Kelime İlişkilendirme Testi ile İlgili Yapılan Çalışmalar

Kaya ve Bozyiğit (2019), ‘Coğrafya Öğretmen Adaylarının Coğrafya Kavramı Üzerine Düşünceleri’ adlı çalışmalarında öğretmen adaylarının coğrafya kavramına yönelik düşüncelerini belirlemeyi amaçlamışlardır. İlgili çalışmada coğrafya son sınıfta öğrenim gören 46 öğretmen adayına kelime ilişkilendirme testi uygulanmıştır. Çalışma da toplanan verilerin değerlendirilmesi aşamasında içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Bağımsız kelime ilişkilendirme testi sonucu elde edilen veriler kodlanarak kategoriler oluşturulmuştur. Çalışma sonuçları incelendiğinde coğrafya öğretmen adaylarından bazılarının coğrafya konusunda çeşitli ve detaylı bilgi birikimine sahip oldukları görülmüştür. Öğretmen adayları genel olarak doğru ilişkilendirme yapmıştır ve kelime düzeyinde kavram yanılgısı görülmemiştir.

Kaya ve Bozyiğit (2017), ‘Coğrafya Öğretmen Adaylarının Doğal Afetlerle İlgili Bazı Kavramlar Hakkındaki Bilişsel Yapılarının Belirlenmesi’ adlı çalışmalarında coğrafya bölümünde öğrenim gören 5. sınıf öğrencilerinin kelime ilişkilendirme testi kullanarak bilişsel yapılarını ölçmeyi amaçlamışlardır. Bu çalışmada toprak erozyonu, heyelan, kuraklık, sel sözcükleri anahtar kavram olarak seçilmiştir. Her bir anahtar kavram 10 defa alt alta yazılmış ve öğretmen adaylarının bu anahtar kavramla ilgili zihinlerinde çağrışım yapan kelimeleri 30 saniye içerisinde yazmaları istenmiştir. Öğretmen adaylarının ürettikleri kelimeler sınıflandırılıp analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda öğrencilerin verilen anahtar sözcüklerle ilgili kavramsal yapıya sahip

32

oldukları fakat bilgilerin yeterli düzeyde olmadığı görülmüştür. Cümle örneklerinde ise bilimsel bilgi içeren cümlelerin oranı fazladır fakat bilimsel bilgi içermeyen cümleler ve kavram yanılgısı içeren cümlelerde tespit edilmiştir.

Kaya ve Akış (2015), ‘Coğrafya Öğrencilerinin ‘’Hava’’ Kavramı ile İlgili Bilişsel Yapılarının Kelime İlişkilendirme Testi ile Belirlenmesi’ adlı çalışmalarında coğrafya bölümünde öğrenim gören öğrencilerinin hava kavramıyla ilgili bilişsel yapılarını ve kavram yanılgılarını ortaya çıkarmayı amaçlamışlardır. Çalışma, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi, Coğrafya Eğitimi Ana Bilim Dalının 3. ve 4. sınıflarında öğrenim gören toplam 74 öğrenciye uygulanmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi ve durum çalışması deseni kullanılmıştır. Verilerin analizi ise içerik analizi yöntemi ile yapılmıştır. Öğrencilerin hava kelimesine verdikleri cevap kelimeleri belirli kategoriler oluşturarak bu kategoriler altında toplanmıştır, tekrar eden kelimelerin frekans ve yüzde değerleri de belirtilmiştir. Yapılan çalışma sonucunda öğretmen adaylarının çoğunluğu hava kelimesi ile ilgili bilimsel bilgi içeren cümleler oluşturmuşlardır. Bu çalışmada kelime ilişkilendirme testinin bilişsel yapıyı belirlemede ve kavram yanılgılarını tespit etmede etkili bir teknik olduğu sonucu ortaya konulmuştur.

Taşdere, Özsevgeç ve Türkmen. (2014), ‘Bilimin Doğasına Yönelik Bir Ölçme Aracı: Kelime İlişkilendirme Testi’ isimli çalışmalarında kelime ilişkilendirme testini ölçme aracı olarak kullanarak fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimin doğasıyla ilgili bilişsel yapılarını tespit etmeyi amaçlamışlardır. Öğretmen adaylarına Bilimin Doğası ve Bilim Tarihi derslerinden önce ve sonra kelime ilişkilendirme testi uygulanmıştır. Kelime ilişkilendirme testinde bilim, bilim insanı, deney, gözlem, araştırma, teknoloji, hipotez, teori ve kanun kavramları anahtar kavram olarak seçilmiştir. Kelime ilişkilendirme testi uygulandıktan sonra anahtar kavramları içeren frekans tablosu hazırlanmıştır. Tablo verilerine göre öğretmen adaylarının bilişsel yapılarını ortaya koyan kavram ağları çizilmiştir. Çalışma sonucuna göre çizilen son test kavram ağının birbiriyle ilişkili yapılar içerdiği görülmüştür. Kelime ilişkilendirme testinin etkili bir ölçme aracı olduğu sonucuna da ulaşılmıştır.

Kurt (2013), ‘Biyoloji Öğretmen Adaylarının ‘’Enzim’’ Konusundaki Bilişsel Yapılarının Belirlenmesi’ adlı çalışmasında öğretmen adaylarının enzim konusundaki bilişsel yapılarını belirlemeyi amaçlamıştır. Bu çalışma 40 biyoloji öğretmen adayına uygulanmıştır. Verilerin toplanmasında bağımsız kelime ilişkilendirme testi

çizme-33

yazma tekniği ile kullanılmıştır. Veriler içerik analizine göre düzenlenmiştir. Çalışma sonuçlarına göre öğretmen adaylarının enzim konusunda alternatif kavramlara sahip oldukları belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının nitelikli eğitim alması yetiştirecekleri öğrencilere de nitelikli eğitim vermesi açısından önemli bulunmuştur.

Kurt ve Ekici (2013b), ‘Biyoloji Öğretmen Adaylarının ‘’Bakteri’’ Konusundaki Bilişsel Yapılarının ve Alternatif Kavramların Belirlenmesi’ adlı çalışmalarında öğretmen adaylarının bakteri konusundaki bilişsel yapılarını belirlemeyi amaçlamışlardır. Bu çalışma 44 biyoloji öğretmen adayına uygulanmıştır. Verilerin toplanmasında bağımsız kelime ilişkilendirme testi ve çizme-yazma tekniği kullanılmıştır. İki ölçme aracı kullanılarak yapılan bu çalışmada öğretmen adaylarının bakteri konusunda alternatif kavramlara sahip oldukları belirlenmiştir.

Taşdere, Ercan, F., Ercan, N. (2010), ‘Kelime İlişkilendirme Testi Aracılığıyla Bilişsel Yapının ve Kavramsal Değişimin Gözlenmesi’ adlı çalışmalarında 7. sınıf öğrencilerinin güneş sistemi ve uzay konusundaki bilişsel yapılarını belirlemek, kavramsal değişim sürecini incelemek ve kavram yanılgılarını tespit etmeyi amaçlamışlardır. Bu çalışma 2007-2008 öğretim yılı bahar döneminde Bolu’da bir okulda 7. sınıfta öğrenim gören 31 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmacılar konunun başında ve sonunda ünitede geçen kavramları içeren kelime ilişkilendirme testi uygulamışlardır. Öğrencilerin ön test ve son test sonuçları kıyaslandığında öğrencilerin kavramsal değişiminde olumlu bir başarı sağlandığı görülmüştür. Araştırmacılar öğrencilere uyguladıkları kelime ilişkilendirme testinin, bilişsel yapıyı belirlemede, kavramsal değişim sürecini izlemede ve kavram yanılgılarını belirlemede etkili bir teknik olduğu sonucuna ulaşmışlardır.

Bahar ve Özatlı (2003), ‘Kelime İletişim Test Yöntemi ile Lise 1.Sınıf Öğrencilerinin Canlıların Temel Bileşenleri Konusundaki Bilişsel Yapılarının Araştırılması’ adlı çalışmalarında 9. sınıf öğrencilerinin canlıların temel bileşenleri konusundaki bilişsel yapılarını araştırmayı amaçlamışlardır. Çalışmada kelime ilişkilendirme testi, Balıkesir Merkez Kız Teknik-Anadolu Kız Meslek ve Kız Meslek Lisesinde 60 lise 1. sınıf öğrencisine uygulanmıştır. Öğrencilere ders anlatım öncesi ve sonrası ön test ve son test olarak KİT uygulanmıştır. Öğrencilerin kavramlara yanıt olarak verdikleri alternatif kavramlar kullanılarak kavram haritası oluşturulmuştur. Yapılan araştırma sonuçlarına göre öğrencilerin son testte daha bilimsel bilgi kullandıkları yapılan

34

ön testte ise öğrencilerin konuyla ilgisi olmayan kavramları ürettikleri görülmüştür. Ön testte oluşan kavram yanılgılarının son testte görülmemesi öğrencilerin konuyu öğrendiklerini gösteren bir bulgudur. Bu çalışmada kelime ilişkilendirme testinin biyoloji eğitimi açısından önemi ve eğitimsel bir araç olarak nasıl kullanılabileceği irdelenmiştir.