Kentsel Memnuniyet

Yaşam kalitesini, kişinin çevresi ve yaşadığı yerin özellikleri de önemli düzeyde etkilemektedir. Yaşanılan yerin sorunları, kamu hizmetlerinden duyulan memnuniyet düzeyi, toplumsal gerginliklerin varlığı, birlikte yaşanılan bireylerin davranışları ve yaşam biçimleri bu bağlamda değerlendirilebilecek alanlardır. Tüm bu alanlar birlikte değerlendirildiğinde kentsel memnuniyet düzeyine ulaşılabilmektedir.

Araştırmaya katılanlara Hatay’ın en önemli sorunu açık uçlu şekilde sorulmuş verilen yanıtlar aşağıdaki tabloda görüldüğü üzere gruplandırılmıştır.

Hatay’da yaşayan bireylerin %16,2’sine göre Hatay’ın en önemli sorunu işsizlik iken, bu orana ekonomik ortam ve yatırımlar ifadesi de eklenince; ekonomik temelli sorunları en önemli sorun olarak görenlerin oranı %20,5’e yükselmektedir. Dolayısıyla Hatay’da her beş kişiden biri Hatay’ın en önemli sorunlarının ekonomik temelli olduğunu ifade etmektedir. Bu sorunu, yol altyapısı (%11,8), trafik (%10,6), şebeke suyu ve elektrik (%7,6) sorunları izlemektedir. Aynı zamanda çevre kirliliği ve yeşil alan

(%7,5), eğitim (%6,5), Suriyeli mülteciler (%4,7), altyapı (4,7) ve sağlık (%4,1) alanındaki sorunlar da Hatay’da öne çıkmaktadır. Bu sorunlar arasında çevre kirliliği ile hava kirliliği birlikte düşünüldüğünde %10,4 oranla önemli sorunların arasında yer aldığı gözlenmektedir.

Araştırmaya katılan bireylere yaşadıkları ilçede aşağıdaki kamu hizmetlerine yönelik memnuniyet düzeylerini 1-5 arasında bir değer vererek belirtmeleri istenmiştir.

Genel olarak bakıldığında Hatay’da yaşayan bireylerin aşağıda sayılan 25 kamu hizmeti alanından duyduğu memnuniyet düzeyinin ortalaması 3’ün üzerinde gibi görünse de, memnuniyet düzeyinin düşük olduğu alanlar dikkat çekmektedir. Ortalama değer açısından göreceli olarak memnuniyet duyulan alanların başında imar, inşaat ruhsat, izin, denetim ve benzeri hizmetler (3,38), otopark hizmetleri (3,36), mezarlık ve cenaze hizmetleri (3,32) ve muhtarlardan alınan hizmetler (3,32) gelmektedir.

Ortalama değere göre memnuniyet düzeyinin en düşük olduğu hizmet alanların başında ise yoksullara yönelik hizmetler (3,2), pazar yerleri (3,21), zabıta hizmetleri (3,22) ve engellilere yönelik hizmetler (3,23) yer almaktadır.

Ayrıca, çöp ve çevresel atık toplama hizmeti, yeşil alanların

miktarı, itfaiye hizmetleri ve toplu taşıma hizmetleri de memnuniyet düzeyinin düşük seyrettiği hizmet alanlarıdır.

Ancak bu sonuçlar ortalama değer açısından değil de, en az memnuniyet duyulma oranından hareketle 5 üzerinden 1 ve 2 puanı verenlerin oranı alınarak değerlendirildiğinde tüm hizmet alanlarında her 4 kişiden 1’inin düşük memnuniyet duyduğu anlaşılmaktadır. Bazı hizmet alanlarında her 3 kişiden 1’inin memnuniyetsiz olduğu durumlar da söz konusudur. Örneğin imar hizmetlerinde ankete katılanların yaklaşık dörtte biri bu alanda duyduğu memnuniyetsizliği göstermiştir. Dolayısıyla ortalama değer açısından orta değer olan 3’ün üzerinde puanlar alınsa da, memnuniyetsizlik oranlarında tüm alanlarda önemli düzeyde düşük memnuniyetin olduğu gözlenmiştir.

Grafik 10. Hatay’ın En Önemli Sorunları

Grafik 11. Kamu Hizmetlerinden Memnuniyet Düzeyi – Hatay

Tablo 43. Kamu Hizmetlerinden Şikâyet Düzeyi – Hatay Şikâyet Pazar yerleri (halk pazarları) 30,5%

İtfaiye 30,0%

Yoksullara yönelik hizmetler 29,7%

Yolların bakımı, kar temizliği vb. hizmetleri 29,3%

Kültürel, sanatsal ve sportif faaliyetlere yönelik

hizmetler 29,0%

Toplu taşıma hizmetlerinden 28,5%

Zabıta hizmetlerinden 28,2%

Yeşil alanların miktarından 28,2%

Trafik düzenleme 28,1%

Kanalizasyon hizmetinden 27,9%

Engellilere yönelik hizmetler 27,9%

Hava kirliliği ile mücadeleden 27,7%

Park ve oyun alanları 27,6%

Yol/kaldırım yapımı hizmetlerinden 27,3%

Kadınlara yönelik sosyal hizmetler 27,3%

Sokakların aydınlatılması 27,3%

Gençlere yönelik sosyal hizmetler 27,2%

Mezarlık ve cenaze hizmetleri 27,0%

Çöp ve çevresel atık toplama hizmetinden 26,6%

Tapu hizmetleri 26,5%

Muhtarınız tarafından mahallenizde verilen

hizmetler 26,5%

Yaşlılara yönelik sosyal hizmetler 26,4%

Mesleki beceri geliştirme ve iş bulma hizmetleri 25,6%

Otopark hizmetleri 25,5%

Şebeke suyu hizmetlerinden 25,3%

İmar, inşaat ruhsat, izin, denetim ve benzeri

hizmetler 24,5%

Araştırmaya katılan bireylere yaşadıkları ilçede aşağıda sıralanan alanlardaki memnuniyet düzeylerini 1-5 arasında bir değer vererek ifade etmeleri istenmiştir. Önceki memnuniyet sorularına kıyasla bu soruda hizmet alanları gruplandırılarak katılımcılara sorulmuştur.

Grafik 12. Kentsel Memnuniyet Düzeyi – Hatay

Tablo 44. Kentsel Şikâyet Düzeyi – Hatay

Şikâyet

Altyapı (kanalizasyon, atık yönetimi) 27,6%

Kamu kurumları (belediye/kaymakamlık/ müdürlükler) 27,3%

Güvenlik 25,5%

Sosyal yaşam (spor, sinema, tiyatro, park vb.) 25,1%

Nüfus yoğunluğu 24,8%

Çevre Kirliliği 24,5%

Eğitim kurumları 24,3%

Ulaşım imkânları 23,3%

Sağlık kurumları 23,0%

Hava kirliliği 22,6%

Genel olarak bahsi geçen alanlarda memnuniyet düzeyi orta seviyededir. Yukarıda belirtilen alanlarda göreceli olarak daha fazla memnuniyet duyulan alanlar hava kirliliğiyle mücadele (3,13) ve sağlık kurumlarıdır (3,12). Çevre kirliliğiyle mücadele (3,05) ve eğitim kurumları (3,08), hava kirliliği ve sağlık alanlarından sonra memnun olunan alanlardır. Memnuniyet düzeyinin en düşük olduğu alan ise altyapı (3,03) ve kamu kurumlarıdır (3,03). Ancak bu soru da ortalama değerler yerine düşük memnuniyet oranları dikkate alınarak yorumlandığında; bir önceki soruya benzer şekilde tüm hizmet gruplarında her dört kişiden birinin memnun olmadığı gözlenmektedir.

Katılımcıların %27,6’su altyapıdan, %27,3’ü kamu kurumlarından, %25,5’i ise güvenlikten şikâyet etmektedir. Aynı şekilde sosyal yaşam (%25,1), nüfus yoğunluğu (%24,8), çevre kirliliği (%24,5) ve eğitim kurumlarından (%24,3) şikâyet edenlerin oranı da oldukça yüksektir.

Araştırmaya katılanların yaşadıkları ilçeye ilişkin görüşleri, yaşamlarını sürdürdükleri alanlarda karşılaştıkları sorunlar ve aynı ilçede birlikte yaşadıkları topluma yönelik değerlendirmeler sorgulanmıştır.

Öncelikle “yaşadığınız ilçedeki insanların aşağıdaki alanlarda ne kadar kurallara uyduklarını belirtiniz”

sorusu yöneltilmiştir.

Bu soruya 5 üzerinden 4 ve 5 puan verenlerin oranına bakıldığında ise, Hatay’da neredeyse her iki kişiden birinin etrafında yaşayan kesimi etnik kökenleri ve çevresiyle olan iletişimi açısından değerlendirdiği gözlenmektedir.

Bu değer yargıları arasında ortalama değer açısından en düşük ortalamayı alan kılık kıyafet konusuna yüksek önem verenlerin oranı ise %30,4’tür. Dolayısıyla ortalama değerler, oransal değerlerle birlikte incelendiğinde Hatay’da yaşayanların büyük bir kısmının yukarıda sayılan alanların tümünü önemsedikleri anlaşılmaktadır. Ancak göreceli olarak etnik köken ve çevreyle olan iletişim unsurları öne çıkmaktadır.

Tablo 46. Toplumun Öncelikli Değer Yargıları – Hatay

Çok önemli

Etnik kökenleri 48,3%

Çevresiyle olan iletişimi 48,2%

Siyasi düşünceleri 45,3%

Dini inançları ve yaşayış biçimleri 45,2%

Yaptıkları işleri 42,8%

Eve giriş-çıkış saatleri 40,8%

Çocuklarının başarıları ve ahlakı 39,8%

Gelir durumları 36,7%

Aile yaşam biçimleri 31,7%

Kılık kıyafetleri 30,4%

Araştırmaya katılanlara Hatay’da yaşamaktan memnun olma düzeyini 1-5 arasında puan vererek değerlendirmeleri istenmiştir. Verilen yanıtlara göre 5 üzerinden Hatay’da yaşamaktan memnuniyet düzeyi 4,17 olarak ortalama üstü bir değer almıştır. Memnuniyet düzeyi oransal açıdan incelendiğinde, katılımcıların %7,5’inin Hatay’da yaşamaktan memnun olmadığını, %77,5’inin ise memnun olduğu gözlenmiştir.

Tablo 47. Hatay’da Yaşamaktan Duyulan Memnuniyet Düzeyi

İlinizde yaşamaktan ne derece memnunsunuz?

Ortalama 4,17

Hiç memnun değilim 2,90%

Memnun değilim 4,60%

Orta değer 14,90%

Memnunum 27,60%

Çok memnunum 49,90%

Tablo 45. Toplum Kurallarına Uyum Şikâyetleri – Hatay Şikâyet Komşuluk ilişkilerinde karşılıklı anlayış

göstermek, saygılı olmak 36,4%

Kamuya açık alanlarda (parklarda,

otobüslerde, hastanelerde vb.) diğer insanlara

anlayış göstermek, saygılı davranmak 36,1%

Trafik kuralları 35,1%

Çevreyi kirletmemek 35,1%

Birbirine oldukça yakın ortalamalara sahip olan bu başlıkların tümünde orta değer olan 3’ün altında bir izlenim verilmiştir. Ortalama değer açısından görünen bu oranlar Hatay’da toplum kurallarına uyum düzeyinin düşük seviyede olduğunu göstermektedir. Bu noktada soru, kurallara uyumda en fazla sorun yaşanan alanlar açısından incelendiğinde en fazla şikâyetin komşuluk ilişkilerinde karşılıklı anlayış göstermek, saygılı olmak (%36,4) ve kamuya açık alanlarda (parklarda, otobüslerde,

hastanelerde vb.) diğer insanlara anlayış göstermek, saygılı davranmak (%36,1) olduğu anlaşılmaktadır. Ancak toplum kuralları olarak sayılan bu dört alanın tümü için Hatay’da yaşayan bireylerin üçte birinin şikâyetçi olduğu açıkça gözlenmektedir.

Araştırmaya katılanlara ilçelerinde yaşayanların aşağıdaki durumlarının kendileri için ne kadar önemli olduğu sorusu yöneltilmiştir. Böylece toplum açısından çevrelerindeki kesimi değerlendirme kriterleri tespit edilmeye çalışılmıştır.

Çevresindeki kesime bakış açısını oluşturan değer yargıları belirlenmiştir. Aynı zamanda soruya verilen yanıtlar toplumsal yaşam algı endeksinde değerlendirilmiştir.

Buna göre Hatay’da yaşayan bireyler için ilçelerindeki yaşayanların etnik kökenleri 3,24 ortalamayla en fazla önem verilen konu olarak çıkmıştır. Bunu yaşayan kesimin çevresiyle olan iletişimi (3,22), siyasi düşünceleri (3,21), dini inançları ve yaşayış biçimleri (3,20) izlemiştir. Yaşayan kesimin kılık kıyafetleri (2,83) ve aile yaşam biçimleri (2,86) son sıralarda gelmektedir.

Grafik 13. Toplum Kurallarına Uyum Düzeyi – Hatay

Grafik 14. Toplumun Değer Yargıları – Hatay