Küçükçekmece İç-Dış Kumsal Kentsel Dönüşüm Projesi

Şekil 3.31. Vaziyet planı (Kişisel Çekim)

Ken Yeang ve Ekibinin hazırladığı Küçükçekmece Kentsel Dönüşüm Projesi ile ekoloji ile şehir hayatı arasında denge kurarak, ekosisteme zarar vermeden bir şehir ortamı yaratılması hedeflenmektedir. Trafik ekosistemin dışında tutulmakta, daha fazla geçirgen yaya geçişlerinin ön görüldüğü sakin bir şehir hayatı planlanmaktadır. Projede parklar ve servis yolları ağırlıkta olacaktır. Karayolları gizlenecektir. Küçükçekmece Kentsel Dönüşüm Projesi doğaya ve yayaya değer vermektedir. Yeşil donatı alanları, otopark, park alanları, marina, yedi yıldızlı bir otel ve aqua park yer alacaktır. (Ergül, 2006)

Projenin başlıca amaçları arasında; deprem riski altında bulunan konut alanlarının yenilenmesi, yaşanabilir çevrenin yaratılması, turizm ve kültür endüstrileri yoluyla bir zamanlar tatil alanı olan yerleşmenin bir çöküntü bölgesine dönüşmesinin engellenmesi ve kentsel yaşam kalitesinin arttırılmasını sayabiliriz.

Projenin Özellikleri:

• Projenin, içinde bulunduğu ve önemli bir rol oynadığı büyük ölçekteki ekosisteme ve arazinin kendi mikroekolojisine karşı duyarlılığı,

• Programın yeşil tematiği, proje içerisinde yeşil alan kullanımlarının önceliği ve baskınlığı, mimarinin peyzajın içine beraber var olmaya dayalı bir ilişki ile entegre edilmesi,

• E-5 karayolunun ikiye böldüğü arazi parçalarının dikkatli bir şekilde birleştirilmesi ve marinanın iyi konumlandırılması

• Sahil dolgularının kamusal kullanımlar ve uygun ekolojiler yaratma adına düzeltilmesi,

• Kamusal kullanımların önceliği, bunların zekice yapılmış karışımı ve iyi organize edilmiş dolaşım sistemi,

• Arazi ve çevresindeki mevcut ve yeni öğelerin sinerjik ilişkiler kuracak şekilde geliştirilmesine yönelik güçlü çaba projenin özellikleri arasında sayılabilir.

3.4. Bölüm Sonucu

Kentsel dönüşüm, mekânsal, ekonomik, sosyal ve fiziksel bir yeniden üretim sürecidir. Bu bağlamda gecekondu alanları, doğal afet riski yüksek olan alanlar, kent merkezindeki çöküntü alanları, ekonomik ömrünü doldurmuş kentsel alanlar kentsel dönüşüm projelerinin uygulanması gerektiği alanlar olarak sayılabilir. Bu bölgelerde çözüm yollarının karmaşık müdahale biçimleri gerektirdiği ortaya çıkmaktadır. Bu müdahale çerçevesi konut, eğitim, sağlık, güvenlik, ekonomik kalkınma, eleman yetiştirme gibi farklı konuları kapsayabilir ve farklı düzeylerde eyleme geçilmesini gerektirebilir. (Zeytinburnu Kentsel Dönüşüm Projesi Raporu, 2006)

Kentlerde gerçekleştirilen dönüşüm projeleri kentlerin gelişimi ve ülkelerin genel gelişim stratejileri açısından çok ciddi bir öneme sahiptir. Bu çalışmanın temelini oluşturan konuta yönelik, mahalle ölçeğinde dönüşüm hedefleri belirlenirken asıl

amaç kentsel yaşamdaki olumsuz koşulların iyileştirilmesi ve oluşturulacak yeni mekânın eskisine göre çok daha iyi koşullarda ve kalitede olması gerektiğidir.

Dünya geneli incelendiğinde kentsel dönüşüm projeleri içinde en önemlilerinin, deneyimi ve başarısı dolayısıyla günümüzdeki projelere örnek olduğunu görmekteyiz. Özellikle New Haven, Docklands, Amsterdam, Bilbao, Glasgow ve Manchester’da uygulanan başarılı kentsel dönüşüm projelerinin incelenmesi “dönüşüm yasası”nı çıkarmaya hazırlanan ülkemizde gerçekleştirilecek projelere yol göstererek katkıda bulunacaktır.

Bu amaçla dünya örnekleri ile karşılaştırıldığında yapılacak dönüşüm projesinin tasarımına dönük fikirler aşağıdaki gibidir:

• Avrupa’da ve Amerika’daki kentsel dönüşüm geçiren alanlara ve kentlere bakıldığında hemen hemen tüm örneklerde dönüşüme uğrayan alanın dönüşüm öncesinde kentsel çöküş içinde olduğu, işlevini yitirip köhne bölgeler haline dönüştüğü ya da aşırı yüklemeden ötürü işlevini yerine getirmede zorlanan, sağlıksız bölgeler oldukları görülmektedir. Bu açıdan bakıldığında Ayazma bölgesi de benzer özellikler göstermektedir.

• Dünya örneklerine bakıldığında kentsel dönüşüm projelerinin alt bölgelere ayrılarak gerçekleştirildiklerini görmekteyiz. Londra-Docklands, Amsterdam-Liman bölgesi, Salford vb. Biz de planlama ve uygulama da kolaylık sağlaması açısından çalışma bölgesi alt bölgelere ayrılmalıdır.

• Dünya örneklerine bakıldığında kent merkezlerinin dönüşümünün plan ve uygulama sürecinin min. 5-10 yıl gibi geniş bir zaman diliminde gerçekleştiğini görmekteyiz. Bu bağlamda bakıldığında başarılı dünya örneklerinin proje ve uygulamalarının hiç de kısa bir sürede olmadığını görmekteyiz.

• Dünya örneklerine bakıldığında kuruluş yapılanmalarının çok kuvvetli olduklarını görmekteyiz. Ülkemizde yeni olan dönüşüm projeleri için de daha güçlü kuruluş yapılanmaları gerekmektedir. Proje alanını çekim noktası haline getirebilmek için yatırımcıları bu bölgeye çekmekte ise yine bu kuruluşlara görev düşmektedir. • Dünyadaki pek çok örnekte karma fonksiyonların (mixed use) kullanıldığını

görmekteyiz. New Haven, Londra ve Amsterdam’daki liman Bölgeleri vb. Üzerinde çalışılan Ayazma Projesinde ise konut, ticaret, ofis, alışveriş, restoran,

kafe, dinlenme ve rekreasyon alanları ile kültürel ve sosyal faliyetleri içeren çeşitli, esnek ve zengin aktiviteler ile halka hizmet veren merkezleri içeren alanları, spor alanları, meydanları, yeni yaya yollarını, otopark alanlarını, açık kamusal alanları ve nirengi noktalarını içeren alanın çekim gücünü arttırarak, bölgeye yatırımcıları da çekecek, böylece hem katılımı hem de uygulanırlığı kolaylaştıracaktır.

• Londra- Docklands ve Amsterdam Liman Bölgesi Dönüşüm Projelerinde yüksek katlı blokları görmekteyiz. Bu yüksek katlı binalar: konut, ticaret gibi karma fonksiyonları barındırmaktadır. Ayazma’da da konut fonksiyonunu yer yer yüksek katlı bloklarda toplayarak sert yapı yayılmasına engel olup zeminde ticaret, hizmet, kültür, sanat, rekreasyon gibi alanlara yer açabiliriz.

• Çalışma alanının, Glasgow-Oatlands örneğinde görüldüğü üzere: kıyı bölgesi gibi dinlenme-eğlenme fonksiyonlarını içeren yapılar, Connecticut-New Haven gibi: proje alanını canlandıracak bir alışveriş aksı İspanya-Bilbao gibi: kültürel amaçlı mekânların olduğu alanların planlanması gerekmektedir.

• Tasarım projelerinde tek tip konut yerine çeşitli kentsel tipolojilere sahip projelere yer verilmiştir. Örneğin Amsterdam Liman Bölgesi, İngiltere-Salford vb. Bu bağlamda Ayazma Projesi’ nde de farklı tipte konutlar geliştirilmelidir.

• Dünyadaki İngiltere-Salford gibi örneklerde mevcut otoyollarla parçalanmış şehir: ağaçlandırılmış bulvarlar, yaya yolları ağı ve yeşil alanlarla yeniden birleştirilmiştir. Yayalaştırma da bu bağlamda önem kazanmaktadır. Alanın ulaşılabilrliği ve geçirgenliği bu yollarla arttırılmaktadır. Kentsel dönüşüm projelerinde sokaklar plazalara kadar uzatılmakta; insanların tiyatro, ofis, alışveriş, restoran gibi kullanımlara daha rahat ulaşması sağlanmaktadır.

• Kentsel dönüşüm projelerinde seçilen bir bölgenin iyileşmesi yakın çevreyi de etkilemekte, geliştirmekte ve böylece projenin yakın çevresinde de bir yenileme sürecini başlatmaktadır. Bilbao da tüm şehir dönüşümden etkilenmiştir. Bu bağlamda düşündüğünde çalışma alanında gerçekleşecek kentsel dönüşüm projesi çevresinde aynı kentsel dokuya sahip olan diğer bölgeleri de etkileyecek ve zaman içinde bu alanların da değişip gelişmesinde neden olacaktır.