanan mükelleflerden, götürü teminat göstermek suretiyle yüklü miktarlarda akaryakıt ithal edenlerin, ithalattaki götürü teminata konu akaryakıt miktarları ile ÖTV beyanlarında yer alan akaryakıt satış miktarlarının karşılaştırılması neticesinde riskli görülen 19 mükellef nezdinde 27/11/2013 tarihinde 6 ilde fiili envanter çalışması gerçekleştirilmiştir.
Söz konusu mükellefler 28/11/2013 tarihinde vergi incelemesine sevk edilmiştir.
Bu mükelleflerden 9 mükellef adına Vergi Müfettişleri tarafından 472.397.315 TL vergi ve 472.397.315 TL vergi ziyaı cezası için toplam 944.794.630 TL teminat, ihtiyati tahakkuk ve ihtiyati haciz uygulanması vergi dairelerinden talep edilmiştir.
3.2.1.3. Teftiş
Teftiş, Kurulun ana fonksiyonlarından birisidir. Bu kapsamda 2011-2013 yılları itibarıyla yürütülen teftiş faaliyeti sonuçlarına aşağıda yer verilmiştir.
Tablo 20: Teftiş Edilen Birimlerin Dağılımı
TEFTİŞ EDİLEN BİRİMLER YIL
2011 2012 2013
*YMM: Yeminli Mali Müşavir, SMMM: Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
ÖNERİ VE TEDBİRLERKURUMSAL KAPASİTENİN DEĞERLENDİRİLMESİ FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELERAMAÇ VE HEDEFLERGENEL BİLGİLER 2013 yılında 108 birim teftişe tabi
tutulmuştur. Teftiş edilen birimler arasında;
birinci sırada vergi dairesi müdürlükleri, ikinci sırada YMM/SMMM odaları üçüncü sırada ise mal müdürlükleri gelmektedir. Kurulun VEDEBİS kapsamında yapmış olduğu e-teftiş uygulamaları, vergi dairesi teftişlerinin oransal olarak ilk sırada yer almasında rol oynayan etkenlerden biridir. Halen devam etmekte olan VDK-DEBİS** uygulamalarının SADEBİS ve MİDEBİS bileşenlerindeki gelişmelere paralel olarak teftiş edilen saymanlık ve milli emlak birim sayılarında da önemli artışlar beklenmektedir. 2013 Yılında Kurul tarafından 37 ilde en az bir birimde teftiş gerçekleştirilmiştir.
3.2.1.3.1. 2013 Yılı E-teftiş Uygulamaları E-devlet uygulamaları bilişim teknolojilerindeki gelişmelerin bir yansıması olarak hızla yaygınlaşmaktadır. E-devlet uygulamaları ile kamunun sunduğu hizmetlerin daha hızlı ve kaliteli olması amaçlanmaktadır. Gerek tüm kamuda, gerekse Maliye Bakanlığında iş ve işlemlerin daha yüksek oranda bilişim teknolojilerinden istifade ederek gerçekleştirilmeye başlanması ve yaygınlaşması, bu iş ve işlemlerin denetim ve teftişinde de benzer şekilde değişime gitmeyi zorunlu kılmaktadır.
E-teftiş uygulamalarının en az iki alanda yürütülmesi kaçınılmaz görülmektedir.
Birinci alan klasik olarak yürütülmesi zorunlu olan denetim faaliyetlerinin, bilişim teknolojilerinin ve otomasyonun sunduğu imkânlar kullanılarak, daha verimli ve etkin halde sunulmasıdır. İkinci alan ise bilişim teknolojilerinin yoğun kullanımının getirdiği yeni risk alanlarını tespit etmeyi ve çözüm önerileri geliştirmeyi içermektedir.
VDK, bu gelişme ve ihtiyaçları göz önüne alarak e-teftiş çalışmaları yapmaktadır. E-teftiş çalışmalarında klasik E-teftişlerde bilişim teknolojilerinin sunduğu imkânların
** Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı Denetim Bilgi Sistemi
maksimum düzeyde kullanılması ile görev alanı itibarıyla bilişim teknolojilerindeki gelişmelerin ortaya çıkardığı risk alanlarının belirlenmesi ve geliştirmeye açık alanların geliştirilmesi hedefi esas alınmaktadır.
E-teftişlerde teknolojinin en üst düzeyde kullanılması, merkezden teftiş yapılması, tek tek olaylar yerine sistem üzerinde yoğunlaşılması, bilgi teknolojileri sistemlerinin ve bunlardan elde edilen verilerin bütüncül bir yaklaşımla ve risk odaklı olarak değerlendirilmesi yöntemi benimsenmiştir.
3.2.1.3.2. Vergi Dairesi Müdürlüklerinde VEDEBİS Kapsamında Yürütülen E-teftiş Faaliyetleri
VEDEBİS kapsamında yürütülen e-teftiş çalışmaları esas itibariyle üç düzeyde yürütülmektedir:
o Vergi dairesi teftişlerinde bilişim teknolojilerinin kullanılmasını içeren e-teftiş çalışmaları.
o Bilişim sistemlerinin çeşitli parametreler çerçevesinde riskli alanlarını hata yapmadan tespit etmesine ve
otomasyon sistemlerinin
geliştirilmesine katkı yapmaya yönelik E-teftiş uygulamaları.
o Tüm Türkiye genelinde mükelleflere yönelik e-teftiş uygulamaları.
Bu teftişlerde;
o Belli sayıda mükellefe ait dosya üzerinden teftiş yerine, iş ve işlemlerin tüm mükellefler açısından sorgulanması,
o Mükellefin zamanaşımına uğramamış tüm dönemlerinin değerlendirilmesi, o Geliştirilen çapraz sorgu ile işlemlerin
etkinliği, zamanında yapılıp yapılmadığı ve usulüne uygun olup olmadığı hususlarının bütüncül ve hızlı bir şekilde sorgulanması,
ÖNERİ VE TEDBİRLERKURUMSAL KAPASİTENİN DEĞERLENDİRİLMESİ FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELERAMAÇ VE HEDEFLERGENEL BİLGİLER
o Otomasyon sistemlerinin oluşturulacak kontrol mekanizmaları ile en az hata üretir şekilde çalışmasına katkı sağlanması,
o Vergiyi doğuran olay ve işlemlerin yakından izlendiği olgusunu güçlendirerek mükelleflerin kayıt dışılıktan vazgeçirilmesi ve gönüllü
uyum düzeyinin artırılmasına katkı sağlanması,
o Türkiye genelinde yürütülen e-teftiş çalışmaları ile merkezden ve sürekli teftiş konseptinin geliştirilmesi,
o Yolsuzluğa açık alanların tespiti ve önlemler alınmasının sağlanması,
hususları öne çıkmaktadır.
Kurulun 2013 yılı VEDEBİS uygulamalarına ilişkin bazı rakamsal sonuçlara aşağıdaki tabloda yer verilmiştir:
Tablo 21: VEDEBİS Uygulama Sonuçları-1
KONUSU TUTAR (TL)
Azalan İade / Zarar Tutarı 12.800.422
Bulunan Matrah Farkı (Vergi Daireleri Bazında Yapılan Teftişler) 112.306.844
Bulunan Damga Vergisi Matrahı 65.978.663
İstenilen Damga Vergisi 490.845
Diğer (Harç Tutarı, Mükellef Borcuna Tahsilât, Kamu Zararı vd…) 790.117
Hazineye İrad Kaydedilen Emanet Tutarı 1.019.145
Mükellef Borcuna Mahsup Edilen Emanet Tutarı (TL) 5.129.542
İstenilen Ceza Tutarı 25.843.914
Tarhı İstenilen Vergi Tutarı 16.039.276
2013 yılında VEDEBİS kapsamında yürütülen e-teftiş çalışmaları sonucunda 45 vergi dairesi teftişe tabi tutulmuş, 2.604.056 mükellefe yönelik olarak toplam 305.662.750 adet çapraz kontrol yürütülmüştür.
Tablo 22: VEDEBİS Uygulama Sonuçları-2
Teftiş Edilen Vergi Dairesi Sayısı 45
Toplam Mükellef Sayısı 2.604.056
Toplam Sorgu Sayısı 14.057
Mükellef Bazında Toplam Çapraz Kontrol Sayısı 305.662.750
3.2.1.3.3. Milli Emlak Birimlerinde MİDEBİS Kapsamında Yürütülen E-teftiş Faaliyetleri
2013 yılında Kurul Başkanlığı tarafında MİDEBİS kapsamında milli emlak birimleri e-teftişe tabi tutulmuştur. Gerçekleştirilen e-teftişle; hazine taşınmazlarına ilişkin olarak yapılan tespitler neticesinde ulaşılan sonuçlara aşağıdaki tabloda yer verilmiştir.