Katılımcıların Medya Türüne Göre Medya Haberlerine Güven Düzeyler

Araştırma kapsamında incelenen son tabloda, medya haberlerinin güvenilirlik algısı ile ilişkili 5 maddeden oluşan likert tipi ölçek (1. Kesinlikle Katılmıyorum, 5. Kesinlikle Katılıyorum), gazete, televizyon ve online haberler açısından ayrı ayrı sorulmuş, aynı zamanda bunların aritmetik ortalamaya göre karşılaştırılması yapılmıştır. Ölçeğin güvenilirlik katsayısı Cronbach’s Alpha: .629’dur.

Tablo 60. Medya Türüne Göre Medya Haberlerine Güven Düzeyindeki Farklılık (İlişkili Örneklemler İçin Tek Faktörlü ANOVA Testi)

Medya  F Sig. Fark

Gerçeklere dayalıdır Gazete TV Online 3.53 3.57 3.11 57.04 .000 TV-Online Gzt-Online Kâr/kazanç elde etmekle ilgilenir Gazete TV Online 3.23 3.35 3.30 2.83 .049 TV- Gzt İnsanların özel

hayatlarını ihlal eder

Gazete TV Online 2.82 2.96 3.20 29.01 .000 Online-Gzt Online-TV TV-Gzt Toplumun refah ve mutluluğu ile ilgilenir Gazete TV Online 3.21 3.18 2.90 28.21 .000 Gzt-Online TV-Online Güvenilemez Gazete TV Online 2.43 2.54 2.79 24.81 .000 Online-Gzt Online-TV TV-Gzt Tablo 60 incelendiğinde, ‘gerçeklere dayalı olma’ faktöründe, televizyon, gazete, online haberleri arasında anlamı farklılık görünmektedir (F= 57.04, sd= 2, p< .001). Yüzde 5 anlam düzeyinde Tukey Testi sonuçlarına bakıldığında farklılığın kaynağının; televizyon-online haberler ile gazete-online haberler arasında olduğu tespit edilmektedir. Örnekleme göre; televizyon haberleri ( _{= 3.57), gazete (} ₌

3.53) ve online haberlere ( _{= 3.11) göre daha çok gerçeğe dayalıdır.}

Çalışmada, ‘kar/kazanç elde etmekle ilgilenir’ maddesinde televizyon ve gazete haberleri arasında anlamlı farklılık göstermektedir (F= 2.83, sd= 2, p< .05). Tukey testi sonuçlarına göre televizyon haberleri yine (_{= 3.35), online (} _{= 3.30)}

ve gazete haberlerine ( _{= 3.23) göre katılımcılar tarafından kar/kazanç elde etmeye}

daha çok yatkın bulunmaktadır.

‘İnsanların özel hayatlarını ihlal eder’ maddesinde; online-gazete haberleri, online-televizyon haberleri ve televizyon-gazete haberleri arasında anlamlı farklılık olduğu dikkat çekmektedir (F= 29.01, sd= 2, p< .001). Çoklu karşılaştırma tablosuna göre katılımcılar; online haberlerin ( _{= 3.20), televizyon (} _{= 2.96) ve gazete}

haberlerinden ( _{= 2.82) daha çok insanın özel hayatını ihlal ettiğini savunmaktadır.}

‘Toplumun refah ve mutluluğu ile daha çok ilgilenir’ maddesinde ise, gazete- online haberler ile televizyon-online haberler arasında anlamlı bir farklılık söz konusudur (F= 28.21, sd= 2, p< .001). Araştırma sorusuna cevap verenler, toplumun refah ve mutluluğu ile daha çok ilgilenen medya aracı olarak gazeteyi (_{= 3.21)}

görmektedir. Gazete haberlerini, televizyon haberleri ( _{= 3.18) ve online haberler}

( _{= 2.90) takip etmektedir.}

Son incelenen madde olan ‘güvenilemez’ maddesinde ise, online-gazete haberleri, online-televizyon haberleri ve televizyon-gazete haberleri arasında anlamlı farklılık tespit edilmektedir (F= 24.81, sd= 2, p< .001). Buna göre katılımcılar tarafından en güvenilmeyen medya haberleri online haberlerdir (  _{= 2.79).}

Araştırma sorusuna cevap verenler arasında, televizyon haberleri de ( _{= 2.54),}

SONUÇ VE TARTIŞMA

Türkiye’de bugün toplumsal/siyasal ilişkilerde yaşanan güvensizlik durumu birçok kurumda olduğu gibi medyayı da olumsuz bir şekilde etkilemektedir. Yaygın, ulusal, yerel, görsel, yazılı, sosyal gibi birçok çeşidi bulunan medyanın, yıllar içerisinde yaşanan birçok sebepten dolayı ciddi bir güven bunalımı içerisinde olduğu açık bir şekilde görülmektedir (Gürkan Pazarcı, 2005: 165). Öyle ki, günümüzde toplumun hayata ilişkin kavrayışlarında ve yaşananları anlamlandırmada ağırlıklı olarak medya ve haberler tarafından çizilen çerçeveler ve temsillerden hareket etmelerinden dolayı, medya ve haberlerin güvenilirliğini her zaman olduğundan daha hassas ve kritik bir düzeye taşınmaktadır (Balcı ve Bekiroğlu, 2014: 212).

Bu bilgiler ışığında medya kullanıcılarının medya haberlerine olan güven düzeylerini ölçmek amacıyla yapılan bu araştırmanın verileri Konya’da yaşayan 600 kişinin cevaplarından elde edilmiştir. Elde edilen bu bulgular, katılımcıların medya kullanım alışkanlıklarından, medya ve haberlerine güven düzeylerine kadar konuyla alakalı önemli birçok bilgi sunmaktadır. Buna göre; yaş, cinsiyet, meslek, gelir ve eğitim düzeyleri farklı olan 600 katılımcının en çok kullandığı medya aracı internet ve televizyon olurken, en az kullandıkları medya aracı radyodur. Son yıllarda yapılan birçok çalışmada genel olarak en fazla kullanılan medya aracı olan sosyal medyanın ise bu çalışmada internet ve televizyonun altında kaldığı görülmektedir. Cinsiyete göre kadınların internetten sonra en çok kullandığı ikinci medya aracı olan sosyal medya, erkeklerin tercihinde alt sıralarda kalmaktadır. Korelasyon analizi bulgularında ise, katılımcıların medya kullanım alışkanlıklarında internet ve sosyal medya arasında pozitif yönde, güçlü, anlamlı bir ilişkinin olduğu görülmektedir. Başka bir şekilde söylemek gerekirse katılımcıların internet kullanım süreleri arttıkça aynı zamanda sosyal medyayı da kullanma süreleri artmaktadır.

Haber alma ihtiyaçları için medya araçlarını kullanım sıklığı ile ilgili sonuçlara baktığımızda ise, medya aracı kullanım sıklığı ile benzer sonuçlar vermektedir. Katılımcılar haber için yine en çok internet ve televizyonu, en az ise dergi ve radyoyu kullanmaktadır. Oran bakımından sosyal medya ve gazetenin ortalarda kaldığı bu sonuçlar, araştırmaya katılanların hem medya hem de haber için benzer araçları, yakın oranlarda takip ettiğini ortaya koymaktadır. Buna karşın

yukarıdaki sonuçlar haber edinirken en çok güvenilen medya araçları ile ilgili sonuçlarla paralellik göstermemektedir. Katılımcıların neredeyse yarısı haber için en çok televizyona güvenirken, sosyal medya yaklaşık yüzde 6’lık oranıyla bu kategoride son sıralarda kalmaktadır. Özellikle konuyla ilgili merkezi eğilim istatistiki verileri daha da çarpıcıdır. Öyle ki katılımcılar bu anlamda en çok televizyon ve gazeteye güvenirken, en az sosyal medya, dergi ve internette yayınlanan haberlere güvenmektedirler. Bu sonuçlar, araştırmaya katılanların medya kullanım ve haber için medya kullanım düzeyleriyle, en çok güvenilen haber için medya araçları arasında önemli farklılıklar bulunduğunu ortaya koymaktadır. Özellikle katılımcıların haber takibi için de yoğun olarak kullandığı sosyal medyanın, haber içeriği bakımından en az güvenilen medya aracı olması dikkat çekicidir.

Haftalık televizyon program türleri izleme sıklığı ile ilgili sonuçlar, katılımcıların ana haber bültenlerini diğer program türlerine göre açık ara daha fazla takip ettiğini göstermektedir. Sonuçlara göre en az izlenen programlar ise kültür/sanat ve yabancı diziler olduğu anlaşılmıştır. Cinsiyete göre konuyla ilgili dikkat çeken ve en ilginç sonuç, kadınların erkeklere göre spor programlarını daha çok takip etmesidir. Genel olarak Türkiye’de ve dünyanın birçok bölgesinde erkeklerin daha çok takip ettiği veya etmesi beklenen televizyon spor programlarının, bu çalışmada anlamlı bir farklılık oluşturacak kadar kadınların erkeklerden daha çok takip etmesi çalışmanın ilginç sonuçları arasındadır.

Araştırmaya katılanların gazete bölümlerini okuma sıklıklarına baktığımızda, en çok okunan bölümler güncel olaylar yani ilk sayfalar ile siyaset haberleri olurken, en az takip edilen gazete bölümleri bulmacalar ve magazin haberleridir. Katılımcıların güncel olaylar ve siyaset haberlerinden sonra en çok okuduğu gazete bölümü ise Konya haberleridir. Konya’da yapılan bu araştırmada katılımcıların yaşadıkları bölgeyle ilgili haberleri önemli sayılabilecek oranda takip ettiği görülmektedir. Cinsiyete göre ise, erkeklerin Konya haberlerini, dış haberleri, siyaset haberlerini, ekonomi haberlerini, spor haberlerini, asayiş haberlerini ve dini haberleri kadınlardan, kadınlar ise magazin haberlerini, bulmacaları ve kültür/sanat haberlerini erkeklerden anlamlı bir ilişki olacak düzeyde daha çok takip ettiği anlaşılmaktadır.

Kadınların televizyondan spor programı takibi konusundaki üstünlüğü, gazete haberlerinde görülmemektedir. Yani sonuçlara göre, gazete haberlerini erkekler, kadınlardan daha fazla takip etmektedir.

Çalışmanın önceki bölümlerinde sıkça bahsedilen haberin toplumsal yaşamdaki önemi, yapılan analizlerde çıkan sonuçlarda da görülmektedir. Öyle ki, günlük yaşamda haber alma ihtiyaç duyuyor musunuz? sorusuna katılımcıların yüzde 54’ü her zaman, yüzde 33.1’i çoğu zaman cevabını verirlerken, hiçbir zaman diyenlerin oranı sadece 0.5’tir. Bu sonuçlar araştırmaya katılanların neredeyse tamamının hayatlarının en azından bir bölümünde dahi de olsa haber almaya ihtiyaç duyduklarını ortaya koyması açısından önemlidir. Cinsiyet bakımından anlamlı bir farkın çıkmadığı bu sonuçlar, toplumun habere olan ihtiyacını ve gösterdiği önemi de sunmaktadır.

Çalışmanın asıl meselesi olan güvenle ilgili verilere göre, halkın medyaya birçok kurumdan daha az güvendiği, hatta medyanın en az güvenilen kurumlardan biri olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Silahlı Kuvvetler, Cumhurbaşkanlığı ve Hükümetin en çok güvenilen kurumların olduğu çalışmada medya, siyasi partilerden sonra en az güvenilen kurum olarak dikkat çekmektedir. Birçok çalışmada Silahlı Kuvvetlerin en güvenilir, medyanın en az güvenilir kurumlar çıktığı bilinse de, Cumhurbaşkanlığı ve Hükümetin en güvenilir kurumlar listesinde ilk üçte yer alması, çalışmanın yapıldığı bölgenin özelliklerinden kaynaklı olduğu söylenebilir. Öyle ki, yapılan korelasyon analizi sonuçlarında, Hükümet ile Cumhurbaşkanlığı arasında pozitif yönde, güçlü, anlamlı bir ilişkinin olduğunu göstermesi de bu düşünceyi güçlendirmektedir.

Araştırma sonuçları, katılımcıların haber elde etmek için medya tercihlerini belirlemede, medyanın güvenilir ve tarafsız olmasına çok önem verdiğini göstermektedir. İdeolojik yakınlık ve daha fazla kişi tarafından kullanılması maddelerine en az oranda önem veren katılımcıların, doğru, objektif, güvenilir, tarafsız habercilik anlayışına büyük önem verdiği görülmektedir. Araştırmaya katılanların haber elde etmek için medya tercihi belirlemede etkili olan faktörlerle, haberin güvenilir olmasında etki olan faktörler konusunda verdiği cevaplarda da benzerlikler göze çarpmaktadır. Buna göre, haberde taraflılık ile haber kaynaklarıyla

yakın ve çıkar ilişkiler konusu haber güvenilirliği konusunda katılımcılar tarafından en çok önemsenen ilk iki kriterdir.

Haber yayınında katılımcıların 4’te 3’ünün ulusal medyayı daha güvenilir bulduğu çalışma sonucunda, sırasıyla en çok güvenilen ilk 3 gazete Sabah, Hürriyet ve Milliyet, yine haber yayınında en çok güvenilen ilk 3 televizyon kanalı ise TRT, ATV ve FOX olmuştur. Bu sonuçlarda da, kurumlara olan güven düzeyleri kısmında belirleyici olduğundan bahsedilen bölgesel faktörlerin etkisi görülmektedir. Bu anlamda haber yayınlayan gazete ve televizyonlarla ilgili çıkan sonuçlarla, bölgenin ideolojik ve sosyo-politik durumu paralelelik göstermektedir.

Sonuç olarak bu araştırma; Konya’da yaşayan vatandaşların medya haberlerine karşı güven algıları ve bu algılama üzerinde etkili faktörleri ortaya koymak için dizayn edilmiştir. Gelecekte farklı şehirlerde yürütülecek araştırmalar, Türkiye’deki iletişim araştırmaları literatürünün zenginleşmesine katkı sağlayabilir. Yine gelecekte planlanacak çalışmalar, daha geniş bir örnekleme giderek, toplumun farklı kesimlerinin medya haberlerine karşı güven düzeylerini belirleyebilir. Özellikle kullanım oranı her geçen gün artan yeni medyayla beraber ortaya çıkan, haber yayınlayan yeni medya araçları ile alternatif medya araçları üzerine yapılacak çalışmaların, güvenilirlik araştırmalarına yeni bir boyut kazandıracaktır. Bu araştırmalarda da, örneklemin bilhassa yeni medya kullanılabilirlik düzeyleri, yani yaş ve sosyo-ekonomik farklılıklarının ön plana çıkartılmasının çalışmalara farklılık kazandıracaktır. Bununla beraber, kullanılmaya başlandığı ilk günden itibaren sayısı da günden güne artan sosyal medya araçlarının haber açısından güvenilirlik düzeyleri, tek tek ya da karşılaştırmalı olarak ele alınarak yapılacak çalışmalarla ortaya konabilir.

Konya örneğinde yapılan bu çalışmanın verileri, uzun süren bir çalışmayla, yüz yüze görüşmeye dayalı anket tekniği uygulanarak elde edilmiştir. Bundan sonra yapılacak çalışmalarda ise online anket gibi farklı teknikler kullanılarak, daha fazla kişiye ve daha az zamanda ulaşılma imkanı sağlanılabilir.

KAYNAKÇA

Abbate, Janet (2010). İnternetin Popülerleşmesi. (Editörler: David Crowley-Paul Heyer). İletişim Tarihi, Teknoloji-Kültür-Toplum, (Çeviren: Berkay Ersöz). Ankara: Phoenix Yayınevi, 472-479.

Adaklı, Gülseren (2006). Türkiye’de Medya Endüstrisi, Neoliberalizm Çağında Mülkiyet ve Kontrol İlişkileri. Ankara: Ütopya Yayınevi.

Adaklı, Gülseren (2010). Gazetecilik Etiğini Belirleyen Yapısal Unsurlar: Mülkiyet ve Kontrol Sorunu. (Editörler: Bülent Çaplı ve Hakan Tuncel). Televizyon Haberciliğinde Etik, Ankara: Fersa Matbaacılık, 61-96.

Akıner, Nurdan (2007). Medya, Etik ve Günümüz Koşullarına Çözüm Önerileri. (Editörler: Bilal Arık ve Mustafa Şeker). Bir Sorun Olarak Gazetecilik. Konya: Tablet Kitabevi, 215-229.

Alemdar, Korkmaz (1999). Medya Gücü ve Demokratik Kurumlar. İstanbul: Afa Yayıncılık.

Alemdar, Korkmaz ve Uzun, Ruhdan (2013). Herkes İçin Gazete-ci-lik. Ankara: Tanyeri Kitap.

Allan, Stuart (2004). News Culture. New York: Open University Press. Alver, Füsün (2007). Gazeteciliğin Kuramsal Temelleri. İstanbul: Beta Kitap.

Alver, Füsun (2009). Kültürel Çalışmalarda Medya Metinlerinin Okunması Sürecinde İzleyicinin Konumlandırılması. (Editörler: Mustafa Şeker ve N. Tülay Şeker). Terör ve Haber Söylemi. Konya: Literatürk, 27-60.

Alver, Füsun (2011). Gazetecilik Bilimi ve Kuramları: Gazetecilik Kuram Tasarımlarını Türkiye’deki Gazetecilik Sistemi ve Uygulamalarıyla Sınama Denemesi. İstanbul: Kalkedon Yayınları.

Arık, Bilal ve Solmaz, Başak (2007). Kitle İletişim Araçlarında Gerçeğe Bürünen Kurgu: Orhan Pamuk Nobel Edebiyat Ödülü Örneği. (Editörler: Can Bilgili ve Nesrin Tan Akbulut). Medya Eleştirileri 2007 “Gerçeğin Dışındakiler”, İstanbul: Beta, 233-257.

Arslan, Esra Doğru, (2003). Haber ve Habercilik. (Editör: Sevda Alankuş). Gazetecilik ve Habercilik. İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları, 133-147.

Arslan, Esra Doğru (2004). Medya-Güç İdeoloji Ekseninde Merve Kavakçı Haberlerinin İki Farklı Sunumu. (Editör: Çiler Dursun). Haber Hakikat ve İktidar İlişkisi. Ankara: Elips Kitap, 151-182.

Aslan, Kemal (2003). Haberim Var! Örneklerle Haberin ABC’si. İstanbul: Anahtar Kitaplar Yayınevi.

Aydoğan, Aylin ve Başaran, Funda (2012). Yeni Medyayı Alternatif Medya Bağlamında Anlamak. (Editör: Ömer Özer). Alternatif Medya Alternatif Gazetecilik, Türkiye’de Alternatif Gazetecilik Üzerine Değerlendirmeler. Konya: Literatürk, 213-246.

Ayhan, Bünyamin (2007). Yeni İletişim Teknolojileri ve Online Gazetecilik. (Editörler: Bilal Arık ve Mustafa Şeker). Bir Sorun Olarak Gazetecilik. Konya: Tablet Kitabevi, 293-323.

Aziz, Aysel (2008). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri ve Teknikleri. Ankara: Nobel.

Bal, Enes (2014). Teknoloji, Gençlik ve Mobil Yaşam, Gündelik Yaşamda Cep Telefonu Kullanım Alışkanlıkları. Konya: Literatürk.

Balcı, Fatih ve Gergin, Nadir (2008). Medya ve Çocuk: Medyadaki Şiddetin Çocuklara Etkisi. (Editörler: Yasemin Giritli İnceoğlu ve Nurdan Akıner). Medya ve Çocuk Rehberi. Konya: Eğitim Kitabevi, 145-170.

Balcı, Şükrü ve Çavuş, Selahattin (2011). Yerel Okuyucu Zihninde Yerel Gazetenin Güvenilirlik Düzeyi: “Konya Araştırması”. (Editörler: Caner Arabacı ve Ayhan Selçuk). Konya Kitabı XIII, Konya Medyası, Konya: KTO Yayınları, 521-540. Balcı, Şükrü, Bekiroğlu, Onur ve Gölcü, Abdulkadir (2013). Gazeteciliğin Bitmeyen

Tartışması: Gazetecinin Etik ve Sorumluluğu. (Editör: Metin Işık). İletişim ve Etik. Konya: Eğitim Kitapevi, 185-218.

Balcı, Şükrü ve Bekiroğlu, Onur (2014). Medyanın Kritik ve Süreğen Dönemeci: Üniversite Öğrencilerinin Gözünden Medya Haberlerinin Güvenilirliği. Selçuk İletişim, 8 (2), 192-217.

Basım, Nevzat (2002). Aaa, Bilgisayarlar Aralarında Konuşuyor. (Editörler: Serhan Yedig ve Haşim Akman). İnternet Çağında Gazetecilik. İstanbul: Metis Yayınları, 13-25.

Başaran, Funda (2010). İletişim Teknolojileri ve Toplumsal Gelişme. Ankara: Ütopya Yayınevi.

Baytar, Orhan (2007). Gerçekliğin Yeniden Oluşması Bağlamında Medyanın Gündem Kurma Süreci. (Editörler: Can Bilgili ve Nesrin Tan Akbulut). Medya Eleştirileri 2007 “Gerçeğin Dışındakiler”, İstanbul: Beta, 259-273.

Bek, Mine Gencel (2005). Yerel Politika ve Yerel Medya. (Editör: Sevda Alankuş). Medya ve Toplum. İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları, 133-147.

Bekiroğlu, Onur ve Bal, Enes (2014). Siyasal Reklamcılık. Konya: Literatürk.

Belsey, Andrew ve Chadwick, Ruth (1998). Medya ve Gazetecilikte Etik Sorunlar. (Çeviren: Nurçay Türkoğlu). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Belsey, Andrew ve Chadwick, Richard (2014). Medyada Kalitenin Bir Aracı Olarak Etik. (Editör: Süleyman İrvan). Medya Kültür Siyaset. Ankara: Pharmakon Yayınevi, 305-317.

Bennett, Andy (2013). Kültür ve Gündelik Hayat. (Çevirenler: Nagehan Tokdoğan, Burcu Şenel ve Umut Yener Kara). İstanbul: Phoenix Yayınevi.

Bennett, W. Lance (2000). Politik İllüzyon ve Medya. (Çeviren: Seyfi Say). İstanbul: Nehir Yayınları.

Bilik Yıldırım, Şenay (2012). Engellilere İlişkin Haberlerin Hak Haberciliği Bağlamında Değerlendirilmesi. (Editör: Ömer Özer). Alternatif Medya Alternatif Gazetecilik, Türkiye’de Alternatif Gazetecilik Üzerine Değerlendirmeler. Konya: Literatürk, 59-110.

Binark, Mutlu ve Bayraktutan, Günseli (2013). Ayın Karanlık Yüzü: Yeni Medya ve Etik. İstanbul: Kalkedon Yayıncılık.

Bostancı, Naci (2010). Siyaset ve Medya Alacakaranlığın İki Atlısı. Ankara: Özgür Yayıncılık.

Bulut, Selda (2009a). Giriş (Editör: Selda Bulut). Sermayenin Medyası Medyanın Sermayesi: Ekonomi Politik Yaklaşımlar. Ankara: Ütopya Yayınevi, 7-14.

Bulut, Selda (2009b). Medyada Çokuluslu Şirket Egemenliğine Doğru Evrilme: Rupert Murdoch ve Fox Tv. (Editör: Selda Bulut). Sermayenin Medyası Medyanın Sermayesi: Ekonomi Politik Yaklaşımlar. Ankara: Ütopya Yayınevi, 75-114. Büyüköztürk, Şener (2016). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara:

Pegem Akademi.

Cangöz, İncilay (2003). Yurttaş Gazeteciliği ve Yerel Basın. (Editör: Sevda Alankuş). Gazetecilik ve Habercilik. İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları, 101-118.

Cereci, Sedat (2003). Medya Etiği. İstanbul: Metropol Yayınları.

Chomsky, Noam (2012). Medya Gerçeği. (Çevirenler: Abdullah Yılmaz ve Osman Akınhay). İstanbul: Everest Yayınları.

Curran, James, Gurevitch, Michael ve Woollacott, Janet (1982). “The Study of the Media: Theoretical Approaches”, Culture, Society and The Media, Ed. Michael Gurevitch ve ark., Routlege, New York, s. 11-29.

Çamdereli, Mete (2008). İletişime Giriş. İstanbul: Dem Yayınları. Çaplı, Bülent (2002). Medya ve Etik. Ankara: İmge Kitabevi.

Çaplı, Bülent ve Tuncel, Hakan (2010). Önsöz. (Editörler: Bülent Çaplı ve Hakan Tuncel). Televizyon Haberciliğinde Etik, Ankara: Fersa Matbaacılık, 1-2.

Çebi, Murat Sadullah (2002). Haberi Anlamak. Ankara: Gazi Kitabevi.

Çelenk, Sevilay (2010). Ayrımcılık ve Medya. (Editörler: Bülent Çaplı ve Hakan Tuncel). Televizyon Haberciliğinde Etik, Ankara: Fersa Matbaacılık, 211-228. Çoban, Savaş (2007). Eleştirel Bir Bakışla “Kamu Hizmeti Yayıncılığı”. (Editörler:

Can Bilgili ve Nesrin Tan Akbulut). Medya Eleştirileri 2007 “Gerçeğin Dışındakiler”, İstanbul: Beta, 137-161.

Çoban, Serhat (2015). İletişim Fakültesi Öğrencilerinin İnternet Haberciliğinin Güvenilirliğine İlişkin Tutumları. (Editörler: Ramazan Çelik ve Sertaç Dalgalıdere). Yeni ve Geleneksel Medya Okumaları, İstanbul: İskenderiye Kitap, 123-141.

Damlapınar, Zülfikar (2008). Medya ve Siyasette Güvenilirlik: ‘Medya Siyaseti’nin Toplumsal Algılanmasına Bağlı Faktörler’. (Editör: Zülfikar Damlapınar). Medya ve Siyaset, Konya: Eğitim Kitabevi, 187-207.

Damlapınar, Zülfikar ve Balcı, Şükrü (2014). Siyasal İletişim Sürecinde Seçimler, Adaylar, İmajlar. Konya: Literatürk.

Dedeoğlu, Gözde (2014). Demokrasi Basın ve Haber Etiği. Bursa: Sentez Yayınları. Dedeoğlu, Gözde (2016a). Teknoloji, İletişim, Yeni Medya ve Etik. Bursa: Sentez

Yayınları.

Dedeoğlu, Gözde (2016b). İletişimin İki Yönü ve Yapısal Etmenler Bağlamında İletişim Etiğinin Olanakları. (Editör: Ferlal Örs). Medya Etik. Bursa: Sentez Yayıncılık, 23-43.

Demir, Vedat (1998). Türkiye’de Medya ve Özdenetimi. İstanbul: İletişim Yayınları, Cep Üniversitesi.

Demir, Vedat (2006). Medya Etiği. İstanbul: Beta Kitap.

Demir, Vedat (2007). Türkiye’de Medya Siyaset İlişkisi. İstanbul: Beta Kitap. Demir, Müge (2010). Sağlık Haberleri ve Medya Gerçeği. Ankara: Nobel.

Deniz Demirel, Simge (2016). Yeni Medyanın Ekonomi Politiği: Dijitalleşen Kapitalizm Üzerinden Etiği Yeniden Düşünmek. (Editör: Ferlal Örs). Medya Etik. Bursa: Sentez Yayıncılık, 81-104.

Doster, Barış (2012). Küreselleşme Sürecinde Medyanın Emperyalist Amaçlarla Kullanımı. (Editör: Meltem Bostancı). Uluslararası İletişimin Ekonomi-Politiği, İletişim Politikalarında Küreselleşme, İstanbul: Chiviyazıları Yayınevi, 205-221.

Doyle, Gillian (2002). Media Ownership. London: Sage Publication.

Duran, Ragıp (2003). Yurttaş Gazeteciliği. (Editör: Sevda Alankuş). Gazetecilik ve Habercilik. İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları, 85-99.

Dursun, Çiler ve Alemdar, Korkmaz (1999a). Medya Dünyası. (Editör: Korkmaz Alemdar). Medya Gücü ve Demokratik Kurumlar. İstanbul: AFA Yayıncılık, 125- 138.

Dursun, Çiler ve Alemdar, Korkmaz (1999b). İlan ve Reklam Gelirleri. (Editör: Korkmaz Alemdar). Medya Gücü ve Demokratik Kurumlar. İstanbul: AFA Yayıncılık, 195-205.

Dursun, Çiler (2003). Haber ve Habercilik/Gazetecilik Üzerine Düşünmek. (Editör: Sevda Alankuş). Gazetecilik ve Habercilik. İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları, 63-83.

Dursun, Çiler (2004). Türkiye’de Haber ve Habercilik Çalışmalarının Genel Bir Değerlendirilmesi: 1980-2003. (Editör: Çiler Dursun). Haber Hakikat ve İktidar İlişkisi, Ankara: Elips Kitap, 89-147.

Dursun, Çiler (2007). Hak Haberciliğinin Doğası ve Olanağı. (Editör: Sevda Alankuş). İnsan Hakları Haberciliği, İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları, 105-127.

Dursun, Çiler (2013). İletişim Kuram Kritik. Ankara: İmge.

Dursun, Onur (2009). Basında İdeolojinin Oluşumu ve Haber Üretim Sürecine Etkisi (Örnek Olay: Danıştay’ın Türban Kararı ve Danıştay Saldırısı. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Dündar, İ. Pelin (2012). Yeni İletişim Teknolojileri Toplum Açısından Bir Fırsat mı? Yoksa Tehdit mi?. (Editör: Meltem Bostancı). Uluslararası İletişimin Ekonomi- Politiği, İletişim Politikalarında Küreselleşme, İstanbul: Chiviyazıları Yayınevi, 223-241.

Ekzen, Nazif (2009). Medya Ekonomisinin Yapılanması ve Maddi Temelleri (1980- 2000). (Editör: Korkmaz Alemdar). Türkiye’de Kitle İletişimi Dün-Bugün-Yarın. Ankara: Gazeteciler Cemiyeti Yayınları, 296-322.

Erdem, Tevfik (2006). Noam Chomsky ve Amerikan Tarzı Demokrasi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7 (2), 201-212.

Erdoğan, İrfan ve Alemdar, Korkmaz (1990). İletişim ve Toplum. Ankara: Bilgi Yayınevi.