Kalkınma Ajanslarının Proje ve Faaliyetleri Desteklemesi

Ajanslar, detayları yıllık çalışma programında ve başvuru rehberinde açıkça belirtmek kaydıyla, yerel idarelerin, üniversitelerin, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının, sivil toplum kuruluşlarının, kar amacı taşıyan işletmelerin, kooperatiflerin, birliklerin ve diğer gerçek ve tüzel kişilerin aşağıda sayılan proje ve faaliyetlerini desteklemektedir:

 Bölge plan ve programlarının uygulanmasını sağlayıcı projeler,

 Bölge plan ve programlarına uygun olarak, bölgenin kırsal ve yerel iktisadi kalkınma ile ilgili kapasitesinin geliştirilmesine katkıda bulunan proje ve faaliyetler,

 Kamu, özel ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğini ve ortaklık kültürünü geliştiren projeler,

 Bölgenin kaynak ve imkânlarını tespit etmeye, ekonomik ve sosyal gelişmeyi hızlandırmaya, rekabet gücünü ve yenilik kapasitesini artırmaya ve ulusal ve uluslararası alanda etki ve etkinliği artırmaya yönelik her türlü analiz, strateji, plan çalışması, araştırma ve inceleme çalışmaları,

 Bölgenin iş ve yatırım imkânlarının tanıtımına ve geliştirilmesine yönelik proje ve faaliyetler,

 Yönetim, yenilikçi ve verimli üretim, tanıtım, pazarlama, teknoloji, araştırma ve geliştirme, finansman, örgütlenme ve işgücü eğitimi gibi konularda, küçük ve orta ölçekli işletmelerle yeni girişimcileri doğrudan ya da dolaylı olarak destekleyecek proje ve faaliyetler,

 Türkiye’nin katıldığı ikili ya da çok taraflı uluslararası programlara ilişkin faaliyetlerin bölgede tanıtımını yapan, bu programlar kapsamında proje geliştirilmesine ve kaynak teminine katkı sağlayan proje ve faaliyetler,

 Bölgedeki kurum ve kuruluşların insan kaynakları ve kurumsal kapasitelerinin artırılmasına, proje üretme ve uygulama kapasitelerinin güçlendirilmesine ve hizmet sunumundaki beceri ve niteliklerinin geliştirilmesine yönelik proje ve faaliyetler.

Ajanslar siyasi ya da etnik içerikli proje ve faaliyetleri, hukuka, kamu düzenine, genel sağlığa ve toplumun genel ahlak yapısına aykırı proje ve faaliyetleri destekleyemeyecektir. Ayrıca ajanslar belirtilen istisnalar dışında, hiçbir kişi, kurum ya da kuruluşa doğrudan destek sağlayamaz. Ajanslar, başka bir ulusal ya da uluslararası program kapsamında mali destek alan ve uygulanması devam eden proje ve faaliyetlere eş zamanlı olarak destek sağlayamaz.

Desteklenecek proje ya da faaliyetlerinin gider bütçelerinin, belirlenecek oranlarda ajans tarafından karşılanması amacını taşıyan nakdi ödemeye mali destek denilmektedir. Doğrudan finansman desteği, faiz desteği ve faizsiz kredi desteği ajans tarafından sağlanacak mali destek türleridir. Doğrudan finansman desteği, ajansın belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde, belli proje ve faaliyetlere yaptığı karşılıksız yardımlardır. Doğrudan finansman desteği, ajansın esas itibarıyla proje teklif çağrısı yöntemiyle kullandırdığı desteklerden oluşmaktadır. Ancak ajans istisnai olarak, proje teklif çağrısı

yapmaksızın ve proje hazırlığı konusundaki yükümlülüklerinden bazılarını hafifletmek ya da proje hazırlık sürecini doğrudan yönetmek suretiyle, doğrudan faaliyet desteği ve güdümlü proje desteği şeklinde de doğrudan destek sağlayabilir.

Doğrudan faaliyet desteği, ajans, bölgenin kalkınması ve rekabet gücü açısından önemli fırsatlardan yararlanılmasına, bölge ekonomisine yönelik tehdit ve risklerin önlenmesinde acil tedbirlerin alınmasına ve kritik öneme sahip araştırma ve planlama çalışmaları, bölgenin yenilikçilik ve girişimcilik kapasitesini geliştirmeye yönelik iş geliştirme merkezleri, teknoloji geliştirme merkezleri, teknoparklar gibi kuruluşların ve bunların tesislerinin kurulması amacıyla yapılacak fizibilite benzeri ön çalışmalar gibi bölge için önemli olabilecek stratejik eylemlerin başlatılmasına, gerçekleştirilmesine ve büyük hacimli yatırım kararlarına kısa vadede etki edilmesi ve yönlendirilmesine katkı sağlayacak faaliyetlere doğrudan mali destek verebilmektedir.

Güdümlü proje destekleri ise, ajans çalışma programlarında açıkça belirtmek kaydıyla, bölgesel gelişmeyi hızlandırmak amacıyla, bölge planlarında veya saha çalışmaları sonucunda belirlenen alanlar için bölgedeki girişimcilik ve yenilikçilik kapasitesini geliştirecek nitelikteki iş geliştirme merkezleri, teknoparklar, sergi salonu, laboratuar ve atölye gibi büyük bütçeli altyapı ya da işletme desteklerini içeren projelere, proje teklif çağrısı yöntemi uygulamadan mali ve teknik destek sağlayabilir. Ajans bu tür desteklerde proje başına en fazla %90 oranında mali destek sağlayabilmektedir (Kalkınma Ajansları Proje ve Faaliyet Destekleme Yönetmeliği, 2008).

Ajans bir çalışma programı döneminde sağlayacağı doğrudan finansman desteği için aynı anda tek bir teklif çağrısında bulunabileceği gibi, her bir mali destek için aynı ya da farklı zamanlarda ayrı teklif çağrılarında da bulunabilir. Başvuru kabulü, proje teklif çağrısıyla beraber başlar ve başvuru süresi çağrı yapılmasından itibaren en az 45 ve en fazla 90 gündür. Ajans genel sekreteri, yönetim kurulunun onayını almak ve Müsteşarlığı önceden

bilgilendirmek koşuluyla, zorunlu hallerde proje teklif çağrısını, değerlendirme ve seçim aşaması dâhil olmak üzere, destek sürecinin herhangi bir aşamasında iptal edebilir.

Ajans, yapılan başvurular üzerinde, son başvuru tarihinden itibaren en geç bir hafta içerisinde, başvuru rehberinde talep edilen belgelerin doğru, eksiksiz, imzalı, kaşeli ya da mühürlü bir şekilde sunulmuş olması ve başvuru sahibinin, ortaklarının ve proje konularının başvuru rehberinde belirtilen kriterlere uygunluğu hususlarında ön inceleme yapmaktadır. Başvuru formu ve ekleri haricindeki destekleyici belgeleri eksik sunan başvuru sahiplerine eksiklikleri gidermeleri için beş gün süre verilmektedir. Bu eksikliklerin giderilmemesi halinde yapılan başvurular değerlendirilmeye alınmamaktadır. Gerekli bütün şartlar sağlandığında projeler bağımsız değerlendirme sürecine alınmaktadır. Ön inceleme sonucunda uygun görülen başvurular, oluşturulacak bağımsız değerlendirici havuzunda bulunan ve ajans tarafından uygun görülen bağımsız değerlendiriciler tarafından değerlendirilmektedir. Bağımsız değerlendiriciler tarafından yapılan değerlendirmeler üstünde gerekli kontrolleri yaparak görüş oluşturmak ve bunları raporlamak amacıyla, her proje teklif çağrısı için ayrı bir değerlendirme komitesi oluşturulmaktadır. Genel sekreter çağrı konularının birbirine yakın olduğu durumlarda, aynı komiteyi birden fazla proje teklif çağrısı için görevlendirebilir.

Değerlendirme Komitesi, yükseköğretim kurumları öğretim üyeleri ile kamu kurum ve kuruluşları personeli arasından kendi istekleri ve kurumlarının muvafakatiyle ajans tarafından görevlendirilen alanında en az yedi yıllık tecrübeye sahip, en az beş üyeden oluşmaktadır. Komite üyeleri, teslim edilen projelerin hazırlık ya da uygulama aşamasında görev almamış ya da almayacak olan kişiler arasından seçilmektedir (Kalkınma Ajansları Proje ve Faaliyet Destekleme Yönetmeliği, 2008).

Küçük ölçekli altyapı projeleri dışındaki projelere verilecek doğrudan finansman desteği miktarı, başvuru rehberinde belirtilecek üst limitleri aşmamak şartıyla ve eş finansman

ilkesi çerçevesinde, proje uygun maliyetlerinin en fazla %75’idir fakat bu oran belirli hususlar dikkate alınarak %90’a kadar artırılabilir. Ancak bu oran kar amacı taşıyan gerçek ve tüzel kişilerde en fazla %50’dir ve artırılamaz. Ajans, uygulama süresi en fazla bir yıl olan projelere mali destek sağlamaktadır. Sadece küçük ölçekli altyapı projelerinde bu süre, başvuru rehberinde belirtmek şartıyla, en fazla iki yıl olarak uygulanabilmektedir.

Ajans tarafından sağlanan mali desteklerin bir diğeri faiz desteğidir. Faiz desteği, kar amacı taşıyan gerçek ve tüzel kişilerin başvuru rehberinde belirtilen nitelikteki projeleri için, ilgili aracı kuruluşlardan alacakları krediler karşılığında ödeyecekleri faiz giderlerinin, ajans tarafından karşılanmasını öngören karşılıksız yardımlardır. Faiz desteği ile desteklenmesi öngörülen her bir projeye verilecek azami destek miktarı, o yıl için faiz desteğine ayrılan toplam ödeneğin %5’ini geçemez. Ajans tarafından verilen mali desteklerin bir diğeri ise faizsiz kredi desteğidir. Faizsiz kredi desteği, ajans tarafından kar amacı taşıyan gerçek ve tüzel kişilerin başvuru rehberinde belirtilen nitelikteki projeleri için, ilgili aracı kuruluşlar eliyle kredi verilmesini ve ajansa faiz ödenmeksizin taksitler halinde geri ödenmesini öngören karşılıksız yardımlardır. Faizsiz kredi desteğinde, yararlanıcıya sözleşme tarihinden itibaren en az üç ay geri ödemesiz dönem tanınır ve geri ödeme işlemleri, sözleşme tarihinden itibaren en fazla dört yıl içinde tamamlanır (Kalkınma Ajansları Proje ve Faaliyet Destekleme Yönetmeliği, 2008).