Kıymet Takdirine Dair Şikâyet

Kanun koyucu icra dairesinin taşınmazın kıymet takdirini gerçekleştirirken mevzuata aykırı davranması durumunda ilgililere şikâyet yoluna başvurma imkânı tanıyarak malvarlığının cebrî artırma yoluyla değerinin altında satılmasını ve tarafların maddi olarak zarara uğramasını önlemeyi amaçlamıştır³⁴³.

İcra dairesince taşınmazın kıymet takdirinin gerçekleştirilmesi sonrasında kıymet takdirini tebliğ alan alacaklı ve borçlu buna karşı tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde şikâyet yoluna başvurabileceklerdir³⁴⁴.İİK’nın 18’inci maddesinin ikinci fıkrası gereğince taraflar şikâyet yoluna başvurduklarını yazılı olarak bildirebilecekleri gibi sözlü beyanlarının zapta geçirilmesi suretiyle de gerçekleştirebileceklerdir.

Şikâyetin usulen işleme konulabilmesi için şikâyetten itibaren yedi gün içinde gerekli masraf ve ücretin mahkeme veznesine yatırılması gerekmektedir. Masrafın süresinde yatırılması durumunda yeniden bilirkişi incelemesi yaptırılabilecekken, masrafın yatırılmaması durumunda şikâyet doğrudan reddedilecektir (İİK m. 128/a-1). Kanun koyucu şikâyette bulunana masrafları ödeme yükümlülüğü getirerek kıymet takdirine karşı yapılan şikâyetlerin, bir an önce

343 Yıldırım/ Deren-Yıldırım, 2015, s. 241.

344 Kuru, 2013, s. 660; Muşul, 2016, s. 120; Ruhi/Ruhi, 2016, s. 77; Yenipınar Berberoğlu, 2020, s. 31.

89 sonuçlanmasını ve bu aşamada gereksiz zaman kaybedilmemesini sağlamayı amaçlamıştır³⁴⁵. Kıymet takdirine şikâyet yoluna başvurulması durumunda yatırılacak masraf icra mahkemesince belirlenecektir. İcra Mahkemesinin kıymet takdirine şikâyet için yatırılması gereken masrafı belirlememesi durumunda gerçekleştirilen şikâyeti ret edemeyecektir. Mahkemenin bunun aksine davranması durumunda ihalenin feshi sebebi doğacaktır³⁴⁶.

Daha önce de belirttiğimiz üzere kıymet takdirinin yapılması aşamasında icra dairenin bir bilirkişiden rapor alması gerekmektedir. İcra müdürünün bir bilirkişiye başvurmadan taşınmazın kıymet takdirini kendisinin yapması durumunda mevzuata aykırı davranmış olacağından ilgililer şikâyet yoluna başvurabilecektir³⁴⁷. Hatta Yargıtay’a göre taşınmazın kıymet takdirinin, yalnızca inşaat mühendisi bilirkişiden yardım alınarak bayındırlık birim fiyatına göre kıymetinin belirlenmesi sonrasında ihalenin gerçekleştirilmesi de ihalenin feshi nedenidir³⁴⁸.

Taraflardan birinin kıymet takdirine yönelik şikâyette bulunması durumunda artık bu şikâyet sonuçlandırılmadan ihale gerçekleştirilemeyecektir. Aksi halde yani şikâyet konusunda bir karar verilmeden ihalenin gerçekleştirilmiş olması durumunda yapılan ihalenin feshi gerekebilecektir³⁴⁹.

Şikâyet, kıymet takdirini gerçekleştiren icra dairesinin bulunduğu yerdeki icra mahkemesine yapılacaktır. İlgililerin yetkisiz bir icra mahkemesinde kıymet takdirine itirazda bulunmuş olmaları durumunda, bu icra mahkemesinin başvuru tarihinden itibaren en geç on gün içinde yetkisizlik kararı vermesi gerekecektir (İİK m. 128/a-4). Kural olarak İcra mahkemesinin kıymet takdirine dair vereceği karar kesindir ve bu karar aleyhine istinaf yoluna başvurulması mümkün değildir³⁵⁰. Ancak Yargıtay uygulamasında İİK’nın 128/a maddesinin beşinci fıkrasına

345Pekcanıtez vd., 2018, s. 261.

346 Yargıtay 12. HD., 13/03/2018 T, 2008/2117 E ve 2008/4720 K sayılı kararı, (Muşul, 2016, s. 121).

347Yenipınar Berberoğlu, 2020, s. 31; Muşul, 2016, s. 118; Yargıtay uygulamasında da artırmaya konu taşınmazın değerinin usulüne uygun olarak tespit edilmemesi ve kıymet takdir itirazının incelemesiz reddedilmesi ihalenin feshi sebebi olarak görülmektedir. Bkz. Yargıtay HGK., 17/03/1999 T, 1999/12-161 E ve 1999/148 K sayılı kararı, (Günay, 2015, s. 900).

348 Yargıtay HGK., 23/10/2000 T, 2000/14833 E ve 2000/15709 K sayılı kararı, (Coşkun, 2013, s. 2013).

349Muşul, 2013, s. 822; Yargıtay HGK., 15/03/1995 T, 1994/12-795 E ve 1994/180 K sayılı kararı; Yargıtay 12. HD.

21.01.2008 T, 2007/23322 E ve 2008/1471 K sayılı kararı, (Süphandağ, 2017, s. 432).

350 İcra ve İflas Kanunu’nun “Kıymet takdirine ilişkin şikâyet” başlıklı 128/a maddesinin son fıkrası:

“Bu madde gereğince icra icra mahkemesinin verdiği kararlar kesindir.”

90 göre kesin nitelikte olan bu karara dayanılarak ihalenin feshi talep edilerek ihalenin feshi mümkün görülmektedir³⁵¹.

Taraflardan birinin gerçekleştirilen kıymet takdirini düşük bularak itirazda bulunması üzerine icra mahkemesince yeniden belirlenen kıymet takdirinin icra müdürlüğünce takdir edilmiş olan kıymetten daha düşük olması durumunda icra müdürlüğünce belirlenen kıymet yapılacak işlemlerde esas alınacaktır. Zira kıymet takdirine itirazda bulunan kişinin kendisi aleyhine bir sonuçla karşılaşması kanun yoluna başvurmanın mantığına aykırı olacaktır. Buna karşın itiraz edilen değer daha yüksek olmasına karşın icra mahkemesince belirlenen düşük bedel üzerinden ihalenin gerçekleştirilmesi durumunda ihalenin feshi gerekebilecektir³⁵².

İcra dairesince gerçekleştirilen kıymet takdirine yedi günlük süre içerisinde şikâyette bulunulmaması durumunda kıymet takdiri kesinleşecek ve daha sonra bu kıymet takdirine dayanılarak ihalenin feshi davası açılamayacaktır³⁵³.

İcra müdürlüğünce bir bilirkişi marifetiyle gerçekleştirilen yeniden kıymet takdirine karşı tarafların şikâyet yoluna başvurmalarına rağmen bu başvurunun reddedilmesi durumunda artık bu karar kesindir ve istinaf yoluna gidilemeyecektir³⁵⁴. Ancak yukarıda da belirttiğimiz üzere bu durum ileride ihalenin feshi nedeni olarak ileri sürülüp ihalenin feshi davasında incelenebilecektir. Burada dikkat edilmesi gereken husus yeniden kıymet takdirinin gerçekleştirilmesinden itibaren iki yıllık sürenin ne zaman başlayacağıdır. Kıymet takdiri

351“…kıymet takdirine borçlu Uğur’un itiraz ettiği görülmektedir. İtiraz üzerine başka bir inceleme yapılmaksızın itirazın reddedildiği tespit edilmiştir. Bu kararın kesin nitelikte olması, ihalenin feshi aşamasında incelenmesini engellemez. Mercice itiraz nedenleri yeniden oluşturulacak bilirkişi kurulu ile mahallinde yapılacak keşifle değerlendirilmeden sonuca ulaşılması doğru görülmemiştir.”, Yargıtay HGK, 17.3.1999 T, 12-161/148 saylı kararı, (Oskay/ Koçak/ Deynekli/ Doğan, 2007, s. 3153); Aynı yönde bkz.;“…Kıymet takdirine itiraz hususu ihalenin feshi aşamasında Yargıtay’ca değerlendirilebileceğinden kıymet takdiri raporu kesinleşmeden, satışın gerçekleştirilmesi usulsüz olduğu cihetle merciin bu sebebe dayalı ihalenin feshi istemini reddetmesi doğru değildir.”, Yargıtay HGK, 03.07.2002 T, 12/544-573 saylı kararı, (kazanci.com, E.T: 11.04.2020); Ayrıca bkz.; Yargıtay 12. HD. 21.03.2005 T, 2005/2084 E ve 2005/5890 K sayılı kararı, (Süphandağ, 2017, s. 428); Yargıtay 12. HD., 05/03/2012 T, 2011/20692 E ve 2012/6139 K sayılı kararı, (Coşkun, 2013, s. 2014).

352 Yargıtay 12. HD., 10/05/2016 T, 2016/9740 E ve 2016/13709 K sayılı kararı, (Ruhi/Ruhi, 2016, s. 171).

353 Yargıtay 12. HD., 22/01/2013 T, 2013/29496 E ve 2013/1668 K sayılı kararı, (Uyar vd., 2014, s. 2379);

“…İlgililer, icra dairesinin kıymet takdiri işlemine karşı şikayet yolu ile icra mahkemesine başvurarak düzenlenen raporun gerçeği yansıtmadığını ileri sürebilirler. Yasanın öngördüğü bu olanağı kullanmayanlar, kıymet takdirinin usulsüzlüğünden bahisle ihalenin feshini talep edemezler...”, Yargıtay 12. HD. 21.07.2010 T,2010/6870 E ve 2010/19818 K sayılı kararı, (Muşul, 2013, s. 822; Süphandağ, 2017, s. 418); Aynı yönde bkz.;“Kıymet takdirine itiraz etmeyen borçlunun daha sonra kıymet takdirine itiraz niteliğindeki iddialarla ihalenin feshini istemesi mümkün değildir.” Yargıtay 12. HD. 04.07.2012 T, 2012/9666 E ve 2012/23455 K sayılı kararı, (Kuru, 2013, s. 661).

354 Güngör Devrim/ Albayrak Adem, İstinaf, Ankara Barosu Yayınları, Ankara 2016, s. 52.

91 işleminden sonra işleyecek iki yıllık süre bilirkişinin kıymet takdiri için taşınmazın bulunduğu yere giderek kıymetini belirlemek üzere keşif gerçekleştirdiği günden itibaren işlemeye başlayacaktır. Burada bilirkişinin fiili olarak kıymet takdirini gerçekleştirdiği tarih iki yıllık sürenin başlangıcı olmaktadır. Mahkemeler ve icra dairesi de bu şekilde belirlenen ve kamu düzenine dair olan süreyi resen dikkate alacaktır³⁵⁵. Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarında da yer aldığı üzere taşınmazın kesinleşen kıymet takdirinin yapıldığı tarihten itibaren iki yıl geçtikten sonra yapılan ihale, şikâyet halinde feshedilecektir³⁵⁶.

Taşınmazın kıymet takdirinin kesinleşip, kesinleşmediği, kıymet takdirinin yapılmasından itibaren iki yıl içerisinde ihalenin gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği icra mahkemesince resen nazara alınacak hususlardır³⁵⁷.

Kıymet takdirinin kesinleşmesi durumunda burada yer alan bedel artırmaya konu taşınmazın muhammen bedeli olacaktır³⁵⁸.

355 Ruhi vd., 2016, s. 100.

356 Yargıtay 12. HD., 23/10/2014 T, 2014/20262 E ve 2014/24844 K sayılı kararı, (Muşul, 2016, s. 125).

357 Yargıtay 12. HD., 11/09/2014 T, 2014/18189 E ve 2014/21000 K sayılı kararı, (Muşul, 2016, s. 128).

358 Muşul, 2016, s. 118.

92 3. BÖLÜM