4.3. Analiz ve Bulgular
4.3.3. Katılımcıların Değerlendirme İfadeleri Hakkındaki Görüşlerinin, Banka
Bu bölümde katılımcıların değerlendirme ifadeleri hakkındaki görüşlerinin katılımcıların banka tercihleriyle ilgili olup olmadığı incelenecektir. Bu kısım da Tablo 21-35’te analiz edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca bu bölümde H4-H14 hipotezleri de test edilmiştir.
Tablo 4.21. Katılımcıların KB ile Çalışma Süresi ve Banka Tercihi
Katılım Bankalarıyla ne kadar süredir çalışıyorsunuz?
Toplam Hiç Yok 2 yıldan az 2-4 yıl 5-9 yıl 10 yıl ve üzeri Banka tercihiniz Sadece katılım Sayı 12 5 16 18 26 77 Oran 3,0% 1,2% 3,9% 4,4% 6,4% 19,0% Klasik ve katılım Sayı 37 5 73 50 67 232 Oran 9,1% 1,2% 18,0% 12,3% 16,5% 57,1%
Sadece klasik Sayı 4 82 7 1 3 97
Oran 1,0% 20,2% 1,7% 0,2% 0,7% 23,9%
Toplam Sayı 53 92 96 69 96 406
Oran 13,1% 22,7% 23,6% 17,0% 23,6% 100,0%
Katılımcıların %19 u sadece KB’yi tercih ederken, %23,9 u sadece mevduat bankalarını ve yarıdan fazlası %57,1 i ise her iki bankayla çalıştığını belirtmiştir. Katılımcıların KB ile çalışma geçmişleri incelendiğinde; %13,1 i hiçbir çalışması olmamış, %22,7 si 2 yıldan az, %23 ü 2-4 yıl arası ve %40,6 sı ise 5 yıl ve üzeri bir çalışma geçmişlerinin olduğunu
görüyoruz. Burada en çok dikkatimizi çeken iki önemli husus var; ilki katılımcıların %19 u sadece KB’yle çalışmayı tercih ettiğini görüyoruz. İkinci husus ise; katılımcıların %23,9 u sadece mevduat bankalarıyla çalıştığını ifade etmiştir. Sadece mevduat bankalarını tercih eden toplam katılımcı sayısı 97 (%23,9) kişidir. Bunlardan 2 yıl ve üzeri KB ile çalışma geçmişi bulunan sadece 11 kişidir. Başka bir ifadeyle; katılımcılardan en az 2 yıl ve üzeri KB ile çalışması bulunup, şu anda sadece mevduat bankalarını tercih eden oran sadece %11 dir. Katılım Bankaları, kendileriyle en az iki yıl çalışması bulunan müşterileriyle ilişkilerini sürdürmede başarılı olduklarını ifade edebiliriz.
Tablo 4.21’deki amacımız; katılımcıların banka tercihiyle KB çalışma süresi arasında anlamlı bir ilişkinin olup olmadığını belirlemeye yönelik olmuştur. Sadece KB ile çalışması bulunan 77 kişiden; 2 yıldan az çalışması bulunan 5, 2-4 yıl arası 16, 5-9 yıl arası 18 ve 10 yıldan fazla 26 kişidir. Yani KB ile çalışma süresi uzadıkça sadece katılım bankası tercihinin de arttığını gözlemliyoruz.
Tablo 4.22. Katılımcıların Banka Tercihi ve KB Hakkındaki Bilgileri
Katılım Bankaları hakkında yeterli düzeyde bilgi sahibiyim
Toplam Kesinlikle katılıyorum Katılıyorum Fikrim yok Katılmıyorum Kesinlikle katılmıyorum Banka tercihiniz Sadece katılım Sayı 25 35 12 4 1 77 Oran 6,2% 8,6% 3,0% 1,0% 0,2% 19,0% Klasik ve katılım Sayı 29 139 27 33 4 232 Oran 7,1% 34,2% 6,7% 8,1% 1,0% 57,1% Sadece klasik Sayı 14 17 35 26 5 97 Oran 3,4% 4,2% 8,6% 6,4% 1,2% 23,9% Toplam Sayı 68 191 74 63 10 406 Oran 16,7% 47,0% 18,2% 15,5% 2,5% 100,0% X2:77,475 P: ,000<.05
Katılımcıların KB hakkında yeterli düzeyde bilgi sahibi olup olmadıklarına baktığımızda; ankete cevap verenlerin KB hakkındaki bilgi düzeylerinin yüksek olduğunu ifade edebiliriz. Çünkü ankete cevap veren katılımcıların 259 u, yani %63,7 sinin KB hakkında yeterli düzeyde bilgi sahibi olduğunu ifade etmişlerdir. Katılımcılardan 74 kişi, KB hakkında fikrinin olmadığı; yani bu konuda yeterince bilgi sahibi olmadığını ifade etmiştir.
baktığımızda; KB hakkındaki bilgi düzeyi arttıkça sadece KB tercihlerinin de paralel şekilde arttığını ifade edebiliriz. KB hakkındaki bilgi düzeyi yeterli olan 259 katılımcıdan 60 i sadece KB’yi tercih ederken, 31 kişi mevduat bankalarını ve 168 kişi de her iki bankayı tercih ettiğini ifade etmiştir. KB hakkındaki bilgi düzeyi yeterli olmayan 73 katılımcıdan 5 tanesi sadece KB’yi, 31 kişi mevduat bankalarını ve 37 kişininse her iki banka türünü tercih ettiğini görüyoruz. Başka bir ifadeyle; KB hakkında bilgi düzeyi arttıkça katılım bankası tercihin de arttığını söyleyebiliriz. Tablo 22’de ki-kare test sonucuna göre P değeri “,000” çıktığından dolayı da H4 hipotezi kabul edilmiştir.
Tablo 4.23. Katılımcıların Banka Tercihi ve Katılım Bankası İsmi Hakkındaki Düşünceleri
“Katılım Bankası” ismi bu bankaların “faizsizlik özelliğini” yeterince temsil ediyor.
Toplam Kesinlikle
katılıyorum Katılıyorum Fikrim yok Katılmıyorum
Kesinlikle katılmıyorum Banka tercihiniz Sadece katılım Sayı 25 35 12 4 1 77 Oran 6,2% 8,6% 3,0% 1,0% 0,2% 19,0% Klasik ve katılım Sayı 29 139 27 33 4 232 Oran 7,1% 34,2% 6,7% 8,1% 1,0% 57,1% Sadece klasik Sayı 14 17 35 26 5 97 Oran 3,4% 4,2% 8,6% 6,4% 1,2% 23,9% Toplam Sayı 68 191 74 63 10 406 Oran 16,7% 47,0% 18,2% 15,5% 2,5% 100,0%
Tablo 23’te katılımcıların %60’ından fazlasının “Katılım Bankası” isminin yerinde olduğunu ve doğru bir tercih olduğunu ifade etmişlerdir. Bu ismin yerinde olup olmadığı konusunda fikir beyan etmeyen katılımcı sayısı %18 ve ismin yanlış olduğunu düşünen katılımcı sayısı da %18’dir. İstatistiklerde de görüldüğü üzere, katılım bankası isminin doğru ve yerinde bir tabir olduğunu katılımcıların beyanlarından anlaşılmaktadır.
Katılımcıların katılım bankasının ismi hakkındaki görüşleri ile banka tercihleri arasında anlamlı bir ilişkinin olup olmadığına baktığımızda; sadece katılım bankası tercih eden 77 katılımcının 60 ı bunun doğru olduğunu ifade etmiştir. Sadece klasik bankalarla çalışan katılımcıların ise, 97 kişiden 31 i bu ismin doğru olduğunu, 26 kişinin ise bu ismin yerinde olmadığı yönünde cevap verdiğini görüyoruz. Yani katılımcıların katılım bankaları ismi hakkındaki düşünceleri ile banka tercihleri arasında anlamlı bir ilişkinin olduğunu görüyoruz.
Tablo 4.24. Katılımcıların Banka Tercihi ve TKBB’nin Kamuoyu Bilgilendirmesi
Türkiye Katılım Bankaları Birliği "Faizsiz Bankacılık Prensipleri" konusunda kamuoyuna yeterli bilgilendirme yapmaktadır
Toplam Kesinlikle
katılıyorum Katılıyorum Fikrim yok Katılmıyorum
Kesinlikle katılmıyorum Banka tercihiniz Sadece katılım Sayı 3 14 15 36 9 77 Oran 0,7% 3,4% 3,7% 8,9% 2,2% 19,0% Klasik ve katılım Sayı 4 10 55 120 43 232 Oran 1,0% 2,5% 13,5% 29,6% 10,6% 57,1% Sadece klasik Sayı 6 10 31 35 15 97 Oran 1,5% 2,5% 7,6% 8,6% 3,7% 23,9% Toplam Sayı 13 34 101 191 67 406 Oran 3,2% 8,4% 24,9% 47,0% 16,5% 100,0% X2:5,227 P: ,265>.05
Türkiye Katılım Bankaları Birliği (TKBB)’nin, faizsiz bankacılık konusunda kamuoyunu yeterince bilgilendirmediğini Tablo 8’de belirtmiştik. Ankete cevap verenlerden sadece %11,6 sı TKBB’nin kamuoyunu yeterince bilgilendirdiğini ifade ederken, katılımcıların %63,5 i yeterince bilgilendirme yapmadığını ifade etmiştir. Ankete cevap verenlerin %24,9 u ise bu konu hakkında fikri olmadığını ifade etmiştir. Katılımcıların Banka tercihine baktığımızda; %19 u sadece KB’yi tercih ederken, %23,9 u sadece mevduat bankalarını ve yarıdan fazlası %57,1 i ise her iki bankayla çalıştığını belirtmiştir.
TKBB’nin kamuoyu bilgilendirmesi, katılımcıların banka tercihleriyle ilgili olup olmadığına baktığımızda; TKBB’nin kamuoyuna yeterince bilgilendirme yaptığını ifade eden 47 katılımcıdan; %36 sı sadece katılım, %34 ü sadece mevduat ve %30 u her iki banka türünü tercih etmiştir. TKBB’nin kamuoyuna yeterince bilgilendirme yapmadığını ifade eden 258 katılımcıdan ise; %17 si sadece katılım, %20 si sadece mevduat ve %63 ü ise her iki banka türünü tercih ettiğini görüyoruz.
TKBB’nin kamuoyu bilgilendirmesi ile katılım bankasının çalışma süresi arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığını anlamak için ki kare testi sonucuna bakılmıştır. Testin sonucuna göre, P değeri “ ,0265 ” çıkmıştır. Bu değer p < 0,05 şartını sağlamadığından Türkiye Katılım Banları Birliği’nin kamuoyunu faizsiz bankacılık prensipleri açısından bilgilendirmesi ile katılımcıların banka tercihleri arsında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Bu nedenle H5 hipotezi red edilmiştir.
Tablo 4.25. Katılımcıların Banka Tercihi ve KB’nın Fiziki Görünümleri
Katılım Bankalarının fizikî görünümleri (şube, ATM ve internet siteleri) mevduat bankalarından farklı bir görünüme sahiptir
Toplam Kesinlikle katılıyorum Katılıyorum Fikrim yok Katılmıyorum Kesinlikle katılmıyorum Banka tercihiniz Sadece
katılım Sayı Oran 2,0% 8 3,2% 13 3,0% 12 10,1% 41 0,7% 3 19,0% 77 Klasik ve katılım Sayı 5 28 47 113 39 232 Oran 1,2% 6,9% 11,6% 27,8% 9,6% 57,1% Sadece klasik Sayı 3 13 47 23 11 97 Oran 0,7% 3,2% 11,6% 5,7% 2,7% 23,9% Toplam Sayı 16 54 106 177 53 406 Oran 3,9% 13,3% 26,1% 43,6% 13,1% 100,0% X2:3,673 P: ,293>.05
KB’nin fiziki görünümlerini katılımcıların %56,7 si diğer bankalardan farklı görmezken, %17,2'si farklı olduğunu ve %26,1 ise bu konuda fikrinin olmadığını ifade etmiştir. Katılımcıların Banka tercihine baktığımızda; %19'u sadece KB’yi tercih ederken, %23,9'u sadece mevduat bankalarını ve %57,1 i ise her iki bankayla çalıştığını belirtmiştir.
Katılım Bankalarının fizikî görünümleri ile katılımcıların banka tercihleri arasındaki ilişkiye baktığımızda; KB’nin fiziki görünümlerini mevduat bankalarından farklı gören 70 katılımcının %30 u katılım, %23 ü mevduat ve %47 si hem katılım hem de mevduat bankalarını tercih ettiklerini görüyoruz. KB’nin fiziki görünümlerini mevduat bankalarıyla aynı gören 230 katılımcının %19 u katılım, %15 mevduat ve %66 sı hem klasik hem de mevduat bankalarını tercih ettiklerini görüyoruz.
Tablo 25’ten şu sonuca ulaşabiliyoruz; KB’nin fiziki görümlerini farklı bulan katılımcılardan %30 u sadece katılım bankalarını tercih ederken, mevduat bankalarından farklı olmadığını düşünen katılımcılar arasından sadece KB’yi tercih eden oran %19 dur. Katılım Bankalarının fiziki görünümleri ile katılımcıların banka tercihleri arasında anlamlı bir ilişkinin olmadığı gözlemlenmiş ve P>,05 olduğundan dolayı H6 hipotezi red edilmiştir.
Tablo 4.26. Katılımcıların Banka Tercihi ve Yasal Kurumların KB’ını Faizsiz Bankacılık Prensipleri Yönünden Denetimi
Yasal Kuruluşlar (Merkez Bankası, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu vb. kurumlar) Katılım Bankalarının “faizsiz bankacılık prensiplerine” uymaları konusunda yeterince denetleme yapmaktadır
Toplam Kesinlikle
katılıyorum Katılıyorum Fikrim yok Katılmıyorum
Kesinlikle katılmıyorum Banka tercihiniz Sadece katılım Sayı 4 6 11 39 17 77 Oran 1,0% 1,5% 2,7% 9,6% 4,2% 19,0% Klasik ve katılım Sayı 4 15 39 96 78 232 Oran 1,0% 3,7% 9,6% 23,6% 19,2% 57,1% Sadece klasik Sayı 3 7 28 38 21 97 Oran 0,7% 1,7% 6,9% 9,4% 5,2% 23,9% Toplam Sayı 11 28 78 173 116 406 Oran 2,7% 6,9% 19,2% 42,6% 28,6% 100,0% X2:7,108 P: ,416>.05
Katılımcıların %71,2 si yasal kuruluşların, KB’yi faizsiz bankacılık prensipleri yönünden yeterince denetlemediklerini ifade etmişlerdir. Katılımcıların sadece %9,6 sı yasal kuruluşların katılım bankalarını felsefesine uygun denetlendiği ifade ederken, %19,2 si ise bu konuda herhangi bir fikri olmadığını ifade etmiştir. Katılımcıların Banka tercihine baktığımızda; %19 u sadece KB’yi tercih ederken, %23,9 u sadece mevduat bankalarını ve %57,1 i ise her iki bankayla çalıştığını belirtmiştir.
Yasal Kuruluşlar, KB’yi faizsiz bankacılık prensipleri açısından yeterince denetliyor olmasının banka tercihlerini nasıl etkilediklerine baktığımızda; Yasal Kuruluşlar, KB’yi faizsiz bankacılık prensipleri yönünden yeterince denetime tabi tutulduğunu ifade eden 39 katılımcının; %26 sı sadece katılım, %26 sı sadece mevduat ve %48 i hem katılım hem mevduat bankalarını tercih ettiklerini gözlemliyoruz. Yasal Kuruluşlar, KB’yi faizsiz bankacılık prensipleri yönünden yeterince denetime tabi tutulmadığını ifade eden 229 katılımcınınsa; %24 ü sadece katılım, 26 si sadece mevduat ve %50 si hem katılım hem mevduat bankalarını tercih ettiklerini görüyoruz.
Yasal Kuruluşlar, KB’yi faizsiz bankacılık prensipleri açısından denetiminin katılımcıların banka tercihlerinde herhangi bir etkisinin olmadığını görüyoruz. Ki-kare test sonucuna göre P değeri “,416” çıkmış ve bu değer ,05 ten büyük olduğu için H7 hipotezi red edilmiştir.
Tablo 4.27. Katılımcıların Banka Tercihi ve KB’nın Danışma Kurulu Kamuoyu Bilgilendirmesi
Katılım Bankalarının Danışma Kurulları faizsiz bankacılık konusunda kamuoyuna yeterli bilgilendirme yapmaktadır
Toplam Kesinlikle
katılıyorum Katılıyorum Fikrim yok Katılmıyorum
Kesinlikle katılmıyorum Banka tercihiniz Sadece katılım Sayı 7 32 18 18 2 77 Oran 1,7% 7,9% 4,4% 4,4% 0,5% 19,0% Klasik ve katılım Sayı 13 80 70 55 14 232 Oran 3,2% 19,7% 17,2% 13,5% 3,4% 57,1% Sadece klasik Sayı 7 12 50 21 7 97 Oran 1,7% 3,0% 12,3% 5,2% 1,7% 23,9% Toplam Sayı 27 124 138 94 23 406 Oran 6,7% 30,5% 34,0% 23,2% 5,7% 100,0% X2:12,326 P: ,015<.05
Katılım Bankalarının Danışma Kurulları, faizsiz bankacılık konusunda kamuoyuna yeterli bilgilendirme yapıp yapmadığına baktığımızda katılımcıların %37,2'si olumlu cevap verirken, %34'ü fikrinin olmadığını ve %28,9'unun ise olumsuz cevap verdiğini görmekteyiz.
Danışma Kurullarının faizsiz bankacılık konusunda kamuoyu bilgilendirmesi katılımcıların banka tercihlerine baktığımızda; Danışma kurulları, kamuoyuna yeterince bilgilendirme yaptığını ifade eden 151 katılımcının %25'i sadece katılım, %13'ü sadece mevduat ve %62'si hem katılım hem mevduat bankalarını tercih ettiklerini ifade etmişlerdir. Danışma Kurulları kamuoyuna yeterince bilgilendirme yapmadığını ifade eden 117 katılımcının %17'si sadece katılım, %24'ü sadece mevduat ve %59'u ise hem katılım hem mevduat bankalarını tercih ettiklerini görüyoruz.
Danışma kurulları kamuoyuna yeterli bilgilendirme yaptığını ifade eden katılımcıların %25'i sadece katılım bankalarını tercih ederken, bilgilendirmenin yetersiz olduğunu ifade eden katılımcılardan %17'si sadece mevduat bankası tercihinde bulunduğunu görüyoruz. Başka bir ifadeyle; danışma kurullarının faizsiz bankacılık konusunda kamuoyunu bilgilendirmesi, katılımcıların banka tercihlerini etkilemiştir. Burada P= 0.15<,05 çıktığından dolayı da H8 hipotezi kabul edilmiştir. Katılım bankalarının danışma kurullarının kamuoyunu faizsiz bankacılık prensipleri konusunda bilgilendirmesi ile katılımcıların banka tercihleri arsında anlamlı bir ilişki vardır.
Tablo 4.28. Katılımcıların Banka Tercihi ve Diyanet İşleri Başkanlığı Kamuoyu Bilgilendirmesi
Diyanet İşleri Başkanlığı, faizsiz bankacılık ilkelerinin nasıl olması gerektiği konusunda, kamuoyunu yeterince bilgilendirmektedir
Toplam Kesinlikle
katılıyorum Katılıyorum Fikrim yok Katılmıyorum
Kesinlikle katılmıyorum Banka tercihiniz Sadece katılım Sayı 8 14 11 41 3 77 Oran 2,0% 3,4% 2,7% 10,1% 0,7% 19,0% Klasik ve katılım Sayı 5 28 44 116 39 232 Oran 1,2% 6,9% 10,8% 28,6% 9,6% 57,1% Sadece klasik Sayı 3 13 47 23 11 97 Oran 0,7% 3,2% 11,6% 5,7% 2,7% 23,9% Toplam Sayı 16 55 102 180 53 406 Oran 3,9% 13,5% 25,1% 44,3% 13,1% 100,0% X2:38,791 P: ,000<.05
Diyanet İşleri Başkanlığı, faizsiz bankacılık ilkelerinin nasıl olması gerektiği konusunda, kamuoyunu yeterince bilgi verip vermediğine baktığımızda; katılımcıların %57,4 ü yeterli bilgilendirme yapmadığını, %25,1 i bu konuda fikrinin olmadığını ve %17,5 i yeterince bilgi verdiğini ifade etmişlerdir. Katılımcıların büyük bölümü, DİB’in kamuoyunu yeterince bilgilendirmediğini ifade etmişlerdir.
DİB’in kamuoyuna bilgi aktarımının banka tercihiyle ilgili olup olmadığına baktığımızda; yeterince bilgilendirme yaptığını ifade eden 71 katılımcının %31 i sadece katılım, %22 si sadece mevduat ve %47 si hem katılım hem mevduat bankalarını tercih ettiklerini ifade etmişlerdir. DİB’in yeterince bilgilendirme yapmadığını ifade eden 233 katılımcının %19 u sadece katılım, %15 i sadece mevduat ve %66 ü hem katılım hem mevduat bankalarını tercih ettiklerini ifade etmişlerdir.
DİB’in faizsiz bankacılık konusunda kamuoyu bilgilendirmesi, katılımcıların banka tercihlerini etkilemiştir. DİB’in faizsiz bankacılık hakkındaki kamuoyu bilgilendirmesini yeterli görenlerin %31 i sadece KB’yi tercih ederken; DİB’in bilgilendirmesini yetersiz görenlerin sadece KB tercih oranı %19 dur. Yani DİB, kamuoyuna daha fazla bilgilendirme yaparsa katılımcıların sadece katılım bankası tercihlerinin paralel bir şekilde artacağı düşünülmektedir. Ki-kare test sonucuna göre p değerimiz P<,05 çıktığından dolayı da H9 hipotezi kabul edilmiştir.
Tablo 4.29. Katılımcıların Banka Tercihi ve KB’nda Çalışan Personelin Faizsiz Bankacılık Bilgisi
Katılım Bankalarında çalışan personel, faizsiz bankacılık konusunda yeterli bilgiye sahiptir
Toplam Kesinlikle
katılıyorum Katılıyorum Fikrim yok Katılmıyorum
Kesinlikle katılmıyorum Banka tercihiniz Sadece katılım Sayı 7 14 14 34 8 77 Oran 1,7% 3,4% 3,4% 8,4% 2,0% 19,0% Klasik ve katılım Sayı 7 17 72 104 32 232 Oran 1,7% 4,2% 17,7% 25,6% 7,9% 57,1% Sadece klasik Sayı 3 5 36 45 8 97 Oran 0,7% 1,2% 8,9% 11,1% 2,0% 23,9% Toplam Sayı 17 36 122 183 48 406 Oran 4,2% 8,9% 30,0% 45,1% 11,8% 100,0% X2:46,601 P: ,000<.05
Katılım Bankalarında çalışan personel, faizsiz bankacılık konusunda yeterli bilgiye sahip olup olmadığına yönelik katılımcılara yönelttiğimiz soru neticesinde katılımcıların %56,9 u yetersiz olduklarını, %13,1 i yeterli olduklarını ve %30 da bu konuda fikir beyan etmediklerini görüyoruz.
KB’de çalışan personelin faizsiz bankacılık bilgisiyle katılımcıların banka tercihleri arasında bir bağlantının olup olmadığına baktığımızda, personelin bilgisini yeterli gören 53 katılımcının %40 ı sadece katılım, %15 i sadece mevduat ve %45 i ise hem katılım hem mevduat bankalarını tercih ettiklerini görüyoruz. Personelin faizsiz bankacılık konusunda yeterli bilgisi bulunmadığını ifade eden 231 katılımcının %18 i sadece katılım, %23 ü sadece mevduat ve %59 u ise hem katılım hem mevduat bankalarıyla çalıştıklarını ifade etmişlerdir.
Katılım Bankalarında çalışan personelin faizsiz bankacılık bilgisi katılımcıların banka tercihlerini etkilemiştir. Çünkü KB personelinin faizsiz bankacılık bilgisini yeterli gören katılımcıların %40 ı sadece KB’yi tercih ederken, yetersiz görenlerin sadece KB tercih oranı %18 dir. Ki-kare test sonucuna göre p değeri ,05 ten küçük olduğu için H10 hipotezi kabul edilmiştir.
Tablo 4.30. Katılımcıların Banka Tercihi ve KB’nın Reklamlarındaki Faizsizlik Vurgusu
Katılım Bankaları, reklamlarında "Faizsizlik" özelliğine yeterince vurgu yapmaktadır
Toplam Kesinlikle
katılıyorum Katılıyorum Fikrim yok Katılmıyorum
Kesinlikle katılmıyorum Banka tercihiniz Sadece katılım Sayı 4 20 8 38 7 77 Oran 1,0% 4,9% 2,0% 9,4% 1,7% 19,0% Klasik ve katılım Sayı 11 30 37 97 57 232 Oran 2,7% 7,4% 9,1% 23,9% 14,0% 57,1% Sadece klasik Sayı 4 16 38 27 12 97 Oran 1,0% 3,9% 9,4% 6,7% 3,0% 23,9% Toplam Sayı 19 66 83 162 76 406 Oran 4,7% 16,3% 20,4% 39,9% 18,7% 100,0% X2:11,973 P: ,011<.05
Katılım Bankalarının reklamlarında "faizsizlik" özelliğine yeterince vurgu yapılıp yapılmadığına yönelik katılımcılara yönelttiğimiz soru neticesinde katılımcıların %21 i yeterli vurgunun yapıldığını, %58,6 sı yeterli vurgunun yapılmadığını ve %20,4 nün ise bu konuda fikri olmadığı yönünde sorumuza cevap vermişlerdir.
KB reklamlarında faizsizlik özelliğinin vurgulanması, katılımcıların banka tercihleriyle ilgili olup olmadıklarına baktığımızda, reklamlardaki faizsizlik vurgusunu yeterli gören 85 katılımcıların %28 i sadece katılım, %24 i sadece mevduat ve %48 i ise hem katılım hem mevduat bankalarını tercih ettiklerini görüyoruz. Reklamlardaki faizsizlik özelliğine vurguyu yetersiz gören 238 katılımcının %19 u sadece katılım, %16 sı sadece mevduat ve %65 i ise hem katılım hem mevduat bankalarıyla çalıştıklarını ifade etmişlerdir. KB’nin reklamlarında faizsizlik özelliğine vurguyu yeterli gören katılımcıların %28 i sadece KB’yi tercih ederken, vurguyu yetersiz görenlerin sadece katılım bankası tercihleri %19 dur. KB’nin reklamlarındaki faizsizlik vurgusu ile katılımcıların banka tercihleri arasında anlamlı bir ilişkinin olup olmadığına anlamak için ki kare test sonucuna bakılmıştır. P değeri “0,011” çıktığından dolayı aradaki ilişki anlamlı bulunmuş ve H11 hipotezi kabul edilmiştir.
Tablo 4.31. Katılımcıların Banka Tercihi ve KB Fon Kullandırma Esnasında Müşteriden Alınan Teminatlar
Fon kullanımında müşteriden alınan teminatlar konusunda Katılım Bankaları klasik bankalardan yeterince farklıdır
Toplam Kesinlikle
katılıyorum Katılıyorum Fikrim yok Katılmıyorum
Kesinlikle katılmıyorum Banka tercihiniz Sadece katılım Sayı 7 18 16 30 6 77 Oran 1,7% 4,4% 3,9% 7,4% 1,5% 19,0% Klasik ve katılım Sayı 7 42 64 75 44 232 Oran 1,7% 10,3% 15,8% 18,5% 10,8% 57,1% Sadece klasik Sayı 4 9 51 21 12 97 Oran 1,0% 2,2% 12,6% 5,2% 3,0% 23,9% Toplam Sayı 18 69 131 126 62 406 Oran 4,4% 17,0% 32,3% 31,0% 15,3% 100,0%
Fon kullandırmada müşteriden alınan teminatlar konusunda Katılım Bankaları klasik bankalardan farklı olup olmadıklarına yönelik katılımcılara yönelttiğimiz soruda, katılımcıların %21,4 ü fark olduğunu, %46,3 ü herhangi bir farkın bulunmadığını ve %32,3 ü de bu konuda fikir beyan etmediklerini görüyoruz. Katılımcıların neredeyse yarısı KB’yi bu konuda diğer bankalardan farklı görmemişlerdir.
KB murabaha (fon kullandırma yöntemi) esnasında almış olduğu teminatların katılımcıların banka tercihleriyle ilgili olup olmadığına baktığımızda, KB’yi yeterince farklı gören 87 katılımcının %29 u sadece katılım, %15 i sadece mevduat ve %56 sı ise hem katılım hem mevduat bankalarını tercih ettiklerini görüyoruz. KB’yi mevduat bankalarından farklı olmadığını ifade eden 188 katılımcının %19 u sadece katılım, %18 i sadece mevduat ve %63 ü ise hem katılım hem mevduat bankalarıyla çalıştıklarını ifade etmişlerdir. Murabaha esnasında alınan teminatların katılımcıların banka tercihi üzerinde etkili olduğunu görüyoruz. Başka bir ifadeyle, KB’yi yeterince farklı görenlerin daha az mevduat bankalarını tercih ettiği sonucuna ulaşıyoruz.
Tablo 4.32. Katılımcıların Banka Tercihi ve KB Fon Toplama-Kullandırma Yöntemlerinin Faizsiz Bankacılık Prensiplerine Uyguluğu
Katılım Bankalarının fon toplama ve kullandırma yöntemleri faizsiz bankacılık prensiplerine uygundur
Toplam Kesinlikle
katılıyorum Katılıyorum Fikrim yok Katılmıyorum
Kesinlikle katılmıyorum Banka tercihiniz Sadece katılım Sayı 14 36 15 11 1 77 Oran 3,4% 8,9% 3,7% 2,7% 0,2% 19,0% Klasik ve katılım Sayı 18 77 66 56 15 232 Oran 4,4% 19,0% 16,3% 13,8% 3,7% 57,1% Sadece klasik Sayı 5 10 50 18 14 97 Oran 1,2% 2,5% 12,3% 4,4% 3,4% 23,9% Toplam Sayı 37 123 131 85 30 406 Oran 9,1% 30,3% 32,3% 20,9% 7,4% 100,0% X2:43,054 P: ,000<.05
Katılım Bankalarının fon toplama ve kullandırma yöntemleri, faizsiz bankacılık prensiplerine uygun olup olmadığına baktığımızda, katılımcıların %39,4 ü uygun olduğunu, %28,3 ü uygun olmadığını ve %32,3 ünün ise bu konuda fikrinin olmadığını görüyoruz. Katılımcıların fon toplama ve kullandırma yöntemlerinin doğru olduğunu ifade edenlerin sayısının uygun bulmayanların sayısından fazla olduğunu görüyoruz.
KB’nin fon toplama ve kullandırma yöntemlerinin katılımcıların banka tercihleriyle ilgili olup olmadığına baktığımızda, KB bu yöntemleri doğru kullandığını ifade eden 160 katılımcının %31 u sadece katılım, %10 u sadece mevduat ve %59 u ise hem katılım hem mevduat bankalarını tercih ettiklerini görüyoruz. KB’nin bu yöntemleri doğru kullanmadığını ifade eden 115 katılımcının %20 si sadece katılım, %28 i sadece mevduat ve %62 si hem katılım hem mevduat bankalarıyla çalıştıklarını ifade etmişlerdir. KB’nin fon toplama ve kullandırma yöntemleri katılımcıların banka tercihleri ile anlamlı bir ilişkisi vardır. Çünkü, bu yöntemi doğru bulan katılımcıların %31 i sadece katılım bankasını tercih ederken, doğru bulmayan katılımcılardan sadece katılım bankasını tercih edenlerin oranı %20 dir. Ki kare test sonucuna göre P değeri de ,05 ten küçük olduğu için H12 hipotezi kabul edilmiştir.
Tablo 4.33. Katılımcıların Banka Tercihi ve KB’nin Sosyal Sorumluluk Projeleri
Katılım Bankaları, Sosyal Sorumluluk Projeleri’nde (Burs, doğal afet yardımları, kimsesiz çocukların topluma kazandırılması, tarihi eserlerin restorasyonu vb.) yeterli sorumluluk almaktadır
Toplam Kesinlikle
katılıyorum Katılıyorum Fikrim yok Katılmıyorum