Kelime Kadrosu

Kelime kadrosu, dört başlık altında toplanmıştır. Âşıklığının değişik dönemlerinde yazdığı şiirlerinde yaşantısının o döneminde kendisini etkileyen olayları, gerek geleneğin söyleyiş özellikleri gerekse kendi söz varlığının söyleyiş özellikleriyle yazıya dökmüştür.

57

Dilaver Düzgün, Âşık Mevlüt İhsanî Hayatı, Sanatı ve Şiirlerinden Seçmeler, Erzurum, Atatürk Üniversitesi Yayınları No:851, Aralık 1997, s.15.

58

Üslüp özelliğiyle ilgili daha geniş bilgi için bkz. Işıl Altun, , Mevlüt İhsanî’nin Aşk Konulu Hikâyeleri Üzerine Bir Araştırma,Genişletilmiş 2. Baskı, İstanbul, Doğu Kütüphanesi Yay., 2007 s.18-47

4.1.1. Maddi Aşkın İşlendiği Şiirler

Aşk fırtınası, sevda, ateş, güzel, gönül, yara, arzu, Ferhat ile Şirin, zalim yar, kalp, Aslı, Leyla, ezeli aşk, felek, sevda çıbanı, sevdiğim, zalim, nar, aşk dağı, aşkın dileği, canan, aşk ateşi, merhamet eyle, gayret, yanmak, hüsn, ela göz dilber, mecnun, naz, taban yüz, şan pervanesi, yar diyarı, bahtiyar, ümit, dağlar başı, Kerem, yar ateşi, kül, hûb çağı, taze nevreste, bülbül, kafes, çiçek, deste, gül koklamak, salınıp gezmek, keklik, turna, toy, kamet, yay, kılıç, gamze, güneş, gözyaşı, deniz, derya, zülüf, gerdan, dilber, yıldız, ay, nazlı, zar, keder, âşık, lâl, ela göz, buse, ten, civan, zulüm, dost bağı, şeyda, yuva, gece, gündüz, çark, zalim felek, gurbet, çare, baht, Mevla, dert, dilek, dua, meftun, ok, kirpik, göz, şahan, merhamet, insaf, elvan, nakış, yanak, al lale, aht, ikrar, inci, yadigâr, tatlı dil, dil, arı, bal, Muhammet, melek, seher yıldızı, zalimin kızı, meth, ar, karakaş, menekşe, süt bilekli kol, yad, hayal, rüya, göl, ocak, dal, taş bağır, karlı dağ, kuru yaprak, fırtına, kara toprak, viran bağlar, dostun bahçesi, garip, sanem muradı, Karacaoğlan, kurban, cevher söz, Fuzuli, sahra, kamber, feryat, Emrah, düş, ibrişim, dergah, ezel bahar, aht-ı aman, biçare, güman, varmalı, gerek, akıbet, ziya, sultan, cennet, hasret, bukak, yemiş, meyve, imren bağı, sihirli gonca, sümbül, bahar, sarı, mavi, ışık, maral, sabır, ceylan, temaşa, mah u taban, yas, seyran, bağban, kemgöz, ah, hançer, teber, sine, hicran, ah u zar, name, melûl, gül beniz, gazel, emsal, keman kaş, ok kirpik, yiğit, deli, belalı baş, merhamet, tavuskuşu, kara gözlüm, gelin, fal, gönül defteri, can ciğer, cilveli, dudak, abdal, gül cemal, leb, derman, merhem, perişah, huri, gılman, ecel, şad, aşk ummanı, selvi, gül ağacı, dürdane, inci mercan, kut, zülâl, Kevser, aşk badesi, sürme çekmek, yeşil başlı suna, leb i kaymak, naçar, leyl-i bahar, can kurban, deli gönül, hüsn ü mah, mar, nar-ı niran, v.b.

4.1.2.İlahi Âşkın İşlendiği Şiirler

Kainat esrarı, arif, hakikat, esrar-ı kemal, Allah, hikmet, burç, lütuf, Kur-an, mümin, doksan dokuz, elif, şehadet, ümmet, cennet-i cihan, cemal, esma-i öz zikir, nur-i sultan, Muhammet, azam suresi, vech-i taban, aşk, giryan, hatem, Meryem, Firdevs, ferman, ravza-i kabe, hakk, hacı, muhtar, rahman, nurdan taç, mürüvvet, mühür, derman, ilahi aşk, cürm ü günah, ulu dergah, berat gecesi, feryat, kul, nur, sadık, tevhid, ilahi, günah, Habib, âlim, kamil, zerre, hisse, sırat, gafil, fani, senet,

günahkar, gaffar, ikrar, vicdan, iman, Aleyke ya Resul Allah, Mevla, la şerik, Eyyûb, İslâm, şeriat, nar, hüda, divan, hikmet, yaradan, gani, Habib-i muhtar, Sıdık, Ali, Zülfikâr, rehber, şer, sema, mahlûk, kadir, yaradan celil, çark-ı devval, yarabbi, mana, kün buyurdu, elif lam mim, hâkim, bismillah, kalem, cem-i âlem, fatiha tü’l kitap, kibar-i kalem, pir, Hz. Kur-an, arş, kürs, şeytan, vesvese, müyesser, rızık, itikat, meyhane, divane, nefis, pervane, münevver, mücevher, cenab-ı bari, meftun, ihsan, dal, ze, he, mim, hub, cenab-ı kudret, mihman, cim, Arafat, (Hz.) İsmail, (Hz.) Halil, (Hz.) Musa, (Hz.) Meryem, (Hz.) İsa, (Hz.) Yusuf, bezirgân, köle, (Hz.) Eyyûb, melek, şükür, hamd ü sena, çark-ı pervane, gizli manâ, âyân, Kudüs, Mekke, Tûr, rahim, hac, dal(harf), lütuf, celâl, nurlu iman, on emir, Arabistan, zümre, âyet, mirac, günah, namaz, nebi, hakikat, amel, evliyâ, Hatemü’l – Enbiya, ehl-i aşk, gayın, ga, vav, vaiz, caiz, yedi, münkir, ferman, yüz dört kitap, Kibriya, ruz-i mahşer, beşiret perdesi, şems ü kamer, nur tacı, nur-ı şeb, ahret, ervah-ı ezel, levh-i kalem, arş-ı alem, itikat, ibadet, arş-ı rahman, küfran, ezezi’l şeytan, huri-i gılman, pinhan, kabe, Medine, musalla taşı, ecel, nefs-i emare, esma, gıybet, Ademoğlu, (Hz.) Hızır, v.b.

4.1.3.Nasihat Konulu Şiirler

Kan uykusu, hesapsız, tembel, gafil, insan, iman, kemal, örnek al-, oğul, arif, aç, tok, arif ol-, sabır, gönül, çark-ı felek, düzen, mizan, hak terazisi, aldan-, beyhude, ehl-i kâmil, sadık, yalancı, yabancı, kilit, cahil, cevher, çürük yer, yaslan-, akıbet, haram, mana, suç, tevazu, çalış-, rızık, kalmakal, dertli âşık, murat, sefa, metin ol-, sine, yara, ölç-, biç -, nefis, günah, hata, hikmet, idrak, emek, iste-, dünya, rehber, beşik, mezar, kin güt- , kardeş, ekin, dar gün, lâzım ol-, akçe, inat et-, para, çare, ara-, kazan-, zalim, fukara, baş, yaşa-, gam eyle-, ağla-, hikmet, cehennem, cennet, nâr, lütuf, emel, yadigâr, kabahat, sefahat, ihsan, ahbabı, şad, ziyade, muhabbet, lisan-ı leb, lezzet, meclis, arkadaş sevgisi, gaflet, uyan-, nizam, düstur, hiza, divane, rıza, Hızır, günahkâr, dertli, kına-, öğün-, takdir, hisse, kadir, ceza, delil, belâ, düşman, dar, iman, figan, uçurum, ziyan, cahil gönül, virane, bülbül, kaplan, kurt, hukuk, cümle, eloğlu, bey, sultan, fayda, ödünç, tuzak, avcı, şahin, şirin lisan, nazenin muhabbet, kahraman-ı Rüstem, arı, bal, ezel bahar, öç, kuvvet, dünya işi, divan, okuyan yazan, ahkâm, kader, alın yazısı, dünya düzeni, kurbanlık koyun,

eğri boyun, taksim, gıybet, hak silahı, ana kargışı, mazlumun ahı, şer, sır, halim, hakikat güneşi, perdeli göz, keşf-i keramet, tasarruf, maksat, kırık düğme, menzil, gayret et-, ev idaresi, terbiye, mahsul, asalet, kötü ahlâk, kazanç, kumar, olur olmaz arkadaş, haklı, haksız, hancı, imtihan, ağa, boş künye, çaba, itab, mahşer günü, hesaba çek-, çark eleği, ah çek-, ağarmış saç, izahat, söz aynası, gönül kır-, hürmet, yüce, kıymet bil-, iki taşlı mezar, kudret kervanı, han, nefis yaylası, tedbir, fani, nefis rüzgârı, benlik (bencillik), tatlı aş, tenkit, öğüt, yiğit, tarumar ol-, pîr, beyhude, sarraf, perişan, âlim, devrişan (derviş), şah, baht, aht, taht, (Hz.) Süleyman, para, kadın, su sesi, savurganlık, ateş, kâr, ayıp, türlü oyun, sanatkâr, kırık sandık, delik kasa, hile, aile ocağı, dua, vakit, töre, nimet, v.b.

4.1.4. Adlar

Âşık, 1997 yılına kadar, Erzurum, Kars, Sarıkamış’ta yaşamıştır. 1997 yılında İzmit’e göçmüştür. Bu bölümde öncelikle Erzurum ve çevresi ile ilgili adlara, sonra ise İzmit ve çevresi ile ilgili adlara yer verilmiştir.

4.1.4.1. Doğudaki Yer ve Şahıs Adları

Erzurum, Erzincan, Kars, Kağızman, Oltu, Narman, Sarıkamış, Soğanlı dağları, Çoruh nehri, Şenkaya, Çıldır, Bardız, Eleşgirt, Palandöken, İspir, Çad, Aşkale, Hınıs, Tekman, Karayazı, Horasan, Gerze, Pasin, Sami kale, Karnavas köyü, Âşık Sümmani, Hacı Ali, Zinnet ana, Güllü hanım, v.b.

4.1.4.2. Kocaeli’ye Göçtükten Sonra Söylediği Şiirlerde Kullandığı Yer ve Şahıs Adları

Marmara, İzmit, Körfez, Adapazarı, Gölcük, Yalova, Tekirdağ.

4.1.4.3.Türk Kültürü ve Tarihinden Alınan Adlar

Nasrettin Hoca, Barbaros Hayrettin Paşa, Fatih Sultan Mehmet, Gazi Osman Paşa, Yavuz Selim, Âşık Veysel, Lokman Hekim, Alparslan, Karacaoğlan, Atatürk, İsmet Paşa, Kayıboyu, Bozkurt, Göktürk, Malazgirt, Oğuz, Zübeyde hanım, Dede

Korkut, Hazar, Melikşah, Dumlupınar, Çaldıran, Çanakkale, Kocatepe, Kıbrıs, Girne, Lefkoşa, Magosa, Garip Sanem, Kamber.

4.1.4.4. İslâm Kültüründen Alınan Adlar

Adem, Havva, Hz. Osman, Hz. Ömer, Hz. Muhammed, Hz. Davut, Hz. Musa, Hz. İsa, Hz. Yusuf, Eflatun, Kudüs, Mekke, Medine, Tûr dağı, Kabe, Arabistan, Nemrut dağı, Fuzûli, Şems, Muhtar Ahmet.

4.1.4.5. Tasavvuf Kültüründen Alınan Adlar

Hacı Bektaş-ı Veli, Hasan, Hüseyin, Nuh Peygamber, Hz. Süleyman, Yunus Peygamber, Eyyub Peygamber, İbrahim Peygamber, Hz. Ali, Yusuf, Kenan, Züleyha, Belkıs, Hz. Hızır, Hz. İlyas, Mevlâna, Yunus Emre, Erzurum’lu Emrah, Tabduk Emre, Zülfikâr, Leyla, Mecnun, Aslı, Kerem, Ferhat, Şirin, Rüstem-i Adil.