Kadın Elbisesinin Belirlenebilen Özellikleri

Ayet ve hadis-i şeriflerde kadının bütün vücudunu gizleyen bir örtü olması şartından bahsedilmektedir. Kadının el, yüz ve ayaklarının haricinde, sarkan saçları da dâhil vücutlarının tamamı hem namazda, hem de nâmahrem erkeklerin karşısında gizlenmesi gerekli kılınmıştır.391

Vücut hatlarını belli edecek şekilde dar veya altını gösterecek derecede ince olması durumunda, giyindiği halde çıplak kabul edilmiş ve “giyinmiş çıplaklar” olarak tasvir edilerek cennetin kokusunu beşyüz senelik mesâfeden bile almamakla ikâz edilmişlerdir.392 _{Resûlullah (s.a.s), ince elbise ile karşısına çıkan Esmâ'dan yüzünü diğer}

tarafa çevirmiştir.393 _{“Çağımızdaki kadınların en titiz davranmaları gereken noktalardan}

biri de, bu tabirin ihtivâ ettiği kapsam içine dâhil olmaktan şiddetle kaçınmalarıdır. Çünkü bu husus, dış görünüm itibârıyla örtülü görünen birçok kadının aslında çırılçıplak sayıldığı ve ayakların en çok sürçtüğü kaypak bir alandır.”394

Örtünün kalın ve bedenin içini belli etmeyecek şekilde sık dokunmuş kumaştan olması gerekir. Buna göre, üzerinde teninin rengini açığa vuracak kadar şeffaf elbise ile, bir kadın örtülü hükmünde değildir. Yine vücut hatlarını ortaya çıkaracak derecede dar elbise de giyilmemelidir.395 Başörtüsü de saçlarını ve boynunu belli etmeyecek kadar kalın kumaştan dokunmuş olmalıdır.396

391 _{Beşer, “Fıkıh Açısından Avret ve Örtünme”, 118; Karaman, İslâm’da Kadın ve Aile, 105; Elbânî;} Cilbabü’l- mer’eti’l-müslime, 16.

392 _{Müslim, “Libas”, 125; “Cennet”, 52; Muvaṭṭa, “Libas”, 7.} 393 _{Ebû Dâvûd, “Libas”, 31.}

394 _{Uysal, Peygamber Günlerinde Giyim - Kuşam ve Süslenme, 179; “Giyinmis çıplak” ifadesiyle ilgili}

açıklama için bk. Karaman, İslâm’da Kadın ve Aile, 105-106.

395 _{Elbânî, Cilbabü’l- mer’eti’l-müslime, 56-59; Yıldırım, Kaynaklarıyla İslâm Fıkhı, 96.} 396 _{Ebû Dâvûd, “Libas”, 29-30; Muvaṭṭaʾ, “Libas”, 4.}

106

Kokusunun da duyulmaması gerekmektedir. Allah Resûlü (s.a.s) güzel kokuyu çok tavsiye etmekle birlikte,397 başkalarının farkedeceği şekilde sürüp, dışarıda erkeklerin arasında gezen kadını zânî olarak vasıflamış398 _{ve koku sürünüp camiye giden}

kadının namazının kabul edilmeyeceğini haber vermiştir.399

Resûlullah, “Her bir göz, mahrem olmayan kadına bakmakla göz zinası işlemiştir. Bir kadın da güzel kokular sürünüp evinden dışarı çıkarsa o da aynı şekilde namahreme bakan erkekler gibi zina etmiş gibidir.”400 _{buyurmuştur.}

Ebû Hüreyre’den (r.a) rivâyet olunduğuna göre Rasûlüllah (s.a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın kadın kullarını O’nun mescidlerine gelmelerinden alıkoymayınız. Fakat ziynetlerini açığa çıkarmış bir şekilde ve güzel kokular sürünmüş oldukları halde mescide gelmesinler.”401

Bununla birlikte, Abdullah b. Mesʿud’dan (r.a) naklen Rasûlüllah (s.a) şöyle buyurmuştur: “Kadının evinin en gizli köşesi olan yatak odasında namaz kılması, (evin) salonunda namaz kılmasından, (eşyalarının gizlendiği) daha özel odada namaz kılması ise yatak odasında namaz kılmasından daha faziletlidir.”402

Dış giysinin bizzat kendisinin de ziynet olması yasaklanmıştır. Çünkü ziynetlerin açığa çıkarılması ayetle yasaklanmıştır.403

Sahabe kadınları rengarek giysiler giydikleri ve bundan men olunmadıkları görülmektedir.404 _{Hz. Âişe'nin (r.a) “güllü” diye isimlendirdiği bir elbisesi olduğu}

bilinmektedir.405 Bir ara kardeşi Kâsım b. Muhammed’e (r.a), Resûlullahın safranla boyanmış ve altın sırmalı kırmızı giysi giyilmesini men ettiği bildirilince ablası Aişe’nin

397 _{Rûdânî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Süleymân. Cemʿu’l-fevâʾid min Câmiʿi’l-uṣûl ve} Mecmaʿi’z-zevâʾid, thk. Ebȗ Ali Süleymȃn b. Deri‘, (Beyrut: Dȃru İbn Hazm, 1998), 2: 418.

398 _{Ebû Dâvûd, “Tereccül”,7; Tirmizi, “Edeb”,35; Nesâî, “Zînet”,35.} 399 _{Çakan, “Sünnette Giyim-Kuşam ve Örtünme”, 50-51.}

400_{Tirmizî, “Edeb”, 44.} 401 _{Bûḫârî, “Edeb”, 38.} 402 _{Ebû Dâvûd, “Salât”, 53.}

403 _{Uysal, Peygamber Günlerinde Giyim-Kuşam ve Süslenme, 231-235.}

404 _{İbnü'l Esîr, Ebü’l-Hasen İzzüddȋn Alȋ b. Muhammed b. Muhammed eş-Şeybȃnȋ el-Cezerȋ, Üsdü’l-ġābe} fî maʿrifeti’ṣ-ṣaḥâbe, thk. Ali Muhammed Muavviz, (Beyrut: Dȃrü’l- Kütübi’l-İlmiyye, ts.), 7: 379. 405 _{İbn Sa‘d, Ṭabaḳāt, 10: 70.}

107

safranla boyalı elbisesi olduğunu ve altın yüzükler kullandığına şahit olduğunu söylemiştir.406

Âişe'ye (r.a) kürk hediye edilince O bunu giymeyi kerih görerek reddedince veren şahıs kürkü işleyerek tekrar verince kabul etmiş ve giymiştir. Yine Âişe (r.a) validemiz hanımlara nasihat ederken vucudu baştan aşağı örten özel bir namaz elbisesi edinmelerini söyler, kendisinin de bu vasıfta bir elbisesi vardı.407

4.1.3.1. Kadının, Mahrem Olmayan Erkek Karşısında Avreti

Hanefî, Malikî, Şafiî ve Hanbelî mezhebindeki kuvvetli görüşe göre, kadının mahremi olmayan bir erkek karşısındaki avreti, elleri ve yüzü haricindeki bütün bedenidir.408 Bunun delili ise fakihlerin birçoğu: “Her kim bir kadın ile nikâhlanmaya niyetlenirse onun yüzünü ve ellerini görsün.”409 _{hadisidir. Ebû Hanîfe de (r.a): “kadının}

ayağı da yüz ve eller gibi, avret olmamasına dâhildir.”410 _{diye hükmetmiştir.}

Şafiî mezhebinin görüşüne göre, kadının yüzü de olmak üzere, bütün bedeni avrettir.411 _{Ancak fitne tehlikesi durumlarında ise, elleri ve yüzünü açmasının yasak}

olduğuna hükmedenler olduğu gibi, “kadın için bir vebâl yoktur, erkeğin bakması yasaklanmıştır.” diyenler de vardır.412

Kadın başka bir kadının yanında ise diz kapağı ile göbek arasını örtmesi farzdır. Ayrıca bedeninden hiçbir kısmı, gayri müslim bir kadına göstermemesi gereklidir. Çünkü o kadın gidip gayri müslim bir erkeğe anlatabilir. Gayri müslim kadına, yalnızca eller, yüz ve ayakların dışında hiçbir uzvunu göstermez. Bu hükmün delili olarak da Nûr Süresi 31.de geçen “(süslerini) müslüman kadınlardan (başkalarına göstermesinler)” âyeti gösterilmektedir.413

Kadınların saçı avret mahalli olarak kabul edilmekle birlikte, kulaklardan aşağı sarkan saçın avret dâhilinde olup olmadığı Hanefî âlimlerince tartışma konusu olmuştur.

406 _{İbn Sa‘d, Ṭabaḳāt, 10: 69.} 407 _{İbn Sa‘d, Ṭabaḳāt, 10: 71.}

408_{Cezîrî, el-Fıḳh ale'l-mezâhibi'l-erbaʿa, 1: 262.} 409_{Tirmizî, “Nikâh”, 57.}

410 _{Kudûrî, Ebü’l-Hüseyn Ahmed b. Ebî Bekr Muhammed b. Ahmed el-Kudûrî el-Bağdadî, Kudûrî Metni} ve Tercümesi, trc. Ali Arslan, (İstanbul: Hikmet Neşriyat, 2006), 11.

411_{Cezîrî, el-Fıḳh ale'l-mezâhibi'l-erbaʿa, 1: 260.}

412 _{Abdülaziz Bayındır, “Avret Yerlerinin Örtülmesi”, Tartışmalı İlmi Toplantılar Dizisi 2, İslȃmda Kılık} Kıyafet ve Örtünme, (İstanbul: İSAV Yayınları, 2010), 133.

108

Fetâvâyi Hindiyye’de saçın tamamının avret olarak kabul edilmesi gerektiği bildirilmiştir.414

4.1.3.2. Kadının Mahrem Erkek ve Kadınlara Karşı Avreti:

Hanbelîler ve Malikîler, kadının baş, gerdan kısmı, eller, ayaklar ve baldırları dışında bütün vücudunun avret olduğunu söylerler.415 _{Hanefîler bu sayılanların içine}

göğüs kısmını da eklemişlerdir.416_{. Bu konuda en müsamâhalı görüşe sahip olan, Şafiî}

mezhebidir. Sadece göbekle diz kapağı arasındaki kısmın gizlenmesi gerektiğine hükmetmiştir.417

4.1.3.3. Kadının Kocasına Karşı Avreti

Kocaların, hanımlarının bütün vücutlarına bakması câiz kabul edilmiş ve eşler arasında herhangi bir mahremiyet sınırı tâyin edilmemiştir.418 _{Buna delil olarak: “Onlar}

ki, ırzlarını korurlar, ancak zevcelerine ve sahip oldukları cariyelerine karşı, münâsebetleri müstesnâdır. Çünkü onlar (bu helâl olanlarda) kınanmazlar.” (el- Mü’minûn 23/5-6) âyeti ile “Zevcenle, elinin altındaki cariyeler dışında insanlardan avretini gizle!”419 _{hadisi gösterilmektedir. Bununla beraber “galîz avret” kabul edilen}

edep yerlerine bakılmaması daha münâsib görülmektedir.420