2. KRİZE DOĞRU
2.1. Küba İhtilali
“Fidel Castro'nun Batista diktatörlüğünü yıkmak için başlattığı harekete 26 Temmuz Hareketi denir ve Castro daha 1953 yılında bir garnizona düzenlediği saldırı ile işe başlamak istemiş ise de, başaramamış ve birçok arkadaşı ölmüştür. Kendisi ise yakalanmış ve idam edilecekken, Batista'nın affına uğrayarak hapse mahkum olmuştur.”93 1955 yılında Batista’nın genel af ilan etmesiyle serbest kalan Castro,
Meksika’ya geçerek Batista yönetimine karşı yapacağı silahlı mücadele için kendisine yandaşlar toplar. Castro Küba’da Amerika yanlısı Batista yönetimini devirmek amacıyla Meksika da yaklaşık bir yıl hazırlık yaptıktan sonra 1956 yılında Küba’ya dönerek Batista yönetimine karşı silahlı mücadeleye girişmiştir. Castro kırsal kesimden topladığı taraftarları ile Batista yönetimine karşı girdiği mücadelede Amerika Batista yönetimini desteklemek amacıyla Hava Kuvvetlerini bölgeye göndermiştir. ABD’nin bu saldırısı karşısında Castro ve taraftarlarının büyük kısmı sağ kurtulurken kırsal kesimden topladığı taraftarları ve köylüler büyük kayıplar vermiştir.” Bu çatışmalardan sonra, Castro, Küba’da olduğu kadar diğer ülkelerde de ABD’nin karşısında yer alan unsurları desteklemeyi kendisine hedef edinir. 1958 yılı ortalarında, Castro’nun liderliğini yaptığı devrimci hareketin hedefi, Batista yönetimi, Küba içindeki ve dışarıdaki desteğinin büyük kısmını kaybeder94.
92 Sander, Siyasi Tarih (1918-1994), s.323
93 Armaoğlu,20. Yüzyıl Siyasi Tarihi(1914-1995), s.308 94 Pehlivanoğlu, a.g.e., s. 37
2.1.1. Domuzlar Körfezi Harekatı
“Domuzlar Körfezi Çıkartması, 1961 yılında ABD´nin desteğini arkasına alan sürgün Kübalıların, Castro rejimini yıkmak için gerçekleştirdikleri başarısız işgal girişimi. Adını, çıkarmanın yapıldığı körfezden almıştır. Kübalı devrimci Fidel Castro, ABD’nin desteklediği Batista diktatörlüğünü 1959’da devirdiği zaman, ülkedeki tüm kumarhane ve genelevleri kapattı, ekonomiyi millileştirdi. Bu, mafya ile çokuluslu ABD şirketlerini çok kârlı bir birliktelikten yoksun bıraktı.”95
“En iyi arkadaşı Bebe Rebozo ve diğerleri üzerinden mafyayla uzun zamandan beri bağlar kurmuş olan Başkan Yardımcısı Richard Nixon, CIA ile birlikte Castro'yu saf dışı bırakmak için gizli planlar yapmaya başladı. Bu işe, sonraki başkanın Nixon olacağı beklentisiyle, Eisenhower'dan habersiz giriştiler. Nixon'ın yerine John Fitzgerald Kennedy (JFK) başkan seçilince, hakkında ciddi endişe duyduğu bir operasyon devraldı: Domuzlar Körfezi'nden Küba'yı işgal etmek…”96
“Küba’da Castro’nun varlığı, ABD için tehdit oluşturmaya başlamıştır. ABD Castro’yu devirmek için Küba dışına kaçmış göçmenleri kullanarak CIA aracılığı ile Castro’ya karşı örtülü harekat planlar.”97 “Mart 1960’ta ABD, çekişmeli bir seçim kampanyası içindeydi. Başkanlık seçimlerine 8 aydan kısa bir süre kalmıştı. Eisenhower yönetimi, bu kısa süre içinde Küba’ya yönelik bir tavır göstermekte kararlıydı. Eisenhower tarafından verilen bir talimatla, Küba’dan kısa bir mesafe uzaklıkta bulunan Florida Eyaleti’ndeki “Kübalı muhalifler”, yani büyük çoğunluğu Küba’dan diktatör Batista’yla birlikte kaçanlar, askeri eğitimden geçirilmeye başlandı.98
“Eisenhower’a göre Küba’ya gönderilecek küçük bir istila ordusu, kısa sürede ada halkının desteğini kazanır ve böylece Castro’nun düşürülmesi konusunda büyük
95 “Domuzlar Körfezi Çıkartması ve U-2 Krizi”,2011,
https://infinitectualacademydotcom.wordpress.com/2011/08/18/domuzlar-korfezi-cikartmasi-ve-u-2- krizi/, (erişim tarihi:26.05.2015)
96 “Domuzlar Körfezi Çıkarması<< CIA Operasyonları”, http://colleteral.blogcu.com/domuzlar- korfezi-cikarmasi-cia-operasyonlari/571408, (erişim tarihi :26.05.2015)
97 Pehlivanoğlu, a.g.e., s.49
98 Turan Yavuz, Satılık Müttefik Gizli Belgeler Işığında 1962 Küba Füze Krizi ve Türkiye,
bir adım atılırdı. Eisenhower benzer bir planı 1954 yılında Guatemala’da uygulamış ve Sovyetler Birliği’ne yakın olarak bilinen cumhurbaşkanını devirmişti.”99
Başkan Eisenhower tarafından başlatılan ve yarım kalan Küba’daki Castro iktidarının yıkmayı amaçlayan gizli istila operasyonunun devam ettirilmesi konusu Kennedy’nin başkan olduktan sonra üzerinde durması gereken en önemli konulardan bir tanesiydi. “Kennedy büyük bir ikilem içindeydi. Ya söz konusu operasyonla ilgili planları ortadan kaldıracak ve unutacaktı, ya da istila emrini verecekti. Bir şey yapmaması halinde ABD siyasi tarihine “Küba’yı Kaybeden Başkan” olarak geçmesi söz konusu olabilirdi. Öte yandan istila emrini vererek binlerce insanın hayatıyla oynayacaktı. Kabine için uzun tartışmalardan sonra kararını verdi: hazırlıklar devam edecek ve Castro iktidarı devrilecekti…”100
“Harekat değişik yönleriyle tartışılır. ABD silahlı kuvvetlerinin harekatın dışında kalması ve harekata katılmamasına karar verilir. Kennedy yardımcılarına “Her türlü çatışma, Kübalıların kendi aralarında meydana gelmelidir…” talimatını verir.”101
Küba’nın Sovyetler Birliğiyle giderek artan yakın ilişkiler kurması ve Küba’da çıkan haberlerde Amerika’ya karşı Sovyet füzelerin gündeme gelmesi Amerika Başkanı Kennedy ve CIA’yi Küba’ya karşı böyle bir plan hazırlamalarındaki en büyük etkendi. “Bunun da sebebi, 1960 Haziranında Kruşçev'in bir Kübalı gazeteciye verdiği mülakatta, Sovyet Rusya'nın gerekirse Küba'yı füzelerle dahi koruyabileceğinden ve fakat Sovyetlerin Küba'ya füze yerleştirmeye ihtiyaçları olmadığından söz etmesiydi. Kruşçev'in bu sözleri Küba basını tarafından bundan sonra, Amerikan aleyhtarlığının bir dayanağı olarak kullanılacaktır. Buna mukabil, 1960 Ekiminde Amerika'nın Küba'yı istilaya hazırladığı söylentileri çıktı. Bunun üzerine Kruşçev yine Kübalı gazetecilere verdiği bir demeçte, böyle bir şey olursa Sovyet Rusya'nın Küba'yı ‘silahla’ savunacağını söyledi. Fakat bu ifade Kübalılar tarafından füzelerin kullanılacağı şeklinde manalandırıldı. Küba'yı istila konusunda Kennedy'nin kararını kesinleştiren unsurlardan biri de bu durumdu. Nikaragua'dan kalkan Amerikan B-26 bombardıman uçakları 15 Nisan 1961 günü Küba havaalanlarını bombardıman etmeye
99 Yavuz, a.g.e., s.37 100 Yavuz, a.g.e., s.37 101 Pehlivanoğlu, a.g.e., s:49
başladı. Guatemala'dan gemi ile yola çıkarılan Kübalı mültecilerden meydana gelen kuvvetler de 17 Nisan'dan itibaren Domuzlar Koyu'na çıkarılmaya başlandı. Lakin harekat tam bir fiyasko oldu. Hiç bir Kübalı bu kuvvetlerin yardımına gelmediği gibi, Castro kuvvetleri üç gün içinde çıkarma kuvvetlerinden 300 kadar insanı öldürdü ve 1100 kadar kişiyi de esir aldı. Kennedy'nin korktuğu başına gelmişti. Fakat, CIA'ye çok kızmasına rağmen, sorumluluğu tamamen kendi üzerine almak gibi bir cesaret jestinde bulundu. Kennedy, ‘Zafer'in yüz tane babası vardır; fakat hezimet yetimdir’ diyordu.”102
“Esir edilenler de vatana ihanet suçundan 30 yıl hapse çarptırıldı. Daha sonra ABD ile yapılan pazarlıklarla bu esirler 53 milyon dolarlık yiyecek ve ilaç yardımı karşılığında serbest bırakıldı… Guantanamo’daki Amerikan üssünden başlatılması planlanan yanıltıcı saldırının yapılamamasının yanı sıra, CIA’nın öteki kozu olan, Castro’ya suikast da gerçekleşmedi.”103
“Bu bozgun ABD’yi bir hayli sarstı. CIA ve Pentagon, ABD’nin hiç vakit kaybetmeden adaya ABD askerlerini çıkararak Küba’yı istila etmesini önerdi. Ancak çiçeği burnunda yeni başkan bu önerileri reddetti ve Domuzlar Körfezi fiyaskosunu kabullendi. ABD’nin Domuzlar Körfezi’nde aldığı yenilgi ve Castro’nun tavırları, Washington ile Moskova arasındaki süper güç yarışını iyice hızlandırdı ve gerginliği tırmandırdı.104